Σημερινό δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Τζουμχουριέτ -και με αναφορά στην 1η σελίδα- κάνει λόγο για συζήτηση/διαπραγμάτευση μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον όπου το θέμα της αποπομπής της Τουρκίας από το πρόγραμμα του F-35, μπορεί να επιλυθεί ως εξής:
Να αποθηκεύσει η Τουρκία τους ρωσικούς πυραύλους S-400 -σημειωτέον αυτοί φαίνεται πως έως σήμερα παραμένουν κοντά στην Άγκυρα και μάλλον χωρίς να έχουν μπει σε κανονική λειτουργία- και μάλιστα με αμερικανική εποπτεία της… απόσυρσης τους, και μετά να γίνει αγορά 2 Μοιρών F-35 (κάπου 30-40 αεροσκάφη) τα οποία θα είναι δύο εκδόσεων. F-35A συμβατικής απογείωσης για την Αεροπορία και F-35B, κάθετης απογείωσης, τα οποία θα υπηρετήσουν στο ελικοπτεροφόρο Anadolu και θεωρητικά και στο επόμενο, μεγαλύτερου μεγέθους αεροπλανοφόρο που σχεδιάζει να κατασκευάσει η Τουρκία.
Με αυτόν τον τρόπο υποτίθεται πως και οι δύο πλευρές “ικανοποιούνται”, καθώς η Τουρκία διατηρεί τυπικά μεν τους S-400 στην ιδιοκτησία της, άρα δεν χάνει κύρος, ενώ εξυπηρετείται και η κύρια αντίθεση με τις ΗΠΑ, που σε καμμία περίπτωση δεν ήθελαν τα δύο συστήματα να συνυπηρετήσουν εντός Τουρκίας, φοβούμενοι μεγάλη διαρροή κρίσιμων πληροφοριών.
Η τουρκική εφημερίδα παρουσιάζει την παραπάνω υπόθεση ως κάτι που συζητείται, αλλά αυτό δεν είναι το πρώτο δείγμα πιθανών τέτοιων υπόγειων διαπραγματεύσεων. Αμερικανοί αξιωματούχοι, ανάμεσα τους ο πρέσβης στην Άγκυρα, Jeff Flake (ο οποίος φεύγει από τη χώρα την 1η Σεπτεμβρίου καθώς λήγει η θητεία του), είχαν επαναλάβει πρόσφατα πως η Τουρκία πρέπει να “λύσει το θέμα των S-400” και μετά μπορεί να συζητηθεί η επάνοδος στο F-35, κάτι βέβαια που είναι και η επίσημη αμερικανική θέση.
Σε άλλο επίπεδο, ένας τέως υπουργός της Τουρκίας, ο Τσαβίτ Καγκλάρ, είχε δηλώσει πάλι πρόσφατα, πως η χώρα του πρέπει να “πουλήσει τους S-400 σε άλλη χώρα, όπως η Ινδία και το Πακιστάν” ώστε έτσι να βελτιώσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Τυπικά η δήλωση από τον συγκεκριμένο δεν έχει ειδική αξία, καθώς είναι παλιό κεμαλικό στέλεχος της εποχής Ντεμιρέλ, και με σκοτεινό παρελθόν διαφθοράς, αλλά έχει σοβαρές επαφές με τη Ρωσία και τα όσα είπε πήραν δημοσιότητα… μέχρι και στο αμερικανικό Forbes!
Δεν είναι λοιπόν καθόλου απίθανο όλα τα παραπάνω να αποτελούν και ένα “μασάζ” προς την κοινή γνώμη της Τουρκίας, αλλά και διεθνώς, πως κάτι προετοιμάζεται σχετικό.
Κοιτώντας προς τις ΗΠΑ
Μπορούμε λοιπόν να εφησυχάσουμε; Όχι αν και οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, όπως και γενικότερα ΝΑΤΟ-Τουρκίας, παραμένουν σε σημαντική ρευστότητα, παρόλο που έχουν εν μέρει εξομαλυνθεί το τελευταίο 18μηνο. Η Τουρκία έχει κάνει βήματα επαναπροσέγγισης προς τα δυτικά, αποδεχόμενη την ένταξη Σουηδίας-Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, παίρνοντας ως… αντίδωρο την έγκριση πώλησης των μαχητικών F-16.
Αλλά παραμένει και με σοβαρά ανοίγματα στη Ρωσία, την οποία εξυπηρετεί στην πολεμική της προσπάθεια έμμεσα, προμηθεύοντας τη με υψηλής τεχνολογίας δυτικά υλικά. Ενδεικτικά μόνο, να πούμε πως αυτές τις μέρες επαναλήφθηκαν στην Συρία οι κοινές τουρκορωσικές περίπολοι (!) κατά “τρομοκρατικών οργανώσεων” (φιλοαεμερικανικών όμως), σε μια ακόμη αγαστή συνεργασία Μόσχας-Άγκυρας εκεί, κάτι που δεν αντηχεί καθόλου καλά στην Ουάσιγκτον.
Financial Times: Η Τουρκία προμηθεύει μυστικά τη Μόσχα με στρατιωτικά κρίσιμα υλικά
Επίσης η Άγκυρα δεν είναι καθόλου ικανοποιημένη για το ότι η Ελλάδα παίρνει F-35, καθώς θεωρεί πως έτσι παραβιάζεται μια άτυπη αλλά μακρόχρονη πολιτική των ΗΠΑ, να κρατούν μια σχετική ισορροπία τεχνολογίας και ικανοτήτων στις πωλήσεις πολεμικού υλικού στις δύο χώρες.
Όλα βέβαια δεν θα κριθούν τώρα αλλά από το 2025, όταν δηλαδή αναλάβει ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ, ο οποίος μπορεί να κινήσει σχετική διαδικασία απαλλαγής της Τουρκίας από τις κυρώσεις του νόμου CATSAA, εφόσον βρει σύμφωνο και το Κογκρέσο για μια πιθανή πώληση F-35 στην Άγκυρα, κάτι επίσης άγνωστο πως και εάν συμβεί. Άλλωστε, πάλι στις επικείμενες εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, θα αλλάξει και η σύνθεση του Κογκρέσου (επανεκλέγεται όλη η Βουλή των Αντιπροσώπων και το ένα τρίτο της Γερουσίας), οπότε μένει να δούμε πως θα διαμορφωθεί εκ νέου το νομοθετικό Σώμα και τι διαθέσεις θα έχουν οι βουλευτές και γερουσιαστές, νέοι και παλιοί, έναντι της Τουρκίας.
Ο Ερντογάν πάντως διατηρεί την αντίληψη του -και εδώ να πούμε πως δικαιώνεται έως σήμερα- πως μια ισχυρά διεκδικητική Τουρκία, που “παίζει” με όλους τους διεθνείς παράγοντες ισχύος και συνεχώς διαπραγματεύεται παραχωρήσεις, ενισχύσεις, συνεννοήσεις, ανταλλαγές, συναλλαγές κ.ο.κ., είναι μέθοδος που θα την αναδείξει ως περιφερειακό πόλο, σε ένα νέο διεθνές περιβάλλον.
Να κλείσουμε εδώ λέγοντας το εξής: Για την Τουρκία, τα F-35 δεν είναι μόνο ένα στοίχημα αγοράς ενός εξελιγμένου οπλικού συστήματος και ενίσχυσης της στρατιωτικής της επιβολής. Είναι πολύ περισσότερο ένα “λάφυρο” που αναζητείται ως “αμερικανική υποχώρηση”, ως δηλαδή μια απόδειξη ότι αναγνωρίζεται στην Άγκυρα ακριβώς η ειδική της βαρύτητα στη Μέση Ανατολή και στην Κεντρική Ασία, ώστε να της δοθεί το συγκεκριμένο όπλο, παρότι διατηρεί την αυτονομία εξωτερικής της πολιτικής.
Επιπρόσθετα, η Τουρκία βλέπει το F-35 ως πηγή τεχνογνωσίας, την οποία θα εκμαιεύσει είτε ευθέως είτε μέσω “αντιγραφής”, ώστε να εξελίξει και τις δικές υπερφιλόδοξες τεχνολογικές αναζητήσεις για δικό της μαχητικό “5ης γενιάς” Kaan. Είναι τέλος ένα εργαλείο κυρίως πολιτικής πίεσης προς κάθε γείτονα (αρχής από την Ελλάδα), ότι “κανείς δεν μπορεί να ξεπεράσει την Άγκυρα σε όγκο και βάρος σκληρής ισχύος”, άρα οφείλει να προσέλθει σε ένα “στημένο” τραπέζι διαπραγματεύσεων και να βρει μια συννενόηση με την τουρκική μεγαλοθυμία.
Αντίπαλος της σε όλα αυτά; Οχι μόνο ένας. Το Ισραήλ αρχικά είναι μάλλον σίγουρο πως δεν θα δεχθεί με τίποτα μια τέτοια ισχυροποίηση της Άγκυρας. Το ίδιο οφείλει να κάνει και η Ελλάδα, με όσο πολιτικό κεφάλαιο διαθέτει, αν βέβαια επιθυμεί να το ξοδέψει εκεί και όχι σε ευρωπαϊκούς βυζαντινισμούς για το οικονομικό μας μέλλον (το οποίο ωραιοποιείται κυβερνητικά αλλά δεν αποκρύβεται στην κρισιμότητα του). Το ανάλογο μπορεί να δούμε ως παρασκηνιακή πίεση και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες παρακολουθούν την τουρκική “αυτονόμηση” με μεγάλο προβληματισμό. Το τραπέζι λοιπόν έχει στηθεί, αλλά τα πιόνια ακόμη δεν έχουν πάρει θέση.
Ακολουθήστε μας, στο Facebook, στο Twitter, στο YouTube και στο Viber!
