Του Βασίλη Νέδου από την “Καθημερινή“
Η ετοιμότητα για την πιθανότητα ενεργοποίησης έκτακτων σχεδίων απομάκρυνσης Αμερικανών πολιτών από το Ισραήλ και τον Λίβανο είναι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο τις τελευταίες ημέρες ένας μεγάλος αριθμός στρατιωτικών μεταγωγικών αεροσκαφών των ΗΠΑ έχει μετασταθμεύσει στην αεροπορική βάση της Σούδας, ενώ ανάλογο ρόλο, αν και σημαντικά περιορισμένο, θα διαδραματίσει και η 112 Πτέρυγα Μάχης στην Ελευσίνα.
Τα αεροπλάνα που έχουν προσγειωθεί τα τελευταία 24ωρα είναι μεγάλα μεταγωγικά τύπου C-17, C-130 για ειδικές επιχειρήσεις, ιπτάμενα τάνκερ τύπου KC-135, αεροσκάφη ναυτικών επιχειρήσεων P-8 Poseidon και αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου. Κάποια από αυτά φαίνονται στη φωτογραφία που εξασφάλισε αποκλειστικά η «Κ» και δημοσιεύει σήμερα από την αεροπορική βάση της Σούδας. Τα αεροσκάφη έχουν προσγειωθεί στην Ελλάδα από διάφορες βάσεις στην Ευρώπη (Ιταλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο) και κύριος σκοπός είναι η επιφυλακή σε περίπτωση ενεργοποίησης του σχεδίου απομάκρυνσης κάποιων από τους συνολικά 600.000 Αμερικανούς πολίτες που υπολογίζεται ότι ζουν στο Ισραήλ και τον Λίβανο. Το σχέδιο ήλθε στην επιφάνεια μέσω δημοσιεύματος της Washington Post, ωστόσο φαίνεται ότι ο στόχος της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή δεν συνδέεται αποκλειστικά με τους πιθανούς απεγκλωβισμούς πολιτών από τις χώρες της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.
Η κάθετη αύξηση της παρουσίας αεροπορικής ισχύος των ΗΠΑ στην Ελλάδα βασίζεται σε δύο ξεχωριστές διαδικασίες. Η πρώτη συνδέεται με τις υφιστάμενες πρόνοιες στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), κατά τις οποίες οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν κάποιες βάσεις κατά το δοκούν. Η δεύτερη οφείλεται σε αιτήματα προσωρινής στάθμευσης, όπως είναι για παράδειγμα η παρουσία C-130 στην αεροπορική βάση της Ελευσίνας, που αποκάλυψε η «Κ» την περασμένη εβδομάδα και επιβεβαιώθηκε από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Π. Μαρινάκη.
Στην περίπτωση της αεροπορικής βάσης της Σούδας τα πράγματα είναι διαφορετικά, καθώς έχει ουσιαστικά παραχωρηθεί ένα μεγάλο τμήμα του αεροδρομίου προς αποκλειστική χρήση των αμερικανικών αεροπορικών δυνάμεων. Δεδομένου, μάλιστα, ότι στην παρούσα φάση η αμερικανική πλευρά λειτουργεί σε πλαίσιο ενεργών επιχειρήσεων, οι πληροφορίες που φθάνουν στην Αθήνα αποδεσμεύονται κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.
Ανάμεσα στην αεροπορική βάση της Σούδας και τις ναυτικές εγκαταστάσεις των ΗΠΑ στο Μαράθι υπάρχει περιφραγμένη οδός, η οποία επιτρέπει τη μεταφορά εφοδίων και προσωπικού που καταφθάνει αεροπορικά στην Κρήτη. Η στάθμευση ιπτάμενων τάνκερ στην αεροπορική βάση της Σούδας και η παρουσία αρκετών πετρελαιοφόρων του αμερικανικού ναυτικού στην Ανατολική Μεσόγειο, προδίδει σχεδιασμό παρατεταμένων και συνδυασμένων αεροναυτικών επιχειρήσεων, ενόψει και της άφιξης του δεύτερου αεροπλανοφόρου των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή και, βεβαίως, των συνοδευτικών αντιτορπιλικών, καταδρομικών και υποβρυχίων της ομάδας κρούσης. Επιπλέον οι αεροδιάδρομοι που συνδέουν τη Σούδα με διάφορες βάσεις των ΗΠΑ στην Ευρώπη αποτελούν χώρο ο οποίος αστυνομεύεται και από αμερικανικά μαχητικά για λόγους προληπτικής ασφάλειας.
Η αυξημένη εμπιστοσύνη την οποία δείχνει η Ουάσιγκτον στην Αθήνα σ’ αυτόν τον τομέα δεν μπορεί παρά να συγκριθεί, αναπόφευκτα, με την προφανή προσπάθεια των ΗΠΑ να μη χρησιμοποιούν τις πολύ σημαντικές βάσεις που διαθέτουν στην Τουρκία (όπως το Ιντσιρλίκ, που βρίσκεται ακόμη πιο κοντά στο δυνητικό θέατρο των επιχειρήσεων σε Ισραήλ, Λίβανο και Συρία). Η χρήση βάσεων της Ελλάδας, αλλά και κρατών τα οποία βρίσκονται στην αραβική περιφέρεια της περιοχής στην οποία εκτυλίσσεται η κρίση (Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ, Ιορδανία, Ιράκ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Κατάρ) αποτελεί για ορισμένους και μια ουσιαστική απόδειξη της μακροπρόθεσμης απουσίας εμπιστοσύνης στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, παρά το γεγονός ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποφεύγει τις νύξεις εναντίον της Άγκυρας.
