Η Ρωσίδα κατάσκοπος που αυτομόλησε στην Δύση

Φιλική και χαριτωμένη –και γεμάτη μυστικά. Η λευκή φάλαινα Μπελούγκα (αν αυτό είναι όντως το αληθινό της όνομα) που βρέθηκε από Νορβηγούς ψαράδες να παρακαλεί για φαγητό ανοικτά του Ingoya, ενός νησιού της Αρκτικής 415 χλμ από την μεγάλη ρωσική ναυτική βάση του Μούρμανσκ, δεν αποκλείεται να είναι κατάσκοπος που αυτομόλησε στην Δύση! Εκτός από το γεγονός ότι ήταν… ύποπτα φιλική με τους ανθρώπους, αλιείς και επιστήμονες πιστεύουν ότι η συμπαθέστατη beluga ίσως έχει εκπαιδευτεί από το ρωσικό Ναυτικό.

Οι υπόνοιές τους βασίζονται στην ειδική εξάρτυση που φορούσε το ζώο και μια επιγραφή που έλεγε ότι ήταν από την Αγία Πετρούπολη. Η φάλαινα κολυμπούσε για δύο-τρείς ημέρες κοντά στα νορβηγικά αλιευτικά ζητώντας τροφή με το στόμα ανοιχτό, όπως τα εκπαιδευμένα δελφίνια στα ενυδρεία. Μερικά φιλέτα μπακαλιάρου την έφεραν ακόμη κοντύτερα και οι Νορβηγοί μπόρεσαν να της βγάλουν (δύσκολα) την εξάρτυση.
Αν είναι κατάσκοπος, τότε έκανε το βασικό λάθος του «νέου»: προδόθηκε από τον εξοπλισμό της. Σύμφωνα με τον καθηγητή Audun Rikardsen η εξάρτυση διέθετε βάση προσαρμογής κάμερας GoPro –αλλά όχι κάμερα– και όπως τού είπε μια Ρωσίδα συνάδελφός του τέτοια εξάρτυση δεν είναι από αυτές που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες. Αντιθέτως, είναι γνωστό ότι το ρωσικό Ναυτικό είχε πιάσει φάλαινες του συγκεκριμένου είδους για να τις εκπαιδεύσει.
Οι Ρώσοι αρνούνται ότι συνέβη κάτι το επιλήψιμο ενώ από την πλευρά της η μπελούγκα αρνείται πεισματικά να πει το παραμικρό. Το γεγονός ότι στο Μούρμανσκ βρίσκεται η βάση του Στόλου της Βόρειας Θάλασσας μάλλον επιβαρύνει την θέση της. Ο Βίκτορ Μπαράνιετς, Ρώσος απόστρατος Συνταγματάρχης που έχει γράψει για την στρατιωτική χρήση θαλασσίων θηλαστικών, επιχείρησε να διασκεδάσει τις ανησυχίες των Νορβηγών.

«Αν χρησιμοποιούσαμε το ζώο για κατασκοπεία, στ’ αλήθεια πιστεύετε ότι θα βάζαμε πινακίδα με ένα νούμερο κινητού τηλεφώνου λέγοντας παρακαλούμε καλέσατε αυτόν τον αριθμό;» είπε αφοπλιστικά απλά κατά την διάρκεια συνέντευξής του σε ρωσικό κανάλι. Λογικό, όμως υπάρχει μια λεπτομέρεια: ο κατάσκοπος ποτέ δεν πρέπει να δείχνει ότι… είναι κατάσκοπος. Άλλωστε ο Μπαράνιετς δεν αρνήθηκε ότι η φάλαινα μπορεί να το ‘σκασε από το ρωσικό Ναυτικό.
Παραδέχθηκε όμως ότι «έχουμε στρατιωτικά δελφίνια για μάχιμους ρόλους, δεν το κρύβουμε». Όπως είπε, στην Σεβαστούπολη υπάρχει κέντρο εκπαίδευσης στρατιωτικών δελφινιών που αναλαμβάνουν διάφορες αποστολές –από ανάλυση του πυθμένα για την προστασία μιας θαλάσσιας περιοχής έως την εξουδετέρωση ξένων δυτών και την προσαρμογή ναρκών στο κύτος ενός εχθρικού πλοίου.
Οι εν λόγω εγκαταστάσεις ήταν υπό τον έλεγχο των Ουκρανών αλλά περιήλθαν στο ρωσικό Ναυτικό με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Γιατί λοιπόν οι Ρώσοι να μην εκπαιδεύουν και μπελούγκα; Ο Rikardsen, καθηγητής θαλάσσιας βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τρόμσο, επισημαίνει ότι οι φάλαινες του είδους Delphinapterus leucas είναι πολύ έξυπνες, όπως τα δελφίνια και οι όρκες, οι φάλαινες-δολοφόνοι. «Είναι πολύ κοινωνικά ζώα και μπορούν να εκπαιδευτούν όπως ο σκύλος» λέει χαρακτηριστικά.

Υπενθυμίζεται ότι στον Ψυχρό Πόλεμο, Σοβιετικοί και Αμερικανοί είχαν αναπτύξει ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης θαλασσίων θηλαστικών για στρατιωτικούς σκοπούς. Στο πλαίσιο του προγράμματος NMMP (Navy Marine Mammal Program) το αμερικανικό Ναυτικό εκπαιδεύει ακόμη και σήμερα στο Σαν Ντιέγκο ρινοδέλφινα και θαλάσσιους λέοντες για τον εντοπισμό ναρκών και εκρηκτικών στον βυθό καθώς και «μη εξουσιοδοτημένου προσωπικού» που αποτελεί εν δυνάμει απειλή για τα πολεμικά του πλοία.
Αλέξανδρος Θεολόγου