Συνεχίζεται η κατασκευή του πρώτου πυρηνικού εργοστασίου της Τουρκίας στο Ακούγιου, καθώς πριν λίγες μέρες η General Electric Steam Power παρέδωσε την πρώτη τουρμπίνα ηλεκτροπαραγωγής, η οποία κατασκευάστηκε στο εργοστάσιο της στη Γαλλία. Η παράδοση έγινε 4 μήνες νωρίτερα από τον προγραμματισμό, σε μια συνεργασία που συνδυάζει ρωσική πυρηνική τεχνολογία (καθώς οι 4 αντιδραστήρες του εργοστασίου κατασκευάζονται από την ρωσική Rosatom) και την αμερικανική εμπειρία στην ηλεκτροπαραγωγή.
Ακόμη, περίπου στα μέσα Δεκεμβρίου, η Τουρκία εξασφάλισε δάνειο ύψους έως 300 εκατομμυρίων δολαρίων από την ρωσική τράπεζα Sovcombank για την χρηματοδότηση της κατασκευής, η οποία προβλέπεται το 2023 να έχει σε λειτουργία τον πρώτο αντιδραστήρα.
Το σχετικό ορόσημο μάλιστα το προβάλλει ιδιαίτερα η Τουρκία, ώς δείγμα προόδου και διεθνούς κύρους της. Ενδεικτικά ο τούρκος υπουργός Τεχνολογίας Μουσταφά Βαρανκ, επισκέφθηκε χθες το εργοστάσιο για να ενημερωθεί για την πρόοδο των εργασιών, όπως φαίνεται και στο tweet που ανέβασε.
60 yıllık hayalimiz, ilk yer lisansı 1976’da verilen Akkuyu Nükleer Enerji Santrali
⚙️Nükleer teknolojilerde yerlileşme başlangıcı
📌10 Kilometrekarelik alan
⚡️4800 MW güce sahip 4 reaktöü
İlk reaktör 2023 yılında devreye alınacak.🇹🇷 pic.twitter.com/U9XjkhqrkI
— Mustafa Varank (@varank) January 18, 2021
Συνολικά το όλο project εξελίσσεται κανονικά και εντός προγραμματισμού παρά τις κατά καιρούς ρωσοτουρκικές τριβές καθώς είναι πολύ σημαντικό και για τις δύο πλευρές. Από τη μια η Τουρκία θα αποκτήσει τον πρώτο της πυρηνικό σταθμό και μάλιστα μεγάλης απόδοσης με 4 αντιδραστήρες, των 1,2 GW καθένας, από την άλλη η Ρωσία θα προσθέσει ένα ακόμη πελάτη στην δυναμική της εξαγωγική δραστηριότητα στο χώρο της ενέργειας και κυρίως στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ήδη η Ρωσία έχει συμφωνήσει με την Αίγυπτο για κατασκευή ενός εργοστασίου στο El Dabaa, δυτικά της Αλεξάνδρειας ενώ πριν χρόνια είχε σχεδόν φθάσει σε συμφωνία με την Ιορδανία αλλά τελικά το εκεί σχέδιο ανέγερσης ματαιώθηκε. Και βέβαια το ρωσικής τεχνολογίας ιρανικό εργοστάσιο στο Bushehr που λειτουργεί εδώ και μια δεκαετία και επεκτείνεται συνεχώς, είναι στο στόχαστρο των ΗΠΑ, Ισραήλ αλλά και των περισσότερων σουνιτικών αραβικών κρατών.
Το συμπέρασμα είναι πως οι συνεργασίες Ρωσίας και Τουρκίας στον ενεργειακό τομέα εντείνονται (όπως αυτή του αγωγού φυσικού αερίου TurkStream, που διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα για να φθάσει στην Ευρωπαϊκή Τουρκία), με τις δύο χώρες να συγκλίνουν στο οικονομικό πεδίο σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ότι σε επίπεδο στρατιωτικών προμηθειών, όπως π.χ. μέσω των S-400. Άλλωστε οι τελευταίοι μπορεί -θεωρητικά- κάποιοι στιγμή να αποσυρθούν ή να αδρανοποιηθούν στα βουβά (ένα από τα σενάρια που κυκλοφορούν ώστε να εκτονωθεί η αμερικανική πίεση), αλλά η ενεργειακή συνεργασία και ειδικά στον πυρηνικό τομέα είναι εξ ορισμού υπόθεση πολλών δεκαετιών.
Πυρηνικό εργοστάσιο ή βήμα προς στρατιωτική χρήση;
Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες που θα εγκατασταθούν στο Ακούγιου είναι τεχνολογία VVER, μια από τις πιο διαδεδομένες διεθνώς και δεν μπορούν να μετατραπούν για παραγωγή υλικών στρατιωτικού επιπέδου. Ταυτόχρονα υπάρχει διεθνώς ένας αυστηρότατος και διαρκής έλεγχος στην τροφοδοσία των πυρηνικών καυσίμων όπως και στην διάθεση των υπολοίπων τους. Έτσι δεν μπορεί κανείς να πει ότι η Τουρκία μέσω του Ακούγιου θα έχει πρόσβαση σε εμπλουτισμένα πυρηνικά καύσιμα. Άλλωστε αν η Ρωσία ήθελε να προμηθεύσει την Τουρκία με σχετικά υλικά για στρατιωτική χρήση (που δεδομένα δεν επιθυμεί) δεν χρειαζόταν να το κάνει μέσα από ένα πολύχρονο και πανάκριβο πρόγραμμα κατασκευής ενός σταθμού παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Το σίγουρο όμως είναι πως η Τουρκία από τη λειτουργία του σταθμού θα αποκτήσει πολύτιμη τεχνογνωσία στη διαχείριση πυρηνικών υλικών.
Όσο για το συγκεκριμένο εργοστάσιο στο Ακούγιου, όσο ασφαλές και να είναι στην ολοκλήρωση του, παραμένει ένα σοβαρό στοιχείο προβληματισμού πρόκλησης ατυχήματος για όλη την Ανατολική Μεσόγειο, ειδικά με την σεισμικότητα της περιοχής. Σε απόσταση μόλις 120 χιλιομέτρων σε ευθεία από την Λευκωσία, μια διαρροή μπορεί να προκαλέσει τεράστια προβλήματα σε Τουρκία, Κύπρο και Ελλάδα. Και δυστυχώς το αντιπυρηνικό κίνημα που είχε σχηματιστεί σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο (με τα σχετικά κινήματα από όλες τις χώρες να βρίσκουν κοινό σημείο επαφής) δεν κατάφερε να σταματήσει την έναρξη των εργασιών…
