«Barguzin», τα ρωσικά «πυρηνικά τραίνα» της Αποκάλυψης

 

Επισήμως είναι γνωστά ως «Σιδηροδρομικό Πυραυλικό Συγκρότημα Μάχης» ή BZhRK (БЖРК, Боевой Железнодорожный Ракетный Комплекс). Όμως τα τραίνα «Barguzin», κρυμμένα στις εσχατιές της Ρωσίας και έτοιμα να εξαπολύσουν διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους χωρίς προειδοποίηση, δικαίως αποκαλούνται «τραίνα-φάντασμα» ή πιο ταιριαστά «τραίνα του Θανάτου». Και η Μόσχα σχεδιάζει να τα επαναφέρει σε υπηρεσία μέχρι το 2020.

Μάλιστα η πρώτη δοκιμαστική εκτόξευση πυραύλου RS-24 Yars (SS-29) από τραίνο «Barguzin» έχει προγραμματιστεί να γίνει εντός του 2019. Σύμφωνα με ρωσικά μέσα ενημέρωσης, στόχος των Στρατηγικών Δυνάμεων είναι η συγκρότηση πέντε σιδηροδρομικών Συνταγμάτων Πυραύλων, έκαστο με ένα τραίνο εξοπλισμένο με έξι ICBM ικανούς να εξαπολύσουν, όπως υποστηρίζουν ρωσικές πηγές, συνολικά 60 πυρηνικές κεφαλές.

Η ιδέα είναι να γίνει πιο δύσκολος ο εντοπισμός και η καταστροφή των προς εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου, καθιστώντας τους κινητούς, όπως είναι οι ICBM επί τροχοφόρων φορέων/εκτοξευτών, αυξάνοντας την επιβιωσιμότητά τους –σε αντίθεση με τα σιλό βαλλιστικών πυραύλων τα οποία κατέχουν περίοπτη θέση στην λίστα στρατηγικών στόχων του αντιπάλου. Όντας κινητοί, κανείς δεν θα μπορεί να γνωρίζει πού βρίσκονται άπαξ και βγουν στην διασπορά.

Το concept στρατιωτικών συρμών εξοπλισμένων με πυρηνικούς πυραύλους δεν είναι καινούργιο καθώς ανάγεται στην εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Την δεκαετία του ’80, δώδεκα ειδικά τραίνα εξοπλισμένα με πυραύλους RT-23 (SS-24 Scalpel) κρυμμένα κάπου στην αχανή σοβιετική επικράτεια ήταν ένας από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους του ΝΑΤΟ.

Οι στρατιωτικοί συρμοί βαλλιστικών πυραύλων 15Ρ961 «Μάλαντιετς» (Молодец) διέθεταν ειδικά σχεδιασμένα βαγόνια για την υδραυλική ανύψωση και «ψυχρή» εκτόξευση των συνολικά τριών πυραύλων ανά συρμό, βαγόνια παροχής ισχύος εξοπλισμένων με τέσσερεις γεννήτριες ντήζελ – ισχύος 100 kW έκαστη– για την ανεξάρτητη λειτουργία των μονάδων εκτόξευσης, το όχημα-κέντρο ελέγχου, καθώς και βαγόνια με χώρους ενδιαίτησης για την φρουρά του τραίνου και των ICBM. Μέχρι το 2005 είχαν αποσυρθεί και τα τελευταία.

Ενδιαφέρον όμως έχουν δείξει τόσο η Κίνα όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Τον Δεκέμβριο του 2015 οι Κινέζοι δοκίμασαν την εκτόξευση ενός διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου Dongfeng-41, με δυνατότητα μεταφοράς 10 κεφαλών MIRV και εμβέλεια 7.500 μιλίων. Οι αμερικανικές υπηρεσίες Πληροφοριών πιστεύουν ότι ο εντοπισμός των κινεζικών πυραυλοφόρων τραίνων θα είναι ιδιαίτερα δύσκολος καθώς «μεταμφιέζονται» για να μοιάζουν με επιβατικά. Οι Κινέζοι κρύβουν τα τραίνα τους σε συγκροτήματα σηράγγων (κάθε τούνελ χωράει τρεις συρμούς δίπλα-δίπλα) ενώ ο επανεξοπλισμός γίνεται επίσης σε μυστικές εγκαταστάσεις.

Από την πλευρά τους, οι Αμερικανοί πειραματίσθηκαν με τραίνα ICBM την δεκαετία του ’80. Η κυβέρνηση Ρήγκαν ενέκρινε το σχέδιο ειδικών συρμών με διηπειρωτικούς πυραύλους ΜΧ (Peacekeeper) τα οποία θα αναπτύσσονταν ανά τις ΗΠΑ χρησιμοποιώντας το υπάρχον σιδηροδρομικό δίκτυο. Το πρόγραμμα αργότερα ματαιώθηκε.

Στην σύλληψή τους, τα νέα τραίνα «Barguzin» δεν είναι πολύ διαφορετικά, απλώς πιο επικίνδυνα –με έξι πυραύλους αντί για τρείς. Ο RS-24, ένα τέρας 54 τόννων εξοπλισμένος με δέκα, κατά τους Ρώσους, πυρηνικές κεφαλές και ακτίνα 6.800-7.500 μιλίων, φαντάζει ιδανική επιλογή: μόλις πέντε σιδηροδρομικά Συντάγματα ICBM με 30 πυραύλους και 300 θερμοπυρηνικές κεφαλές συνιστούν μια απειλή που προκαλεί δέος.
Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των κεφαλών θα είναι μικρότερος αφού κάθε πύραυλος θα φέρει πιθανότατα και «βοηθήματα διείσδυσης» όπως εικονικές (dummy) κεφαλές και jammers για τα ραντάρ της αντιπυραυλικής άμυνας του εχθρού στην θέση live πυρηνικών κεφαλών. Ακόμη κι έτσι όμως, όσες μείνουν αρκούν για έναν Αρμαγεδδώνα…
Εξάλλου, οι πολλαπλές κεφαλές (MIRV) προσφέρουν αρκετά πλεονεκτήματα. Η συντήρηση λιγότερων πυραύλων-φορέων είναι πιο εύκολη, ο κορεσμός της αντιπυραυλικής άμυνας του αντιπάλου με μια «βροχή» κεφαλών υπόσχεται περισσότερα πλήγματα ενώ η δυνατότητα εκτόξευσης βαλλιστικών πυραύλων από το πουθενά κάνει τους «άλλους» να ανησυχούν διπλά. Επίσης, μεγαλύτερος αριθμός κεφαλών ανά πύραυλο-φορέα επιτρέπει την παράκαμψη της ορισθείσας οροφής των 1.550 κεφαλών που ορίζει η νέα Συνθήκη START.
Σημειωτέον ότι τα «πυρηνικά τραίνα» κινούνται στο στάνταρντ σιδηροδρομικό δίκτυο καθώς οι διαστάσεις τους είναι συμβατές με τις υπάρχουσες γραμμές και σήραγγες, κάνοντας ακόμη πιο δύσκολο τον εντοπισμό τους αφού ακόμη και στους δορυφόρους θα φαντάζουν σαν κανονικά τραίνα. Πρακτικά, θα μπορούν να εκτοξεύσουν τους ICBM τους από οπουδήποτε στην Ρωσία, «συμπληρώνοντας» τους πυραύλους στα υπόγεια σιλό των ρωσικών Στρατηγικών Δυνάμεων και τους αντίστοιχους επί τροχοφόρων εκτοξευτών.
Και στην Ρωσία των 6,6 εκατομμυρίων τετραγωνικών μιλίων, εκτεινόμενων σε περισσότερες από 11 διαφορετικές ζώνες ώρας, αυτό είναι εύκολο. Μεγαλύτερη πρόκληση είναι η συντήρηση ενός πυραύλου εκτός σταθερών εγκαταστάσεων και η αντιμετώπιση διαφόρων επιχειρησιακών προβλημάτων, εκτιμούν Δυτικοί αναλυτές. Παραδείγματος χάρη, ένα τραίνο δεν μπορεί να αφήσει τις γραμμές πάνω στις οποίες κινείται και αυτό αυξάνει, τουλάχιστον στην θεωρία, τις πιθανότητες εντοπισμού του εν σχέσει με τους τροχοφόρους φορείς/εκτοξευτές διηπειρωτικών πυραύλων.
Ένα (πυρηνικό) πλήγμα στο σιδηροδρομικό δίκτυο ή ακόμη και μια δολιοφθορά στις γραμμές δύναται να αποκόψει έναν συρμό «Barguzin» ακινητοποιώντας τον. Επίσης, οι εξαιρετικά δυσμενείς καιρικές συνθήκες μπορούν να κλείσουν δρόμους και τμήματα του σιδηροδρομικού δικτύου, περιορίζοντας την ανάπτυξη τραίνων με ICBM σε περιοχές με θερμότερο κλίμα, υποστηρίζουν.
Από την στιγμή δε που το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο είναι λιγότερο ανεπτυγμένο σε ορισμένες περιοχές, π.χ. στην Σιβηρία, τα μέσα αναγνώρισης του αντιπάλου μπορούν να εστιάσουν την προσοχή τους σε πιο «πιθανές» περιοχές ενδιαφέροντος. Άπαξ και εντοπισθούν, οι κινητοί ΙCBM είναι πιο ευάλωτοι απ’ ότι οι πύραυλοι σε ενισχυμένα καταφύγια. Τώρα, κατά πόσον οι εκτιμήσεις αυτές είναι ακριβείς, μάλλον κανείς δεν θα θέλει να το διαπιστώσει στην πράξη.
 
Αλέξανδρος Θεολόγου
 
Το παρόν άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στις 31/10/2017