Τα τελευταία χρόνια, οι σχέσεις της Τουρκία με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν πάρει την κατιούσα. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις γενικά αποδοκιμάζουν την τουρκική εξωτερική και εσωτερική πολιτική σε θέματα όπως η στρατηγική απέναντι στο Ισλαμικό Κράτος, η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και η κακομεταχείριση των δημοσιογράφων, των πολιτικών αντιπάλων και των μειονοτήτων.
Σοβαρά ερωτήματα για τη δράση στην Ελλάδα της αμφιλεγόμενης τουρκικής ΜΚΟ «ΙΗΗ»
Από την άλλη, κορυφαίοι Τούρκοι πολιτικοί αξιοποιούν τακτικά οποιαδήποτε διαμάχη ή διαφωνία για να κατηγορήσουν την Ευρώπη ότι είναι ισλαμοφοβική και να παροτρύνουν τουρκικής καταγωγής πολίτες και άλλους μουσουλμάνους που ζουν στην Ευρώπη να απορρίπτουν τις δυτικές αξίες και τρόπο ζωής.
Κάποιες φορές αυτό γίνεται ξεκάθαρα για εσωτερική κατανάλωση, σε άλλες όμως περιπτώσεις αυτό ξεπερνά τα όρια της γραφικότητας, όπως για παράδειγμα όταν σε ομιλία του Ιανουαρίου 2019 στη Σμύρνη, ο ίδιος ο Ερντογάν δήλωσε ότι τα σύνορα της Τουρκίας εκτείνονται «από τη Βιέννη μέχρι τις ακτές της Αδριατικής Θάλασσας κι από το Ανατολικό Τουρχιστάν [αυτόνομη περιοχή της Κίνας Xinjiang] μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα.»
Το θέμα είναι η Τουρκία δεν μένει στην ρητορική. Κατά την τελευταία δεκαετία έχει επενδύσει σημαντικά ποσά στην ανάπτυξη τόσο κυβερνητικών όσο και μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) για να προωθήσει την πολιτική της ατζέντα σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ενώ οι περισσότερες από αυτές τις δραστηριότητες επιδιώκουν την οικοδόμηση επιρροής μέσω λόμπινγκ, ακτιβισμού και υπηρεσιών εκπαίδευσης, άλλες έχουν πιο επιθετικούς στόχους. Για του λόγου το αληθές, υπηρεσίες ασφαλείας σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες έχουν εντοπίσει σταθερά μια δραματική αύξηση των δραστηριοτήτων των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών εντός της επικράτειάς τους.
Τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας του Τούρκου στρατιωτικού και η ελληνική γκρίνια
Από την εποχή του αποτυχημένου πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, για το οποίο ο Ερντογάν κατηγορεί τον εξόριστο στις ΗΠΑ Φετουλάχ Γκιουλέν, οι δραστηριότητες αυτές επεκτάθηκαν με την επιθετική παρακολούθηση και, κατά περίπτωση άμεση στοχοποίηση για την απαγωγή υποστηρικτών του Γκιουλέν καθώς και άλλων στόχων κουρδικής, κοσμικής και αντι-ερντογανικής φύσης που ζουν στην Ευρώπη.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε εξάλλου ότι πολλές φορές Τούρκοι πολιτικοί είχαν καυχηθεί δημόσια ότι οι μυστικές υπηρεσίες της Τουρκίας είχαν καταφέρει να απαγάγουν υποστηρικτές του Γκιουλέν, είτε πραγματικούς είτε φερόμενους, από ξένες χώρες και να τους φέρουν πίσω στην Τουρκία για «δίκη». Το ίδιο είχαν αφήσει να εννοηθεί ότι θα έκαναν και με την περίπτωση των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που είχαν αυτομολήσει στην Ελλάδα.
Η Τουρκία απειλεί να απαγάγει τους 8 Τούρκους αξ/κους – a.k.a. όταν τα έγραφε η ΠΤΗΣΗ….
Μάλιστα η Τουρκία έχει κατηγορηθεί ακόμα για κατάχρηση του συστήματος «red notice» της Ιντερπόλ προσθέτοντας στη βάση δεδομένων του διεθνούς οργανισμού αστυνόμευσης ονόματα πολιτών με μόνο κριτήριο ότι είναι αντίπαλοι του καθεστώτος Ερντογάν, μεταξύ των οποίων ο μπασκετμπολίστας Ενές Καντέρ.
Οι δραστηριότητες της τουρκικής κυβέρνησης στο ευρωπαϊκό έδαφος – με σκοπό είτε την κατασκοπεία είτε (οι περισσότερες) την άσκηση επιρροής – καθοδηγούνται και συντονίζονται από τις κατά τόπους πρεσβείες της, οι οποίες λειτουργούν με ασφάλεια υπό διπλωματική ασυλία.
Το θέμα είναι ότι οι πρεσβείες εκτός από κυβερνητικές δραστηριότητες, που σε τελική ανάλυση είναι κάτι αναμενόμενο, συντονίζουν κι επιβλέπουν ένα ευρύ δίκτυο μη κυβερνητικών οντοτήτων, που κυμαίνονται από θρησκευτικές οργανώσεις έως ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Ένα βασικό γρανάζι σε αυτό το μηχανισμό, είναι η οργάνωση Milli Gorus (“Εθνικό Όραμα”). Η Milli Gorus, που ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 από τον Νετσμετίν Ερμπακάν, τον πολιτικό μέντορα του Ερντογάν, είναι ένας ισλαμιστικός οργανισμός με ισχυρή εθνικιστική απήχηση. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα κίνημα που υιοθετεί πολλές από τις θέσεις, τους στόχους και την τακτική της ακραίας Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αλλά προσθέτει μια νεο-οθωμανική πτυχή. Το κίνημα λειτουργεί εδώ και καιρό στην Ευρώπη, όπου έχει περίπου 300.000 μέλη και συμπαθούντες, ενώ ελέγχει κι εκατοντάδες τζαμιά, κυρίως στη Γερμανία.
Οι αρχές σε όλη την Ευρώπη εκφράζουν σταθερά τις ανησυχίες τους για το Milli Gorus, ειδικά στην Γερμανία. Ωστόσο οι κρατικές υπηρεσίες ασφάλειας της Γερμανίας αναγκάζονται και κάνουν διάκριση μεταξύ του Milli Gorus και σεσημασμένων τρομοκρατικών ομάδων, αναγνωρίζοντας ότι το Milli Gorus καταφέρνει – φανερά τουλάχιστον – να ενεργεί εντός δημοκρατικού πλαισίου και αποφεύγει ρητορική βίας, τουλάχιστον στην Γερμανία.
Ωστόσο, το Milli Gorus δίνει ανοιχτά την εντύπωση μίας οντότητας με αντιλήψεις ισχυρά αντιδυτικές, αντιδημοκρατικές και αντισημιτικές, ενώ δημιουργεί σταθερά εμπόδια στις προσπάθειες της γερμανικής κυβέρνησης για την ενσωμάτση μουσουλμάνων μεταναστών αλλά και τουρκικής καταγωγής Γερμανών πολιτών.
Τον τελευταίο καιρό οι προσπάθειες του AKP να ασκήσει επιρροή στις ευρωπαϊκές μουσουλμανικές κοινότητες έχει πλέον περάσει πέρα από την ανάληψη του συντονισμού των οργανώσεων της τουρκικής διασποράς. Έχουν επεκταθεί στη στενή συνεργασία με άλλες ευρωπαϊκές μουσουλμανικές οργανώσεις και άτομα με δεσμούς με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα.
Καθημερινή: Μυστικό σχέδιο για την εγκατάσταση Τούρκων Γκιουλενιστών στην Ελλάδα
Έτσι η τουρκική κυβέρνηση ή στηριζόμενες από αυτήν μη κυβερνητικές οργανώσεις αλλά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προσκείμενα στην τουρκική κυβέρνηση και το AKP άρχισαν να παρέχουν ολοένα και μεγαλύτερη χρηματική υποστήριξη σε μουσουλμανικά δίκτυα που συνδέονται με την Μουσουλμανική Αδελφότητα, τα οποία, με τη σειρά τους, προωθούν τις θέσεις του ΑΚΡ. Αυτή η δυναμική εκστρατεία λαμβάνει χώρα τόσο σε χώρες με μεγάλες τουρκικές κοινότητες (όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Ολλανδία) όσο και σε χώρες χωρίς (π.χ. Ιταλία).
Από την εποχή της Αραβικής Άνοιξης και της δραματική ανατροπής της κυβέρνησης του Μοχάμεντ Μόρσι (υπό την αιγίδα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας) στην Αίγυπτο, αυτή η διμερής σχέση Τουρκίας του Ερντογάν με την Αδελφότητα έχει σταθεροποιηθεί περαιτέρω, ενώ μία από τις παρενέργειες υπήρξε η οριστική διάρρηξη των σχέσεων Τουρκίας και Αιγύπτου του Αλ Σίσι.
Οργανώσης της Αδελφότητας από όλο τον αραβικό κόσμο έχουν δημιουργήσει βάσεις στην Κωνσταντινούπολη και λαμβάνουν πολιτική και οικονομική στήριξη από την Αγκυρα. Παράλληλα, τα μέλη της Αδελφότητας ασκούν ελεύθερα επιχειρηματικές δραστηριότητες και λειτουργούν τηλεοπτικούς σταθμούς με βάση την Τουρκία.
Οι Ευρωπαίοι από την πλευρά τους ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για τις συνέπειες των επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων αύξησης της τουρκικής επιρροής στο έδαφός τους. Το πρόβλημα είναι ότι ως επί το πλείστον, οι δραστηριότητες αυτές είναι νόμιμες.
Washington Examiner: Η Τουρκία πρέπει να χαρακτηριστεί “σπόνσορας της τρομοκρατίας”
Ωστόσο, είναι ολοένα και πιο σαφές ότι οι τουρκικές πρεσβείες, θρησκευτικές οργανώσεις και επιχειρήσεις, σε συντονισμό με ένα συγκριτικά ευρύ δίκτυο φορέων που συνδέονται με την Αδελφότητα, επιδιώκουν να προωθήσουν συμφέροντα, θέσεις κι απόψεις που βρίσκονται σε σύγκρουση με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
(Με πληροφορίες από foreign policy)
