Το κύριο ζήτημα που απασχολεί την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία είναι η ανάγκη της για συνεχή αναβάθμιση και διατήρηση της ισχύος της, σε μια εποχή που οι απειλές και οι γεωπολιτικές προκλήσεις διαρκώς εξελίσσονται. Ενώ η μείωση της οροφής των μαχητικών στα 200 αεροσκάφη είναι κάτι που προφανώς το θέλει η πολιτική ηγεσία, δεν έχουμε σαφή ένδειξη ότι αυτό συναντά και την πλήρη αποδοχή του Κλάδου. Το σίγουρο είναι πως η ΠΑ δεν έχει τα απαραίτητα κονδύλια για να αγοράσει αρκετά F-35A (στην καλύτερη περίπτωση τα αεροσκάφη θα γίνουν 40 από 20 και αυτό από το 2030 και αρκετά μετά), ενώ όπως όλα δείχνουν, δυστυχώς θα μείνουμε με μόλις 24 Rafale.
O λόγος που δεν θα πάρουμε περισσότερα Rafale, μπορεί να οφείλεται και στο γεγονός πως είναι δύσκολο να βρούμε υποψήφιους πελάτες για τα 24 Mirage 2000-5Mk2 που σήμερα υπηρετούν στην ΠΑ. Και αυτό δεν οφείλεται στο ότι τα αεροσκάφη δεν είναι “καλά” ή “ικανά” για να ενδιαφερθεί κάποιος πιθανός χρήστης, αλλά ο συνδυασμός ενός παλιότερου τύπου αεροσκάφους, με λίγους χρήστες παγκοσμίως, δεν θα συγκινήσει κάποιον που δεν έχει ήδη τέτοια μαχητικά στο οπλοστάσιό του.
Επίσης, η ίδια η Dassault, προφανώς δεν θέλει άλλο να ασχολείται με Mirage 2000, και θα προτιμούσε να πουλούσε μεταχειρισμένα ή καινούργια Rafale σε οποιονδήποτε χρήστη. Δεν θα εκπλαγούμε αν κάποια στιγμή μάθουμε πως η εταιρεία έχει “σαμποτάρει” ενίοτε την μεταπώληση μεταχειρισμένων Mirage 2000, είτε γαλλικά, είτε τρίτου χρήστη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το Mirage 2000, ίδιας σχεδιαστικής ηλικίας με το F-16, σταμάτησε να εξελίσσεται εδώ και 25 χρόνια, ενώ το F-16 τώρα παράγεται ως F-16 Block 70, με την Lockheed να έχει παρουσιάσει και το ανώτερο F-21 (για τον ινδικό διαγωνισμό).
Προφανώς, αυτό θα είναι και το πρόβλημα των 12 καταριανών και των 44 εμιρατινών Mirage 2000-5/9 στην προσπάθεια πώλησής τους σε τρίτους. Δηλαδή, η Ινδονησία που σκέφτηκε να αποκτήσει τα 12 μεταχειρισμένα Mirage 2000-5 του Κατάρ, βρήκε εξαιρετικά δύσκολο και ακριβό να βάλει σε υπηρεσία έναν τύπο αεροσκάφους που υπηρετεί πλέον σε λίγες χώρες. Προφανώς οι Ινδονήσιοι ζήτησαν τιμές υποστήριξης από τη Γαλλία, και η απάντηση δεν θα τους ικανοποίησε. Το πιθανότερο είναι το ίδιο θέμα να αντιμετωπίσει και το Μαρόκο, αν εξετάσει σοβαρά τη φημολογούμενη απόκτηση Mirage 2000-9 από τα ΗΑΕ.
Σε αυτό το πλαίσιο μια επιλογή που ίσως προβάλλει είναι η μη αναβάθμιση των ελληνικών αεροσκαφών τύπου F-16C/D Block 50 λόγω μεγάλου κόστους (όπως διαφαίνεται). Αντίθετα θα μπορούσε να δωθεί λύση με την πώληση τους, και την αντικατάστασή από τα Mirage 2000-9 που αποσύρονται από την αεροπορία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), και ίσως και με απόκτηση και των 12 αεροσκαφών από το Κατάρ. Αυτή η σκέψη μπορεί να φανεί αρχικά ασυνήθιστη ή ακόμα και παρακινδυνευμένη, αλλά μια πιο ενδελεχής ανάλυση αποκαλύπτει ότι μπορεί να έχει οφέλη.
Έκλεψαν τις εντυπώσεις τα Mirage 2000-9 στο Dubai Airshow 2019 (Βίντεο)
Αρχικά η Ελλάδα, έχει μια μακρά ιστορία με το Mirage 2000, καθώς το χρησιμοποιεί εδώ και σχεδόν 40 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι η ενσωμάτωση των Mirage 2000-9 στην Πολεμική Αεροπορία θα ήταν σχετικά απλή από πλευράς λειτουργικής προσαρμογής και εκπαίδευσης πληρωμάτων, ενώ θα απέδιδε ακριβώς η τεράστια επένδυση που έχουμε κάνει στον τύπο εδώ και δεκαετίες, συγκεντρώνοντας μεγάλη εμπειρία χρήσης και αξιοποίησης τους.
Επίσης τα Mirage 2000-9, αποτελούν την πιο σύγχρονη παραλλαγή του γαλλικού μαχητικού και προσφέρουν μια σειρά από πλεονεκτήματα, που τα καθιστούν ιδιαίτερα ελκυστικά για την ΠΑ. Διαθέτοντας αρχικά το εξελιγμένο ραντάρ RDY-2 (κι όχι το RDY των γαλλικών ή καταριανών Mirage 2000-5), το οποίο παρέχει δυνατότητες εξελιγμένης ανίχνευσης στόχων τόσο στον αέρα όσο και στην επιφάνεια της θάλασσας, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα του αεροσκάφους σε αποστολές αναχαίτισης κι όχι μόνο.
IMEWS, ο “άσσος” στο μανίκι των Mirage 2000-9
Η ικανότητα αυτή συνδυάζεται με ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, το IMEWS (Integrated Multi-Electronic Warfare System), το οποίο είναι σημαντικά αναβαθμισμένο σε σύγκριση με άλλα συστήματα ίδιας γενιάς, προσφέροντας προστασία από πυραυλικές απειλές και βελτιώνοντας την επιβιωσιμότητα του αεροσκάφους σε εχθρικά περιβάλλοντα.
Το IMEWS διαθέτει σύστημα προειδοποίησης για ραντάρ (RWR – Radar Warning Receiver) αλλά και υπέρυθρης ακτινοβολίας (IR – Infrared Warning Receiver), τα οποία ειδοποιούν τον πιλότο για την παρουσία απειλών από ραντάρ ή πυραύλους κατευθυνόμενους από αισθητήρα IR. Ενσωματώνει επίσης ισχυρό σύστημα παρεμβολής ραντάρ (jammer), τόσο υψηλών όσο και χαμηλών συχνοτήτων, δίνοντας τη δυνατότητα στο αεροσκάφος να εκτελεί αποστολές και σε περιβάλλοντα με ισχυρή αντιαεροπορική άμυνα.
Τέλος τα Mirage 2000-9 των ΗΑΕ για την Ελλάδα επειδή το F-35 αργεί;
Μία από τις κύριες διαφορές του IMEWS σε σχέση με το ICMS 2000 (Integrated Countermeasures System 2000) που διαθέτουν τα ελληνικά Mirage 2000-5, είναι η ενσωμάτωση πιο προηγμένων, πλήρως ψηφιακών τεχνολογιών, που επιτρέπουν την αυτόματη και γρήγορη απόκριση σε απειλές. Οπότε το IMEWS είναι πιο εξελιγμένο σε όρους επεξεργασίας σημάτων, αναγνώρισης απειλών και αυτοματισμού των αντίμετρων.
Ινδονησία: “Σκουπίζει” Mirage, τώρα έβαλε στο μάτι και τα M2000-9 των Εμιράτων
Εκτός του συστήματος αυτοπροστασίας, τα 2000-9 έχουν τη δυνατότητα να φέρουν προηγμένα όπλα όπως οι καθοδηγούμενες βόμβες PGM 500 και οι πύραυλοι cruise “Black Shaheen”, που είναι παραλλαγή του SCALP-EG. Η ικανότητα αυτή ενισχύεται από την ενσωμάτωση του ατρακτιδίου στοχοποίησης με laser, Shehab, μια παραλλαγή του γαλλικού Damocles, το οποίο προσφέρει ακρίβεια στην καθοδήγηση βομβών laser για την εξουδετέρωση επίγειων στόχων, άρα συνολικά τα 2000-9 υπερέχουν σημαντικά των ελληνικών 2000-5 σε αποστολές κατά στόχων εδάφους.
Τονίζουμε για μια ακόμη φορά, πως η ικανότητα διατήρησης καλής διαθεσιμότητας και ποιοτικής συντήρησης των Mirage 2000-9 είναι εντός ελληνικών δυνατοτήτων, μιας και έχουμε εμπειρία με την οικογένεια των Mirage 2000, κάτι που θα μειώσει σημαντικά το κόστος ενσωμάτωσης σε εμάς.
Τέλος, η αγορά των Mirage 2000-9 από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με απόθεμα όπλων και ανταλλακτικών, θα μπορούσε να συνοδεύεται από μια σειρά από συμφωνίες συντήρησης, εκπαίδευσης και τεχνικής υποστήριξης, οι οποίες θα βελτίωναν την στρατηγική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, προσφέροντας επιπλέον πλεονεκτήματα σε διπλωματικό και αμυντικό επίπεδο.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Ελληνικές κινήσεις για την απόκτηση των 12 Mirage 2000-5DA του Κατάρ
Η διαφορά στο κόστος
Η οικονομική όψη αυτής της πρότασης είναι εξίσου σημαντική. Η αναβάθμιση των ελληνικών F-16C/D Block 50 εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει κατά πολύ το 1 δις ευρώ, χωρίς να υπάρχει ακόμη μια φθηνότερη προσφορά στον ορίζοντα (και δεν θα υπάρξει σύντομα, εκτός αν κάνουμε πολύ μεγάλες αλλαγές σε όσα ζητούνται). Για αυτό λοιπόν ανακύπτει η πιο προσιτή λύση, με προμήθεια των Mirage 2000-9 από τα ΗΑΕ και ίσως και των παλαιότερων Mirage 2000-5Q από το Κατάρ (τα τελευταία ως συμπλήρωμα ή και στοκ ανταλλακτικών). Όπου μόνο το IMEWS είναι αρκετά πιο ικανό από το ASPIS I των F-16C/D Block 50ς, και ίσως πιο εξελίσιμο από το ASPIS II των F-16V. Αυτό θα μείωνε τις ανάγκες για επιπρόσθετα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, εξοικονομώντας επιπλέον πόρους.
Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα είναι η δυνατότητα εμπορικής εκμετάλλευσης των υπαρχόντων Block 50. Αυτά τα αεροσκάφη θα μπορούσαν να πωληθούν σε διάφορες χώρες που αναζητούν σύγχρονα αλλά όχι απαραίτητα πανάκριβα μαχητικά. Η ΕΑΒ (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία) θα μπορούσε να αναλάβει και την αναβάθμιση τους με βάση τις ανάγκες των πιθανών αγοραστών, αυξάνοντας έτσι την αξία τους και κερδίζοντας έργο.
Γιατί ατύχησε σε πωλήσεις το Mirage 2000 συγκριτικά με τα Mirage III και F.1;
Η παράμετρος του μεγάλου αεροπορικού στόλου
Κεντρικό στοιχείο εδώ είναι βέβαια, πως αν επιλεγεί η στροφή στα Mirage 2000-9, αυτό σημαίνει πως θα παραμείνουν στην Πολεμική Αεροπορία και τα 24 Mirage 2000-5 που τώρα ελπίζουμε να πουλήσουμε, αν βέβαια βρεθούν αγοραστές. Έτσι θα μπορούσε η χώρα μας να συγκροτήσει ένα στόλο κάπου 68 αεροσκαφών Mirage, δηλαδή πολύ περισσότερα από τα 38 F-16 Block 50. Και όχι μόνο περισσότερα αλλά, ξαναλέμε, με μεγάλη εμπειρία στον τύπο, σε μια πιο οικονομική επιλογή ενίσχυσης της ΠΑ. Και ως ακόμη πολύ ικανά μαχητικά να αναλάβουν σωρεία αποστολών, κυρίως κρούσης, υποστήριξης, κατά πλοίων με χρήση Exocet, εξαπόλυσης πυραύλων SCALP και όπλων μεγάλου βεληνεκούς κ.ο.κ. αφήνοντας στα Rafale/F-16V και στα F-35A το ρόλο δίωξης και αεροπορικής κυριαρχίας, αλλά και της διείσδυσης σε μεγάλο βάθος στα εχθρικά μετόπισθεν.
Αν συμβεί αυτό η ΠΑ θα μειώσει κατά δυο τους υποτύπους των F-16 (θα μείνουν μόνο F-16V καθώς θεωρούμε δεδομένη την πώληση και των F-16 Block 30), ενώ πιθανά τα Mirage 2000-9 να οργανωθούν σε 2η βάση (πέρα από την Τανάγρα που είναι ήδη “γαλλική” σε τύπους αεροσκαφών), π.χ. στην Νέα Αγχίαλο. Από εκεί, θα μπορούν να προσφέρουν σε αποστολές readiness στο Αιγαίο, και θα εναλλάσουν αεροσκάφη με την 114 ΠΜ της Τανάγρας σε μεταστάθμευση στη Σκύρο.
Δεν υπάρχει “τέλεια” λύση
Η πρόταση αυτή δεν είναι απαλλαγμένη από προκλήσεις. Η αύξηση του αριθμού των Mirage 2000 5/9 θα μπορούσε να γίνει προβληματική σε περίπτωση που αναδυθούν προβλήματα με τον κατασκευαστή ή με τα ανταλλακτικά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Dassault δεν δείχνει διάθεση να εκσυγχρονίζει τα παλιά της μαχητικά, και προσπαθεί να πείσει τους πελάτες να αγοράσουν νέα. Θυμίζουμε πως το κόστος που έδωσε στην ΠΑ για την αναβάθμιση των αναπομείναντων Mirage 2000EG/BG ήταν τόσο υψηλό που τελικά μας συνέφερε η αγορά των Rafale! Ωστόσο, η οικονομική λογική και η επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα που προσφέρουν τα Mirage 2000-9 μπορεί να υπερνικήσουν αυτές τις ανησυχίες, ειδικά αν συνδυαστεί με μια έξυπνη διαχείριση των αποθεμάτων και την περαιτέρω ανάπτυξη εγχώριων δυνατοτήτων συντήρησης και αναβάθμισης.
Πάντως η χώρα μας εδώ και 50 χρόνια έχει καταφέρει μια ισχυρή συνεργασία με τη Γαλλία όχι μόνο για απόκτηση μαχητικών αεροσκαφών αλλά και για την εκπαίδευση, τη συντήρηση και την υποστήριξη τους, οπότε αντιμετωπίζουμε το Παρίσι ως στρατηγικό εταίρο, με οφέλη και για τις δύο πλευρές.
Ένα άλλο πρόβλημα με την πρόταση που παρουσιάζουμε είναι πως διατηρεί την πολυτυπία στην Πολεμική Αεροπορία, ζήτημα που και εμείς το έχουμε επισημάνει πολλές φορές. Οπότε ένας στόλος με F-16V, Rafale, F-35 και Mirage-2005/9 σαφώς παραμένει σύνθετος και απαιτητικός σε συντήρηση και διατήρηση. Το θέμα είναι πως η ενναλλακτική, δηλαδή η πώληση των εγχώριων Mirage 2000-5 και η αναβάθμιση των F-16 Block 50, ενώ μειώνει την πολυτυπία, εμφανίζεται πολύ ακριβή, μειώνει την συνολική οροφή μαχητικών μας, ενώ επιβαρύνει τα πολύ πιο σύγχρονα Rafale με ποικιλία αποστολών. Όπου κανείς δεν γνωρίζει, πως θα γίνει σε περίοδο σύγκρουσης μόλις 24 μαχητικά του τύπου να αναλάβουν και αεροπορική κυριαρχία με πυραύλους Meteor, και εξαπόλυση πυραύλων cruise SCALP (προφανώς δεν μπορεί να αντικατασταθεί αυτή η δυνατότητα με SCALP εκτοξεύομενους από φρεγάτες “Κίμων”) και βολή πυραύλων Exocet κατά εχθρικών πλοίων.
Τελικά, η απόφαση για την αντικατάσταση των F-16C/D Block 50 με Mirage 2000-9 δεν είναι μόνο μια τεχνική ή οικονομική επιλογή αλλά μια στρατηγική κίνηση που θα μπορούσε να βελτιώσει την ισχύ της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, με προφανείς συμβιβασμούς αλλά και προφανή πλεονεκτήματα, λαμβάνοντας πάντα υπόψη το πλαίσιο χρηματοδότησης. Αν βέβαια δεν υπάρχει πρόβλημα κόστους (…) τότε φυσικά η καλύτερη λύση είναι η προμήθεια περισσότερων Rafale και F-35, δηλαδή η στροφή σε μαχητικά κορυφαίων ικανοτήτων.
Σίγουρα όμως μια τέτοια κίνηση με Mirage 2000-9 θα απαιτήσει προσεκτικό σχεδιασμό, διπλωματικές ικανότητες και μια καλύτερη κι όχι αποσπασματική προσέγγιση στην αμυντική πολιτική της χώρας: όπου κάθε νέα πολιτική ή στρατιωτική ηγεσία αλλάζει άρδην το σχεδιασμό της προηγούμενης.
