Σε “επανάληψη του 2019” φαίνεται πως ελπίζει η Τουρκία σήμερα, σε ότι αφορά τη Συρία. Όταν δηλαδή τότε, ο Ντόναλντ Τραμπ, στην πρώτη του θητεία στον Λευκό Οίκο, είχε διατάξει την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων που είχαν εκεί εγκατάσταση (μαζί με Βρετανούς, κ.α.), ώστε να πολεμούν το ISIS, όπως και μια πανσπερμία συνδεδεμένων ισλαμικών οργανώσεων.
Η τραμπική πολιτική όμως για τη Συρία, που ποτέ δεν έπεισε ότι προέρχεται από κάποια μεθοδική ανάλυση, κατάφερε τότε ένα μεγάλο σοκ σε όλη την περιοχή: Καθώς οι ΗΠΑ είχαν έρθει σε συμμαχία με το YPG, την τοπική κουρδική οργάνωση, παρέχοντας της όπλισμο, εκπαίδευση και πληροφορίες, και γενικότερα πολιτική υποστήριξη, οπότε με την αποχώρηση την άφησαν ακάλυπτη, μαζί με διάφορες άλλες φιλικές ομάδες, που όλες μαζί είχαν συγκροτήσει το χαλαρής δομής μόρφωμα των “Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων” (SDF).
Tότε το αμερικανικό “κενό” είχε προστρέψει να καλύψει η Τουρκία με δική της νέα εισβολή στην περιοχή, επιδιώκοντας να καταστρέψει το YPG, φοβούμενη πως θα οικοδομούσε ημιαυτόνομη κουρδική οντότητα στη βόρεια Συρία. Το αποτέλεσμα βέβαια της τουρκικής εισβολής ήταν μαζική προσφυγιά από εκατοντάδες χιλιάδες αμάχους, μεγάλες μάχες, ενώ τελικά ωφελημένο βγήκε και το καθεστώς του Άσαντ, το οποίο επίσης επιδίωκε την υπονόμευση των Κούρδων εντός Συρίας.
Το τραγελαφικό της υπόθεσης ήταν πως η τότε κυβέρνηση Τραμπ, μπροστά στις εξελίξεις υποχρεώθηκε να αφήσει μέρος των αμερικανικών δυνάμεων στη Συρία, ως “αντίβαρο”, ενώ επέβαλλε και κυρώσεις στην Τουρκία που είχε εισβάλλει. Σήμερα, πάντως η κατάσταση δεν έχει αλλάξει δραματικά, καθώς κάπου 900 Αμερικανοί στρατιωτικοί παραμένουν σε κάποιες βάσεις στην Συρία (από σχεδόν 2.500 που ήταν το 2018).
Εδώ λοιπόν δημιουργείται η νέα “ελπίδα” των Τούρκων, πως και αυτή η δύναμη θα αποσυρθεί στη νέα θητεία Τραμπ, όπως δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ. Καθώς αυτή η αμερικανική παρουσία, παρότι μειωμένη, αποτελεί κάποιο ανάχωμα στην περαιτέρω προώθηση των Τούρκων εντός Συρίας, ενώ πρόσφατη είναι και κατάρριψη τουρκικού μη επανδρωμένου, που… πλησιάσε πολύ σε αμερικανική βάση εκεί.
ΑΝΑΛΥΣΗ: Τουρκία -ΗΠΑ, προς το παρόν “ξεχνούν” την κατάρριψη του μη επανδρωμένου
Γενικότερα στην τουρκική αντίληψη, αν φύγουν τελείως οι Αμερικανοί από την Συρία, θα λυθεί στην πράξη και το θέμα των διμερών προστριβών Άγκυρας-Ουάσιγκτον σχετικά με την υποστήριξη του YPG, ενώ από την πλευρά της η Τουρκία μπορεί να προσφέρει παραχωρήσεις: όπως π.χ. την αποθήκευση των πυραύλων S-400, τις “κρούσεις φιλίας” στον Άσαντ που ήδη έχουν ξεκινήσει, ή και κάποια δέσμευση ότι δεν θα κινηθεί κατά των Κούρδων της Συρίας, εφόσον και οι ίδιοι διακόψουν τη σχέση τους με το PKK (δηλαδή την κουρδική οργάνωση εντός Τουρκίας).
Παράλληλα εντός τουρκικής πολιτικής σκηνής ήδη γίνονται δημόσια νύξεις για κάποια συνεννόηση με το PKK, “εφόσον αυτό δηλώσει πως επιθυμεί την ειρήνη και σταματήσει τις τρομοκρατικές δράσεις”. Μια σαφή δηλαδή τακτική της Άγκυρας να διασπάσει την όποια κουρδική ενότητα και να αντιμετωπίσει τις οργανώσεις τους με διαφορετικό τρόπο, εξασφαλίζοντας πρακτικά την αδρανοποίηση τους.
Βέβαια όλα τα παραπάνω είναι ακόμη πρώιμα και σε επίπεδο ιδεών, παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων και σεναρίων. Αλλά είναι μια ερντογανική “γραμμή σκέψης” που θέλει την Τουρκία να στηρίζει τη διατυπωμένη πολιτική Τραμπ περί “απόσυρσης των στρατευμάτων των ΗΠΑ από εμπλοκές στο εξωτερικό”. Κάτι που θα επιτρέψει στην Άγκυρα, να θέσει υποψηφιότητα ως τοπικός αντικαταστάτης των ΗΠΑ, δηλαδή ως περιφερειακός ειρηνευτής και ήπιος επικυρίαρχος. Έχοντας σοβαρή επιρροή σε Συρία και Βόρειο Ιράκ (εκεί υπάρχει η τρίτη μεγάλη κουρδική κοινότητα), ακόμη σε Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία, όπως και σε όλο την τουρκογενή κεντρική Ασία.
