Στο πρώτο μέρος της αναφοράς μας για την αναδυόμενη ευκαιρία της Ελλάδας να γίνει μέρος των εξελίξεων στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και ειδικότερα στον χώρο των Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μάχης (ΤΟΜΑ), που αποτελεί διαχρονική απαίτηση του Ελληνικού Στρατού (ΕΣ), κάναμε μια εκτεταμένη ανασκόπηση για να οριοθετήσουμε την τρέχουσα κατάσταση και να τη συνδέσουμε με την παλαιότερη γερμανική πρόταση για TOMA Lynx, που επανέρχεται σε μια πιο ουσιαστική έκδοση.
ΤΟΜΑ: Ραγδαίες εξελίξεις και η μεγάλη ευκαιρία που αναδύεται πάλι για Ελλάδα – μέρος Α’
Να θυμίσουμε ότι νωρίς το 2022 υπήρξε η γνωστή προσφορά της γερμανικής KMW από κοινού και σε συνεργασία με την Rheinmetall για τη δημιουργία βιομηχανικών εγκαταστάσεων στη χώρα μας. Στο πλαίσιο μιας δέσμης συμφωνιών που θα περιλάμβαναν την ανακατασκευή των ελληνικών αρμάτων Leo 2A4 σε ανώτερο επίπεδο, έως και το Leo 2A7, εάν αυτό κρινόταν τελικά οικονομικά εφικτό και (κυρίως) τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ΤΟΜΑ Lynx για την ικανοποίηση των υφιστάμενων ελληνικών αναγκών, συνδεδεμένη με την απόκτηση μεγάλου αριθμού μεταχειρισμένων τεθωρακισμένων διαφόρων τύπων από τα αποθέματα του Γερμανικού Στρατού, μεταξύ αυτών και σημαντικών ποσοτήτων Marder 1A3.
H πρόταση-«πακέτο» με τις εισηγήσεις του ΓΕΣ για την αναβάθμιση των 183 αρμάτων Leo 2A4 ενδιάμεσης λύσης, σε Leo 2A7HEL και την ενίσχυση των σχηματισμών με νέα ΤΟΜΑ Lynx έφτασε στο τέλος Ιουνίου 2022 στο κατώφλι της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής για έγκριση… αλλά δεν το πέρασε!
EKTAKTO: Έρχονται -στη Βουλή- τα Leopard 2A7 HEL και τα Lynx!
Στην -μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία- εποχή με πολλά πράγματα να έχουν αλλάξει στη διεθνή σκηνή, υπάρχουν πλέον πολλαπλές εξελίξεις στον χώρο της Άμυνας στην Ευρώπη και όχι μόνο, αρκετές από τις οποίες αναλύσαμε στη χθεσινή μας ανάρτηση. Οι εξελίξεις αυτές δρομολογούν σε μεγάλο βαθμό και την νέα πρόταση της γερμανικής πλευράς τη δεδομένη στιγμή.
Αυτό που παραμένει, εν μέρει τουλάχιστον, ως σταθερή παράμετρος, είναι το γερμανικό ενδιαφέρον για συνεργασία με την Ελλάδα που όπως αναφέρουν οι πληροφορίες μας, έχει ήδη προωθηθεί στην ελληνική πλευρά. Δεν αφορά μόνο την «επόμενη ημέρα» του προγράμματος για TOMA Lynx, αλλά και μια πρόσκληση συμμετοχής της χώρας μας στις ραγδαίες εξελίξεις στο χώρο.
Επιπλέον ενσωματώνει και ειδική πρόβλεψη ώστε όλες οι υφιστάμενες διεκδικήσεις από παλαιότερα προγράμματα να διευθετηθούν.
Leopard 2A7 HEL & Lynx: τρεις εταιρίες, μια συμφωνία και η γνωστοποίηση!
Η κύρια διαφοροποίησή της από την προηγούμενη έγκειται στο γεγονός ότι εκπορεύεται πλέον μόνο από την Rheinmetall, χωρίς την KMW, για μια σειρά λόγων, αν και οι δυο κυριότεροι (και αλληλένδετοι) είναι η αντιπαλότητά τους (η οποία συγκρατείτο στο εσωτερικό της Γερμανίας λόγω κοινών συμφερόντων και συνεχούς επεμβατικής πολιτικής της γερμανικής κυβέρνησης), που εξελίσσεται ραγδαία λόγω του ευρωπαϊκού ανταγωνισμού, και (κυρίως) η ισχυροποίηση της θέσης της Rheinmetall στη διεθνή σκηνή, όπως γίνεται φανερό από τη χθεσινή μας ανάρτηση.
Ας σημειωθεί ότι ο επικεφαλής της, Άρμιν Πάπεργκερ (Armin Papperger), που την έχει οδηγήσει σε ένα γιγάντιο άλμα από τότε που ανέλαβε τα ηνία της 24πλασιάζοντας την χρηματιστηριακή της αξία από ένα δις το 2013 σε 24 σήμερα, κάθεται πάνω σε ένα συσσωρευμένο όγκο-ρεκόρ ανεκτέλεστων παραγγελιών €50 δις και φιλοδοξεί να τα φτάσει στα 60 δις του χρόνου. Αυτός είναι ο λόγος που προχωρεί σε τολμηρές ενέργειες (όπως η συνεργασία με την Ιταλία, που αναφέραμε χθες ή οι τεράστιες επενδύσεις σε εξαγορές στις ΗΠΑ) και φαίνεται διατηρημένος να «δώσει γη και ύδωρ» ή σίγουρα να ξεπεράσει τα συνήθη των τυπικών εμπορικών προτάσεων και συμφωνιών.
Ορόσημο για το πρόγραμμα Lynx: Σε παραγωγή στην Ουγγαρία και… εμείς καθόμαστε
Σε αυτό το πλαίσιο ο γερμανικός κολοσσός διαβλέπει ότι η συνεργασία της με την Ελλάδα θα μπορούσε να ενισχύει περαιτέρω τη θέση της, προσθέτοντας μάλιστα άλλον πολύτιμο εταίρο στο συνασπισμό που δημιουργεί στην νέα πραγματικότητα της ευρωπαϊκής άμυνας.
Νέα, βελτιωμένη πρόταση
Η πρόταση προς την Ελλάδα εδράζεται και πάλι στη δημιουργία εργοστασίου, στα πρότυπα των άλλων αντίστοιχων εγκαταστάσεων που έχει συγκροτήσει η Rheinmetall, περιλαμβανομένου αυτού στην Αυστραλία και στην Ουγγαρία, προσαρμοσμένου όμως στις δικές μας ανάγκες και απαιτήσεις. Σε κατάλληλη τοποθεσία που θα υποδείξει η ελληνική κυβέρνηση και θα εξυπηρετεί ίσως και άλλους σκοπούς, όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή.
Στόχος είναι η ολοκλήρωση του εργοστασίου σε χρονικό διάστημα μικρότερο των δυο ετών από την υπογραφή της σύμβασης, χρόνος που θα μπορούσε να συντομευθεί με εκμετάλλευση άλλων συνιστωσών. Εδώ θα μπορούσαμε για παράδειγμα να σκεφτούμε την εξαγορά της ΕΛΒΟ, η υποτιθέμενη αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος της οποίας και δημιουργία καινούργιων προοπτικών που «κυοφορείτο», όχι μόνο φαίνεται ότι έχει τελματώσει, αλλά αναφέρεται ότι οδηγείται σε πλήρες αδιέξοδο.
Η βιομηχανική υποδομή θα δημιουργηθεί σε συνεργασία με υφιστάμενους εταίρους της Rheinmetall στην Ελλάδα ή και άλλους που τυχόν θα θέλει η ελληνική κυβέρνηση, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης και θα χρηματοδοτηθεί εξ’ ολοκλήρου από τη γερμανική εταιρία.
Εκσυγχρονισμός LEO 2A4 και απόκτηση Lynx: «ΤΩ ΞΙΦΕΙ ΤΟΝ ΔΕΣΜΟΝ ΛΕΛΥΣΘΑΙ»*
Θα εστιάζεται στην υλοποίηση προγράμματος παραγωγής οχημάτων της οικογένειας Lynx για τις ανάγκες του ΤΟΜΑ του ΕΣ, στον αριθμό των 205 οχημάτων που υπήρχε στην προηγούμενη συμφωνημένη πρόταση ή σε άλλο αριθμό εάν αυτός έχει στο μεταξύ αναπροσαρμοστεί.
Επί του θέματος θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η επιδίωξη του Ελληνικού Στρατού για καινούργια ΤΟΜΑ (από όσο είναι γνωστό και μάλλον παραμένει ακριβές) δεν υποβαθμίστηκε ποτέ από πρόγραμμα υψηλής (αν όχι και πρώτης) προτεραιότητας (με την υποσημείωση που αναφέραμε χθες για τα UH-60 και το Στεφανοβίκειο). Η αναζήτηση μεταχειρισμένων Bradley από τις ΗΠΑ, ήταν υποχρεωτική, όταν η απόκτηση επιπλέον Marder 1, λόγω της εγκληματικής διαχείρισης του θέματος εξανεμίστηκε, αν και όπως θα δούμε παρακάτω και αυτό το θέμα επιστρέφει στο τραπέζι.
Κύριο αντικείμενο του εργοστασίου θα είναι η παραγωγή (και όχι απλή συναρμολόγηση) των Lynx, αν και φυσικά θα μπορούσε να εξυπηρετήσει μελλοντικά ή και παράλληλα και άλλα προγράμματα: όπως η αναβάθμιση ΤΟΜΠ Μ113 και ΛΕΩΝΙΔΑΣ, για τα οποία υπάρχει πρόταση ελληνικής εταιρίας (EODH), ή ανάγκες αντικατάστασης τροχαίου υλικού του ΕΣ ή ακόμη και να υλοποιήσει την αναβάθμιση των ελληνικών Leopard 2A4. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν προϋποθέτει ανάθεση άλλου έργου, πέραν του κύριου αντικειμένου και η Rheinmetall είναι κατηγορηματική σε αυτό, ότι δεν υπάρχουν «κρυφές ουρές».
Από την άλλη μάλιστα, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες μας, η εταιρία υπόσχεται ότι θα δεσμευτεί να φέρει στο ελληνικό εργοστάσιό της ακόμη και τριπλάσιο έργο από αυτό που θα της ανατεθεί με τα Lynx, το οποίο δεν θα έχει καμία απολύτως καμιά σχέση με ελληνικά προγράμματα (non–Greek work). Σημειώνεται ότι η δημιουργία βιομηχανικών υποδομών για συγκεκριμένα προγράμματα, όπως η περίπτωση του ΤΟΜΑ Lynx, έχει ιδιαίτερο νόημα εάν μπορεί στη συνέχεια, είτε να εξυπηρετήσει άλλα προγράμματα, είτε να αναλάβει βιομηχανικό έργο εκ’ μεταφοράς. Αυτό είναι κάτι που η Rheinmetall όχι μόνο υπόσχεται να κάνει, αλλά αποδεδειγμένα έχει και το ύψος των ανεκτέλεστων παραγγελιών για να το τροφοδοτήσει (αντίθετα με άλλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των τεθωρακισμένων οχημάτων, οι οποίες εκ των πραγμάτων αδυνατούν να δώσουν και να τηρήσουν τέτοιες υποσχέσεις).
Φυσικά οι εγκαταστάσεις που θα δημιουργηθούν, θα εξυπηρετήσουν στο τέλος του προγράμματος παραγωγής των ΤΟΜΑ, την υποστήριξή τους σε όλο τον «κύκλο ζωής» περιλαμβανομένων και των απαιτούμενων αναβαθμίσεων ώστε να διατηρηθούν αξιόμαχα για τον προβλεπόμενο χρόνο που θα υπηρετήσουν. Ανοικτά όμως είναι και ενδεχόμενα από κοινού ανάπτυξης εκδόσεων, όπως υβριδικές ή και άλλων οχημάτων (και άλλων προγραμμάτων που προαναφέρθηκαν και) που θα επιδιώκει ο Ελληνικός Στρατός.
Αυτό που διαφαίνεται είναι ότι η Rheinmetall αναζητά μια εταιρική σχέση με την Ελλάδα σε μακροχρόνια βάση, κάτι βέβαια που θα πρέπει να επιβεβαιώσει και να αποσαφηνίσει η ελληνική πλευρά.
Τα επιμέρους της πρότασης
Η πρόταση της Rheinmetall, παρά όλες τις παραπάνω διαφοροποιήσεις δεν θα ξεχώριζε, εάν δεν είχε ορισμένα άλλα κρίσιμα χαρακτηριστικά.
Το πρώτο και κυριότερο κατά την άποψή μας είναι ότι η γερμανική εταιρία διατηρεί τις τιμές που είχε δώσει για το «πακέτο» των Lynx το 2021-22, κάτι που θεωρείται… εμπορικά αδιανόητο με την κατακόρυφη κλιμάκωση του κόστους που έχει εμφανιστεί. Προφανώς μπορεί -λόγω μεγέθους- να το κάνει, απορροφώντας το βάρος σε αυτή τη φάση, αλλά κυρίως είναι μια έμπρακτη απόδειξη της επιθυμίας της για συνεργασία με την Ελλάδα.
Αν και στις συμφωνίας πώλησης αμυντικού υλικού οι τιμές είναι κατά κανόνα άγνωστες, κρίνοντας και από άλλες περιπτώσεις η εκτιμώμενη αύξηση κόστους οπλικών συστημάτων στο χρονικό διάστημα από το 2021 έως το 2024 ίσως υπερβαίνει και το 20%.
Το δεύτερο και κρισιμότερο είναι ότι η πρόταση περιλαμβάνει την εξεύρεση χρηματοδότησης με ευνοϊκό επιτόκιο και όρους για διάστημα -που όπως αναφέρεται- επεκτείνει την αποπληρωμή σε βάθος δεκαετίας, με διαμόρφωση των δόσεων που θα εξυπηρετούσαν καλύτερα τον ελληνικό προϋπολογισμό. Οι Γερμανοί αντιλαμβάνονται τις δυσκολίες χρηματοδότησης τέτοιων μεγάλων εξοπλιστικών προγραμμάτων και θεωρούν ότι η απόφαση υπέρ ή κατά της υλοποίησής τους σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή είναι κυρίως θέμα χρηματοδότησης.
Τρίτο και εκ’ ίσου σημαντικό χαρακτηριστικό είναι ότι επαναφέρει στο τραπέζι μια δυνατότητα που πολλοί θεωρούσαμε ότι είχε απωλεστεί, δηλαδή την εξεύρεση ενδιάμεσης λύσης, που για τον Ελληνικό Στρατό θα είναι ουσιαστικά κάλυψη των περαιτέρω αναγκών σε ΤΟΜΑ.
Αφορά, κατά πληροφορίες, δέσμευση για τουλάχιστον 100-120 ΤΟΜA Marder 1A3, που θα επιτρέψουν τη συγκρότηση δυο ή και τριών ταγμάτων Μηχανοκίνητου Πεζικού (επιπλέον του μοναδικού που υφίσταται σήμερα) και προοπτική όμως απόκτησης και επιπλέον οχημάτων. Όπως αναφέραμε στη χθεσινή μας ανάρτηση o Γερμανικός Στρατός, αν και κινήθηκε με καθυστέρηση λόγω μεγάλων εσωτερικών προβλημάτων, προετοιμάζεται να θέσει εκτός υπηρεσίας το σύνολο των Marder 1A3/A5 (με αρκετά από τα πρώτα να έχουν αναβαθμιστεί με θερμικό περισκόπιο στο επίπεδο των δεύτερων). Με κατάλληλες ενέργειες, στο πλαίσιο ενός προγράμματος Lynx, τα TOMA αυτά θα μπορούσαν να καταλήξουν στην Ελλάδα (και όχι στην Ουκρανία), αντισταθμίζοντας την απώλεια της ευκαιρίας το 2022.
Είναι προφανές ότι η απόκτηση Marder 1A3/A5 και μάλιστα εργοστασιακά αξιοποιημένων ως αντισταθμιστικό όφελος του κύριου προγράμματος ΤΟΜΑ δεν μπορεί με κανένα τρόπο να συγκριθεί με παραχώρηση Bradley, που θα απαιτήσουν εργοστασιακή ανακατασκευή με κόστος που ίσως εγγίξει και το μισό αυτού ενός καινούργιου Τεθωρακισμένου Οχήματος Μάχης της κατηγορίας Lynx.
Η υλοποίηση ενός προγράμματος TOMA, όπως τονίστηκε, είναι στις προτεραιότητες του ΕΣ, στις οποίες προφανώς η καλύτερη επιλογή είναι για ένα όχημα νέας τεχνολογίας με προοπτική παραμονής σε υπηρεσία και περαιτέρω ανάπτυξης για πολλές δεκαετίες.
Στη ζυγαριά πρέπει να μπει και το συνολικό «πακέτο» των βιομηχανικών υποδομών, των χρηματοδότησης και των όρων της, όπως και της ενδιάμεσης λύσης. Υπογραμμίζεται επίσης ότι προτάσεις για «συναρμολόγηση» έχει σημαντική διαφορά από την «παραγωγή οχημάτων», ειδικά στον τρόπο εφαρμογής της εγχώριας προστιθέμενης αξίας και της μεταφοράς τεχνογνωσίας.
Φόβου τους… Γερμανούς και δώρα φέροντες;
Σε αυτή τη χώρα η μόνιμη επωδός διαχρονικά είναι ότι δεν κάνουμε τίποτε. Δεν μπορείς όμως να κάνεις τίποτε όταν λείπουν η βάση… και το περιεχόμενο της και δεν φροντίζεις να τα δημιουργήσεις.
Ειδικά στο θέμα της Αμυντικής Βιομηχανίας, η σημερινή κατάσταση χρειάζεται ένα πλαίσιο εξοπλιστικού προγράμματος για την ικανοποίηση αναγκών που να συνδυάζει μια σειρά παραγόντων ώστε να εξελιχθεί σε ευκαιρία. Η πρόταση που έχει μορφοποιήσει η Rheinmetall (και μέχρι αποδείξεων του εναντίου) διαφαίνεται να διαθέτει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που να μπορεί να χαρακτηριστεί ως ευκαιρία για όλα τα δυνητικά συμβαλλόμενα μέρη.
Το να προσφέρεται όμως μια ευκαιρία, από την εκμεταλλευτεί κάποιος είναι το κρίσιμο στοιχείο και στην προκειμένη περίπτωση υπεισέρχεται ο παράγοντας χρόνος. Πολλά από τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν την γερμανική πρόταση έχουν πεπερασμένο χρονικό παράθυρο και μάλιστα σύντομο, ειδικά στο θέμα της διατήρησης των τιμών στο επίπεδο του 2021-2022.
Για τη γερμανική πλευρά ιδιαίτερα κρίσιμο φαίνεται επίσης και το θέμα της έγκαιρης συγκρότησης συνασπισμού εταίρων για τις εξελίξεις που ήδη συμβαίνουν στην Ευρώπη και ένα εργοστάσιο Rheinmetall στην Ελλάδα το συντομότερο δυνατόν θα αποτελούσε σημαντικό πυλώνα του (με την Ρουμανία να εποφθαλμιά την ίδια θέση, αν και εκείνη στο πλαίσιο διαγωνισμού που διαιωνίζεται και τη διαδικασία να έχει κατηγορηθεί από πολλές πλευρές ότι είναι πλήρως διεφθαρμένη).
Άρα το ερώτημα δεν είναι εάν πρέπει να φοβόμαστε τους Γερμανούς έστω και «δώρα φέροντες» αλλά τον εαυτό μας: για το εάν μπορούμε να τα εκμεταλλευτούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Διότι μέχρι σήμερα έχουμε αποτύχει παταγωδώς και πολλαπλώς!
