Οι δεκαέξι χώρες οι οποίες συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία της Στοκχόλμης για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό κάλεσαν χθες Δευτέρα όλα τα κράτη του κόσμου που διαθέτουν πυρηνικά οπλοστάσια να κάνουν χειροπιαστά βήματα για να εξαλειφθούν τα πιο επικίνδυνα όπλα πάνω στη Γη.
Στην τέταρτη σύνοδο υπουργών της Πρωτοβουλίας αφότου δημιουργήθηκε, το 2019, οι αντιπρόσωποι χαιρέτισαν την πρόσφατη ανακοίνωση των ηγετών της Ρωσίας και των ΗΠΑ ότι θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με σκοπό τη σύναψη νέων συμφωνιών για τον έλεγχο των εξοπλισμών. Ωστόσο σε κοινή ανακοίνωσή τους κάλεσαν και τα εννέα κράτη που διαθέτουν πυρηνικά όπλα να «υιοθετήσουν σημαντικά μέτρα» για να «προωθήσουν τον αφοπλισμό» και να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους δυνάμει της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT).
«Το να βρεθεί το μονοπάτι για να επιστρέψουμε στον δρόμο προς τον πυρηνικό αφοπλισμό είναι εφικτό. Αλλά πάνω απ’ όλα, είναι επειγόντως απαραίτητο», τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, ο Χάικο Μάας, στη διάρκεια της υπουργικής συνόδου στη Μαδρίτη. Για τον κ. Μάας, μετά τη σύνοδο κορυφής του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν και του ρώσου ομολόγου του Βλαντίμιρ Πούτιν πριν από τρεις εβδομάδες, είναι «η κατάλληλη στιγμή να προταθούν πολύ χειροπιαστά μέτρα».
Μολαταύτα, ο γερμανός ΥΠΕΞ υπεραμύνθηκε της συμμετοχής της Γερμανίας στην πολιτική πυρηνικής αποτροπής του NATO, δυνάμει της οποίας κράτη χωρίς πυρηνικά οπλοστάσια, όπως η Γερμανία, φιλοξενούν στο έδαφός τους πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ. «Αυτό δεν αφορά μόνο τη δική μας προστασία αλλά και την τήρηση εγγυήσεων που έχουμε αναλάβει ως προς την ασφάλεια, ειδικά των κρατών της ανατολικής Ευρώπης», επιχειρηματολόγησε ο κ. Μάας. «Και δεν νομίζω ότι αυτές μπορούν να τεθούν σε συζήτηση». Στη Γερμανία εκτιμάται ότι βρίσκονται τουλάχιστον 20 πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ.
Οι 16 χώρες οι οποίες συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία της Στοκχόλμης δεν διαθέτουν πυρηνικά όπλα. Στα μέλη της συγκαταλέγονται η Σουηδία, η Ισπανία, η Ιαπωνία, ο Καναδάς και η Αργεντινή, μεταξύ άλλων.
Στα μέσα Ιουνίου, έκθεση του Ινστιτούτου Ερευνών για τη Διεθνή Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) ανέφερε πως μολονότι καταγράφηκε μείωση του αριθμού των πυρηνικών κεφαλών το 2021, περισσότερες είναι πλέον «επιχειρησιακές» στη στρατιωτική αργκό, δηλαδή θα μπορούσαν να εκτοξευθούν μέσα σε μερικά λεπτά της ώρας.
Στις αρχές του 2021, οι εννέα χώρες που διαθέτουν πυρηνικά οπλοστάσια (Ρωσία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Ισραήλ, Βόρεια Κορέα) διατηρούσαν 13.080 πυρηνικά όπλα, αριθμό μειωμένο από τα 13.400 στις αρχές του 2020.
Όμως «επιχειρησιακές» ήταν 3.825 κεφαλές (+105 σε έναν χρόνο), εκ των οποίων κάπου 2.000 βρίσκονται στα χέρια δυνάμεων που τελούν σε «υψηλό επίπεδο επιχειρησιακής επαγρύπνησης». Σχεδόν και οι 2.000 ανήκουν στη Ρωσία και στις ΗΠΑ.
Νωρίτερα φέτος, Κρεμλίνο και Λευκός Οίκος συμφώνησαν να παραταθεί η ισχύς της Νέας START, της συνθήκης για τον έλεγχο των πυρηνικών εξοπλισμών, για ακόμη πέντε χρόνια. Η συνθήκη περιορίζει τα πυρηνικά οπλοστάσια σε 800 συστήματα μεταφοράς – όπως διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους – και 1.550 «επιχειρησιακές» πυρηνικές κεφαλές ανά χώρα. Η ισχύς της εξέπνεε εντός 2021.
Οι κ.κ. Μπάιντεν και Πούτιν ανέφεραν πως η παράταση της Νέας START δυνητικά προσφέρει τη βάση ώστε να διεξαχθούν νέες διαπραγματεύσεις για τον πυρηνικό αφοπλισμό. Σύμφωνα με τη Μόσχα, μπορεί να αρχίσουν διμερείς συνομιλίες ακόμη και εντός του μηνός.
