Εδώ και αρκετά χρόνια κυκλοφορεί μια πρόταση περί εκσυγχρονισμού των ελληνικών ρουκετοβόλων RM-70, τσεχοσλοβακικής προέλευσης. Αυτός, όπως καταγράφεται, θα προσφέρει νέες ρουκέτες με μεγαλύτερο βεληνεκές, και νέο υπολογιστή βολής για μεγαλύτερη ακρίβεια. Επίσης έχουν κυκλοφορήσει πολλά και διάφορα σενάρια κόστους, και συνολικά η όλη διαδικασία περιγράφεται ως μεγάλη ευκαιρία, άρα όσοι δεν την προωθούν κατατάσσονται στους “εχθρούς” της χώρας!
Πολύ πριν ξεκινήσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το site μας, είχε πάρει αποστάσεις από αυτό τον φημολογούμενο εκσυγχρονισμό, αλλά αξίζει να επανέλθουμε. Άλλωστε, το RM-70 δεν είναι παρά μια βελτιωμένη έκδοση του ΒΜ-21 Grad, ενός σοβιετικής κατασκευής ρουκετοβόλου των 122 χιλιοστών. Η τσεχοσλοβακική εκδοχή του πάντως, αντιμετώπιζε το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουν τα ρουκετοβόλα του τύπου, αυτό της άμεσης αναχορηγίας, καθώς το RM-70, μεταφέρει πάνω στο όχημα-φορέα ένα ακόμη γέμισμα, που μπορεί να μπει γρήγορα στους σωλήνες εκτόξευσης. Μετά από αυτό όμως ακολουθεί η τυπική διαδικασία εφοδιασμού τους.
ThinkOutOfTheBox: Λάθος ο σχεδιαζόμενος εκσυγχρονισμός των ρουκετοβόλων RM-70, πρέπει να αλλάξει
Στο μέτωπο της Ουκρανίας τώρα, οι δύο αντιμαχόμενοι έχουν στη διάθεσή τους εκατοντάδες ΒΜ-21 και αντίστοιχα όπλα, είτε παλαιά, είτε σε διάφορες εκδόσεις εκσυγχρονισμού. Εντούτοις, οι επιχειρήσεις εκεί έχουν αποδείξει κάτι που έχουμε πει πολλές φορές. Πως τα ΒΜ-21 (συνακόλουθα τα παρόμοια όπως τα RM-70), ανήκουν σε μια άλλη εποχή.
Αυτό δεν σημαίνει πως δεν γίνεται χρήση τους. Συνεχίζεται και είναι μαζική, γιατί αυτά διαθέτουν και οι δύο πλευρές, χωρίς επιλογή. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτών των βολών “χάνεται” στις αχανείς εκτάσεις αντιπαράθεσης, στο… πουθενά, ή εξαντλείται πάνω σε οχυρωμένες τοποθεσίες (αυτά τα μικρά χωριά που μάθαμε όλοι, όπου κρατά μήνες η πολιορκία τους και από τις δύο πλευρές, με εκατόμβες νεκρών). Φυσικά στα εκεί μέτωπα αναζητούν λύσεις, όπως για παράδειγμα τη χρήση ρουκετοβόλων πάνω σε μικρά οχήματα, που κινούνται γρήγορα, αποφεύγουν εγκλωβισμό, και αποχωρούν μετά τις βολές επίσης με μεγάλη ταχύτητα.
Ουκρανοί τροποποιούν Humvee με εκτοξευτή ρουκετών 122 mm – μια ακόμη απλή και αποδοτική λύση
Έτσι μπορεί ένα RM-70, που ρίχνει μια ομοβροντία ρουκετών να είναι πολύ εντυπωσιακό θέαμα, μπορεί η άφιξη των ρουκετών στην -ευρύτερη- περιοχή του στόχου να είναι καταστροφική, με χολιγουντιανού επιπέδου εκρήξεις, αλλά η αλήθεια είναι πως στο σύγχρονο πόλεμο, ένα RM-70 ή ένα ΒΜ-21 είναι περισσότεροι στόχοι και όχι assets. Υποθέτουμε πως δεκάδες ή εκατοντάδες από τους αναγνώστες μας, που έχουν υπηρετήσει σε πυροβολαρχίες RM-70 θα έχουν διαφορετική άποψη, αλλά ας μην ξεχνούν πως οι σύγχρονες επιχειρήσεις διαφέρουν σημαντικά από τις ασκήσεις “Παρμενίων” πριν 15 ή 20 χρόνια.
Η ρουκέτα των 122 χιλιοστών που χρησιμοποιούν τα RM-70, είναι μη κατευθυνόμενη που ακολουθεί μια προϋπολογισμένη βαλλιστική τροχιά. Δεν κάνει δηλαδή τίποτα περισσότερο από ένα βλήμα πυροβολικού, με τη διαφορά πως η ακρίβεια της ρουκέτας είναι συνήθως μικρότερη. Βέβαια τα ρουκετοβόλα μπορούν να πλήξουν μια μεγάλη περιοχή σε πολύ μικρό χρόνο. Ενώ ένα RM-70 θέλει δευτερόλεπτα για να βάλλει 40 ρουκέτες, ένα πυροβόλο των 155 χιλιοστών χρειάζεται αρκετά λεπτά για να κάνει το ίδιο με βλήματα. Άρα ένα εχθρικό τάγμα π.χ. που είναι ακάλυπτο στο πεδίο της μάχης, στη δεύτερη περίπτωση θα βρει χρόνο να καλυφθεί, ενώ μια ομοβροντία ρουκετών θα το αποδεκατίσει στιγμιαία.
Το τελευταίο είναι και το βασικό επιχείρημα όσων υποστηρίζουν την αναβάθμιση των ρουκετοβόλων RM-70. Με λίγα λόγια, εν έτει 2023, κάποιοι αναμένουν να χτυπήσουν μια εχθρική μονάδα, που υποτίθεται θα έχει μαζευτεί κοντά στην πρώτη γραμμή, ή θα εκτελεί αποβατική ενέργεια τύπου Ιβοζίμα ή Νορμανδίας. Δυστυχώς κάτι τέτοιο πολύ δύσκολα θα υπάρξει.
Αν αντιμετωπίσουμε στη χώρα μας απόβαση, αυτή θα γίνει κλιμακωτά: αρχικά με δράση ειδικών δυνάμεων σε μικρούς αριθμούς για εξουδετέρωση κρίσιμων δικών μας στοιχείων, μετά με ταχεία αεροαπόβαση με ελικόπτερα, μετά με φουσκωτά και αμφίβια σκάφη τύπου AAV-7 (την τουρκική αντιγραφή). Και μόνο όταν όλα αυτά εξασφαλίσουν μια ακτή, θα προσεγγίσουν αρματαγωγά για βαρύ υλικό. Ενώ θα υπάρχει διαρκώς έντονος εχθρικός βομβαρδισμός, με ισχυρό πυρ από την έναρξη των επιχειρήσεων, από βαλλιστικά βλήματα υψηλής ακριβείας, από κατευθυνόμενες βόμβες αεροσκαφών και πολλών μη επανδρωμένων, τα οποία θα κινούνται συνεχώς, προσφέροντας και στοιχεία στόχων άμεσα.
Σε αυτό το πεδίο η χρήση των RM-70 με βολές χωρίς κατευθυνόμενα βλήματα, θα προσπαθεί να βρει κάποιο εχθρό συγκεντρωμένο (που όμως δεν θα εμφανίζεται για πολλές ώρες, μέχρι να διασφαλιστεί η τοπική υπεροχή του), ενώ τα ίδια θα είναι συνεχώς στόχος. Οπότε τι θα αλλάξει για το RM-70, αν αντί να ρίχνει στα 20 χιλιόμετρα, θα ρίχνει στα 40, όπου στην τελευταία περίπτωση η διασπορά τους είναι ακόμη μεγαλύτερη; Και βέβαια δεν έχει νόημα να χρησιμοποιηθεί ένα τέτοιο ρουκετοβόλο για μεμονωμένο στόχο, επιπέδου ενός άρματος ή ενός ΤΟΜΑ.
Ας σκεφτούμε τώρα τα μειονεκτήματα της χρήσης των RM-70, είτε με ρουκέτες των 20 είτε των 40 χιλιομέτρων. Από τη στιγμή που αυτές δεν έχουν κατεύθυνση INS/GPS, τότε θα πρέπει να διατηρούνται τεράστιες αποθήκες πυρομαχικών τους για αναχορηγία, μιας και βασίζονται στη μαζική βολή για να φέρουν αποτελέσματα. Ακόμη τα ρουκετοβόλα είναι σχεδόν “στατικά” σε ένα μεταβαλλόμενο πεδίο της μάχης. Έτσι και τα ίδια και τα φορτηγά που θα τα εφοδιάζουν με ρουκέτες, αλλά και οι αποθήκες κοντά στην πρώτη γραμμή, είναι “ζουμεροί” στόχοι για UAV, για περιφερόμενα πυρομαχικά, για κατευθυνόμενα βλήματα κ.ο.κ. Και δεν είναι καθόλου λίγες οι αναφορές και τα βίντεο στο Ουκρανικό μέτωπο, όπου τα BM-21 και παρόμοια οχήματα πέφτουν θύματα τέτοιων όπλων, πολύ φθηνότερων και πολύ πιο ευέλικτων.
ThinkOutOfTheBox: Αντικατάσταση των RM-70 του ΕΣ, με Μ270 MLRS; Tα BMP-1 δείχνουν το δρόμο!
Κάποιοι θα προτάξουν το χαμηλό κόστος των μη κατευθυνόμενων ρουκετών. Πράγματι, αυτές είναι πολύ φθηνότερες από μια που έχει δυνατότητα να λαμβάνει δεδομένα στόχου. Αλλά υπάρχει υπολογισμός κόστους για τα εξής;
- Κόστος επάνδρωσης ρουκετοβόλων, με πολλούς και ικανούς άντρες για επαναγόμωση
- Συνολικό κόστος πυρομαχικών (χρειάζονται 20 ή 40 μη κατευθυνόμενες ρουκέτες για να πετύχουν αποτέλεσμα μιας ή δυο κατευθυνόμενων)
- Κόστος δημιουργίας εφοδιαστικής αλυσίδας για τη μεταφορά και αποθήκευση εκατοντάδων ή χιλιάδων ρουκετών κοντά στην πρώτη γραμμή, τη στιγμή που με κατευθυνόμενες χρειάζεται πολύ λιγότερη τροφοδοσία
- Κόστος απωλειών από ένα πολύ μεγαλύτερο σε επάνδρωση σύστημα χρήσης και ανεφοδιασμού, που θα στοχοποιείται πιο εύκολα σε όλους τους “κρίκους” του, όπως έχουμε ήδη αναφέρει
- Πιθανό κόστος παράπλευρων απωλειών, καθώς η μη ικανοποιητική ακρίβεια βολής είναι επικίνδυνη και για φίλιες δυνάμεις.
Με λίγα λόγια, το θεωρητικά “μικρό” κόστος της αναβάθμισης των RM-70, είναι ίσως μια από τις πλέον εμβληματικές αμυντικές σπατάλες που θα μπορούσαν να γίνουν. Αν θέλει ο Ελληνικός Στρατός να ξεπεράσει το Πολεμικό Ναυτικό και την “εποποιία” του εκσυγχρονισμού των Ρ-3, τότε ο εκσυγχρονισμός των RM-70 είναι μοναδική… ευκαιρία. Και το “τυράκι” της εμπλοκής των ΕΑΣ στη διαδικασία, είναι περισσότερο μια μαρκετίστικη κίνηση, παρά ουσίας.
Να τονίσουμε εδώ πως δεν προτείνουμε την απόσυρση των συγκεκριμένων ρουκετοβόλων γενικά από το ελληνικό οπλοστάσιο! Αλλά τονίζουμε πως η χρήση τους δεν αποδίδει σημαντικά στο σύγχρονο πεδίο μάχης, πόσο μάλλον σε μια ελληνική εκδοχή που θα είναι έντονα κινητική και με αυξημένη στοχοποίηση. Άρα η χρήση κονδυλίων για αναβάθμιση τους, δεν θα προσφέρει αυτό που πολλοί φαντασιώνονται.
Οπότε τα συγκεκριμένα RM-70 μπορεί να παραμείνουν στο οπλοστάσιο μας, μέχρι τη λήξη ζωής τους (ήδη τα πυρομαχικά τους είναι πολλών ετών), να αξιοποιηθούν όπως μπορούν, χωρίς όμως περαιτέρω επενδύσεις. Αντίθετα, κονδύλια πρέπει να κατευθυνθούν σε εξειδικευμένα κατευθυνόμενα πυρομαχικά, κάθε τύπου. Στα ρουκετοβόλα MLRS με ρουκέτες κατευθυνόμενες, στα αυτοκινούμενα πυροβόλα με χρήση τέτοιων βλημάτων, σε σύγχρονους αντιαρματικούς πυραύλους, προφανώς σε προμήθεια περιφερόμενων πυρομαχικών και UAV, ελληνικής κατασκευής και σχεδίασης, ή έστω ελληνικής παραγωγής από κάποιο ξένο σχέδιο. Όπλα δηλαδή που προσφέρουν μεγάλη ακρίβεια βολής, υψηλή καταστροφικότητα και με μικρούς σχετικά αριθμούς, σε σχέση με ένα παλαιό και αναποτελεσματικό πλέον δόγμα “κορεσμού περιοχής με τυφλές βολές”.
