Τούρκοι-Κούρδοι-Σύριοι: Ο Εχθρός του Εχθρού μου, Φίλος μου

Έναν απροσδόκητο σύμμαχο φαίνεται να απέκτησαν οι Κούρδοι μαχητές που υποστηρίζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες στον αγώνα τους κατά των τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή του Άφριν: τον Σύρο πρόεδρο Άσσαντ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση της Δαμασκού υποστηρίζει κρυφά τις κουρδικές Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG) καθώς μπορεί να είναι αντίπαλοι, όμως τώρα τους ενώνει ο κοινός εχθρός –οι Τούρκοι.

Το κοινό συμφέρον είναι η αναχαίτιση της τουρκικής εισβολής στο Άφριν και μπροστά στον κίνδυνο οι Κούρδοι δεν δίστασαν να ζητήσουν από την Δαμασκό να στείλει στρατό για την υπεράσπιση της μεθορίου. Το καθεστώς Άσσαντ δεν δείχνει να κάνει κάτι εμφανώς, ωστόσο παρέχει εμμέσως βοήθεια επιτρέποντας στους Κούρδους μαχητές του YPG να έχουν πρόσβαση στο Άφριν μέσω εδαφών που ελέγχουν οι συριακές δυνάμεις, δηλώνουν εκπρόσωποι και των δύο πλευρών στο πρακτορείο Reuters.

Η άφιξη κουρδικών ενισχύσεων διατηρεί ζωντανή την αντίσταση που προβάλλουν οι Κούρδοι στις τουρκικές δυνάμεις, η τουρκική επιχείρηση κινδυνεύει από «στρατιωτικός περίπατος» να γίνει ένας παρατεταμένος πόλεμος φθοράς και ο Σύρος πρόεδρος απλώς κερδίζει χωρίς να κάνει τίποτα, βλέποντας τις πλευρές που τον πολεμούν διεκδικώντας εδάφη του να αναλώνονται πολεμώντας η μια την άλλη…

Αλλά για να παραφράσουμε το γνωστό γνωμικό για τα Βαλκάνια, ούτε η Μέση Ανατολή ήταν ποτέ απλή ή εύκολη υπόθεση. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η «συμμαχία συμφερόντων» των Κούρδων της Συρίας –τους οποίους υποστηρίζουν στρατιωτικά– με τον Μπασάρ αλ Άσσαντ, είναι μια ακόμη εμπλοκή του συριακού εμφυλίου που μετρά ήδη επτά χρόνια. Χωρίς διεθνή προστασία, οι κουρδικές δυνάμεις στην βόρειο Συρία δεν είχαν άλλη επιλογή για την αποστολή ενισχύσεων στο Άφριν παρά από μια προσωρινή συμφωνία με τον εχθρό.
 
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) υπάρχουν διάφοροι τρόποι να φθάσουν ενισχύσεις στο Άφριν, όμως η βασική οδός είναι μέσω των δυνάμεων του καθεστώτος ή των υποστηριζομένων από το Ιράν Σιιτών πολιτοφυλάκων συμμάχων του, γι’ αυτό και «υπάρχει κατανόηση» μεταξύ αμφοτέρων. «Οι Κούρδοι δεν μπορούσαν παρά να συνεργασθούν με το καθεστώς για να υπερασπιστούν το Άφριν» λέει χαρακτηριστικά στρατιωτικός διοικητής. «Το συριακό καθεστώς στηρίζει τους Κούρδους με ανθρωπιστική βοήθεια και εφόδια κάνοντας τα στραβά μάτια κι αφήνοντάς τους να έχουν πρόσβαση σε ορισμένα μέτωπα».
Επικίνδυνες –και πολύπλοκες– σχέσεις
Την ίδια ώρα που οι Κούρδοι βασίζονται στον Άσσαντ για να ενισχύσουν το Άφριν, κουρδικές πηγές αναφέρουν ότι και η κυβέρνηση της Δαμασκού τους χρειάζεται για να μπορέσει να συγκεντρώσει σιτηρά και πετρέλαιο από περιοχές στα βορειοανατολικά που βρίσκονται υπό κουρδικό έλεγχο. Η σχέση των Κούρδων της Συρίας με τον πρόεδρο Άσσαντ είναι τόσο περίπλοκη, όσο και ο ίδιος ο συριακός εμφύλιος.
Κατά το μεγαλύτερο μέρος του πολέμου πάντως, Δαμασκός και YPG απέφυγαν την μεταξύ τους αντιπαράθεση, ενίοτε πολεμώντας εναντίον κοινών εχθρών, συμπεριλαμβανομένων των ανταρτών που τώρα βοηθούν τις τουρκικές δυνάμεις στο Άφριν. Τους τελευταίους μήνες όμως, κυβερνητικές δυνάμεις δήλωναν έτοιμες να προωθηθούν σε περιοχές στα ανατολικά και βόρεια της χώρας όπου είχαν καταλάβει οι υποστηριζόμενοι από τις ΗΠΑ αντάρτες του SDF.

Με την τουρκική εισβολή σε εξέλιξη «η Δαμασκός επέτρεψε στο YPG να φέρει ενισχύσεις στην περιοχή του Άφριν ενώ του επιτίθεται ανατολικά του Ευφράτη. Είναι ενδεικτικό της παρούσας κατάστασης που διέπει τις σχέσεις τους αυτή την στιγμή» επισημαίνει ο αναλυτής του International Crisis Group για την Συρία,  Noah Bonsey. «Το αξιοσημείωτο χάσμα μεταξύ των θέσεων του YPG και του καθεστώτος ως προς το μέλλον της βορειοανατολικής Συρίας παραμένει» σημειώνει.
Παράλληλα όμως, αυτό δεν εμποδίζει την συριακή κυβέρνηση να αφήσει αιχμές για συνεργασία της Άγκυρας ακόμη και με τους τζιχαντιστές για να πολεμήσει τους Κούρδους του YPG. Όπως δημοσίευσε πρόσφατα η φίλα προσκείμενη στην Δαμασκό ηλεκτρονική εφημερίδα AMN News, μέλη της συνεργαζόμενης με την Αλ Κάιντα οργάνωσης Ha’yat Tahrir al-Sham –πρώην Jabhat al-Nusra– ενδεχομένως μάχονται στο πλευρό των τουρκικών δυνάμεων στο Άφριν κατά των Κούρδων.
Την πληροφορία πάντως δεν διαψεύδουν οι τζιχαντιστές καθώς ανακοινώσεις της Ha’yat Tahrir al-Sham μιλούσαν για επιχειρήσεις εναντίον της νοτιότερης πτέρυγας των κουρδικών δυνάμεων στην ορεινή περιοχή πλησίον της πόλης Dart ‘Izza. Ναι, όλοι οι εμφύλιοι είναι πολύπλοκοι. Γιατί ο συριακός να αποτελεί εξαίρεση;
 
Αλέξανδρος Θεολόγου