10 καινοτόμες τεχνολογίες για την Μεγάλη Απόβαση

Μήνες εντατικής προετοιμασίας θα απέδιδαν καρπούς: στις 6 Ιουνίου 1944 οι Σύμμαχοι εισέβαλλαν στην γερμανoκρατούμενη Ευρώπη από τις ακτές της Νορμανδίας. Ήταν μια τιτάνια προσπάθεια για την οποία δημιουργήθηκαν καινοτόμες τεχνολογίες, σχεδιασμένες για έναν και μόνο σκοπό –την νίκη. Αυτές είναι μερικές από τις πατέντες που άνοιξαν τον δρόμο για το Βερολίνο.

Airspeed AS.51 Horsa Μεταξύ των 15.000 ανδρών των αερομεταφερόμενων δυνάμεων που έπεσαν πίσω από τις εχθρικές γραμμές τις πρώτες ώρες τις Μεγαλύτερης Ημέρας του Πολέμου, περισσότεροι από 1.000 έφθασαν με ανεμόπτερα εφόδου Horsa. Κατασκευασμένα από κόντρα πλακέ και ύφασμα, τα ανεμόπτερα ήταν το αντίστοιχο των αποβατικών ακάτων Higgins. Γερά, φθηνά και αναλώσιμα, τα Horsa μπορούσαν να μεταφέρουν 28 στρατιώτες, ή ένα τζιπ, ή ένα ελαφρύ αντιαρματικό πυροβόλο.
Δοκιμασμένα σε σημαντικές συμμαχικές επιχειρήσεις και πριν την D-Day, όπως στην απόβαση στην Σικελία, τα ανεμόπτερα πέρασαν στον πάνθεον της στρατιωτικής ιστορίας όταν 250 και πλέον Horsa και αμερικανικά CG-4A έλαβαν μέρος στην Επιχείρηση Overlord ρυμουλκούμενα από βομβαρδιστικά της RAF και C-47. Έξι βρετανικά ανεμόπτερα της 6^ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας υπό τον Ταγματάρχη Τζων Χάουαρντ προσγειώθηκαν κοντά στην «Γέφυρα Πήγασος» με εντολή να την καταλάβουν. Η αποστολή τους (Operation Deadstick) είναι το υλικό από το οποίο φτιάχνονται οι θρύλοι.

LCVP (Landing Craft, Vehicle Personnel) Η ιδιοφυής σχεδίαση του Άντριου Χίγκινς έγινε συνώνυμη των αποβάσεων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Φτιαγμένο χωρίς την χρήση πολύτιμων στρατηγικών υλικών, από κόντρα πλακέ και ξύλο ελάτης, το ‘Higgins Boat’ μπορούσε να επιχειρεί σε βάθος λιγότερο από μισό μέτρο μεταφέροντας από τα οπλιταγωγά στον αιγιαλό αποβάσεως 36 άνδρες και επιστρέφοντας με τραυματίες.
Με την επίτευξη προγεφυρώματος, τα LCVP εφοδίαζαν τις δυνάμεις στην ακτή με εφόδια και υλικά. Ο Ανώτερος Διοικητής των Συμμάχων, Στρατηγός Άϊζενχαουερ, εντυπωσιάστηκε τόσο από τα «ταξί της απόβασης» που χρόνια μετά δήλωσε ότι ο «Χίγκινς είναι ο άνθρωπος που κέρδισε τον πόλεμο για εμάς». Τα αποβατικά που βρίσκονται σήμερα σε διάφορα Μουσεία, όπως στο Normandy Victory Museum, στο Καρεντάν, έχουν να διηγηθούν απίστευτες ιστορίες.

LST (Landing Ship, Tank) Τα διάσημα ‘Higgins boats’ μετέφεραν τους άνδρες στην ακτή αλλά τα LST μετέφεραν όλα τα υπόλοιπα. Τα μεγάλα αυτά αποβατικά με το ελάχιστο βύθισμα και την επίπεδη καρίνα έβγαζαν από τον καταπέλτη της πλώρης στους αιγιαλούς αποβάσεως άρματα μάχης, οχήματα και υλικά χωρίς να έχουν ανάγκη από προβλήτα.
Εκτός από την μεταφορά ανδρών και εφοδίων, 38 αρματαγωγά LST μετετράπησαν σε μικρά νοσοκομειακά πλοία ενώ άλλα, εφοδιασμένα με επιπλέον γερανούς, παρέδιδαν πυρομαχικά στην ακτή τις ημέρες και τις εβδομάδες που ακολούθησαν την D-Day. Χωρίς αυτά, η απόβαση θα είχε σοβαρό πρόβλημα υποστήριξης, τόσο απλά.

Συσκευή Πρόβλεψης Παλίρροιας Οι Σύμμαχοι σκέφτηκαν πολύ πού θα ήταν καλύτερα να γίνει η εισβολή στην Ευρώπη αλλά ο Βρετανός μαθηματικός Άρθουρ Τόμας Ντούντσον ήταν αυτός που ανέλαβε να πει το «πότε». Αρχίζοντας να δουλεύει με συσκευές πρόβλεψης του κύκλου της παλίρροιας, το 1944 μπόρεσε να προσδιορίσει, χάρη σε μια τροποποιημένη συσκευή, τις τρείς ιδανικότερες ημέρες στις αρχές Ιουνίου για απόβαση.
Όταν οι άθλιες καιρικές συνθήκες οδήγησαν στην ματαίωση της επιχείρησης που είχε προγραμματιστεί για τις 5 Ιουνίου, ο Ντούντσον υπολόγισε ότι οι Σύμμαχοι είχαν περιθώρια να πετύχουν άμπωτη και την επομένη. Στις 6 Ιουνίου 1944 ο Στρατηγός Άϊζενχαουερ είπε το περίφημο ‘Let’s go!’ και η αρμάδα της εισβολής ξεκίνησε για την απελευθέρωση της Ευρώπης.

Τεχνητοί λιμένες Mulberry Οι Σύμμαχοι γνώριζαν πως η κατάληψη άθικτων γαλλικών ή βελγικών λιμένων δεν θα ήταν εύκολη, έτσι κατέληξαν στην λύση να… φέρουν τα λιμάνια μαζί τους. Η δημιουργία των δύο τεχνητών λιμανιών με τη  κωδική ονομασία ‘Mulberries’ προϋπέθετε την βύθιση παροπλισμένων πλοίων ή ‘Corncobs’ όπως ήταν το συνθηματικό τους όνομα, για την δημιουργία εξωτερικού κυματοθραύστη ‘Gooseberries’ μαζί με τσιμεντένια μπλοκ ‘Phoenixes’. Πλωτοί διάδρομοι και αποβάθρες (‘Whales’) θα σχημάτιζαν ένα λιμάνι για την εκφόρτωση εφοδίων και υλικών.
Η καταιγίδα που έπληξε στις 19 Ιουνίου τις ακτές της Νορμανδίας κατέστρεψε ολοσχερώς το πλωτό λιμάνι στην Omaha Beach αλλά το δεύτερο (Port Winston) στην Gold Beach χρησιμοποιήθηκε για οκτώ μήνες –πέντε μήνες περισσότερο απ’ ότι προβλεπόταν. Από αυτό πέρασαν πάνω από 2,5 εκατομμύρια άνδρες, 500.000 οχήματα και περισσότεροι από 4 εκατ. τόννοι εφοδίων. Στην φωτογραφία εικονίζεται το ‘Mulberry’ που στήθηκε στην Ακτή Omaha.

PLUTO Ο υποθαλάσσιος αγωγός καυσίμου που έφθανε από την νήσο Wight ως το Port-en-Bessin, τον σύνδεσμο μεταξύ των ακτών αποβάσεως Omaha και Gold, θεωρείται από πολλούς ως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Μηχανικού. Τελικά ο PLUTO (Pipeline Under The Ocean) εφοδίασε τις συμμαχικές δυνάμεις με ένα μέρος μόνο της ποσότητας καυσίμων που απαιτήθηκε.

Hobart‘s Funnies Τα «Παράξενα του Χόμπαρτ» ήταν άρματα ειδικά τροποποιημένα για ειδικούς ρόλους κατά την απόβαση. Πήραν το όνομά τους από τον Βρετανό Υποστράτηγο Σερ Πέρσυ Χόμπαρτ και ήταν… πραγματικά παράξενα. Το πιο διάσημο ήταν το Sherman που κολυμπούσε: το Μ4A1 ή Μ4Α4 DD (Duplex Drive) ήταν εφοδιασμένο με ένα πτυσσόμενο υφασμάτινο υδατοστεγές περίβλημα το οποίο του επέτρεπε να επιπλέει ενώ δύο έλικες παρείχαν πρόωση.
Στα σχετικά ήρεμα νερά των ακτών Gold, Sword και Juno η ιδέα του αμφίβιου Sherman λειτούργησε και 27 από τα 28 ‘DD’ βγήκαν στην Utah Beach. Στην εκτεθειμένη Ακτή Omaha όμως σχεδόν όλα τα άρματα του τύπου βούλιαξαν και πολλοί από τα πληρώματα πνίγηκαν.

Εξίσου «παράξενα» ήταν το άρμα εξουδετέρωσης ναρκοπεδίων Sherman Crab Mk II και το εφοδιασμένο με φλογοβόλο Churchill Mk.VII A22F ‘Crocodile’. O «Κροκόδειλος» έσερνε πίσω του ένα τρέιλερ 6,5 τόννων (‘The Link’) με θωράκιση πάχους έως 12 χιλ. το οποίο μετέφερε 1.800 λίτρα καυσίμου για το φλογοβόλο που είχε αντικαταστήσει το πολυβόλο του πήγματος.
Με βεληνεκές 110 μ. το άρμα διέθετε μεγαλύτερη εμβέλεια από το κλασσικό φορητό φλογοβόλο και στην Νορμανδία απεδείχθη ιδιαιτέρως αποτελεσματικό στην εκκαθάριση καταφυγίων, ορυγμάτων και λοιπών αμυντικών έργων των Γερμανών –πέραν του φοβερού ψυχολογικού αντίκτυπου στο ηθικό του εχθρού. Όσοι βρέθηκαν απέναντι του και σώθηκαν, το θυμούνται ακόμη στους εφιάλτες τους.

‘Rhino’ To ελαφρύ άρμα M5A1 Stewart διέθετε ατσάλινα «δόντια» στο πρόσθιο τμήμα που τού επέτρεπαν να διασχίζει το «μποκάζ» (bocage, πυκνή θαμνώδης βλάστηση η οποία συχνά στην Νορμανδία χρησιμοποιείται και ως φράκτης σε κτήματα) αντί να περνάει από πάνω αφήνοντας εκτεθειμένο το κάτω μέρος του στα αντιαρματικά των Γερμανών που καραδοκούσαν.
Η ιδέα δεν ήταν του Υποστράτηγου Χόμπαρτ αλλά του Αμερικανού Λοχία Κέρτις Κάλεν και η πατέντα έμεινε γνωστή ως ‘Culin Rhino’ ή ‘Culin hedgerow cutter’. Με παρόμοιο κόφτη εφοδιάστηκαν και αρκετά άρματα Sherman.

DUKW Φανταστείτε ένα φορτηγό γενικής χρήσης με αμφίβιες ιδιότητες –αυτό ήταν το DUKW της General Motors. Το όνομά του αντιστοιχεί στους κωδικούς της κατασκευάστριας εταιρίας: D (μοντέλο του 1942) U (αμφίβιο) Κ (κίνηση σε όλους τους τροχούς) και W (διπλοί οπίσθιοι τροχοί) αλλά οι στρατιώτες το έκαναν πιο απλό αποκαλώντας το ‘Duck’.
Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά επιχειρησιακά κατά την απόβαση στην Σικελία (Operation Husky) το 1943. Επρόκειτο για ένα επαναστατικό όχημα καθώς μέχρι τότε τα πλοία με τα εφόδια έπρεπε να δέσουν σε λιμάνι για να ξεκινήσει το ρεύμα εφοδιασμού, μια διαδικασία πολύπλοκη και, κυρίως, χρονοβόρα. Με τα DUKW, τα εφόδια έβγαιναν χωρίς καθυστέρηση στην ακτή αποβάσεως και συνέχιζαν οδικώς για τις μονάδες.

Οι χειριστές των καταπληκτικών αυτών οχημάτων ήταν οδηγοί στην στεριά και ναυτικοί στο νερό. Όσο χρησιμοποιούντο εντός προδιαγραφών απεδείχθησαν πολύτιμα αλλά όταν έφθαναν στα όριά τους άρχιζαν τα προβλήματα. Στην Νορμανδία η ταραγμένη θάλασσα έκανε τα βαρυφορτωμένα DUKW ασταθή και επισφαλή, όπως ανακάλυψαν Αμερικανοί και Βρετανοί. Οι «Πάπιες» δεν φοβόταν το νερό αλλά τα κύματα.
Παρήχθησαν περίπου 20.000 οχήματα του τύπου ενώ έδρασαν και στον Ειρηνικό και αργότερα στην Κορέα. Μετά τον πόλεμο αρκετά κατέληξαν σε επιχειρηματίες που τα αξιοποίησαν κάνοντας βόλτες τούς τουρίστες. Μερικά –αναπαλαιωμένα οχήματα της εποχής του Β΄ΠΠ ή του πολέμου της Κορέας– λειτουργούν ακόμη και σήμερα.

M1 Garand Αν και δεν αναπτύχθηκε ειδικά για την απόβαση στην Νορμανδία, το ημιαυτόματο τυφέκιο Μ1 βρέθηκε στα χέρια των Αμερικανών GI λίγο πριν την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο. Με γεμιστήρα οκτώ φυσιγγίων των .30-06 το Μ1 παρείχε σαφές πλεονέκτημα έναντι του γερμανικού Kar98k των πέντε φυσιγγίων. Ανθεκτικό και αξιόπιστο, πολέμησε σε όλα τα μέτωπα του Β΄ΠΠ και σύμφωνα με τον Στρατηγό Πάττον ήταν «το καλύτερο όργανο μάχης που επινοήθηκε ποτέ».
Αλέξανδρος Θεολόγου