Την ανάγκη να υπάρξει μια περίοδος σχετικής ηρεμίας και σταθερότητας υπογράμμισε ο Αλέξανδρος Διακόπουλος, διευθύνων σύμβουλος αναπτυξιακής συνεργασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας στο υπουργείο Εξωτερικών, μιλώντας σήμερα σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που οργάνωσε ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών με την υποστήριξη του ΝΑΤΟ με θέμα: «Από την Ουκρανία στη Μέση Ανατολή: Επιπτώσεις στην ασφάλεια της Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής».
Ο κ. Διακόπουλος εξήγησε πως είμαστε σε διαφορετικές θέσεις εμείς και η Τουρκία στις δύο βασικές κρίσεις που αντιμετωπίζουμε, τόσο όσον αφορά τη την υποστήριξη της Τουρκίας στη Χαμάς, όσο και στη στάση της στην περίπτωση της Ουκρανίας.
Αλλά αυτό δεν μας κάνει αντιπάλους, αντιθέτως, το γεγονός ότι το περιβάλλον μας έχει τόση αστάθεια, είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους αυτές οι δύο χώρες δεν θέλουν να προσθέσουν περισσότερη αστάθεια που θα γίνει ανεξέλεγκτη, και θα προσπαθήσουν να πλοηγηθούν σε νερά συνεννόησης στο ορατό μέλλον.
Ο κ. Διακόπουλος ανέφερε πως έχουμε εισέλθει σε μια εποχή αστάθειας και αταξίας, και οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στη Γάζα, μπορεί να μην συνδέονται μεταξύ τους, αλλά είναι προϊόντα αυτής της αταξίας και της αστάθειας. Η παγκόσμια αταξία, όπως τόνισε ενέχει πολλούς κινδύνους και δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με τον τρόπο που γνωρίζαμε ως τώρα
Μια σειρά από χώρες αισθάνονται ότι μπορούν να ενεργούν όπως θέλουν για τα δικά τους καλύτερα συμφέροντα, χωρίς να ενδιαφέρονται για το αν αυτό πρόκειται να εκτοπίσει ή να τους αποξενώσει από τις ΗΠΑ, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να τους κάνουν τίποτα.
Ο αναθεωρητισμός, όπως υπενθύμισε άλλωστε, δεν εμφανίστηκε μόλις το 2014. Υπήρξε μια άλλη ρωσική εισβολή, δεν έγινε τίποτα τότε. Υπήρξε η εισβολή της Τουρκίας στη Συρία και δεν έγινε τίποτα.
«Μια σειρά από λανθασμένες ενέργειες και αντιλήψεις μας οδήγησαν στην σημερινή κατάσταση. Αυτός ο αναθεωρητισμός χτίστηκε σταδιακά».
«Οι πολλαπλές κρίσεις δεν φαίνεται να βρίσκονται στο δρόμο της επίλυσης τα επόμενα χρόνια», ανέφερε. «Είμαι απαισιόδοξος και πιστεύω ότι θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τέτοιες καταστάσεις ή και χειρότερες στο μέλλον.
«Ως εκ τούτου πιστεύω ότι θα ήταν καλό να έχουμε σε αυτό το περιβάλλον όσο το δυνατόν πιο ήρεμα νερά με την Τουρκία για το εθνικό μας συμφέρον».
Ι. Αφεντούλη: Η περιφερειακής συνεργασία που υπήρχε στα σκαριά, μετά την 7η Οκτωβρίου κατέρρευσε
«Αυτή είναι ίσως η χειρότερη περίοδος στις διεθνείς ή περιφερειακές μας σχέσεις, γιατί έχουμε ένα διπλό μέτωπο έχουμε μια διπλή κρίση», ανέφερε η Ινώ Αφεντούλη, εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου και επεσήμανε πως το μέτωπο της Ουκρανίας είναι λιγότερο επικίνδυνο από την κρίση στη Μέση Ανατολή, είναι περιορισμένο επειδή το διακύβευμα είναι τόσο υψηλό, λόγω της πυρηνικής πτυχής που εμπλέκεται με τη Ρωσία.
«Πριν ξεσπάσει η κρίση στην υπήρχε μια προσπάθεια στη σειρά ένα, να φέρουμε πιο κοντά τις χώρες της περιοχής, την Ελλάδα, την Τουρκία, το Ισραήλ, την Κύπρο», σημείωσε.
«Υπήρχε στα σκαριά ένα είδος περιφερειακής συνεργασίας και αυτό μετά την έβδομη Οκτωβρίου κατέρρευσε».
Η Ελλάδα στέκεται στο πλευρό του Ισραήλ σε αυτό το μέτωπο, αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις άμεσες επιπτώσεις στη σταθερότητα της περιοχής, με την Τουρκία να βρίσκεται στο άλλο άκρο εναντίον του Ισραήλ και εμάς στη μέση, να προσπαθούμε, να φέρουμε μαζί κάποια κατανόηση, κάποια συνεργασία.
«Είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση, που δεν βλέπω πώς θα λυθεί με υπερεθνικές προσπάθειες», ανέφερε.
Όπως σημείωσε ‘εχουμε δύο οργανισμούς που ασχολούνται με τη σταθερότητα και την ασφάλεια στη Μεσόγειο, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, όμως ούτε το ΝΑΤΟ ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν τα εργαλεία για να αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση καθώς δεν έχουν επαρκή εργαλεία. Δεν μπορούν για παράδειγμα να προσφέρουν διεύρυνση και δε διαθέτουν κανένα ουσιαστικό μέσο για εταιρική σχέση με χώρες της Μέσης Ανατολής.
«Όταν πρόκειται για αυτό το σχήμα περιφερειακής συνεργασίας, ίσως πρέπει να έχουμε φαντασία για να δημιουργήσουμε μια δομή, ένα πλαίσιο ίσως χωρίς το βάρος της ιδιότητας του μέλους, για να την αντιμετωπίσουν», ανέφερε.
Κ. Μπίκας: Η Ελλάδα έχει χτίσει μια σχέση συνεργασίας με όλες τις χώρες της περιοχής
«Ενώ στην άμεση γειτονιά μας, οι καταστάσεις ασφαλείας είναι αυξημένες, όσον αφορά την ελληνοτουρκική σχέση, είμαστε σε μια κατάσταση καλύτερη από ό, τι στο παρελθόν», ανέφερε ο Κωνσταντίνος Μπίκας, πρώην πρέσβης και πρώην επικεφαλής της ΕΥΠ, χωρίς αυτό πρόσθεσε να πρέπει να μας κάνει να εφησυχάζουμε.
Αναφερόμενος στον Τούρκο πρόεδρο, επεσήμανε πως προσπαθεί να δώσει στη χώρα του ένα αποτύπωμα είναι μεγαλύτερο από τις πραγματικές της δυνάμεις.
«Αυτό έχει απομακρύνει τη χώρα από τον ευρωατλαντικό θεσμό», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Η Ελλάδα έχει χτίσει μια σχέση συνεργασίας με όλες τις χώρες της περιοχής με το Ισραήλ, με την Αίγυπτο, με τη Σαουδική Αραβία, με την Ιορδανία με τα Εμιράτα, ανέφερε και τόνισε ότι «μιλάμε για μια αναβαθμισμένη θέση ασφαλείας της Ελλάδας, η οποία ενισχύθηκε περαιτέρω με τους πρόσφατους εξοπλισμούς, οι οποίοι είναι αναμφίβολα είναι πολύ σημαντικοί».
Το Κυπριακό, επεσήμανε, παραμένει ένα δύσκολο θέμα, που αφορά όχι μόνο την ασφάλεια της, της Κύπρου και της Ελλάδας, αλλά και την ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του δυτικού κόσμου γενικότερα.
«Η μεγάλη δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι θα είναι πολύ δύσκολο για την Τουρκία να ανεχθεί μια Κύπρο ξεχωριστή δημοκρατία που θα έχει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική»,
Ο κ. Μπίκας έκανε τέλος λόγο για ένα διεθνές σύστημα που υφίσταται πρωτοφανείς κλυδωνισμούς, αναφέροντας τη σχέση ΗΠΑ-Κίνας, Ευρώπης- Κίνας, τις σχέσεις της Ρωσίας με το ευρωατλαντικό σύστημα, την άνοδο της Ινδίας.
Δ. Κούρκουλας: Η Ελλάδα θα μπορέσει και πρέπει να διαδραματίσει θετικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της Γάζας
«Ελπίζω ότι όλοι ,και το Ισραήλ, αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορεί να υπάρξει ασφάλεια χωρίς σταθερότητα», επεσήμανε ο Δημήτρης Κούρκουλας, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, διαφορετικά όποια μέτρα και αν ληφθούν, θα έρθει ένα σημείο όπου εκεί που νομίζαμε ότι είμαστε προστατευμένοι, όλα αυτά θα σκάσουν και θα εκραγούν.
Η επιδείνωση άρχισε, όπως ανέφερε, με την ενθάρρυνση των ΗΠΑ, οι οποίες πίστευαν ότι η ειρήνη ήταν μια πιθανότητα για τη Μέση Ανατολή.
«Δεν ξέρω αν όλη αυτή η κατάρρευση της δυτικής πολιτικής οφείλεται σε λάθη, ή οφείλεται σε κάποιες ιστορικές διεργασίες που ήταν αναπόφευκτες. Το αποτέλεσμα είναι εδώ», επεσήμανε.
«Πιστεύω ότι έγιναν τραγικά λάθη από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και στη Συρία, και στη Λιβύη, και σε πολλά μέρη σχετικά με κυρίως, το γεγονός ότι όλοι θεώρησαν ότι μπορούμε να βάλουμε στο ράφι το Παλαιστινιακό ζήτημα».
«Πιστεύω ότι δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στη σταθερότητα χωρίς ειρηνική επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος», υπογράμμισε.
Όσον αφορά την Ελλάδα, επεσήμανε ότι «θα μπορέσει και θα πρέπει να διαδραματίσει θετικό ρόλο όταν ξεκινήσει η διαδικασία της ανοικοδόμησης ή η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, γιατί εκεί θα συνεχίσουν να ζουν ακόμα μερικά εκατομμύρια άνθρωποι».
«Και μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και επειδή έχουμε πολύ καλές σχέσεις με όλες τις πλευρές η Ελλάδα μπορεί να παίξει μια πολύ θετικό ρόλο και ελπίζω ότι, σύντομα, θα υπάρξει ένα τέλος στην εχθρότητα», κατέληξε.
Κ. Φίλης: «Οι ΗΠΑ δεν έχουν την επιρροή που θα ήθελαν να έχουν στην περιοχή»
«Οι ΗΠΑ δεν έχουν την επιρροή που θα ήθελαν να έχουν στην περιοχή», ανέφερε από την πλευρά του ο Κωνσταντίνος Φίλης, Διευθυντής στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων του Αμερικανικού Κολεγίου.
Βλέπουμε, όπως ανέφερε, τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, ο οποίος έχει επισκεφθεί 5-6 φορές στην περιοχή και δεν έχει καταφέρει να επηρεάσει τις εξελίξεις υπέρ των αμερικανικών απόψεων.
Σημείωσε δε πως έχουμε δει τους Αμερικανούς μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να ζητούν την υποστήριξη των συμμάχων που θεωρούνται στρατηγικοί, παραδοσιακού σύμμαχοι, χωρίς να την παίρνουν.
Αυτό, όπως εξήγησε, δεν έχει να κάνει μόνο με τα συμφέροντα των συμμάχων που θεωρούσαν ότι δεν είχαν κανένα λόγο να πάνε ενάντια στη Ρωσία. Αλλά και με το ότι οι Αμερικανοί έχασαν την επιρροή και το κύρος τους έχει πληγεί από τις ατυχείς επιλογές.
«Δεν είναι ότι έκαναν τα πάντα λάθος. Αλλά έκαναν πολλά λάθη», επεσήμανε τονίζοντας ότι «κάτι πήγε στραβά με τον σχεδιασμό».
Σημείωσε δε πως τη βαθιά ανησυχία του για την κατάσταση στην οποία θα βρίσκεται η Γάζα μετά τον πόλεμο. «Πριν φτάσουμε στο καλό σενάριο, θα έχουμε περάσει από το χειρότερο σενάριο», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Πρόσθεσε πως δεν είναι βέβαιος ότι οι επιπτώσεις των αραβικών εξεγέρσεων έχουν καταλαγιάσει και μπορεί να υπάρξει ένα νέο κύμα εξεγέρσεων.
Μπορεί να υπάρξει ένα εκρηκτικό μείγμα, που μπορεί να οδηγήσει σε ένα νέο γύρο βίας», κατέληξε.
Από την πλευρά της η Μαρία Γαβουνέλη, γενική Διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ επεσήμανε ότι «για πρώτη φορά, πολλά χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έχουμε αμφισβήτηση των κανόνων που οικοδομήσαμε, του διεθνούς συστήματος όπως το οικοδομήσαμε, βασισμένο στους κανόνες του διεθνούς δικαίου», ανέφερε
«Οι τεκτονικές πλάκες μετατοπίζονται, είμαστε πολύ κοντά, και δεν μπορούμε να καταλάβουμε ακριβώς πόσο μεγάλη θα είναι η μετατόπιση ενδεχομένως σε πέντε χρόνια».
Υπάρχει πολλαπλή κρίση, γεωπολιτική, γεωπολιτική, ενεργειακή, περιβαλλοντική, επισιτιστική κρίση και ούτω καθεξής, ανέφερε από την πλευρά του ο Αθανάσιος Πλατιάς, καθηγητής στρατηγικής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Το διεθνές σύστημα, ωστόσο, τόνισε «δεν είναι πολυπολικό, είναι διπολικό, όπως ήταν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, τα δύο μπλοκ είναι αρκετά ξεκάθαρα».
Από τη μία πλευρά, έχουμε τη συμμαχία των θαλάσσιων δυνάμεων, της Βόρειας Αμερικής, της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας και της Ευρώπης, και από την άλλη μια συμμαχία μεταξύ της Κίνας, της Ρωσίας και του Ιράν.
«Το βασικό μου συμπέρσμα είναι ότι έχουμε εισέλθει στον νέο Ψυχρό Πόλεμο», επεσήμανε και τόνισε πως όποιος διαβάζει τις εκθέσεις, έχει συνειδητοποιήσει ότι ο γεωπολιτικός κίνδυνος είναι υψηλότερος από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Τώρα, σε αυτόν τον νέο Ψυχρό Πόλεμο, η Δύση εξακολουθεί να είναι σε καλή κατάσταση, αλλά η αντιπαλότητα θα είναι μακρά, όπως ήταν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ο οποίος διήρκεσε 40 χρόνια, και αυτοί που έχουν πιο ανθεκτικό σύστημα θα επιβιώσουν ή θα επικρατήσουν.
Η Τουρκία, ανέφερε ακόμη, είναι βασικός παράγοντας αστάθειας στην περιοχή και υπογράμμισε πως αποσταθεροποιεί την ευρύτερη περιοχή
Η τουρκική ηγεσία είναι απρόβλεπτη, τόνισε και εξέφρασε αμφιβολίες για το πώς μπορείς να χτίσεις συμφωνίες και να αισθάνεσαι ότι με τον καιρό θα διατηρηθούν όταν ξέρεις ότι η Τουρκία θέλει να αναβιώσει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
