Η τρίτη γενιά της οικογένειας οχημάτων M113, γνωστή ως A3, αποτελεί μια σημαντική και ολοκληρωμένη αναβάθμιση του αειθαλούς Τεθωρακισμένου Οχήματος Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ). Ο σκοπός αυτής της αναβάθμισης ήταν να αυξήσει τη επιχειρησιακή απόδοση του στόλου M113 του Αμερικανικού Στρατού, το οποίο αποτελούσε τη βασική δύναμη ΤΟΜΠ του στη δεκαετία του 1980 (πάνω από 20.000 M113 και παραλλαγές του υπηρετούσαν τότε στον Αμερικανικό Στρατό).
Ενώ οι προηγούμενες εκδόσεις του M113 θεωρούνταν ικανές σε ό,τι αφορά την μεταφορά προσωπικού), η προστασία τους θεωρούνταν ανεπαρκής και η κινητικότητα τους ξεπερασμένη. Η πλήρης αντικατάσταση της οικογένειας M113 με παραλλαγές του Bradley είχε ήδη αποδειχθεί τεχνικά, λογιστικά και οικονομικά αδύνατη (κάτι που πρέπει να το λάβουμε υπόψη και στην Ελλάδα), γεγονός που απαιτούσε την αναβάθμιση των M113 αντί για την αντικατάστασή τους.
ΕΞΕΛΙΞΗ: Ο Ελληνικός Στρατός εξετάζει την αναβάθμιση 500 Μ113Α2 σε ΤΟΜΑ
Η απόφαση να εξελιχθεί αυτή η αναβάθμιση λήφθηκε το 1984. Με την ονομασία RISE (Reliability Improvements for Selected Equipment), το όχημα που θα γινόταν το M113A3 είχε σχεδιαστεί να εξοπλιστεί με νέα θωράκιση, ισχυρότερο κινητήρα και κιβώτιο ταχυτήτων, νέα χειριστήρια στον χώρο του οδηγού, εξωτερικές δεξαμενές καυσίμου, καθίσματα με αντικραδασμική προστασία, νέα φρένα και “αναμονές” για την τοποθέτηση επιπλέον θωράκισης. Από το 1987, όλα τα νέα M113 κατασκευάζονταν σύμφωνα με το πρότυπο -A3 και από το 1989 όλες οι αναβαθμίσεις σε παλιότερα οχήματα έγιναν σε αυτό το επίπεδο. Η παραγωγή του Μ113Α3 διήρκεσε έως το 1992, κατά τη διάρκεια της οποίας κατασκευάστηκαν πάνω από 6.000.
Η θωράκιση του M113A3 παραμένει αναλλοίωτη σε σχέση με τα προηγούμενα μοντέλα και είναι κατασκευασμένη από το ίδιο κράμα αλουμινίου 5083. Έχει πάχος 44 mm μπροστά, 38 mm στις πλευρές, πίσω και στην οροφή, και 28 mm στο κάτω μέρος. Το κράμα αλουμινίου 5083 προσφέρει προστασία ισοδύναμη με 28 mm ατσάλι μπροστά, 20 mm στο κάτω μέρος και 22 mm σε όλες τις άλλες πλευρές – έτσι, είναι ανθεκτικό σε βολή με πυρομαχικά 12,7 mm στο εμπρόσθιο μέρος, ενώ αντέχει μικρά διαμετρήματα, θραύσματα και μικρές εκρηκτικές γομώσεις σε όλες τις πλευρές.
Πρακτικά η θωράκιση έχει αποδειχθεί ανθεκτική ενάντια σε RPG, αλλά δεν προσφέρει προστασία από αντιαρματικά πυροβόλα ή συνεχείς ριπές από π.χ. Καλάσνικοφ. Διατίθονται επίσης από τη BAE Systems και εξτρά “πακέτα” θωράκισης που προστατεύουν από όπλα διαμετρήματος 14,5 mm, 23 mm ακόμη και 30 mm, αλλά κανένα δεν αγοράστηκε από τον Αμερικανικό Στρατό. Αντίθετα, θωράκιση ενισχυμένη με πλάκες από 25 mm ατσαλιού, είχε τοποθετηθεί σε M113A3 που επιχειρούσαν στο Ιράκ, ως προσωρινό μέτρο ενάντια σε κεφαλές κοίλης γόμωσης, αντιμετωπίζοντας τις με επιτυχία.
Το M113A3 μπορεί να φέρει διάφορα όπλα, όπως ένα πολυβόλο 7,62 mm M240, ένα βαρύ πολυβόλο 12,7 mm M2HB ή ένα αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων 40 mm Mk.19. Γενικότερα έχει τοποθετηθεί στο M113A3 ποικιλία όπλων, όπως όπως εκτοξευτές ελαφρών αντιαρματικών πυραύλων, ΠΑΟ 90 mm, κυρίως στο ελεύθερο χώρο στην οροφή του οχήματος,, αλλά κανένα δεν είναι τυπικός εξοπλισμός.
Το εσωτερικό διαθέτει συνολικό όγκο 8,49 κυβικά μέτρα λόγω βελτιωμένης διάταξης αποθήκευσης εξοπλισμού. Ο οδηγός κάθεται μπροστά αριστερά, ενώ ο διοικητής στο μέσο εμπρόσθιο μέρος του χώρου επιβατών. Τα αναδιπλούμενα καθίσματα στις πλευρές μπορούν να φιλοξενήσουν έως 10 άτομα, αλλά συνήθως μειώνονται για να αυξηθεί ο χώρος αποθήκευσης.
Το Μ113Α3 διαθέτει κινητήρα General Motors 6V53T diesel V6 με 275 ίππους. Αντικατέστησε τον παλιότερο κινητήρα 6V53N diesel με 215 ίππους, των M113A1 και M113A2. Ο κινητήρας συνδέεται με αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων Allison X-200-4 ή X-200-4A με 4 ταχύτητες και 2 όπισθεν. Αυτά τα κιβώτια επιτρέπουν στο M113A3 να περιστρέφεται επιτόπου. Η ανάρτηση με ελατήρια στρέψης είναι η ίδια με αυτή που εισήχθη στο M113A2, και μπορεί να αντέξει φορτίο περίπου 10 τόνων (πέραν του βάρους του οχήματος). Όπως και σε όλες τις προηγούμενες εκδόσεις του M113, υπάρχουν 5 τροχοί σε κάθε πλευρά. Το γρανάζι κίνησης βρίσκεται μπροστά, και ο εντατήρας στο πίσω μέρος.
Με 275 ίππους να κινούν 12,3 τόνους, το τυπικό M113A3 έχει αναλογία ισχύος/βάρους 22,35 ίππους/τόνο, και μέγιστη ταχύτητα 72 χλμ/ώρα. Τα δοχεία καυσίμου μπορούν να μεταφέρουν 360 λίτρα, επιτρέποντας να διανυθεί απόσταση 480 χλμ.
Το όχημα έχει μήκος 5,29 μέτρα, πλάτος 2,68 μέτρα, ύψος 2,52. Μπορεί να κινηθεί σε κλίση 60%, πλευρική 30%, να περάσει κάθετο εμπόδιο 0,61 μέτρα ή χαντάκι 1,7 μέτρων. Διαθέτει απόσταση από το έδαφος 0,4 μέτρα και είναι πλήρως αμφίβιο χωρίς προετοιμασία. Είναι εξοπλισμένο με αντλίες για την απομάκρυνση του νερού κατά τη διάρκεια της πλεύσης καθώς το νερό τείνει να συσσωρεύεται γρήγορα μέσα στο όχημα.
Πριν από μερικά χρόνια, ο Αμερικανικός Στρατός ξεκίνησε το πρόγραμμα Armored Multi-Purpose Vehicle (AMPV) για να αντικαταστήσει τον αξιόπιστο M113A3 και μερικές από τις παραλλαγές του. Μια έκδοση του M2A3 Bradley χωρίς πύργο επιλέχθηκε τελικά από τον Αμερικανικό Στρατό για να αντικαταστήσει το M113. Εγκρίθηκε με τον κωδικό M1283 και η παραγωγή σε χαμηλό ρυθμό ξεκίνησε το 2020. Σχεδιάζεται ότι κατά την αρχική φάση θα παραδοθούν πάνω από 2.900 νέα οχήματα M1283 σε 5 διαφορετικές εκδόσεις για να αντικαταστήσουν το M113Α3 και τις παραλλαγές του.
Εκδόσεις
Υπάρχουν αμέτρητες παραλλαγές του M113A3. Για λόγους ευκολίας, παρουσιάζονται μόνο εκείνες του Αμερικανικού Στρατού. Όλες είναι εύκολα αναγνωρίσιμες από το χαρακτηριστικό συνδυασμό 5 τροχών σε κάθε πλευρά και τις δίδυμες εξωτερικές δεξαμενές στο πίσω μέρος εκατέρωθεν της ράμπας (εκτός από το XM1108 και το M113A4, που έχουν 6 τροχούς σε κάθε πλευρά).
- M113A3 Armored Cavalry Assault Vehicle (ACAV): To βασικό όχημα, με περιμετρικό ασπίδιο γυρω από τη θέση του διοικητή, και 2 πολυβόλα 7,62 χιλιοστών εγκατεστημένα στην οροφή.
- M58A3 Wolf: όχημα παραγωγής καπνού.
- M106A3: φορέας όλμου των 106 χιλιοστών.
- M548A3: μεταφορικό
- M577A3: ένα όχημα C3I (διοίκησης), αναγνωρίσιμο από την μεγάλου ύψους οροφή του. Σε αντίθεση με τις περισσότερες παραλλαγές του M113A3, το M577A3 δεν μπορεί να διαβεί υδάτινα κωλύμματα, λόγω αυξημένου βάρους.
- M901A3 Improved TOW Vehicle (ITV): Με διπλό εκτοξευτή πυραύλων TOW.
- M981A3 FISTV: όχημα ομάδας υποστήριξης πυρός, για καθοδήγηση πυρών πυροβολικού.
- M1059A3 Lynx: ένα ακόμη όχημα παραγωγής καπνού
- M1064A3: φορέας όλμου των 120 χιλιοστών
- M1068A3 SICPS: το Standard Integrated Command Post System (SICPS) είναι ουσιαστικά ένα M577A3 με πιο εξελιγμένες δυνατότητες.
Το όχημα υπηρετεί κανονικά στον Αμερικανικό Στρατό, ο οποίος με το συγκεκριμένο τύπο συμπληρώνει τα τάγματα των M2A3/A4 Bradley. To όχημα μπορεί να ακολουθεί τα σύγχρονα άρματα μάχης Leopard 2A4/HEL όπως φυσικά και τα M1A2 Abrams καθώς έχει μεγαλύτερη ταχύτητα από τα παλιότερα Μ113Α1/2. Έτσι είναι εξαιρετικά πολύτιμα στους μηχανοκίνητους σχηματισμούς του ΕΣ, και ειδικά στις τεθωρακισμένες ταξιαρχίες στον Έβρο. Μεγάλοι αριθμοί Μ113Α3 θα γίνουν διαθέσιμοι από φέτος (2024), όσο θα μπαίνουν περισσότερα οχήματα AMPV σε υπηρεσία.
Εδώ και αρκετά χρόνια ο Ελληνικός Στρατός έχει δείξει ενδιαφέρον, αλλά οχήματα του τύπου δεν έχουν γίνει διαθέσιμα μέσω EDA. Τα πρώτα πλεονάζοντα Μ113Α3 κατευθύνθηκαν στην Ουκρανία, αλλά τα επόμενα χρόνια θα υπάρξουν οχήματα διαθέσιμα και σε καλή κατάσταση. Ήδη από το 2022 ο τύπος είναι στη λίστα οχημάτων που έχει ζητήσει ο ΕΣ μέσω ΓΕΕΘΑ.
