Carrier Ops: Να γιατί είναι τόσο δύσκολη η προσνήωση στα αεροπλανοφόρα

Λένε πως η προσνήωση σε αεροπλανοφόρο δεν διαφέρει από το να προσπαθείς να κατεβάσεις το αεροπλάνο σου σε ένα κλυδωνιζόμενο «γραμματόσημο» στην μέση του ωκεανού. Στην πραγματικότητα είναι ακόμη πιο δύσκολο, γι’ αυτό και οι αεροπόροι του Ναυτικού θεωρούνται –δικαίως– από τους καλύτερους.
Υποτίθεται ότι από όποια προσγείωση μπορείς να φύγεις περπατώντας είναι μια καλή προσγείωση. Οι προσνηώσεις όμως κρύβουν πολλές παγίδες: άγκιστρα ανάσχεσης που δεν έπιασαν συρματόσχοινο ή έσπασαν, σκέλη προσγείωσης που υποχωρούν σε μια βαρειά προσνήωση, έλικες που «ροκάνιζαν» τα ξύλινα καταστρώματα πτήσεων, αστοχίες καταπέλτη ή απλώς κακοί υπολογισμοί οι οποίοι έστελναν αεροπλάνο και πλήρωμα στην θάλασσα…
Σε έναν πόλεμο όμως ο χρόνος πιέζει. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το αμερικανικό Ναυτικό μαχόταν σε δύο μέτωπα, στον Ατλαντικό και στον Ειρηνικό, και έπρεπε να βγάλει όσους περισσότερους χειριστές μπορούσε σε σφικτά χρονοδιαγράμματα. Τα λάθη πληρώνονταν με κατεστραμμένα αεροπλάνα ή και με την ζωή αυτών που τα έκαναν. Δεν ήταν εύκολο ούτε απλό και οι φωτογραφίες που ακολουθούν εξηγούν γλαφυρά το γιατί.

Ένα βομβαρδιστικό-τορπιλλοπλάνο SBD-3 Dauntless σε… μη προβλεπόμενη στάση στο κατάστρωμα ενός αμερικανικού αεροπλανοφόρου. Ο μόνος τραυματισμός ήταν ο εγωισμός του πιλότου. Θα μπορούσε να ήταν πολύ χειρότερα.

H ουρά αυτού του F4F Wildcat έμεινε πίσω, μαζί με το άγκιστρο ανάσχεσης. Τέτοια περιστατικά δεν ήταν σπάνια καθώς οι προσνηώσεις, ειδικά οι βαρειές, καταπονούσαν τα αεροσκάφη.

Το SB2C ή ‘Son of a Bitch 2^nd Class’ όπως το αποκαλούσαν όσοι πέταξαν μαζί του, έκανε ό,τι μπορούσε για να δικαιώσει την φήμη του. Στην φωτογραφία, ένα SB2C-3 από το αεροπλανοφόρο USS Hancock (CV-19) κρέμεται ανάποδα μετά από μια περιπετειώδη νυχτερινή προσνήωση στο USS Intrepid (CV-11) τον Οκτώβριο του 1944. Το πλήρωμά του απέφυγε την βουτιά στον ωκεανό μάλλον χάρη στο… τυχερό πέταλο που κοσμεί το κάθετο σταθερό του αεροπλάνου.

Ένα από τα πιο δύσκολα στον χειρισμό αεροπλάνα, το Helldiver ήταν πολύ ακόμη και για έμπειρους πιλότους. Οι προσνηώσεις με το βαρύ SB2C έκρυβαν πάντα συγκινήσεις όπως υπενθυμίζει η κατάσταση του εικονιζόμενου αεροσκάφους του VB-15 στο κατάστρωμα του USS Hornet (CV-12) τον Ιανουάριο του ’44.

Ramp strike! Πολλοί χειριστές που δεν υπολόγισαν σωστά και βρέθηκαν λίγο πιο χαμηλά απ’ ότι έπρεπε ερχόμενοι για προσνήωση, απλώς δεν έζησαν για να μάθουν από το λάθος τους. Ο Έφεδρος Σημαιοφόρος Τζόνσον που πιλοτάριζε αυτό το SB2C-4E στάθηκε αφάνταστα τυχερός αφού τελικά βρέθηκε πάνω στο κατάστρωμα του USS Shangri-La (CV-38) χωρίς να πάθει το παραμικρό. Προσέξατε ότι το υπόλοιπο αεροπλάνο με τον πολυβολητή λείπει, έτσι;

Ένα SB2C-5 του VA-34 ‘Black Panthers’ σταματά πάνω στο φράγμα του USS Kearsarge (CV-33) κατά την διάρκεια επιχειρήσεων στον Ατλαντικό. Το φράγμα (barrier) είναι η τελευταία επιλογή για την ασφαλή ανάκτηση ενός αεροσκάφους όταν κάτι πάει στραβά. Όχι πως είναι και η καλύτερη. Εάν οι ζημιές του αεροσκάφους δεν επισκευάζονται, τότε το περιμένει η θάλασσα.

Μια αστοχία κατά την απονήωση και από την μια στιγμή στην άλλη βρίσκεσαι να ψάχνεις καρδιοχτυπώντας την λέμβο του αεροσκάφους. Ακριβώς ότι συνέβη στο πλήρωμα αυτού του TBF Avenger από το αεροπλανοφόρο USS Bataan (CVL-29) στις 13 Μαρτίου 1944.

Ο πιλότος του εικονιζόμενου F6F-3 έμαθε από πρώτο χέρι τί είναι το ramp strike για το οποίο τους προειδοποιούσαν οι εκπαιδευτές και έζησε για να μην το ξανακάνει –κάτι που δεν συνέβαινε συχνά. USS Charger (CVE-30), 1943.

Η εκπαίδευση σίγουρα είχε κινδύνους αλλά οι επιχειρήσεις είχαν έναν ακόμη: τους Ιάπωνες. Πολλοί χειριστές έπρεπε να προσνηώσουν τα χτυπημένα αεροσκάφη τους και εκεί παραμόνευε η καταστροφή.

Σαν να μην έφθαναν τα αντίπαλα μαχητικά, οι πιλότοι κινδύνευαν κι από έναν ύπουλο εχθρό: την κόπωση. Στο Ready Room ενός αμερικανικού αεροπλανοφόρου, εξαντλημένοι χειριστές κλέβουν λίγες στιγμές ανάπαυσης μεταξύ αποστολών.

H Grumman έφτιαχνε γερά αεροπλάνα όμως ο ρυθμός των επιχειρήσεων ήταν ανελέητος. Αυτό το F6F-3 της Μοίρας VF-1 ‘Tophatters’ κατέληξε… μισό στο barrier του USS Yorktown (CV-10) μετά από μια εμπλοκή με ιαπωνικά καταδιωκτικά πάνω από την Θάλασσα των Φιλιππίνων κατά την διάρκεια του ‘Great Marianas Turkey Shoot’ τον Ιούνιο του ’44.

Η φωτιά ήταν πάντα σοβαρή απειλή για ένα πλοίο αλλά τα γεμάτα αεροπορικό καύσιμο αεροπλανοφόρα κινδύνευαν πολύ περισσότερο. Και τέτοια περιστατικά, όπως το τυλιγμένο στις φλόγες F6F-5 του VF-9 μετά την διάρρηξη της κοιλιακής δεξαμενής καυσίμου στο κατάστρωμα του USS Lexington (CV-16) κάθε άλλο παρά σπανά ήταν. Παραδόξως, ο χειριστής του Hellcat βγήκε ζωντανός από την πύρινη κόλαση.

Ένας λάθος χειρισμός, ένα σπασμένο άγκιστρο ή σκασμένο λάστιχο κατά την προσνήωση και οποιοδήποτε αεροπλάνο μπορούσε να καταλήξει στο νερό. Το φράγμα δεν μπόρεσε να σώσει αυτό το F6F-5 του USS Randolph (CV-15) από την βουτιά στον Ειρηνικό.

Οι πιλότοι έλεγαν ότι το FM-2 Wildcat ήταν «η πιο άγρια Αγριόγατα» όμως αυτή εδώ… παραήταν άγρια, με την έλικα να αφήνει στο ξύλινο κατάστρωμα ένα μονοπάτι από σκλήθρες! Η συνηθέστερη κατάληξη ήταν το αεροπλάνο να σταματά με το ρύγχος κι ένα σωρό κόσμος να βρίζει για την δουλειά που τους περίμενε έως ότου αποκατασταθεί η ζημιά για την συνέχεια των πτήσεων.

Υποδειγματική προσνήωση ‘by the book’ ενός F4U-1D στο κατάστρωμα του USS Essex. Ο LSO (Landing Signal Officer) θα έμεινε ικανοποιημένος. Ωστόσο δεν ήταν όλες οι προσνηώσεις έτσι και σίγουρα δεν ήταν στην αρχή της καριέρας του Corsair.

Το F4U εθεωρείτο δύσκολο έως επικίνδυνο αεροπλάνο για επιχειρήσεις από αεροπλανοφόρα: η ορατότητα λόγω του μακρού ρύγχους ήταν περιορισμένη και η μεγάλη ισχύς του κινητήρα έκανε τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα. Δεν είναι να απορεί κανείς ότι οι πρώτες Μοίρες με τον τύπο επιχειρούσαν από βάσεις ξηράς.

Ειδικά η τρομερή ροπή στρέψης του κινητήρα αιφνιδίαζε τους άπειρους χειριστές, στέλνοντας πολλά αεροπλάνα στο φράγμα ή, ακόμη χειρότερα, στην θάλασσα. Τα ίδια προβλήματα αντιμετώπισαν και οι Βρετανοί που εξοπλίσθηκαν με Corsair. Ο πιλότος του εικονιζόμενου F4U-1 της Fleet Air Arm πάει κατευθείαν για απώλεια στήριξης λόγω ροπής καθώς βάζει πλήρη στοιχεία κινητήρα για επανακύκλωση ενώ επιχειρούσε προσνήωση στο HMS Illustrious στον Ειρηνικό.

Με το αλεξήνεμο κατάμαυρο από το λάδι τού κινητήρα, ένα F4U-4 έρχεται για προσνήωση στο USS Randolph. Η συγκεκριμένη φάση των επιχειρήσεων από αεροπλανοφόρο είναι πάντα κρίσιμη αλλά μια προσέγγιση για προσνήωση με περιορισμένη ορατότητα, σχεδόν στα τυφλά, ξεχωρίζει τους άνδρες από τα παιδάκια στα γρήγορα.

Ο πιλότος φέρνει το Corsair από το πλάι (!) για να αποφύγει ενδεχόμενο ramp strike στην πρύμνη…

…πιάνει ένα από τα συρματόσχοινα ανάσχεσης ενώ το δεξί σκέλος υποχωρεί από την σφοδρότητα της πρόσκρουσης…

… αλλά σαν από θαύμα καταφέρνει να διατηρήσει το αεροπλάνο στο κατάστρωμα. Κανείς δεν είπε ότι η ζωή των αεροπόρων του Ναυτικού είναι βαρετή. Άλλωστε, όπως έλεγε ένα παλιό σλόγκαν σε αφίσα στρατολόγησης, το Ναυτικό «δεν είναι απλώς μια δουλειά, είναι περιπέτεια». Το μόνο που άλλαξε ήταν τα αεροπλάνα.
Αλέξανδρος Θεολόγου
Πρώτη δημοσίευση 7/4/2019