Η φρεγάτα Damen SIGMA
Η ολλανδική εταιρεία Damen Schelde Naval Shipbuilding ανέπτυξε μια καινοτομική προσέγγιση στη ναυπήγηση πολεμικών πλοίων με την ονομασία SIGMA (Ship Integrated Geometrical Modularity Approach-Προσέγγιση Ολοκληρωμένης Γεωμετρικής Τμηματικότητας Πλοίου). Βάσει της συγκεκριμένης μεθοδολογίας εφαρμόζεται γεωμετρική τυποποίηση στα σχήματα τρόπιδας των σκαφών με τη χρήση τμημάτων τυποποιημένων διαστάσεων και αντίστοιχων συνδέσεων δικτύων (π.χ. ηλεκτρικής ισχύος, δεδομένων κ.λπ.), καλύπτοντας ένα σχεδιαστικό εύρος για πλοία με μήκος από 52 έως και 105 m, πλάτος από 9 έως και 14 m και εκτόπισμα από 520 έως και 2.400 τόνους περίπου!
Σύμφωνα με την εταιρεία επιτυγχάνεται μείωση του κόστους ναυπήγησης και του κινδύνου που συνεπάγεται η ανάπτυξη, περιορίζεται η παράδοση εντός -βραχυπρόθεσμου συγκριτικά με τον παραδοσιακό τρόπο ναυπήγησης- χρονοδιαγράμματος, ενώ συρρικνώνονται τα κόστη συντήρησης μέσω και της διαθεσιμότητας ανταλλακτικών για το σύνολο της επιχειρησιακής ζωής του πλοίου.
Ουσιαστικά, ανάλογα με τις διαστάσεις και το εκτόπισμα που έχει επιλέξει ο πελάτης, πραγματοποιείται η ναυπήγηση με τη χρήση δομικών μονάδων (modules) μήκους 7,2 μέτρων η καθεμία, επιτυγχάνοντας την κατασκευή πλοίων που ξεκινούν από την κατηγορία των περιπολικών και φθάνουν έως και τις ελαφρές φρεγάτες. Στο πλαίσιο αυτής της τυποποίησης τα πλοία τύπου SIGMA (και τα περιπολικά σκάφη τύπου STAN) χαρακτηρίζονται από τετραψήφιο ή πενταψήφιο αριθμό, με τα πρώτα δύο ή τρία ψηφία αντίστοιχα να δηλώνουν το μήκος του σκάφους και τα δύο τελευταία το πλάτος του. Για παράδειγμα, το προσφάτως παραληφθέν (αρχές του 2016) περιπολικό ανοικτής θάλασσας του Λιμενικού Σώματος ΓΑΥΔΟΣ (ΛΣ090) χαρακτηρίζεται ως Damen Stan Patrol 5509 (άρα 55 μέτρων μήκους και 9 μέτρων πλάτους).
Όσον αφορά στη ναυπήγηση πολεμικών πλοίων μεγέθους κορβέτας ή φρεγάτας τύπου SIGMA, η πρώτη παραγγελία ανατέθηκε στην Damen τον Ιανουάριο του 2004 και αφορούσε δύο κορβέτες τύπου 9113 για το Ναυτικό της Ινδονησίας, οι οποίες παραδόθηκαν το 2007, και ακολούθησε η παραγγελία δύο επιπλέον του ιδίου τύπου τον Ιανουάριο του 2005, που παραδόθηκαν τον Οκτώβριο του 2008 και τον Μάρτιο του 2009 αντίστοιχα. Στη συνέχεια, στις αρχές του 2008, υπεγράφη σύμβαση με το Μαρόκο για τρεις φρεγάτες, μία SIGMA 10513 και δύο SIGMA 9813, από τις οποίες η πρώτη παραδόθηκε το 2011 και οι άλλες δύο το 2012. Η πλέον πρόσφατη παραγγελία (τον Ιούνιο του 2012) αφορούσε τη ναυπήγηση δύο φρεγατών τύπου SIGMA 10514 σε ναυπηγεία της Ινδονησίας, από τις οποίες η πρώτη παραδόθηκε στο ναυτικό της χώρας τον Ιανουάριο του 2017 και η δεύτερη ακολούθησε εντός του ιδίου έτους.
Ο τύπος SIGMA 10514 αποτελεί το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο που έχει ναυπηγηθεί έως τώρα με τη συγκεκριμένη μεθοδολογία, ανήκει στην κατηγορία των ελαφρών φρεγατών και για την κατασκευή του έχει χρησιμοποιηθεί χάλυβας τύπου Α/ΑΗ36. Σε υπηρεσία με το ναυτικό της Ινδονησίας εντάσσονται οι φρεγάτες Raden Eddy Martadinata (331) και I Gusti Ngurah Rai (332), εκτοπίσματος 2.365 τόνων, μήκους 105,11 m και πλάτους 14,02 m. Οι συνολικές ενδιαιτήσεις φθάνουν τις 120 (100 για το πλήρωμα και 20 επιπρόσθετες εφεδρικές), ενώ το σύστημα πρόωσης αποτελεί συνδυασμό δύο πετρελαιοκινητήρων ή και δύο ηλεκτροκινητήρων (CODOE/Combined Diesel or Electric) ισχύος 10.000 και 1.300 kW o καθένας αντίστοιχα, που κινούν δύο προπέλες μεταβλητού βήματος επιτυγχάνοντας μέγιστη ταχύτητα 28 κόμβους, με ακτίνα ενέργειας 5.000 ναυτικά μίλια (ταχύτητα 14 κόμβους) και αυτονομία εν πλω 20 ημέρες.
Ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός παρέχεται από την Thales Nederland και περιλαμβάνει σύστημα διαχείρισης μάχης CMS (Combat Management System) TACTICOS με τέσσερις κονσόλες πολλαπλής λειτουργίας MOC Mk3 (και πρόβλεψη για πέμπτη), ραντάρ επιτήρησης SMART-S Μk2, ραντάρ ελέγχου πυρός STING Mk2, σύστημα μέτρων ηλεκτρονικής υποστήριξης ESM (Electronic Support Measures) Vigile 100 σε συνδυασμό με σύστημα ηλεκτρονικών αντιμέτρων/παρεμβολών ECM (Electronic Counter Measures) Scorpion 2L σόναρ τρόπιδας UMS 4132 Kinglip με ανεξάρτητη κονσόλα χειριστή στο κέντρο επιχειρήσεων του πλοίου, ζεύξη δεδομένων Link Y Mk2, δύο σκοπευτικά ηλεκτροοπτικής πρόσκτησης στόχων TDS και ραντάρ ναυτιλίας Sperry Marine BridgeMaster.
Ο οπλισμός του πλοίου αποτελείται από:
- το κύριο πυροβόλο Super Rapid των 76 mm/62 cal (ταχυβολίας 120 β.α.λ.) της OTO Melara (πλέον υπό την επωνυμία Leonardo) με περίβλημα χαμηλής διατομής ραντάρ (RCS
- δύο τετραπλούς εκτοξευτές βλημάτων ναυτικής κρούσης της MBDA τύπου Exocet MM40 Block 2 ή 3 (πιθανότατα το δεύτερο) μέγιστης εμβέλειας 180 km
- σύστημα κάθετης εκτόξευσης VLS (Vertical Launching System) με δώδεκα θύλακες βλημάτων κατά εναέριων στόχων τύπου MBDA VL MICA (Missile d’Interception, de Combat et d’Autodefense: βλήμα αναχαίτισης, μάχης και αυτοάμυνας) που χρησιμοποιεί ενεργή καθοδήγηση και επιτυγχάνει μέγιστη εμβέλεια 20 km
- οπλικό σύστημα εγγύς άμυνας (CIWS) Millennium της γερμανικής Rheinmetall με πυροβόλο των 35 mm/228 cal (ταχυβολίας 1000 β.α.λ.) το οποίο αξιοποιεί βλήματα AHEAD (προγραμματιζόμενης εναέριας εκτόνωσης στην πορεία του στόχου για τη δημιουργία μεταλλικού «σύννεφου» από 153 κυλινδρικές βολίδες βολφραμίου, βάρους 3,3 γραμμαρίων έκαστη)
- δύο τοπικά ελεγχόμενα αυτόματα πυροβόλα γενικής χρήσης των 20 mm Denel GI-2
- δύο τριπλούς τορπιλοσωλήνες B515 για ελαφρές τορπίλες A-244/S Mod3 των 324 mm (της ιταλικής πρώην WASS/Whitehead Sistemi Subacquei, τώρα Leonardo) και
- σύστημα αναλωσίμων αντιμέτρων C-Guard της δανέζικης Terma με δύο μονάδες εξαπόλυσης αεροφύλλων/φωτοβολίδων DL-12T των 130 mm.
- Υπάρχει επίσης κατάστρωμα πτήσης με υπόστεγο για υποδοχή και μεταφορά ανθυποβρυχιακού ελικοπτέρου βάρους έως και 10 τόνους όπως και δύο πνευστές λέμβοι άκαμπτης γάστρας των 5,8 μέτρων με καθέλκυση/περισυλλογή μέσω ισάριθμων πλευρικών γερανών NDM του 1,5 τόνου.
Σύμφωνα με την Damen οι φρεγάτες τύπου SIGMA 10514 είναι κατάλληλες για την ανάληψη αποστολών ναυτικής περιπολίας στην αποκλειστική οικονομική ζώνη (EEZ), αποτροπής (Deterrence), έρευνας και διάσωσης (SAR), καθώς και αγώνα κατά στόχων επιφανείας (ASuW), υποθαλάσσιων απειλών (ASW), εναέριων στόχων (AAW) και εναντίον ηλεκτρονικών μέσων & αισθητήρων (Electronic Warfare/EW).
Σε κάθε περίπτωση, τον εξοπλισμό του σκάφους θα τον χαρακτηρίζαμε ιδιαίτερα ισορροπημένο, καλύπτοντας τουλάχιστον ικανοποιητικά το σύνολο των συγκεκριμένων αποστολών. Σίγουρα πρόκειται για πλοία που μπορούν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις και του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, υπό την προϋπόθεση ότι θα υιοθετηθούν οπλικά και ηλεκτρονικά συστήματα που θα συνάδουν με το αντίστοιχο θαλάσσιο και επιχειρησιακό περιβάλλον.
SIGMA 10514 για το ΠΝ
Η φρεγάτα τύπου SIGMA 10514 θα μπορούσε να αποτελέσει επιλογή του ΠΝ (στον βαθμό που θα προσαρμοστεί στα ελληνικά επιχειρησιακά δεδομένα), καθώς η ναυπήγηση των πλοίων είναι δυνατό να αναληφθεί από ελληνικό ναυπηγείο, ενώ το κόστος απόκτησής τους είναι γενικά χαμηλό, συγκρινόμενο με το αντίστοιχο μεγαλύτερων πλοίων που έχουν προταθεί κατά καιρούς στην Ελλάδα. Σύμφωνα με δημοσιοποιημένες πληροφορίες το κόστος της SIGMA 10514, όταν παραγγέλθηκε από το Ινδονησιακό Ναυτικό το 2012, έφθανε τα 220 εκατ. δολάρια (χωρίς τον φόρτο όπλων), ενώ σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Άμυνας της Ρουμανίας στα τέλη Νοεμβρίου 2016, για προτεινόμενη συμφωνία (υπό έγκριση από το κοινοβούλιο της χώρας) για την προμήθεια τεσσάρων SIGMA (πιθανότατα της έκδοσης 10514 με εγχώρια ναυπήγηση) το -συνολικό- κόστος του προγράμματος υπολογιζόταν στα 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια, πληρωτέα σε δόσεις έως το 2020.
Σε κάθε περίπτωση, το κόστος ανά μονάδα του συγκεκριμένου τύπου πλοίου μπορεί να εκτιμηθεί πως κυμαίνεται στο φάσμα των 250-300 εκατομμυρίων δολαρίων (ανάλογα και με τα οπλικά και ηλεκτρονικά συστήματα που θα υιοθετηθούν).
Ο εξοπλισμός τού συγκεκριμένου πλοίου (όπως και οποιουδήποτε άλλου επιλεγεί) θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένος στις ελληνικές επιχειρησιακές απαιτήσεις και να περιλαμβάνει συστήματα που ήδη χρησιμοποιούνται από το ΠΝ, ώστε να περιοριστούν τα κόστη συντήρησης-υποστήριξης και εκπαίδευσης προσωπικού. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν αυτή τη σημαντική παράμετρο ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός της φρεγάτας SIGMA 10514 σε ελληνική υπηρεσία θα μπορούσε να περιλαμβάνει καταρχάς το σύστημα διαχείρισης μάχης TACTICOS, μιας και χρησιμοποιείται σε αρκετά πλοία του ΠΝ (εκσυγχρονισμένες φρεγάτες «S», ΤΠΚ κλάσεων ΡΟΥΣΣΕΝ/Super Vita και ΛΑΣΚΟΣ/La Combattante IIIA, περιπολικά κλάσης ΜΑΧΗΤΗΣ), το προσωπικό του είναι εξοικειωμένο με τις διαδικασίες λειτουργίας, εκπαίδευσης και συντήρησης και υπάρχει ήδη η αντίστοιχη υποδομή υποστήριξης.
Στα υπόλοιπα ηλεκτρονικά συστήματα θα μπορούσαν να τοποθετηθούν τόσο το σόναρ Kinglip όσο και τα ESM Vigile 100/200 και ECM Scorpion 2L, καλύπτοντας πλήρως τις ελληνικές απαιτήσεις. Είναι επίσης θεμιτό να εξεταστεί η περίπτωση υιοθέτησης και σόναρ μεταβλητού βάθους VDS (Variable Depth Sonar), όπως το CAPTAS Nano της Thales NL (ή αντίστοιχο άλλου κατασκευαστή). Παράλληλα, βάσει και των επιχειρησιακών απαιτήσεων του ΠΝ, θα εγκατασταθεί ηλεκτροοπτικό σύστημα ιχνηλάτησης με προτεινόμενες εναλλακτικές επιλογές το ήδη χρησιμοποιούμενο Mirador της Thales NL, το Gatekeeper της ίδιας εταιρείας ή το Artemis της γαλλικής μητρικής εταιρείας Thales (αμφότερα υπέρυθρης έρευνας & ιχνηλάτησης, περιμετρικής κάλυψης), καθώς και αισθητήρες προειδοποίησης προσπίπτουσας ακτινοβολίας λέιζερ.
Όσον αφορά στο ραντάρ επιτήρησης, το SMART-S Mk2 έχει ιδιαίτερα ικανοποιητικές επιδόσεις (για παράδειγμα, αναφέρεται μέγιστη εμβέλεια 250 km) και είναι πολύ επιτυχημένο εμπορικά, μιας κι έχει αποκτηθεί από πολλά ναυτικά διεθνώς, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και το τουρκικό με τις κορβέτες Heybeliada (Milgem/«Εθνικό Πλοίο») και τις φρεγάτες κλάσεων «G» (O.H. Perry) και Barbaros/Salih Reis (ΜΕΚΟ-200ΤΝ Track ΙΙΑ/Β). Σε κάθε περίπτωση μπορεί να τοποθετηθεί και ραντάρ διαφορετικού τύπου, όπως το περιστρεφόμενης στοιχειοκεραίας AESA τύπου NS100/200 ή αντίστοιχο ή το Sea Giraffe 4A της σουηδικής Saab.
Στον ρόλο ραντάρ ελέγχου πυρός το STING Mk2 θεωρείται επαρκές, εφόσον χρησιμοποιούνται αποκλειστικά βλήματα ενεργού καθοδήγησης όπως τα VL MICA και τα Aster 15/30, όχι όμως στην περίπτωση που επιλεγεί το ESSM (Evolved Sea Sparrow Missile) RIM-162 (ημιενεργού καθοδήγησης και εμβέλειας 40+ km) της Raytheon, αφού απαιτείται ικανότητα καταύγασης συνεχούς κύματος CWI (Continuous Wave Illumination). Εν προκειμένω, ενδεδειγμένη λύση είναι το STIR Mk2 (ή παρόμοιο διαφορετικού κατασκευαστή) που διαθέτει πομπό «στερεάς κατάστασης» και αξιοποιεί τεχνικές προσαρμόσιμης κυματομορφής στις ζώνες συχνοτήτων «Ι» (8-10 GHz, εμβέλειας 120 km) και «Κ» (20-40 GHz, εμβέλειας 36 km), επιτρέποντας την καθοδήγηση περισσοτέρων του ενός ESSM από κάθε ραντάρ. Παράλληλα, από το 2020 αναμένεται η είσοδος σε υπηρεσία του ESSM Block 2 με εμβέλεια που θα ξεπερνά τα 80 km και με τερματική καθοδήγηση ενεργού ραντάρ, ζώνης συχνοτήτων «Χ» (8-12 GHz), οπότε δεν θα απαιτείται πλέον η καταύγαση του στόχου από τα ραντάρ ελέγχου πυρός του πλοίου.
Η επιλογή του ESSM από την πλευρά του ΠΝ πρέπει να θεωρείται αναμενόμενη, αφού το βλήμα χρησιμοποιείται στις φρεγάτες MEKO-200HN (κλάση «Ύδρα») κι έχει επενδύσει ήδη σημαντικά ποσά για την εκπαίδευση του προσωπικού και την υποστήριξη/συντήρησή του, ενώ στην παραγωγή του συμμετέχει και ελληνική εταιρεία (η Intracom Defense Electronics/IDE). Η χρήση του συγκεκριμένου πυραύλου θα πρέπει να συνδυαστεί με την εγκατάσταση ενός τουλάχιστον συστήματος κάθετης εκτόξευσης Lockheed Martin Mk41 VLS των οκτώ θυλάκων, συνολικής χωρητικότητας 32 ESSM (τέσσερις RIM-162B ανά θύλακα). Αν και για τις φρεγάτες κλάσης «Ύδρα» είχε προτιμηθεί το ελαφρύτερο σύστημα Raytheon Mk48 Mod2/5 με 16 μονούς θύλακες βλημάτων RIM-7P και ESSM (της έκδοσης RIM-162C για τον συγκεκριμένο εκτοξευτή), πιθανότατα για να αποφευχθούν επιπτώσεις σε σχέση με το κέντρο βάρους των πλοίων, εντούτοις στις φρεγάτες SIGMA δεν συντρέχουν παρόμοιες συνθήκες, αφού το VLS τοποθετείται χαμηλότερα, στην πλώρη, αμέσως μετά το κύριο πυροβόλο (στις ελληνικές, τουρκικές και πορτογαλικές ΜΕΚΟ-200 τα VLS τοποθετήθηκαν εγκιβωτισμένα στην εξαρχής προβλεπόμενη υποδοχή στο ύψος του καταστρώματος 2, πίσω από τις καπνοδόχους, βάσει της σχεδιαστικής αντίληψης συνδυασμού πολλαπλής χρήσης/MEhr-zweck-KOmbination της Blohm & Voss/ThyssenKrupp Marine).
Το Mk41 φέρει διπλάσιο αριθμό βλημάτων από το Mk48, με την επιπρόσθετη δυνατότητα μεταφοράς Standard SM-2MR Block III/ΙΙΙΑ/ΙΙΙΒ και ανθυποβρυχιακών ρουκετών VL/RUR-5A ASROC. Παρ’ όλα αυτά, αν επιλεγεί γαλλικό βλήμα, είναι προτιμότερη -αντί της αποκλειστικής χρήσης του VL MICA- η εγκατάσταση δύο μονάδων VLS SYLVER A43 των οκτώ θυλάκων η καθεμία για συνολικά 16 βλήματα Aster 15 (ή και των SYLVER A50 με Aster 30, εφόσον είναι δυνατή), ώστε να εξασφαλίζεται η ισχύς πυρός που απαιτείται για την αντιμετώπιση πολλαπλών εναέριων απειλών ταυτόχρονα και σε ικανή απόσταση από το πλοίο-φορέα ή τα συνοδευόμενα σκάφη.
Σε σχέση με τα βλήματα ναυτικής κρούσης η προφανής επιλογή είναι το MM40 Block 3 που ήδη εξοπλίζει τα ΤΠΚ κλάσης ΡΟΥΣΣΕΝ. Επίσης, εφόσον το ΠΝ θελήσει να προμηθευτεί ένα προηγμένο βλήμα διαφορετικών χαρακτηριστικών από τα υπάρχοντα, ίσως θα έπρεπε να στραφεί προς το NSM (Naval Strike Missile: βλήμα ναυτικής κρούσης) της νορβηγικής Kongsberg, το οποίο συνδυάζει τερματική καθοδήγηση παθητικού τύπου μέσω αισθητήρα απεικόνισης υπερύθρων (IIR), μεγάλη εμβέλεια (185 km) και χαρακτηριστικά μείωσης/απόκρυψης ίχνους (stealth) χάρη στην προηγμένη σχεδίαση και τη χρήση ειδικών υλικών στην κατασκευή του. Το NSM έχει αποκτηθεί ήδη από τη Νορβηγία, την Πολωνία και τη Μαλαισία, ενώ τον Φεβρουάριο του 2017 ανακοινώθηκε η προμήθεια «σημαντικού αριθμού» βλημάτων από το Γερμανικό Ναυτικό. Παράλληλα, είναι υποψήφιο για τον εξοπλισμό των πλοίων παράκτιας μάχης LCS (Littoral Combat Ship) του Αμερικανικού Ναυτικού.
Όσον αφορά στο αντιβληματικό σύστημα του πλοίου, είναι ενδεδειγμένη η εγκατάσταση του εκτοξευτή Mk49 Mod3 με δυνατότητα εξαπόλυσης έως και 21 βλημάτων RAM κυλιόμενης ατράκτου (Rolling Airframe Missile), στον βαθμό που ήδη εξοπλίζει τα ΤΠΚ κλάσης ΡΟΥΣΣΕΝ και συμπεριλαμβανόταν στην πρόταση της Damen με το SIGMA 10514PL για το Πολωνικό Ναυτικό, όπως παρουσιάστηκε στην έκθεση αμυντικών συστημάτων Balt Military Expo 2016 στο Γκντάνσκ. Το σύστημα RAM επιτυγχάνει μέγιστη εμβέλεια 9,2 km με βλήματα Block 1Α (RIM-116B) και 13,8 km με βλήματα Block 2 (RIM-116C), επιτρέποντας την αναχαίτιση βλημάτων σε απόσταση ασφαλείας από το πλοίο-φορέα. Θα μπορούσε επίσης να τοποθετηθεί σύστημα CIWS Mk15 Phalanx Block 1B Baseline 2. Η συγκεκριμένη έκδοση διαθέτει νέο, ψηφιακό ραντάρ υψηλότερων επιδόσεων και βελτιωμένης αξιοπιστίας, καθώς και ηλεκτροοπτικό υποσύστημα αποτελούμενο από τηλεοπτική κάμερα και μονάδα θερμικής απεικόνισης υψηλής ανάλυσης της Thales Optronics για παθητικό εντοπισμό και ιχνηλάτηση στόχων, όπως χαμηλά ιπτάμενων βλημάτων και ελισσόμενων ταχέων σκαφών επιφανείας.
Παράλληλα, το εξάκαννο περιστροφικό πυροβόλο M61A1 Vulcan των 20 mm χρησιμοποιεί τις νέες κάννες αυξημένου μήκους OGB (Optimized Gun Barrel) και τα φυσίγγια ενισχυμένης φονικότητας ELC (Enhanced Lethality Cartridges), επιτυγχάνοντας μεγαλύτερο δραστικό βεληνεκές (της τάξης των 3.600 μέτρων) και μικρότερη διασπορά των βολίδων για μεγαλύτερη ακρίβεια. Τέλος, το ΠΝ θα μπορούσε να επιλέξει το σύστημα SeaRAM, που συνδυάζει τη δομή και το σύστημα ελέγχου πυρός του Phalanx Block 1B με εκτοξευτή 11 βλημάτων RAM αντί του πυροβόλου M61A1, ενώ προστίθεται και δέκτης ESM για τον εντοπισμό στόχων μέσω ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών στη ζώνη συχνοτήτων I/J (8-20 GHz), που χρησιμοποιούν για την καθοδήγησή τους τα βλήματα ναυτικής κρούσης ενεργού ραντάρ.
Σε σχέση με τα υπόλοιπα οπλικά συστήματα του σκάφους, θεωρείται αυτονόητη η εγκατάσταση ως κύριου πυροβόλου του ήδη ευρισκόμενου σε ελληνική υπηρεσία OTO Melara Super Rapid των 76 mm/62 cal (στα ΤΠΚ κλάσης ΡΟΥΣΣΕΝ) με το πολυεδρικό περίβλημα χαμηλής διατομής ραντάρ, για το οποίο όμως θα έπρεπε να εξεταστεί και η πιθανότητα προμήθειας της έκδοσης STRALES με σύστημα κατεύθυνσης πυρομαχικών τύπου DART, για την ταυτόχρονη εμπλοκή πολλαπλών ελισσόμενων εναέριων στόχων ή σκαφών επιφανείας σε μέγιστη εμβέλεια μεγαλύτερη των οκτώ χιλιόμετρων. Με αυτόν τον τρόπο το πλοίο θα αποκτήσει ένα επιπλέον αντιαεροπορικό/αντιβληματικό σύστημα, το οποίο θα μπορεί να παρέχει κάλυψη εναντίον εναέριων απειλών στην εσωτερική ζώνη πλησίον του πλοίου-φορέα.
Στα πλοία είναι αναμενόμενο να τοποθετηθούν επίσης τορπιλοσωλήνες των 324 mm για ελαφρές ανθυποβρυχιακές τορπίλες τύπου Mk46/50 ή -εναλλακτικά- MU90 Impact της γαλλοϊταλικής κοινοπραξίας EuroTorp των DCNS & Whitehead Sistemi Subacquei (WASS), ενώ θα μεταφέρεται και ανθυποβρυχιακό ελικόπτερο τύπου S-70B-6 Aegean Hawk. Τέλος, πιθανότατα να εγκατασταθούν δύο τηλεχειριζόμενα ή τοπικά ελεγχόμενα πυροβόλα γενικής χρήσης των 20-30 mm, 2-4 πολυβόλα των 12,7 mm, συστήματα εξαπόλυσης αναλωσίμων όπως το ήδη χρησιμοποιούμενο ALEX της TERMA ή το μη καταστροφικό σύστημα πολλαπλών πυρομαχικών MASS της Rheinmetall, αλλά και συστήματα αντιμετώπισης/παραπλάνησης τορπιλών όπως το Sea Sentor της αμερικανικής Ultra Electronics ή το γαλλοϊταλικό SLAT με παρεμβολείς και κινούμενους μιμητές στόχων τύπου C310 της WASS.
