Σε διαδικασία δοκιμών βρίσκονται τα πρώτα από τα έξι ελικόπτερα H145M της παραγγελίας που θα ενισχύσει με υψηλών επιδόσεων αεροσκάφη, σε συνδυασμό με προηγμένα όπλα, τη Διοίκηση Αεροπορίας της Εθνικής Φρουράς της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πιο συγκεκριμένα τρία H145 (της έκδοσης με τα πεντάφυλλα στροφεία που χαρακτηρίζονται ως BK117D3), βρίσκονται σε εργοστασιακές πτητικές δοκιμές, «φορώντας» μάλιστα ήδη κυπριακά εθνόσημα και αριθμούς μητρώου.
Να θυμίσουμε ότι η κυπριακή παραγγελία για έξι H145M, με άλλα έξι στο μέλλον, υπογράφηκε στις 24 Ιουνίου 2022 και σηματοδοτεί το πρώτο βήμα «απεξάρτησης» της Εθνικής Φρουράς από ρωσικής προέλευσης εξοπλισμό.
Η υποστήριξη των έντεκα ρωσικών επιθετικών ελικόπτερων Mil Mi-35P με ανταλλακτικά αποτελούσε πρόβλημα εδώ και χρόνια, ενώ επιδεινώθηκε περαιτέρω λόγω των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Και ενώ τα «Hind-F» απαιτούσαν πλέον γενική συντήρηση/ανακατασκευή, η οποία σύμφωνα με τα σοβιετικά/ρωσικά πρότυπα γίνεται ημερολογιακά, κάθε 10 χρόνια.
Ο κακός συνδυασμός οδήγησε στη σταδιακή καθήλωση του στόλου, με τα δυο τελευταία ελικόπτερα να διακόπτουν τις πτήσεις τους τον Νοέμβριο του 2022, αν και η απόφαση για την αντικατάστασή τους είχε παρθεί πολύ νωρίτερα, όπως αποδεικνύουν οι επαφές με τη Σερβία για την πώλησή τους.
Η όλη εξέλιξη δεν είναι φυσικά άσχετη με τις κινήσεις της Ουάσιγκτον και την πλήρη άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων προς την Κύπρο, με απόφαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ όπως ανακοινώθηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου 2022 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Οκτωβρίου 2022. Σύμφωνα με τα όσα βεβαίωσε τότε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν στο Κογκρέσο, η Κυπριακή Δημοκρατία πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις βάσει της σχετικής νομοθεσίας για την έγκριση εξαγωγών, επανεξαγωγών και μεταφορών αμυντικού υλικού για το οικονομικό έτος 2023.
Σε πρώτη φάση το θέμα αφορά σε ανταλλακτικά, αλλά υπάρχει δεδομένη η κυπριακή επιδίωξη για περαιτέρω προμήθειες στρατιωτικού υλικού. Σημειώνεται ότι η άρση των περιορισμών για την Κυπριακή Δημοκρατία αφορούσε το οικονομικό έτος 2023, αφού η συμμόρφωση της χώρας με τους όρους εξετάζεται σε ετήσια βάση. Τον Ιούλιο του 2023 όμως, με την κατάθεση της πρότασης νόμου στο Κογκρέσο για τον αμυντικό ππροϋπολογισμό του 2024, στον οποίο εντάσσονται τέτοιες προτάσεις, η κυβέρνηση Μπάιντεν πρότεινε τη διατήρηση της άρσης. Σύμφωνα με τη νέα εισήγηση, η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας συνεχίζει να συνεργάζεται με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, που αφορούν -ανάμεσα σε άλλα- τους κανονισμούς για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και τη χρηματοοικονομική ρυθμιστική εποπτεία. Επιπλέον, αναφέρεται ότι η κυπριακή κυβέρνηση συνεχίζει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την απαγόρευση πρόσβασης ρωσικών πλοίων για ανεφοδιασμό και εξυπηρέτηση στα λιμάνια της.
Τα H145M βέβαια απέχουν πολύ από την κατηγορία των βαρέων επιθετικών ελικοπτέρων στην οποία συγκαταλέγεται το Mi-35, αλλά οι συγκριτικές αδυναμίες όσον αφορά στην ικανότητα επιβίωσης και στις δυνατότητες μάχης, αντισταθμίζονται -εν μέρει- από τη χρήση προηγμένων όπλων μεγάλης εμβέλειας μέσα από πλήρως ολοκληρωμένους αισθητήρες και εξελιγμένες υποδομές αυτοπροστασίας.
Να θυμίσουμε ότι το αρχικό Eurocopter EC145 απέκτησε τη στρατιωτική έκδοση UH-145 όταν επιλέχθηκε από τον Αμερικανικό Στρατό στο πρόγραμμα LUH (Light Utility Helicopter), ο οποίος αγόρασε πάνω από 350 μονάδες ως UH-72 Lakota.
Το επόμενο σημαντικό ορόσημο για τον τύπο ήταν η εξέλιξη της οπλισμένης έκδοσης EC645 T2 για τις ανάγκες της αεροπορίας του Γερμανικού Στρατού (HEER) το 2013, που επιπλέον έφερε ηλεκτροοπτικό σύστημα κατόπτευσης/στόχευσης, ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας, ελαφρά θωράκιση και υποδομές fast rope για χρήση από προσωπικό ειδικών επιχειρήσεων.
Το πρωτότυπο EC645 T2 πέταξε στις 27 Νοεμβρίου 2014, ενώ το H145M, όπως ονομάστηκε, πιστοποιήθηκε κατά EASA τον Μάιο του 2015, με τις παραδόσεις (τελικά στη Luftwaffe) να ξεκινούν τον Δεκέμβριο του 2015. Η Ταϊλάνδη ήταν το 2016 ο πρώτος εξαγωγικός πελάτης με πέντε EC645 T2 για το ναυτικό της ασιατικής χώρας, αλλά ιδιαίτερα σημαντική ήταν η παραγγελία εννέα H145M από τη Σερβία τον Δεκέμβριο του 2016. Έξι από αυτά (τα τέσσερα οπλισμένα) προορίζονταν για τη Σερβική Αεροπορία και Αεράμυνα και τρία για την Εθνική Αστυνομία της βαλκανικής χώρας, με την κατανομή τελικά να μεταβάλλεται σε πέντε και τέσσερα. Η σερβική παραγγελία σηματοδότησε τις δοκιμές πιστοποίησης της σπονδυλωτής υποδομής οπλισμού HForce, αρχής γενομένης από τον Νοέμβριο του 2017, που επιτρέπει τη φόρτωση σε πυλώνες βαρέων πολυβόλων M3P των 12,7 mm, πυροβόλων M621 και καλάθων ρουκετών από τα οποία μπορούν να εκτοξευτούν και ρουκέτες FZ275 με καθοδήγηση λέιζερ, χρησιμοποιώντας το συγκρότημα ηλεκτροοπτικών του πυργίσκου Wescam MX-15 και σκοπευτικό επί κάσκας Scorpion.
Επόμενη αγορά ήταν αυτή της Ουγγρικής Αεροπορίας το 2018, για 20 H145M, εξοπλισμένων με HForce, τα οποία παραδόθηκαν έως το τέλος του 2021.
Πρόσφατη σημαντική εξέλιξη για τον τύπο ήταν η απόφαση της Airbus Helicopters για την ενσωμάτωση κατευθυνόμενων πυραύλων της οικογένειας Spike της ισραηλινής Rafael. Οι σχετικές δοκιμές με βολές πραγματοποιήθηκαν στην Ουγγαρία το 2021 και αφορούσαν τον Spike ER (Extended Range).
Τα κυπριακά «Hind–F» στη Σερβία
Η διαπραγμάτευση Λευκωσίας-Βελιγραδίου ξεκίνησε ως γνωστόν τουλάχιστον πριν από δυο χρόνια, αν και η τελική συμφωνία δεν επιτεύχθηκε παρά αρκετά αργότερα και μετά τη σύμφωνη γνώμη της Ρωσίας, που έπρεπε να δώσει την τελική άδεια μεταβίβασης ως κατασκευάστρια χώρα. Τα «Hind-F» μεταφέρθηκαν μεταξύ 19-21 Νοεμβρίου με τρεις πτήσεις του ουκρανικού An-124-100 Ruslan «UR-82008», ενώ τα κυπριακά αποθέματα όπλων, ανταλλακτικών και επίγειου εξοπλισμού παραδόθηκαν επίσης στην Batajnica τον περασμένο μήνα με τουλάχιστον δυο πτήσεις τού επίσης ουκρανικού An-12B «UR-11819».
Η δημόσια παρουσίαση των νεοαποκτηθέντων ελικοπτέρων έγινε στη σερβική αεροπορική βάση στις 23 Νοεμβρίου, όταν ο πρόεδρος της χώρας Αλεξάντρ Βούτσιτς επιθεώρησε τα Mi-35P. Σχολιάζοντας την απόκτησή τους την χαρακτήρισε «ιδιαίτερα ευνοϊκή», αναφέροντας ότι τα ελικόπτερα αποπληρώθηκαν εν μέρει με την παράδοση στην Κύπρο προϊόντων της σερβικής αμυντικής βιομηχανίας (αναφορές στην Κύπρο έκαναν λόγο για συνολικό τίμημα €140 εκατ, περίπου, σε χρήμα και σε είδος). Όπως αποκάλυψε ο Σέρβος πρόεδρος, τα «έξι από τα Mi-35P θα ανακατασκευαστούν και θα εκσυγχρονιστούν μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου, ακολουθούμενα από τα υπόλοιπα πέντε μέχρι το τέλος του καλοκαιριού του 2024», προσθέτοντας ότι για την υποστήριξή τους θα κατασκευαστούν νέες υποδομές, όπως υπόστεγα και συνεργεία.
Όπως έχει αναλυθεί σε προηγούμενη αρθρογραφία της «Πτήσης», η Κυπριακή Δημοκρατία απέκτησε 12 Mi-35P («811»-«822») από τη Ρωσία το 2002, έναντι περίπου €110 εκατομμυρίων. Ένα από αυτά (το «822») κατέπεσε σε θανατηφόρο περιστατικό στις 5 Ιουλίου 2006 σκοτώνοντας τον Ρώσο εκπαιδευτή Σμηναγό Oleynik Yuri και τον Κύπριο εκπαιδευόμενο πιλότο, υποσμηναγό Ανδρέα Παπασωζόμενο.
Η παράδοση των «Hind-F» στη Σερβία αυξάνει τον στόλο επιθετικών ελικοπτέρων της RV i PVO σε 15, καθώς τα κυπριακά έρχονται να προστεθούν στα τέσσερα Mi-35M που παραδόθηκαν καινούρια από τη Ρωσία τον Δεκέμβριο του 2019. Σύμφωνα με σερβικές πηγές, η αγορά των κυπριακών ελικοπτέρων αποφασίστηκε όταν διαπιστώθηκε η αδυναμία υλοποίησης της σχεδιαζόμενης προμήθειας 3 Mi-17 και 4 πρόσθετών Mi-35M από τη Ρωσία. Παραμένει αδιευκρίνιστο εάν η προμήθεια αυτή (η οποία είχε ανακοινωθεί… ως παραγγελία) αναβλήθηκε προσωρινά ή ακυρώθηκε.
Τα Mi-35P, όπως προβλέπεται από το σοβιετικό/ρωσικό σύστημα, ακολουθούσαν πρόγραμμα βαριάς συντήρηση (TBO) ανά πέντε έτη ή 1.000 ώρες πτήσης (όποιο από τα δύο συμπληρωνόταν πρώτο) και από τα γνωστά στοιχεία ο στόλος της ΕΦ είχε ήδη περάσει τρεις τέτοιους κύκλους γενικής επισκευής στη Ρωσία, τον τελευταίο από αυτούς το 2018, στο 419ο εργοστάσιο βάσης-ΑRΖ (Aviatsionny Remontny Zavod) στην Αγία Πετρούπολη. Άρα τα ελικόπτερα θα έπρεπε να υποστούν νέα συντήρηση, ενώ ο κύκλος του ορίου ζωής τους, που ανέρχεται σε 25 χρόνια, θα εξαντλούνταν στο τέλος του 2026. Ωστόσο, υπήρχε δυνατότητα επέκτασής του κατά δέκα χρόνια, που θα παρέτεινε την υπηρεσία τους τουλάχιστον έως το 2035, βασικός παράγοντας για το ενδιαφέρον της Σερβίας.
Για τη γενική επισκευή και τον εκσυγχρονισμό των Mi-35P η Σερβία θα χρησιμοποιήσει τις υποδομές MRO στην Batajnica, όπου μπορούν να εκτελεστούν ορισμένες εργασίες όπως επισκευή κινητήρων, αντλιών καυσίμου, υδραυλικών εξαρτημάτων κ.ά. Τα ελικόπτερα όμως θα απαιτήσουν ποσότητες ανταλλακτικών, περιλαμβανομένων πτερυγίων κύριου και ουραίου στροφείου από τη Ρωσία.
Τα κυπριακά Mi-35P χρησιμοποιούσαν ανάμεσα σε άλλα κατευθυνόμενους αντιαρματικούς πυραύλους 9M114 Shturm, ρουκέτες S-24 των 240 mm και ατρακτίδια UPK-23-250 με διπλά πυροβόλα GSh-23L των 23 mm, ενώ ενσωμάτωναν και σταθερά πυροβόλα GSh-2-30 των 30 mm. Το συνολικό απόθεμα των πυρομαχικών αυτών παραδόθηκε στην RV i PVO.
Από την άλλη, τα σερβικά Mi-35M είναι τα πιο σύγχρονα στην Ευρώπη και διαθέτουν βελτιωμένη προστασία θωράκισης, πιο ισχυρούς κινητήρες, πιο αποτελεσματικά συστήματα κύριου και ουραίου στροφείου (σχήματος «Χ»), εξελιγμένο «πακέτο» ψηφιακών ηλεκτρονικών αποστολής συνεργαζόμενο με υποσύστημα αισθητήρων EO/IR που προσδίδει ικανότητα επιχειρήσεων μέρα και νύκτα (δυνατότητα που απουσιάζει από τα Mi-35P, αν και το πιλοτήριο των κυπριακών ελικοπτέρων είναι συμβατό με διόπτρες νυκτερινής όρασης). Επιπλέον, τα σερβικά ελικόπτερα αξιοποιούν πυραύλους 9M120 Ataka-V και ρουκέτες S-8KOM των 80 mm σε καλάθους B8V20A και διαθέτουν αυτόματο πυροβόλο Gryazev-Shipunov GSh-23 των 23 mm τοποθετημένο σε πυργίσκο.
Στην παρουσίαση των Mi-35P στις 23 Νοεμβρίου, δίπλα στα «Hind-F» εκτέθηκε επίσης το πρώτο από τα δέκα Airbus H145M D3 της σερβικής παραγγελίας του 2022, που είναι εξοπλισμένα με ένα νέο σύστημα κύριου στροφείου πέντε πτερυγίων, η παράδοση των οποίων στην RV i PVO είναι προγραμματισμένη να ολοκληρωθεί το 2024. Το ελικόπτερο με αριθμό σειράς «14506» επιδείχθηκε εξοπλισμένο με σύστημα ηλεκτροοπτικής και υπέρυθρης απεικόνισης Wescam MX-15, ενώ έφερε εκτοξευτές ρουκετών Thales FZ231 δώδεκα σωλήνων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το H145M D3, που δεν είχε ακόμη παραδοθεί στην RV i PVO, είχε φτάσει σε σερβικό έδαφος στις 2 Νοεμβρίου και πραγματοποιούσε δοκιμές κατευθυνόμενων όπλων στο πεδίο βολής Nikinci με συμμετοχή ιπτάμενου και τεχνικού προσωπικού της Airbus Helicopters.
Η παρουσία των καλάθων Thales FZ231 επιβεβαιώνει τις πληροφορίες ότι η Σερβία έχει παραγγείλει ρουκέτες κατευθυνόμενες με λέιζερ Thales FZ275 των 70 mm, εμβέλειας 6 km, που είναι πιθανότατα τα όπλα που εμπλέκονται στις δοκιμές στο Nikinci. Το πρώτο πεντάφυλλο H145M της Σερβίας θεάθηκε ήδη οπλισμένο με το εγχώριο ατρακτίδιο GH-78, που φέρει μονόκαννο πολυβόλο M87 των 12,7 mm με αναχορηγία 250 φυσιγγίων και σχεδόν σίγουρα θα δοκιμαστεί και με τον (επίσης σερβικής σχεδίασης) κάλαθο L80-07 για επτά -μη κατευθυνόμενες- ρουκέτες S-8 και άλλα οπλικά συστήματα σερβικής ανάπτυξης.
H145M για αντικατάσταση των γερμανικών Tiger
Μια πολύ σημαντική εξέλιξη στον αποκαλούμενο «επανεξοπλισμό» της Γερμανίας (προϋπολογισμού €100 δις) είναι η παραγγελία 82 H145Μ. H μεγαλύτερη μέχρι σήμερα αγορά για τον τύπο του ελαφρού επιθετικού ελικοπτέρου, στοχεύει στην ενίσχυση των δυνατοτήτων κρούσης της Αεροπορίας Στρατού της χώρας, συνεπικουρώντας (και εντέλει αντικαθιστώντας ως ενδιάμεση λύση) τον στόλο των παλαιότερων ελικοπτέρων Tiger. Η χρηματοδότησή εγκρίθηκε στις 13 Δεκεμβρίου από την επιτροπή προϋπολογισμού της γερμανικής Βουλής, ενώ περιλαμβάνονται επιπλέον H145M για τη Luftwaffe, αυξάνοντας τον στόλο ελικοπτέρων των ειδικών δυνάμεων.
Η προμήθεια αφορά σε 57 ελικόπτερα για την Αεροπορία Στρατού, ενώ οι ειδικές δυνάμεις της Luftwaffe θα παραλάβουν πέντε, τα οποία θα προστεθούν στα 15 H145M που βρίσκονται ήδη σε υπηρεσία, και με τις προαιρέσεις για άλλα 20 ανεβάζουν τον συνολικό αριθμό σε 82. Πέραν των ελικοπτέρων το συνυποσχετικό με την Airbus περιλαμβάνει οκτώ εξομοιωτές, εκπαίδευση ιπτάμενου και τεχνικού προσωπικού, ανταλλακτικά και υπηρεσίες υποστήριξης για επτά χρόνια.
Μια μεγάλη προμήθεια H145M αναμενόταν εδώ και αρκετά χρόνια στο πλαίσιο του προγράμματος «LUH SK», το οποίο αφορούσε σε ελαφρύ ελικόπτερο πολλαπλών ρόλων, περιλαμβανομένων εκπαίδευσης, συνδέσμου και ελαφράς κρούσης. Η ανακοίνωση όμως από την αρμόδια υπηρεσία εξοπλισμών και στρατιωτικών υπηρεσιών κάνει λόγο για ικανοποίηση προγράμματος «LKU», δηλαδή «ελαφρού επιθετικού ελικοπτέρου».
Πρόκειται έτσι για μια σημαντική στροφή στους γερμανικούς εξοπλισμούς του είδους, όπως αναφέρουν πολλοί αναλυτές, ως αποτέλεσμα των μαθημάτων του πολέμου στην Ουκρανία. Ειδικότερα, το γερμανικό γενικό επιτελείο με την κίνησή του αυτή φαίνεται να ενισχύει τον αριθμό των επιθετικών ελικοπτέρων που σήμερα περιορίζονται σε 51 KHT (Kampfhubschrauber- Tiger, Επιθετικά Ελικόπτερα), παλαιότερα γνωστά ως UHT (Unterstutzungshubschrauber-Tiger, Ελικόπτερα Υποστήριξης), τα οποία υπηρετούν με το 36ο Σύνταγμα Αεροπορίας Στρατού.
Από την αρχική προμήθεια 68 Tiger δύο έχουν καταπέσει και τα υπόλοιπα διατηρούντο σε εφεδρεία, έως ότου ξεκίνησε η αποψίλωσή τους για ανταλλακτικά. Ο στόλος των γερμανικών Tiger υποφέρει από υψηλό κόστος, χαμηλές διαθεσιμότητες και διάφορά άλλα προβλήματα, αναφορικά με παρωχημένο υλικό και πιστοποίηση όπλων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη διάρκεια κοινοβουλευτικού ελέγχου τον Απρίλιο του 2022, η τότε υπουργός Άμυνας Christine Lambrecht ,αποκάλυψε ότι μόνο 9 από τα 51 Tiger είχαν πλήρη επιχειρησιακή διαθεσιμότητα. Κάποια άλλα είχαν μερική ετοιμότητα, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του στόλου ακινητούσε λόγω έλλειψης ανταλλακτικών και υποστήριξης. [Για τους ίδιους λόγους η Αυστραλία απέσυρε τόσο τα Tiger ARH (Armed Reconnaissance Helicopter) όσο και τα MRH-90 Taipan, αντικαθιστώντας τα με AH-64E και MH-60M αντίστοιχα).
Υπογραμμίζεται ότι όταν τα γερμανικά Tiger μπήκαν σε υπηρεσία τον Απρίλιο του 2005, η εκτίμηση ήταν τότε ότι θα υπηρετούσαν μέχρι το 2038, οπότε και ο σχεδιασμός αντικατάστασής τους, ίσως και πάλι σε πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας, θα ήταν προσανατολισμένος προς αυτό το χρονοδιάγραμμα. Με τα προβλήματα στον στόλο των UHT/ΚΗΤ να συσσωρεύονται και να οξύνονται το πλαίσιο αυτό αναθεωρήθηκε συρρικνωμένο.
Μέχρι και την πρόσφατη εξέλιξη το ομοσπονδιακό υπουργείο Άμυνας υποστήριζε ότι τα KHT θα αποσύρονταν το 2031, ενώ ήταν προγραμματισμένη και η εφαρμογή εκσυγχρονισμού, που όμως σήμερα επιδιώκεται μόνο από τους δυο άλλους χρήστες, τη Γαλλία και την Ισπανία. Η παραγγελία και εν συνεχεία η ταχεία παράδοση των H145M LKU, ίσως μετακινήσει τον τερματισμό τής καριέρας των Tiger σημαντικά νωρίτερα.
Ουσιαστικά η παραγγελία των LKU επαναφέρει το δόγμα που χρησιμοποιούσε ο δυτικογερμανικός ομοσπονδιακός στρατός στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν είχε σε υπηρεσία πολλές δεκάδες ελαφρών ελικοπτέρων MBB-Bolkow Bo105, εξοπλισμένων με κατευθυνόμενα βλήματα Euromissile HOT, σε αντιαρματικό ρόλο.
Τα H145M φαίνεται να έχουν ανάλογα καθήκοντα, οπλισμένα πιθανότατα με βλήματα Spike. Να θυμίσουμε ότι η Γερμανία είναι ήδη χρήστης του συγκεκριμένου συστήματος που κατασκευάζει η EuroSpike σε φορητές και εποχούμενες εφαρμογές.
Η επιλογή του H145 ήταν αναμενόμενη, αφού ο τύπος βρίσκεται ήδη σε υπηρεσία με τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις, αν και η Leonardo είχε επίσης προτείνει το AW169M που αγοράζει ο Ιταλικός Στρατός. Το πρόγραμμα LKU παρέχει έτσι μια οικονομική λύση στην ενίσχυση των δυνατοτήτων τού γερμανικού στρατού και ο προσδιορισμός της ως «προσωρινής» είναι μάλλον τυπικός, αφού στον ορίζοντα δεν βρίσκεται κάποιο πρόγραμμα «οριστικής λύσης» για την αντικατάσταση των Tiger.
Σε κάθε περίπτωση η προμήθεια έχει εξαιρετικά φιλόδοξο σχεδιασμό παραδόσεων, οι πρώτες από τις οποίες θα πρέπει να ξεκινήσουν μέσα στο 2024, δηλαδή σε λιγότερο από έναν χρόνο από την υπογραφή της συμφωνίας, και να ολοκληρωθούν έως το 2028. Τα H145M LKU, εκτός του διεθνούς κέντρου εκπαίδευσης στο Buckeburg, θα εδρεύουν και σε άλλες τέσσερις βάσεις: Niederstetten, Fritzlar, Fachberg και Laupheim.
(Τα παραπάνω αποτελούν αποσπάσματα από άρθρα που δημοσιεύτηκαν σε τεύχη της «Πτήσης» το 2023)
