Όπως αναφέρουν πολωνικά ΜΜΕ, αναμένεται από το 2028 να ξεκινήσει η παράδοση στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας των πρώτων 20 συστημάτων παθητικής ανίχνευσης εναέριων στόχων, PET/PCL, της εταιρείας PIT-RADWAR, η οποία συνεργάζεται και με άλλες εγχώριες, όπως και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας.
Τι είναι το PET/PCL όμως; Βασικό του στοιχείο είναι ένας κινητός φορέας (φορτηγό της επίσης πολωνικής JELCK) που φέρει συγκρότημα δύο ιστών, με αντίστοιχους αισθητήρες.
- Ο ένας ιστός είναι το σύστημα Παθητικού Συνεκτικού Εντοπισμού (Passive Coherent Location, PCL) το οποίο λειτουργεί ως εξής: Κάθε εναέριος στόχος, όπως π.χ. ένα εχθρικό αεροσκάφος, ή πύραυλος, πετά μέσα σε ένα “πυκνό” πεδίο από ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές. Τέτοιες είναι των κεραιών κινητής τηλεφωνίας, των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, πολιτικών και στρατιωτικών ραντάρ κ.ο.κ. Έτσι ακόμη και το εχθρικό αεροσκάφος να έχει “κλειστό” το δικό του ραντάρ, ή το ίδιο να είναι κατασκευασμένο με χαρακτηριστικά χαμηλού ηλεκτρομαγνητικού ίχνους (stealth), αντανακλά κάποιες από αυτές τις ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές, οπότε οι ευαίσθητοι αισθητήρες του PCL μπορεί να ανιχνεύσουν.
- Ο δεύτερος ιστός του οχήματος, είναι το σύστημα Παθητικού Εντοπισμού Εκπομπών (Passive Emitter Tracking, PET), που ανιχνεύει αν υπάρχουν ηλεκτρομαγνητικές εκπομπές από τον στόχο, π.χ. λειτουργία του ραντάρ του, τηλεπικοινωνίες, παρεμβολείς σε δράση, εκπομπές σημάτος ταυτοποίησης κ.α.
Στην πράξη λοιπόν κάθε φορτηγό-φορεάς PET/PCL “ακούει” σιωπηλά τις διαταραχές και τις εκπομπές στο πολυσύνθετο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο από απόσταση, και επιχειρεί να εντοπίσει που ακριβώς στο χώρο βρίσκεται ο εχθρικός εναέριος στόχος, και να ειδοποιήσει ανάλογα την αεράμυνα της χώρας. Ως ένα “παθητικό” ραντάρ δηλαδή, το οποίο όμως δεν ανιχνεύεται το ίδιο.
Στο πολωνικό σύστημα, κάθε “σύστημα” PET/PCL αποτελείται από 4 οχήματα (άρα η πολωνική παραγγελία για 20 τέτοια, αφορά συνολικά 80 φορτηγά-φορείς). Κάθε σύστημα οργανώνεται με τα 4 οχήματα σε απόσταση μεταξύ τους, με ένα από αυτά να αναλαμβάνει το ρόλο του “επικεφαλής”, συγκεντρώνοντας τα δεδομένα των άλλων και κάνοντας την ψηφιακή τους επεξεργασία. Η χρήση 4 οχηματών εξασφαλίζει πως τα ανιχνευόμενα σήματα θα ληφθούν υπο διαφορετικές γωνίες, άρα θα είναι πολύ πιο πιθανός ο ακριβής εντοπισμός.
Τα πλεονεκτήματα ενός παθητικού ραντάρ είναι προφανή. Αρχικά όπως είπαμε δεν εκπέμπει το ίδιο κάτι, άρα δεν μπορεί να στοχοποιηθεί με πυραύλους αντι-ραντάρ, σε μια έναρξη σύγκρουσης μεγάλης κλίμακας θα χρησιμοποιηθούν εκτεταμένα για να σιγαστεί η αεράμυνα του αντιπάλου. Στη συνέχεια, με τους όποιους περιορισμούς απόδοσης του, μπορεί να συμπληρώσει ή και να υποκαταστήσει τα ραντάρ αεράμυνας, ακόμη και πολύ κοντά στην 1η γραμμή. Λόγω φορητότητας, μπορεί να μετακινηθεί σχετικά γρήγορα σε σημεία ενδιαφέροντος.
Επίσης ειδικά στο πολωνικό PET/PCL, μιας και κάθε σύστημα αποτελείται από 4 φορτηγά με αισθητήρες, η αδρανοποίηση κάποιου από εχθρικά πυρά ή βλάβη, δεν αχρηστεύει την ικανότητα των άλλων να προσφέρουν δεδομένα, την υποβαθμίζει βέβαια, αλλά αυτά μπορεί να συνεχίσουν να συνεισφέρουν. Τέλος, μιας και το παθητικό ραντάρ δεν έχει ηλεκτρομαγνητική υπογραφή, το εχθρικό αεροσκάφος δεν αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει “εντοπισμός” του, ώστε να ενεργοποιήσει το όποιο δικό του σύστημα παρεμβολών και ηλεκτρονικού πολέμου.
Είναι “ιδανική λύση” τα παθητικά ραντάρ; Σήμερα όχι, αλλά μπορεί να ενισχύσουν μια σύνθετη αεράμυνα με ακόμη ένα επίπεδο ανίχνευσης και εντοπισμού, και βέβαια εντός ενός δικτυοκεντρικού συστήματος ανάλυσης, να παρέχουν σοβαρές ενδείξεις για εισερχόμενες απειλές, καθώς τα δικά τους δεδομένα θα συνδυαστούν με εκείνα άλλων αισθητήρων.
Πρέπει να επισημάνουμε εδώ πως το πολωνικό σύστημα (υπάρχουν και άλλα διεθνώς και αναπτύσσονται συνεχώς και από πολύ μεγαλύτερες δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ρωσία κ.α.), είναι εγχώριας ανάπτυξης, μελετάται εδώ και χρόνια και μετέχουν και ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας, σε μια ομαλή σύμπραξη αμυντικής βιομηχανίας και τοπικής τεχνογνωσίας. Κάτι που και η Ελλάδα θα μπορούσε να έχει ήδη πράξει.
