Πολεμική Αεροπορία 200 μαχητικών το 2030: Γίνεται; Και τι θα αντιμετωπίζει τότε;

Μια από τις κυβερνητικές εξαγγελίες που περιέχονται στην «Ατζέντα 2030», η οποία περιλαμβάνει -όπως περιγράφεται- και διοικητικές μεταρρυθμίσεις, και αλλαγές σε θέματα θητείας και βέβαια νέο εξοπλιστικό προγραμματισμό, είναι αυτή περί Πολεμικής Αεροπορίας 200 μαχητικών αεροσκαφών, κάπου στις αρχές/μέσα της επόμενης δεκαετίας.

Να δούμε όμως πως, και αν, μπορεί να γίνει αυτό κατορθωτό και κυρίως, τι αποτέλεσμα θα έχει σε βάση επιχειρησιακής διαθεσιμότητας, αλλά και αντιπαράθεσης με την αντίστοιχη τουρκική εξοπλιστική προσπάθεια. Η οποία όπως θα εξηγήσουμε είναι πολύ μεγάλη στον αεροπορικό τομέα και περιλαμβάνει πολλά στοιχεία που εμείς ακόμη δεν έχουμε καν “ακουμπήσει” ως προμήθειες και δόγμα δράσης.

Στα 3,54 δις δολάρια η τιμή των 20 F-35 για την Ελλάδα, συν 210 εκατ. για κρατήσεις

Ας ξεκινήσούμε όμως, με το τι έχει σήμερα η Πολεμική Αεροπορία στο οπλοστάσιο της:

• Αρχικά 83 F-16 Block 52+/Block 52+ Advanced για τα οποία εκτελείται το γνωστό πρόγραμμα αναβάθμισης σε επίπεδο «Viper», δηλαδή παρεμφερές της έκδοσης των νέων Block 70.
• Ακολουθούν 38 F-16 Block 50, για τα οποία υπάρχει πρόθεση επίσης αναβάθμισης σε «Viper».
• Μετά έχουμε 32 μαχητικά F-16 Block 30, για τα οποία έχει ανακοινωθεί πρόθεση πώλησης τους.
• Σε γαλλικής κατασκευής αεροσκάφη τώρα, έχουμε υπό παραλαβή τα 24 Rafale, 12 μεταχειρισμένα και 12 νέας κατασκευής, έκδοσης F3R και…
• 24 μαχητικά Mirage 2000-5 για τα οποία υπήρξαν σχετικά πρόσφατα προγράμματα εν συνεχεία υποστήριξης, αλλά και για αυτά έχει ανακοινωθεί πρόθεση πώλησης για χρηματοδότηση αγοράς νέων.
• Ακόμη υπηρετούν τα Phantom F-4Ε τα οποία έχουν προγραμματιστεί να αποσυρθούν, ενώ έχουν ήδη  αποσυρθεί τα παλαιότερα Mirage 2000 EGM/BGM, οπότε και τους 2 τύπους δεν θα τους αναφέρουμε στην συνέχεια.

Συνολικά έχουμε σήμερα 201 μαχητικά (χωρίς τα Phantom), διαφόρων εκδόσεων και τύπων, σε μια πολυτυπία η οποία επιβαρύνει το σύστημα υποστήριξης. Από τα 201 όμως αυτά, για τα 32 παλαιότερα F-16 Block και τα 24 Mirage 2000-5 έχει στοχευθεί η πώληση τους, η οποία υποθέτουμε θα γίνει εντός των αμέσως επόμενων ετών, μιας και ακόμη διαθέτουν μεταπωλητική αξία. Άρα σε λίγα χρόνια, η δική μας οροφή θα έχει κατέβει σε 145 μαχητικά.

Πως μπορεί αυτά να αυξηθούν σε 200; Η βασική προμήθεια είναι αυτή των F-35A, όπου ήδη έχουμε αμερικανική έγκριση για 40, οπότε ο σχεδιασμός είναι να γίνει σύντομα η αρχική παραγγελία για 20, και μια συμπληρωματική για τα υπόλοιπα, κάποια χρόνια αργότερα. Οπότε «απομένει» μια προμήθεια κάπου 15 Rafale για να φθάσουμε τον αριθμητικό μας στόχο (με προφανώς αναμενόμενη κάποια μικρή διακύμανση).

Για τα Rafale μάλιστα κυοφορείται μια ακόμη παραγγελία κάποιων αεροσκαφών, αλλά εδώ θα παρατηρήσουμε πως τέτοιες τακτικές “σαλαμοποίησης”, που ήδη εμφανίστηκαν στην αγορά του συγκεκριμένου μαχητικού (αρχικά 18 και μετά σε λίγους μήνες άλλα 6 και τώρα κάποια ακόμη), έχουν κόστος και φανερώνουν έλλειψη προγραμματισμού. Και βέβαια, οι “σπασμένες” παραγγελίες δεν επιτρέπουν την αποφασιστική διεκδίκηση κάποιων βιομηχανικών επιστροφών, ή την αναζήτηση μιας καλύτερης τιμής/προσφοράς.

Μητσοτάκης: «Θα θέλαμε να κάνουμε 30 τα Rafale» – τι είπε για κορβέτες

Επιστρέφοντας στο θέμα μας, μπορούμε να περιγράψουμε ένα μελλοντικό στόλο της ΠΑ ως εξής:

• 121 F-16 Viper
• 39 Rafale FR3/FR4 (αναφέρουμε και τη νέα έκδοση FR4 καθώς αυτή τώρα παράγεται)
• 40 F-35A Block 4

Να δούμε όμως και τις διαθεσιμότητες σε αυτό το μείγμα, επισημαίνοντας πως τα νέα αεροσκάφη, Rafale και F-35A, έχουν χαμηλότερη επίδοση, λόγω πολυπλοκότητας κατασκευής, ειδικών απαιτήσεων συντήρησης κ.ο.κ. Για να υπολογίσουμε λοιπόν την αναμενόμενη διαθεσιμότητα, θα πάρουμε ως δείγμα τι αναφέρουν για τα ίδια αεροσκάφη οι κύριοι χρήστες τους, δηλαδή η Αμερικανική και η Γαλλική Αεροπορία. Ως εκτίμηση δηλαδή πως περίπου εκεί κυμαίνεται το τρέχον δυνατό. Έτσι για το F-35A η «μερική διαθεσιμότητα» (δηλαδή ικανότητα τα αεροσκάφη να εκτελέσουν τουλάχιστον ένα τύπο αποστολής) είναι σήμερα στο 51,9%, όπως αναφέρει η τελευταία έκθεση του αμερικανικού GAO, του Απριλίου 2024. Εδώ γίνονται προσπάθειες να αυξηθεί αυτό το ποσοστό και βέβαια μαζί του και το ακόμη χαμηλότερο 36,4% της «πλήρους διαθεσιμότητας» (δηλαδή έτοιμα για ανάληψη κάθε είδους αποστολής).

Ταυτόχρονα από τα τελευταία στοιχεία για τα Rafale σε γαλλική υπηρεσία, η διαθεσιμότητα ήταν το 2021 στο 55%, χωρίς να γίνεται περαιτέρω ανάλυση τι αφορά αυτό (ποιος είναι δηλαδή ο γαλλικός ορισμός του όρου).

Γιατί τα γαλλικά Rafale έχουν τόσο χαμηλή διαθεσιμότητα; Και τι σημαίνει αυτό για τα δικά μας;

Τέλος για τα F-16 σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του αμερικανικού CBO (υπηρεσία του Κογκρέσου) είναι στο 54,8%! Να πούμε εδώ βέβαια πως στην ελληνική εμπειρία η διαθεσιμότητα των F-16 (εφόσον τρέχουν ορθολογικά προγράμματα υποστήριξης τους), είναι καλύτερη κάτι που θα δούμε πως αλλάζει τους υπολογισμούς μας.

Αν δεχθούμε όμως τα παραπάνω ποσοστά ως βάση συζήτησης, τότε η διαθεσιμότητα του μελλοντικού στόλου των μαχητικών της ΠΑ, θα είναι η εξής (με στρογγυλοποιήσεις):

• 121 F-16 Viper Χ 54,8%= 66
• 40 F-35A X 51,9%= 21
• 39 Rafale X 55% = 21

Δηλαδή ένα σύνολο 108 αεροσκαφών, κι αυτό όχι «πλήρως διαθέσιμο» καθώς διαλέξαμε το πιο αισιόδοξο νούμερο για το F-35. Για να μην είμαστε όμως υπερβολικά απαισιόδοξοι, υποθέτουμε πως θα έχουμε πραγματικά διαθέσιμα σχεδόν 130 μαχητικά (βάζοντας την ενδεικτική διαθεσιμότητα των F-16 στο 70%), πάντα όμως με την προϋπόθεση πως θα υπάρχει σταθερή ροή υποστήριξης, η οποία δεν θα είναι χαμηλού κόστους. Και ειδικά για τα Rafale/F-35Α, που ως πιο σύνθετα αεροσκάφη, έχουν αυξημένο κόστος λειτουργίας και συντήρησης.

Να πούμε εδώ πως σε μια πολεμική κρίση, η διαθεσιμότητα αυξάνει απότομα τις πρώτες ημέρες, καθώς όποια αεροσκάφη είναι σε φάση συντήρησης, επισκευής κ.λπ. αποδίδονται ταχύτατα στις μονάδες τους, με υπερένταση έργου και άμεση κατανάλωση «πολεμικών αποθεμάτων» ανταλλακτικών. Αλλά όσο παρατείνεται χρονικά η κρίση και η σύγκρουση, η διαθεσιμότητα μειώνεται, καθώς καταγράφονται βλάβες από την οριακή χρήση, ατυχήματα λόγω υπερέντασης και βεβαίως καταρρίψεις και ζημιές πολεμικής δράσης.

Θα αποφύγουμε τα ελληνικά F-16V να είναι κατώτερα των τουρκικών;

Ο τουρκικός σχεδιασμός

Αν περάσουμε στο τουρκικό στρατόπεδο, το μελλοντικό τους πλάνο μείγματος αεροσκαφών σε περίπου μια δεκαετία από σήμερα (όπου επίσης θα έχουν αποσύρει τα δικά τους Phantom), θα είναι:

• 79 αναβαθμισμένα F-16 Viper, με τα αντίστοιχα κιτ που θα πάρουν από τις ΗΠΑ
  
• 40 νέα F-16 Block 70
  
• 35 αναβαθμισμένα F-16 Block 30 με το εγχώριο πρόγραμμα Ozgur, και με ραντάρ AESA (ήδη έχει ξεκινήσει να αποδίδει αεροσκάφη)
• 115+ F-16 Block 40/50 αναβαθμισμένα με πρόγραμμα Ozgur 2 (εκτιμούμε πως σε αυτό θα μπουν όλα τα μαχητικά που δεν θα γίνουν Viper, δεν είναι όμως σαφές πόσα αεροσκάφη από το σημερινό τουρκικό σύνολο είναι λειτουργικά).

Να τονίσουμε εδώ πως δεν βάζουμε ακόμη στην τουρκική εξίσωση τα εγχώριας παραγωγής αεροσκάφη, όπως τα εκπαιδευτικά jet Hurjet, που μπορούν να φέρουν κάποια όπλα, όπως και τον «μεγάλο άγνωστο», δηλαδή το πρόγραμμα Kaan, που ίσως σε μια δεκαετία να έχει αρχίσει να αποδίδει μαχητικά «κάτι σε 5^ης γενιάς». Αν το Kaan αποδώσει ως πρόγραμμα, έστω και με τις αναμενόμενες καθυστερήσεις, τότε θα έχουμε και ένα ακόμη ανατρεπτικό παράγοντα της τρέχουσας ισορροπίας.

Τουρκία: Ξεκίνησε η παραλαβή αναβαθμισμένων F-16 με το τοπικό πρόγραμμα εξέλιξης OZGUR

Χωρίς τα Kaan λοιπόν, εκτιμούμε πως η Τουρκία θα έχει σε λίγα χρόνια περίπου 270 μαχητικά νέα και αναβαθμισμένα, που με τον ίδιο δείκτη διαθεσιμότητας του 54,8% (μιας και όλα είναι F-16) μας δίνει 148 ενεργά κάθε στιγμή. Στην πράξη όμως, όπως είπαμε η ελληνική εμπειρία δίνει καλύτερα ποσοστά διαθεσιμότητας, τουλάχιστον στα F-16, οπότε το ίδιο είμαστε υποχρεωμένοι να δεχθούμε και για την την Τουρκία. Και εκεί υπάρχει σοβαρή πιθανότητα το ποσοστό αυτό να είναι μεγαλύτερο, για τρεις λόγους:

1. Η Τουρκία διαθέτει εργοστάσια συναρμολόγησης/παραγωγής και του F-16 και του κινητήρα του, οπότε μπορεί να κάνει βιομηχανική συντήρηση, μαζί με  χιλιάδες τεχνικούς και μηχανικούς ήδη εξειδικευμένους σε αεροπορική βιομηχανική παραγωγή.
2. Τα προγράμματα αναβάθμισης, είτε σε Viper, είτε σε Ozgur, θα βασιστούν σε μεγάλο βαθμό στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία, με πολλά απάρτια είτε 100% τουρκικά, είτε και με τουρκική τεχνογνωσία. Άρα θα μπορούν να συντηρήσουν τα αεροσκάφη τους με μικρότερη ανάγκη εισαγωγών.
3. Η γειτονική χώρα, έχοντας ένα πολύ πιο ομοιογενή στόλο μαχητικών, με όλα να είναι F-16, έστω και διαφορετικών εκδόσεων, μπορεί να συντονίσει καλύτερα την επαύξηση της διαθεσιμότητας και τη γενική επάρκεια ανταλλακτικών.

Οπότε με βάση τα παραπάνω, εφαρμόζοντας τουλάχιστον τον ίδιο δείκτη διαθεσιμότητας (70%) για τα F-16 που υπολογίσαμε και για τα ελληνικά, η τουρκική επίδοση φθάνει τα 189 μαχητικά. Δηλαδή κάπου 50% περισσότερα από τα ελληνικά, ενώ αυτό το νούμερο μπορεί να είναι και μεγαλύτερο.

Είναι όμως αυτό το +50% «τελικό»; Όχι γιατί πρέπει να συμπεριλάβουμε τους «πολλαπλασιαστές ισχύος» κάθε πλευράς. Εδώ η Τουρκία έχει:

• Αρχικά τη δυνατότητα εναέριου ανεφοδιασμού με 7 KC-135 Stratotanker, όπου η Ελλάδα δεν έχει να αντιπαρατάξει κάτι.
• Στη συνέχεια τα 4 ιπτάμενα ραντάρ E-7, υψηλότερων δυνατοτήτων από τα δικά μας Erieye.
• Εξελίσσει τώρα το πρόγραμμα Hava Soj, 4 αεροσκαφών ηλεκτρονικού πολέμου, χωρίς ορατή ελληνική απάντηση.
• Επίσης στην επόμενη δεκαετία η γειτονική χώρα θα έχει πυκνώσει το δίκτυο αεράμυνας της με πολλά νέα διασυνδεδεμένα ραντάρ, όπως και με εκτοξευτές πυραύλων Hisar/Siper, και με συστήματα μικρής εμβέλειας, όλα τοπικής κατασκευής και με εξελιγμένη διασύνδεση μεταξύ τους. Εδώ η Ελλάδα στοχεύει στην ενίσχυση του δικού μας δικτύου αεράμυνας, με επένδυση 2 δις.
• Η γειτονική χώρα διαθέτει ήδη δικό της δίκτυο δορυφορικής επισκόπησης και στρατιωτικών τηλεπικοινωνιών, και προγραμματίζει νέες εκτοξεύσεις δορυφόρων στρατιωτικής χρήσης.
  
• Ακόμη το τουρκικό πρόγραμμα εξοπλισμών περιλαμβάνει τώρα και μεγάλες προμήθειες αεροπορικών όπλων όλων των τύπων από το εξωτερικό, αλλά και σημαντική παραγωγή εγχωρίων, όπως η οικογένεια πυραύλων αέρος-αέρος Bozdogan-Gogdogan-Gokhan, τα αεροεκτοξευόμενα βλήματα cruise Cakir, SOM, Atmaca, οι πλήρεις συλλογές κατευθυνομένων βομβών και ρουκετών, τα ατρακτίδια ηλεκτρονικού πολέμου κ.ο.κ. Εδώ η ελληνική πλευρά υστερεί έντονα και περιμένουμε να δούμε ποια θα είναι η δική μας εξέλιξη και σε τι ύψος προμηθειών θα φθάσει.
• Κυρίως όμως ήδη η Τουρκία διαθέτει στην Αεροπορία της ήδη πολλές δεκάδες μη επανδρωμένων, όλων των τύπων (εμείς παραμένουμε σε ελάχιστα και μη οπλισμένα), με προγραμματισμό να φθάσουν σε πολύ περισσότερα και μεγάλων ικανοτήτων (με κινητήρες τζετ, με στοιχεία stealth, με μεγάλη μεταφορική ικανότητα όπλων). Αναλαμβάνοντας όχι μόνο ρόλο επισκόπησης, αλλά και κρούσης όλων των τύπων, αναχαίτισης, ηλεκτρονικού πολέμου, δολωμάτων κ.ο.κ. Άρα να εκτελέσουν ποικιλία αποστολών, που θα διεκπεραιώνουν με χαμηλό κόστος και χωρίς κίνδυνο προσωπικού, αντικαθιστώντας τα επανδρωμένα μαχητικά (κάτι που επίσης δεν έχει απάντηση η Ελλάδα, ούτε φαίνεται κάτι παρόμοιο σε προγραμματισμό).

4 μέρες βολών του τουρκικού μη επανδρωμένου Akinci με ποικιλία όπλων

Ενώ πρέπει να πούμε πως η Τουρκία, όπως τουλάχιστον δείχνουν οι πολιτικές δηλώσεις, μπορεί να ελπίζει σε μια περιόδο σύγκρουσης στην άμεση βοήθεια κάποιων “συγγενικών” της κρατών.

Σε αντίθεση με τα παραπάνω οι ελληνικοί πολλαπλασιαστές είναι λιγότεροι αριθμητικά αλλά όχι άνευ αξίας. Τα F-35A ως καθαρόαιμα «5^ης γενιάς», σαφώς θα έχουν υπερέχοντα ρόλο σε ένα πεδίο μάχης τόσο ως μαχητικά όσο και ως συντονιστικά μιας αεροπορικής μάχης, θα είναι δηλαδή ο δικός μας μεγάλος “πολλαπλασιαστής” και άγνωστος στην Τουρκία, ενώ τα υψηλών ικανoτήτων Rafale, μπορούν να προσφέρουν αεροπορική υπεροχή. Ακόμη υπάρχει σχεδιασμός για νέα ραντάρ αεράμυνας που υποθέτουμε θα υλοποιηθεί σε κάποια χρόνια.

Που θέλουμε να καταλήξουμε με τα παραπάνω; Σε 3 κύριες επισημάνσεις:

Α. Τα σύγχρονα μαχητικά, είτε νέα, είτε αναβαθμισμένα, δεν συνοδεύονται από «κορυφαίες διαθεσιμότητες», αν ποτέ και αυτές υπήρχαν δηλαδή. Άρα κάθε σχεδιασμός οφείλει να λάβει υπόψη του τι «πραγματικά θα έχει στον αέρα».

Β. Η εκτίμηση αεροπορικής ισχύος μιας χώρας δεν γίνεται μόνο μετρώντας μαχητικά, αλλά και τη διαθεσιμότητα τους, τις επιμέρους ικανότητες, όπως και όλο το διαθέσιμο στόλο και εξοπλισμό συμπλήρωσης των αποστολών τους (ιπτάμενα τάνκερ, ραντάρ, ηλεκτρονικού πολέμου, μη επανδρωμένα, φόρτος όπλων κ.λπ.), που μπορεί να προσφέρει σημαντικό πλεονέκτημα.

Γ. Η έννοια της υποστήριξης εξαρτάται πάρα πολύ από την εγχώρια διατιθέμενη βιομηχανική/τεχνική δυνατότητα, όπου θα αναλάβει σε περίοδο κρίσης, ή παραμονές κρίσης, να αποδώσει τάχιστα πολλά μαχητικά στο πεδίο. Εδώ η σύγκριση της δικής μας ΕΑΒ με τα τουρκικά βιομηχανικά συγκροτήματα είναι απλώς αδύνατη.

ΤΑΙ: θέλει να παραδώσει 20 μαχητικά Kaan μέχρι το 2028

Η πρόκληση για την επίτευξη ισορροπίας μεγαλώνει

Ας δεχθούμε πως η Ελλάδα μπορεί να «βάλει» παραγγελίες για κάπου 55 νέα μαχητικά υψηλού κόστους στην επόμενη δεκαετία (40 F-35Α και 15 Rafale), κάτι που μένει να αποδειχθεί, μιας και μιλάμε για δαπάνη κοντά στα 11 δις ευρώ, συμπεριλαμβάνοντας και ένα μέτριο φόρτο όπλων: Το τελευταίο απόλυτα απαραίτητος παράγοντας για να λειτουργήσει το όλο οικοδόμημα αεροπορικής ισχύος.

Στο ίδιο διάστημα πρέπει να δεχθούμε αντίστοιχα πως η Τουρκία θα έχει κάνει τα ακόλουθα: Αρχικά θα έχει ολοκληρώσει τα προγράμματα αναβάθμισης του στόλου της, θα έχει πάρει τα νέα F-16 όπως και μεγάλο όγκο όπλων, θα έχει ενισχύσει όλο το παρεμφερές δίκτυο αεροσκαφών, αεράμυνας, στοχοποίησης, ενώ πιθανά θα έχει παράξει κάποια εγχώρια, μαχητικά. Συμπληρώνοντας όλα τα παραπάνω, με ένα -το ξανατονίζουμε- άγνωστο σε εμάς «νέο εργαλείο»: αυτό των εκατοντάδων μη επανδρωμένων, όλων οπλισμένων που κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς μόχλευση θα κάνει σε ένα πεδίο σύγκρουσης.

Οπότε συμπεραίνουμε το εξής: Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία έχει εδώ και δεκαετίες καταφέρει να διατηρεί μια πολύ ισχυρή αποτρεπτική ικανότητα έστω και με αριθμητικό μειονέκτημα, το οποίο αντιστάθμιζε με πολύ καλή εκπαίδευση και προετοιμασία του προσωπικού της, με αξιόλογη οργάνωση και μέθοδο και βέβαια με πάρα πολύ κόπο. Όχι βέβαια απροβλημάτιστα και με κατά περιόδους με ελλείμματα απόδοσης (ειδικά στα μνημονιακά χρόνια).

Το ζήτημα είναι πως ο στόχος των 200 ελληνικών μαχητικών που εξαγγέλλεται για τα επόμενα χρόνια, ως μέρος της “Ατζέντας 2030”, ενώ είναι και απαραίτητος και ορθός για να συντηρηθεί αυτή η ισχύς, έχει απέναντι του ένα πιο φιλόδοξο πρόγραμμα ανάπτυξης. Το οποίο περιλαμβάνει και αριθμητικό πλεονέκτημα μαχητικών, και ποιοτικό/αριθμητικό πλεονέκτημα πολλαπλασιαστών ισχύος και αφθονία -όπως διαφαίνεται- κονδυλίων και μεγάλη εγχώρια βιομηχανική βάση υποστήριξης όλων των παραπάνω. Άρα μας προβληματίζει από τώρα αν ο ελληνικός στόχος θα είναι επαρκής κάπου στα μέσα του 2030, και θα διατηρεί τη μελλοντική ισορροπία δυνάμεων, ή παρόλες τις ενισχύσεις, θα εμφανίζεται σε υστέρηση ικανοτήτων έως και αρνητική ανατροπή συσχετισμών.

Πως η Τουρκία καλείται να πληρώσει $23 δις για F-16; Τι μπορεί να κρύβεται στο λογαριασμό;

Μια εκτίμηση δηλαδή που κατά τη γνώμη μας οδηγεί στην επανεξέταση του θέματος της πώλησης των παλαιότερων F-16 Block 30 και των Mirage 2000-5. Ειδικά καθώς τα μεγάλης επένδυσης ελληνικά προγράμματα εξοπλισμών, έχουν την ιστορική… τάση να υλοποιούνται καθυστερημένα, αλλά και πετσοκομμένα από τον αρχικό τους σχεδιασμό/ολότητα ολοκλήρωσης.

Ταυτόχρονα θα πρέπει να αναζητήσουμε περισσότερους δικούς μας πολλαπλασιαστές ισχύος λογικού κόστους, μιας και το… σπορ απόκτησης όλων και περισσότερων σύγχρονων μαχητικών είναι αιματηρό οικονομικά. Με καλύτερες τηλεπικοινωνίες, με ηλεκτρονικό πόλεμο, με ατρακτίδια στοχοποίησης, με αεροπορικά “δολώματα”, με παραγωγή “φθηνών” βαλλιστικών όπλων και μη επανδρωμένων (έως και πρωτόγονων αλλά αποτελεσματικών όπως μας δείχνουν οι Χούθι), με στοχευμένη αεράμυνα κ.ο.κ.

Ακόμη και με ανασχεδιασμό φάσματος αποστολών, όπου σήμερα η Πολεμική μας Αεροπορία επιφορτίζεται να κάνει τα “πάντα”: από αναχαίτιση εχθρικών αεροσκαφών, κρούση σε βάθος, υποστήριξη πρώτης γραμμής, αντιπλοϊκό πόλεμο, κυνήγι υποβρυχίων, αναγνώριση, στοχοποίηση και ότι άλλο. Μια ποικιλία δηλαδή που πρέπει κάποια στιγμή να αναρωτηθούμε αν σε μια πραγματική σύγκρουση μεγάλης έκτασης, θα είναι ικανό να υπηρετηθεί, ή τότε θα φανεί πως η πραγματική διαθεσιμότητα και οι όποιες απώλειες, θα ανατρέψουν κάθε σχέδιο. Εδώ εμφανίζεται και η γνωστή εγχώρια υπεραισιοδοξία, όπου όταν έγινε γνωστό πως προμηθευόμαστε 18 Rafale (μετά ακόμη 6), ξεκίνησαν οι φαντασιώσεις του τύπου “το πρωί θα εκτοξεύουν Meteor κατά εχθρικών μαχητικών, το μεσημέρι Exocet κατά πλοίων, το βράδι SCALP κατά εχθρικών υποδομών”.

Πολεμική Αεροπορία: Αντέχουμε να πουλήσουμε τα Mirage 2000-5 και τα F-16 Blk 30;

Τελική εκτίμηση: Ο στόχος “200 μαχητικών” για την ΠΑ είναι κεντρικό και αναγκαίο βήμα διατήρησης ισορροπίας, αλλλά μόνο εφόσον υλοποιηθεί πλήρως και παράλληλα εμπλουτιστεί και συμπληρωθεί από σειρά άλλων μέτρων, τόσο ως προμήθειες όσο και ως εξέλιξη δογμάτων και τακτικών. Αλλιώς σε λίγα χρόνια από σήμερα θα ανοίγει νέος γύρος “κοπετών και οδυρμών”.