Η περίοδος των Μνημονίων είναι κάτι που δύσκολα θα ξεχάσουμε, τουλάχιστον οι σημερινές ενεργές γενιές σε εργασιακό επίπεδο, που πλήγηκαν και περισσότερο. Και σίγουρα η ίδια περίοδος ήταν για τις Ένοπλες Δυνάμεις όχι απλά καταλυτική, αλλά… διαλυτική. Με σχεδόν παύση εξοπλισμών και μεγάλες περικοπές στις αμοιβές προσωπικού, στην υποστήριξη, στα λειτουργικά κόστη.
Τα Μνημόνια όμως έπαψαν να υπάρχουν (τουλάχιστον τυπικά, ενώ παρουσιάστηκε και περίοδος ανάπτυξης), οπότε η χώρα όφειλε να επανεξοπλιστεί. Έτσι, το 2020 ξεκίνησε ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης των Ενόπλων Δυνάμεων. Και είχε αρκετά σωστές βάσεις καθώς οι παραγωγικές σχολές άρχισαν να εισάγουν περισσότερους σπουδαστές (μέχρι που “βρήκαν” μπροστά τους την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής…), ενώ έγινε κι ένα σημαντικό πρόγραμμα πρόσληψης 15.000 επαγγελματιών οπλιτών. Επίσης, προτεραιότητα δόθηκε στην υποστήριξη και επαναφορά σε χρήση συστημάτων, που ελλείψει συντήρησης και ανταλλακτικών, είχαν αφεθεί στην τύχη τους (ουσιαστικά σε αχρηστία). Την ίδια στιγμή όμως, έγιναν και πολλές αγορές εντελώς νέων οπλικών συστημάτων ή μεταχειρισμένων.
Σε ότι αφορά το αεροπορικό μας όπλο, με γρήγορες σχετικά κινήσεις, κυρίως το 2020-21, η Ελλάδα μέσα σε λίγους μήνες ξεκίνησε να παραλαμβάνει σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη (Rafale), διευθέτησε το θέμα της εκπαίδευσης με τη σύμβαση για το αεροπορικό κέντρο στην Καλαμάτα με παράδοση και νέων αεροσκαφών (Leonardo M-346), ενώ έγιναν κρίσιμες συμβάσεις υποστήριξης για τα F-16 και τα Mirage 2000-5. Έτσι η Πολεμική Αεροπορία άρχισε να επιστρέφει στην γνωστή της δυναμική και υψηλών αποδόσεων δράση.
Την ίδια στιγμή, το ΠΝ, για πρώτη φορά, είχε στη διάθεσή του έναν τεράστιο προϋπολογισμό. Και λέμε “τεράστιο”, για τα δικά μας δεδομένα καθώς ποτέ ο Κλάδος δεν είχε δει ποσό 5,5 δις ευρώ (1,9 τρις δραχές για να υπάρχει σύγκριση με το παρελθόν), για την ανανέωση του Στόλου Επιφανείας μεγάλων σκαφών του. Ένα ποσό που “οργανώθηκε” σε τριπλή πρόθεση: Αγορά 4 νέων φρεγατών, εκσυγχρονισμό των 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ και την περίφημη “Ενδιάμεση Λύση” για 2 έως 4 μεταχειρισμένα πλοία, που θα προσέφεραν βραχυπρόθεσμη-μεσοπρόθεσμη ενίσχυση. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα;
Το αποτέλεσμα είναι να είμαστε στο β΄εξάμηνο του 2024, να έχουμε παραγγείλει 3 νέες φρεγάτες και… τίποτα άλλο. Την ίδια στιγμή, το ίδιο το ΠΝ και το υπουργείο Αμύνης φαίνονται να μην ξέρουν τι θέλουν, ή τι μπορούν, ή τι τέλος πάντως όραμα έχουν, για τα τα εναπομείναντα 2,2 δις ευρώ: καθως διακινούνται πέρα-δώθε προτάσεις για 4η FDI HN, για αγορά κορβετών, για εκσυγχρονισμό ΜΕΚΟ200ΗΝ, όπως και για διάφορα μικτά σενάρια των παραπάνω.
Εντωμεταξύ δεν βλέπουμε και δεν ακούμε σχεδιασμό τι θα γίνει με τον ετήσιο λειτουργικό προϋπολογισμό του ΠΝ, ο οποίος παραμένει “κολλημένος” στα κάπου 80+ εκατομμύρια το έτος. Όταν σε λίγα χρόνια μόνο οι 3 FDI θα χρήζουν σοβαρής και αξιόπιστης υποστήριξης (με συμβάσεις Follow On Support), που θα ξεπερνά το μισό αυτού του ποσού. Και το ίδιο θα κόστιζε βέβαια οποιοδήποτε σύγχρονο πλοίο ίδιου επιπέδου αγοράζαμε. Τι ήταν αυτό όμως που έκανε σωστά η ΠΑ, και λάθος το ΠΝ;
Ολλανδός διοικήτης της επιχείρησης Aspides: Ύμνοι για τη δράση της ΨΑΡΑ στην κατάρριψη drones
Α. Έμφαση στον εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων μέσων
To F-16 είναι το “αεροσκάφος εργασίας” (workhorse) της ΠΑ, είναι αυτό που πετούσε συνεχώς ακόμη και μέσα στη μνημονιακή κρίση, ενώ το λογικό κόστος χρήσης και συντήρησης, το κάνει πολύτιμο από πλευράς υποστήριξης. Και εμείς όπως φαίνεται θα το χρησιμοποιούμε για πολλά χρόνια ακόμη. Έτσι, η ηγεσία της ΠΑ διαχρονικά πίεζε για τον εκσυγχρονισμό των F-16 σε F-16V, με απόλυτη προτεραιότητα. Επίσης, η ΠΑ για να εκσυγχρονίσει τα F-16, έκανε χρήση της διαδικασίας των FMS, που είναι πραγματικό “εργαλείο” χρηματοδότησης και διεκπεραίωσης έργου. Και τα κατάφερε να προχωρήσει το όλο θέμα και επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ.
ThinkOutOfTheBox: “Γαλλικός” εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ και αγορά κορβετών Gowind!
Αντίθετα, οι ηγεσίες του ΠΝ δεν είχαν την ίδια στοχοπροσήλωση στον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ, παρότι είχε δηλωθεί πως είναι κρίσιμο πρόγραμμα. Και ενώ τα σκάφη έπρεπε να έχουν ξεκινήσει ξεκινήσει εκσυγχρονισμό κάπου από το 2010, το ίδιο το ΠΝ “πέταξε” σχετικές ευκαιρίες ουκ ολίγες φορές. Ακόμη, το 2015 το τότε Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο έβαλε σαν προτεραιότητα τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας Ρ-3Β, καθώς θεωρήθηκε πως ήταν μια “γρήγορη λύση” εποπτείας για την Ανατολική Μεσόγειο. Τελικά, 9 χρόνια μετά, με μηδέν εκσυγχρονισμένα αεροσκάφη, μόνο γρήγορη δεν ήταν και δεν ξέρουμε αν καν υπάρχει πλέον ως “λύση”!
Στη συνέχεια, από το 2015 ως το 2019, το ΠΝ είχε προκρίνει τη διάθεση 100 εκατ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό και των 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ (ελάχιστα δηλαδή), ποσό που το 2019 είχε φτάσει μετά από διαβουλεύσεις στα 150 εκατομμύρια. Τελικά, το 2021 το ΠΝ “πέταξε” και πάλι τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ, επιλέγοντας τη γαλλική λύση φρεγατών, που δεν προσέφερε ως πακέτο τέτοιο πρόγραμμα και ομογενοποίηση του στόλου μας. Αντίθετα, προτάθηκε κάποια στιγμή, μέχρι και η η απόσυρση 2 από τις ΜΕΚΟ200ΗΝ (με μετατροπή μιας σε εκπαιδευτικό σκάφος), για υποστήριξη των 2 που θα έμεναν μέχρι τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.
B. Δημιουργική χρήση μεταχειρισμενών
Ήταν αρχές καλοκαιριού του 2020, όταν υπήρξε αίτημα από ελληνικής πλευράς για άμεση ενίσχυση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων από τη Γαλλία. Η Γαλλία, ως πιστός σύμμαχος, δέχτηκε να δώσει και μεταχειρισμένα δικά της μαχητικά Rafale (12 συνολικά), σε κόστος χαμηλότερο από αυτό που ζητούσε η Dassault για να εκσυγχρονίσει τα ελληνικά Mirage 2000EGM/BGM σε Mirage 2000-5Mk3.
Εκείνη τη στιγμή θα μπορούσαν κάλλιστα οι επιτελείς της ΠΑ να αρχίσουν τις θεωρίες, πως τα μεταχειρισμένα Rafale είχαν πολλές ώρες πτήσης (και παραπάνω από τα ελληνικά Mirage), πως ήταν σε “μέτρια” κατάσταση, πως ήταν μια έκδοση του μαχητικού (F3R) που σταματούσε η παραγωγή της, πως η αγορά γαλλικών αεροσκαφών δεν ήταν καν στο πρόγραμμα. Πολύ σωστά δεν το έκαναν, και σήμερα o Κλάδος έχει μια πανίσχυρη Πτέρυγα Μάχης με δυνατότητα βαθιάς κρούσης και εναέριας υπεροχής.
Τι απαίτησαν οι ιπτάμενοι μας; Το απολύτως λογικό, να παραδοθούν δηλαδή τα Rafale πλήρως συντηρημένα και αναβαθμισμένα, και με σύμβαση υποστήριξης (με εγγύηση ωρών πτήσης). Την ίδια στιγμή, ζήτησαν τα αεροσκάφη να συνοδεύονται από τον κορυφαίο πύραυλο αέρος-αέρος, Meteor.
Τι έκανε το Πολεμικό Ναυτικό; Το αντίθετο. Απέρριψε τις αυστραλιανές φρεγάτες Adelaide (κάτι που ποτέ δεν έχει απαντηθεί επαρκώς γιατί συνέβη), φαινόνταν δύσκολο να συνεχίσει μια σοβαρή διαπραγμάτευση για τα καταδρομικά Ticonderoga (που οι ΗΠΑ συζητούσαν για παραχώρηση), μας “έπεφταν” παλιές οι ολλανδικές φρεγάτες κλάσης Μ, ή πιο πριν οι κλάσης L, φυσικά δεν μας άρεσαν οι βρετανικές φρεγάτες Type 23, ιδανικά πλοία κατά την άποψή μας για το ΠΝ. Για όλα υπήρχε μια ένσταση. Καλύτερα λοιπόν να μείνουμε με τις φρεγάτες S στα… φρέσκα πενήντα έτη τους, ενώ η Πολεμική Αεροπορία δεν έχει πρόβλημα να σαρώνει το Αιγαίο και με μεταχειρισμένα Rafale, αλλά σε πολύ καλή κατάσταση και απόλυτα επίφοβα!
Γ. Εμμονή στο επόμενο βήμα
Εκεί που οι επιτελείς της ΠΑ δεν παρέκκλιναν, ήταν από το μακροχρόνιο σχεδιασμό για αγορά μαχητικών 5ης γενιάς. Έτσι ενώ η αποδοχή των Rafale έγινε στη λογική της άμεσης ενίσχυσης, η ΠΑ δεν δέχθηκε να “απωλέσει” τη δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας για F-35. Και αυτό ξέροντας τη δυσκολία ένταξης και χρήσης δύο διαφορετικών εξελιγμένων μαχητικών στον ίδιο στόλο.
Έτσι και Rafale παραλαμβάνουμε και…
Η συνέχεια στο Naval Defence
Ακολουθήστε μας, στο Facebook, στο Twitter, στο YouTube και στο Viber!
