του Nikolaos
Η υπόθεση της αρπαγής του Λευκορώσου δημοσιογράφου από το καθεστώς Λουκασένκο δια της – άνευ προηγουμένου – πράξης του εξαναγκασμού του α/φ που τον μετέφερε σε προσγείωση από συνδυασμό επεισοδίου πρακτόρων εν πτήσει και απειλής ένοπλης βίας από α/φ φυλακής MiG-29, προκάλεσε συγκρίσεις με άλλα περιστατικά, ιδίως εκείνο της ταλαιπωρίας του Προέδρου της Βολιβίας κ. Μοράλες προ ετών και της προσγείωσης του α/φ του στην Αυστρία ελλείψει καυσίμων. Άλλοτε καλοπροαίρετα, και στο πνεύμα της γενικής αποδοκιμασίας των γκανγκστερισμών στον αέρα, όπως στο σχετικό άρθρο του πάντα εξαιρετικού κ. Κτενά, και άλλοτε με εμφανή τη διάθεση συμψηφισμών από νοσταλγούς του ερυθράς κοπής ολοκληρωτισμού ή θιασώτες της ακροδεξιάς διεθνούς, της οποίας την άτυπη ηγεσία έχει εδώ και έτη ο Πρόεδρος της Ρωσίας (πολύ περισσότερο μετά την πτώση του κ. Τραμπ).
Κρατική αεροπειρατεία στη Λευκορωσία: Όταν δυτικές χώρες έκαναν τα ίδια
Ωστόσο, τα δεδομένα τα οποία είναι προσβάσιμα από τα δημοσιευμένα ρεπορτάζ, οσοδήποτε δόκιμα και αμερόληπτα και αν είναι, δεν επαρκούν για να φωτίσουν λεπτές όψεις των πραγμάτων και να αναδείξουν θεμελιώδεις διαφορές, αν ελλείπουν τα θεμελιώδη δεδομένα. Και αυτά είναι οι κανόνες δικαίου, εθνικοί και υπερεθνικοί, που διέπουν τις αντίστοιχες ανθρώπινες δραστηριότητες.
Διατυπώθηκε λοιπόν η αιτίαση ότι η Αυστρία επεδίωξε να συλλάβει τον Σνόουντεν, ελέγχοντας κυβερνητικό α/φ της Βολιβίας στο οποίο επέβαινε αυτός ο ίδιος ο Αρχηγός του Κράτους, κ. Έβο Μοράλες, πρόσωπο δηλαδή (Μοράλες) που κατά το διεθνές δίκαιο απολαύει διπλωματικής ασυλίας και ετεροδικίας.
Το τι ακριβώς έγινε ερίζεται: Η Αυστρία διατείνεται ότι έκανε έλεγχο στο α/φ αφού ζήτησε και έλαβε την άδεια του Προέδρου της Βολιβίας (έχοντας δηλαδή πλήρη συνείδηση ότι χωρίς την άδεια του Προέδρου δεν είχε δικαίωμα να ελέγξει τους επιβαίνοντες στο κυβερνητικό αεροσκάφος. Τουναντίον, ο υπουργός Αμύνης της Βολιβίας ισχυρίζεται ότι δεν έγινε ποτέ έλεγχος στο προεδρικό α/φ της Βολιβίας από τις αυστριακές αρχές, διότι δεν δόθηκε η άδεια από τη Βολιβία και η Αυστρία συμμορφώθηκε με το ισχύον διεθνές δίκαιο.
https://en.wikipedia.org/wiki/Evo_Morales_grounding_incident
Επειδή δεν είναι σύνηθες το θύμα να θέλει να καλύψει πολιτικά το θύτη, η εκδοχή του Βολιβιανού υπουργού Άμυνας φαίνεται πειστικότερη. Γιατί όμως η Αυστρία να θέλει να εμφανισθεί ως ενεργήσασα έλεγχο; Η απάντηση ευρίσκεται στη μακρά μεταπολεμική ιστορία της χώρας ως σφηκοφωλιάς ξένων πρακτόρων και διεθνών τρομοκρατών, ιδίως στα χρόνια από την ανάκτηση της ανεξαρτησίας της μετά την τετραπλή συμμαχική κατοχή (1955) ως το πέρας του Ψυχρού Πολέμου. Πέρα από παιδική χαρά πρακτόρων των ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, η χώρα ήταν άντρο της αραβικής τρομοκρατίας. Όπως και πολλοί άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες της εποχής (Άλντο Μόρο, Δικτατορία των Συνταγματαρχών, Κ. Καραμανλής, Α. Παπανδρέου κλπ), ο λαοπρόβλητος επί πολλές θητείες καγκελάριος της Αυστρίας Bruno Kreisky αναζητούσε ένα modus vivendi με τον αραβικό (και ιδίως παλαιστινιακό) εξτρεμισμό, με την ελπίδα να μην πληγεί η χώρα του ή πολίτες της. Το αποτέλεσμα γνωστό, στη Βιέννη έγινε στα μέσα της δεκαετίας του ’70 η θεαματικότερη τρομοκρατική ενέργεια της ανθρώπινης ιστορίας, όταν ο Κάρλος το Τσακάλι (Ίλιτς Ραμίρεζ Σάντσεζ), ενεργώντας για λογαριασμό Παλαιστινίων εξτρεμιστών απήγαγε μετά από λουτρό αίματος το σύνολο των υπουργών Πετρελαίου του ΟΠΕΚ (που ήδρευε στη Βιέννη), τους οδήγησε σε αραβικές χώρες με αεροπλάνο και τους απελευθέρωσε κατόπιν καταβολής λύτρων που προκαλούν ίλιγγο. Είναι λοιπόν φανερό ότι η Αυστρία ευρίσκετο υπό κάποια «πίεση» να δείξει ότι ασκεί στοιχειώδη έλεγχο στα του οίκου της, και προπάντων ότι δεν προσφέρει αφανή συνδρομή σε εχθρούς των ΗΠΑ. Αλλά έλεγχος δεν έγινε. Απόδειξη ότι στο αεροδρόμιο μετέβη ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος της Αυστρίας, Heinz Fischer, προς υποδοχή του ομολόγου του κ. Μοράλες, στον οποίο παρέθεσε και επίσημο πρόγευμα. Όλοι γνωρίζουν ότι ο Φίσερ είναι για την Αυστρία ένας φάρος ηθικής, και δεν επρόκειτο να γίνει κομπάρσος μιας παραβίασης της διπλωματικής ασυλίας. Εξάλλου, πρόκειται για ιδιαίτερη τιμή, ακόμη και όταν Αρχηγός Κράτους κάνει προγραμματισμένη επίσημη επίσκεψη σε άλλο κράτος το σύνηθες είναι να τον υποδέχεται ο Υπ.Εξ. ή ο Πρωθυπουργός του κράτους υποδοχής, και μόνο ως υπέρτατη τιμή (π.χ. ντε Γκωλ στην Αθήνα 1963, με τον Βασιλέα Παύλο στο αεροδρόμιο) ο Αρχηγός του Κράτους υποδοχής. Τέλος, αν ο Πρόεδρος κ. Μοράλες είχε υποστεί τον εξευτελισμό του ελέγχου του διπλωματικού αεροσκάφους του, είναι βέβαιο ότι, ως ελάχιστη ένδειξη διαμαρτυρίας, δεν θα παρεκάθετο στο πρόγευμα του Αρχηγού του Αυστριακού Κράτους.
Τα παραπάνω όμως επιρρωνύονται αποφασιστικά, και πέραν πάσης αμφισβήτησης, από τους εν ισχύι κανόνες δικαίου, ήτοι
α) τη Συνθήκη Έκδοσης μεταξύ ΗΠΑ και Αυστρίας της 8ης Ιανουαρίου 1998, όπως έχει κυρωθεί νομίμως από τη Γερουσία των ΗΠΑ και το Κοινοβούλιο της Αυστριακής Δημοκρατίας και ισχύει
https://www.congress.gov/treaty-document/105th-congress/50/document-text?overview=closed
και β) τις παραγράφους (§§) 61 ως και 67 του Αυστριακού Ποινικού Κώδικα του 1974, όπως ισχύει σήμερα με όλες τις εν τω μεταξύ τροποποιήσεις
https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10002296
οι οποίες ορίζουν το πεδίο εφαρμογής του Αυστριακού Ποινικού Κώδικα.
Ειδικότερα:
Α) το Άρθρο 4 της Συνθήκης έκδοσης προνοεί για ΕΞΑΙΡΕΣΗ των πολιτικών και στρατιωτικών εγκλημάτων από το πεδίο εφαρμογής, διαλαμβάνοντας ειδικότερες πρόνοιες στις επιμέρους παραγράφους του. Αυτό είναι σχεδόν εθιμικό σε όλες τις διεθνείς συνθήκες έκδοσης:
– Τα πολιτικά εγκλήματα επί αιώνες τυγχάνουν προνομιακής μεταχείρισης στα περισσότερα ποινικά δίκαια (των φιλελευθέρων δημοκρατικών χωρών, φυσικά), καθώς θεωρείται ότι α) ο δράστης κατά κανόνα ελαύνεται από ιδεαλιστικά κίνητρα και β) η ενδεχόμενη επιβολή της ποινής του θανάτου για πολιτικό έγκλημα θα άνοιγε κύκλο αίματος, έως και εμφύλιο πόλεμο. Εξάλλου, ερίζεται τι είναι τελικά πολιτικό έγκλημα (εκείνο που έχει πολιτικό κίνητρο, όπως π.χ. ισχυριζόταν η 17Ν στο εδώλιο του κατηγορουμένου; Ή εκείνο που στρέφεται κατά πολιτικών σωμάτων και αποβλέπει στην αποστέρηση της κατά το Σύνταγμα εξουσίας των (πειστικότερη εκδοχή); Είναι πολιτικός εγκληματίας μόνο ο πολίτης ή η ομάδα πολιτών που φονεύει τον Πρωθυπουργό, ΠτΔ κλπ. επειδή αποβλέπει σε μια εναλλακτική πολιτική οργάνωση του Κράτους, ή και ο κρατικός αξιωματούχος (υπουργός, στρατιωτικός υπάλληλος, αστυνομικός υπάλληλος κλπ) που κάνει χρήση της ιδίας της λειτουργίας που το Κράτος του εμπιστεύθηκε για να φθάσει στο ίδιο εγκληματικό αποτέλεσμα;
– Τα στρατιωτικά εγκλήματα εξαιρούνται εθιμικώς από τις συνθήκες έκδοσης διότι τα δημοκρατικά ιδίως κράτη περιβάλλουν με καχυποψία τις ένοπλες δυνάμεις, ως χώρο καλπάζουσας λανθάνουσας παρανομίας, λόγω της (εγγενούς, εξαιτίας της αποστολής τους) απαίτησης απορρήτου, που επιτρέπει καταχρήσεις, αναπόδεικτες κατηγορίες λόγω ανταγωνισμών σταδιοδρομίας, συγκεκαλυμμένες πολιτικές διώξεις απέναντι στις οποίες τα στελέχη τους δυσχερώς μπορούν να αμυνθούν, διακρίσεις κάθε είδους με επίκληση υπηρεσιακής ανεπάρκειας (της οποίας οι αιτιολογίες είναι απόρρητες …) κλπ.
Επομένως, ο Σνόουντεν, κατηγορούμενος για παραβίαση στρατιωτικών απορρήτων και εκζητούμενος από τις ΗΠΑ με την κατηγορία αυτή, ΔΕΝ θα μπορούσε να εκδοθεί από την Αυστρία στις ΗΠΑ για τις κατηγορίες αυτές! Και δεν υπάρχει κράτος (και μάλιστα, δημοκρατικό, ΑΥΣΤΗΡΩΣ ΟΥΔΕΤΕΡΟ κράτος, το οποίο ευαγγελίζεται το διεθνές δίκαιο σε όλες τις διεθνείς σχέσεις του) το οποίο θα παραβίαζε τη διπλωματική ασυλία για να συλλάβει κάποιον που δεν μπορεί να εκδώσει στη χώρα που τον εκζητεί!
Μήπως όμως οι πράξεις του Σνόουντεν ενέπιπταν στο πεδίο εφαρμογής του Αυστριακού Ποινικού Κώδικα, και μπορούσε να τον δικάσει η Αυστρία για τις πράξεις του;
Β) Οι περισσότεροι ποινικοί κώδικες (και ο ελληνικός, και ο αυστριακός) προβλέπουν την εφαρμογή τους α) επί εγκλημάτων που διαπράττονται στην επικράτεια τους (Αυστρία, α/φ και πλοία αυστριακού νηολογίου), β) επί εγκλημάτων που διαπράττονται κατά Αυστριακών οπουδήποτε, και γ) των λεγομένων «εγκλημάτων διεθνούς δικαιοσύνης», στα οποία δεν έχει σημασία πού, από ποιους και εις βάρος τίνων διαπράχθηκαν. Αυτά ποικίλουν από εθνικό κώδικα σε εθνικό κώδικα, αλλά συνήθως είναι τα κλασικά (πειρατεία, αεροπειρατεία, τρομοκρατία, σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, εμπόριο ανθρώπων και οργάνων, αρπαγή, σωματεμπορία, εξαναγκασμός σε γάμο, ακρωτηριασμός γεννητικών οργάνων, μαστροπεία, παιδική πορνογραφία, ασέλγεια σε ανήλικο ή ψυχικώς ασθενή, μεσολάβηση σε παράνομη διακρατική υιοθεσία κλπ κλπ.)
Βλέπουμε ότι στις οικείες διατάξεις του Αυστριακού Αστικού Κώδικα δεν περιλαμβάνονται υπηρεσιακά εγκλήματα κατά ξένων Αρχών, σαν αυτά που καταλογίζονται στον Σνόουντεν. Άρα, ο Αυστριακός Ποινικός Κώδικας δεν ευρίσκει εφαρμογή στην περίπτωσή του. Συνεπώς, ούτε με αυτό το σκεπτικό ήταν ποτέ πιθανό να καταζητείται από την Αυστρία ο Σνόουντεν.
Άλλωστε, και ο ίδιος ο Μοράλες δεν έψεξε μετά την ουδέτερη Αυστρία, αλλά τις Δυτικές δυνάμεις (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία) που αρνήθηκαν τη διέλευση του α/φ του (ΧΩΡΙΣ να τον υποχρεώσουν σε προσγείωση στο έδαφός τους πάντως όπως η Λευκορωσία!).
https://edition.cnn.com/2013/07/02/world/americas/bolivia-presidential-plane/index.html
Μάλιστα, Βολιβιανοί αξιωματούχοι διέψευσαν μετά βδελυγμίας ως συκοφαντίες των ΗΠΑ τις φήμες ότι το προεδρικό α/φ της Βολιβίας επρόκειτο δήθεν να μεταφέρει τον Σνόουντεν, ενστερνιζόμενες ουσιαστικά τη θέση ότι μεταφορά εκζητουμένων και καταδίκων από μέσα απολαύοντα διπλωματικής ασυλίας είναι κατάχρηση των περί ασυλίας διατάξεων του διεθνούς δικαίου.
Οι δε δυτικές χώρες είχαν πικρή πείρα από την εποχή που με το «διπλωματικό σάκκο» της Λιβύης στα Illyushin-76 μεταφέρονταν τα εκρηκτικά που χρησιμοποιούντο στις Δυτικές χώρες για χτυπήματα κατά αμερικανών (Βερολίνο, ντισκοτέκ LaBelle 1986) και τοπικών (δολοφονία του θρυλικού βετεράνου και πρώην Α/ΓΕΝ Λόρδου Μαουντμπάττεν, του 15χρονου εγγονού του, του 14χρονου Ιρλανδού κυβερνήτη της αλιευτικής λέμβου του και της νύφης του από τον IRAμε SEMTEXπου έστειλε ο Καντάφι …) στρατιωτικών αξιωματούχων, πράγμα που εξηγεί και τον μάλλον υπερβάλλοντα ζήλο τους κατά της κατάχρησης της διπλωματικής ασυλίας (ζήτησαν εκ των υστέρων συγγνώμη από τον Πρόεδρο της Βολιβίας).
Τέλος, και επειδή τελικά όλα καταλήγουν στη διαπάλη μεταξύ ελευθερίας και ολοκληρωτισμού, μεταξύ φωτός (με τις σκιές του, και ο ήλιος ακόμη γνωρίζει εκλείψεις περιστασιακά …) και σκότους, ας μας επιτραπεί να θέσουμε ένα δίδυμο ρητορικό ερώτημα, και ας το απαντήσουν οι φίλοι αναγνώστες με το χέρι στην καρδιά:
- Υπάρχει ή υπήρξε ποτέ, από τη χαραυγή της ιστορίας ως σήμερα, πολιτεία οιασδήποτε συγκρότησης (τυραννική, αριστοκρατική, φιλελεύθερη δημοκρατική, αμεσοδημοκρατική, αστική, «σοσιαλιστικής οικοδόμησης» κλπ) στην οποία η αποκάλυψη στρατιωτικών απορρήτων ΔΕΝ είναι αξιόποινη πράξη; Υπάρχει ή υπήρξε πολιτεία που πρόθυμα αποδέχεται την αυτοκατάλυσή της δια της δημοσιοποίησης της στρατιωτικής της προπαρασκευής;
- Υπάρχει ή υπήρξε ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ πολιτεία, στην οποία η αντιπολίτευση δια του γραπτού και προφορικού λόγου και η έκκληση σε διοργάνωση διαδηλώσεων είναι αξιόποινη πράξη, και μάλιστα κολαζόμενη με βαρύτατες ποινές κάθειρξης;
Ευτυχώς, σε αυτόν τον κόσμο δεν είναι όλοι ίδιοι. Ποτέ δεν θα είναι.
