Το αίτημα για No Fly Zone είναι από τα πρώτα που έχει υποβάλλει η κυβέρνηση της Ουκρανίας μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Δεν επιθυμούν άμεση ΝΑΤΟϊκή εμπλοκή στον πόλεμο, αλλά ταυτόχρονα ζητούν από το ΝΑΤΟ να αφαιρέσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα των Ρώσων, την εναέρια υπεροχή. Αν και η ουκρανική αεράμυνα συνεχίζει να υφίσταται, θεωρητικά και η ουκρανική αεροπορία, εντούτοις αυτοί οι οποίοι επωφελούνται από την αεροπορική δράση είναι οι Ρώσοι. Θεωρούμε βέβαια, πως το μεγαλύτερο πρόβλημα από εχθρικά εναέρια μέσα, το έχουν κατά κύριο λόγο οι Ουκρανοί.
Πιθανή αποστολή S-300 στην Ουκρανία από τη Σλοβακία, νύξη για Ελλάδα;
Δεν αναφερόμαστε βέβαια στις επιδρομές των Su-34 με iron bombs, αλλά στις αποστολές Close Air Support/Battlefield Air Interdiction (CAS/BAI) που κάνουν κατά κύριο λόγο τα Su-25. Επίσης, οι Ρώσοι καταφέρνουν ισχυρά πλήγματα χάρη στα ελικόπτερα Mil Mi-28 και τα Ka-52, που κατά κύριο λόγο με ρουκέτες, πλήττουν το ουκρανικό πυροβολικό αλλά και υποστηρίζουν τις προωθημένες δυνάμεις του ρωσικού στρατού, όταν πέφτουν σε ενέδρες. Τυχόν απώλεια της αεροπορικής υποστήριξης, είτε από τα Su-25 είτε από τα ρωσικά επιθετικά ελικόπτερα, θα είχε σημαντική επίδραση στις επιχειρήσεις, υπέρ φυσικά των Ουκρανών.
ΗΠΑ: Όχι στην προσπάθεια Ακάρ να συνδέσει τους S-300 με τους S-400
Αυτός είναι ο λόγος που ο Ζελένσκι ζητά από όλους, και συνεχώς, πολύ πιεστικά, Ζώνη Απαγόρευσης Πτήσεων (ΖΑΠ) πάνω από την Ουκρανία. Ξέρει όμως, αναμφίβολα, πως κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο να γίνει, καθώς ουσιαστικά ζητά από το ΝΑΤΟ να καταρρίψει ρωσικά μαχητικά. Μέχρι σήμερα το ΝΑΤΟ υποστηρίζει την Ουκρανία, στέλνει όπλα, δίνει έγκαιρη προειδοποίηση, αλλά δεν παίρνει μέρος στη σύρραξη με στρατεύματα.
ΑΗ-64Α+, Patriot, S-300 και Penguin Mk2 Mοd7 στο επίκεντρο ενημέρωσης του ΥΕΘΑ
Βέβαια το ΝΑΤΟ, χωρίς να μεταφέρει ιδιαίτερες δυνάμεις στην Ανατολική Ευρώπη, μπορεί ήδη να επιβάλει ΖΑΠ πάνω από την Ουκρανία. Τα F-35A/B που βρίσκονται σε Πολωνία, Γερμανία κι Εσθονία, τα Eurofighter, τα Rafale M στη Ρουμανία, μαζί με τα πολωνικά F-16 Block 52, μπορούν να απαγορεύσουν τουλάχιστον όλη τη δυτική Ουκρανία. Αν φυσικά έρθουν ενισχύσεις, όλη η Ουκρανία μπορεί να μπει σε No Fly Zone.
Το θέμα είναι πως από τη στιγμή που το πρώτο ΝΑΤΟϊκό αεροσκάφος καταρρίψει το πρώτο ρωσικό, είναι ζήτημα ωρών οι Ρώσοι να χτυπήσουν ΝΑΤΟϊκές βάσεις σε απάντηση. Η κρούση θα γίνει λογικά με βαλλιστικά όπλα, αλλά αυτό θα είναι κάτι που θα αναμένεται από τη Δύση. Η κλιμάκωση θα έρθει άμεσα, και ίσως δεν μάθουμε ποτέ ποιος έριξε το πρώτο πυρηνικό… Με λίγα λόγια, No Fly Zone θα είναι η αρχή του Γ’ ΠΠ. Αν δεν ήταν, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, αμερικανικά και βρετανικά F-35 θα πετούσαν πάνω από το Κίεβο.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Τo σύστημα S-300PMU-1 της ΠΑ, ένας “Ρώσος” σε ελληνική αποστολή υψηλής στρατηγικής αξίας
Αυτό που επέλεξε το ΝΑΤΟ είναι να τροφοδοτεί συνεχώς, με νέα όπλα, την Ουκρανία. Βέβαια, η χρήση Javelin, NLAW, LAW, Stinger, μπορεί να προκαλεί μεγάλες απώλειες στους Ρώσους, να σταματά τις προελάσεις τους, αλλά δεν επιτρέπει στους Ουκρανούς να ανακαταλάβουν εδάφη. Έτσι, παρά το ότι οι δυνάμεις των Ρώσων είναι καθηλωμένες, και χωρίς καύσιμα και πυρομαχικά σε πολλά σημεία, εντούτοις, οι Ουκρανοί δεν μπορούν να κάνουν ευρείας κλίμακας αντεπιθέσεις. Θα τους καθηλώσει η Ρωσική Αεροπορία και τα επιθετικά ελικόπτερα.
Αντιαεροπορικοί S-300 και βαλλιστικά όπλα ή δημιουργία Αεροπορίας; Το κυπριακό δίλλημα του 1995
Για αρχή η ΕΕ και οι ΗΠΑ, σκέφτηκαν να “σκουπίσουν” όλα τα MiG-29 από την Ευρώπη, και να τα παραδώσουν σε Ουκρανούς πιλότους. Το πρόβλημα είναι, πως τα ευρωπαϊκά MiG-29 δεν είναι τόσο ίδια με τα ουκρανικά, ενώ ακόμη και οι βάσεις διασποράς των Ουκρανών έχουν εντοπιστεί. Συνεπώς, τα όποια πρώην πολωνικά, βουλγαρικά ή σλοβακικά MiG-29 βρίσκονταν σε ουκρανικά χέρια, λίγα θα μπορούσαν να κάνουν για εναέρια υπεροχή πάνω από την Ουκρανία. Κι όσο και αν πάει καλά η ουκρανική προπαγάνδα, τα MiG-29 δεν έχουν καμία τύχη απέναντι στα συντριπτικά ανώτερα S-35S και Su-30SM. Ενώ, όλο το παραπάνω πλάνο μπορεί και αυτό να οδηγούσε σε κλιμάκωση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας.
Η μόνη λύση θα ήταν, ίσως, μια νέα, αντιαεροπορική κάλυψη της Ουκρανίας. Δηλαδή, νέα αντιαεροπορικά συστήματα. Φυσικά αυτά δεν θα μπορούσαν να είναι Patriot, THAAD ή ASTER καθώς οι Ρώσοι θα το καταλάβαιναν αμέσως, όχι μόνο από τις ηλεκτρονικές εκπομπές, αλλά και τις… απώλειες. Επίσης, οι Ουκρανοί δεν θα μπορούσαν να τα χειριστούν αμέσως, όλα αυτά τα συστήματα χρήζουν μακροχρόνιας εκπαίδευσης. Η μόνη λύση είναι να παραδοθούν συστήματα που υπάρχουν ήδη σε ουκρανικά χέρια. Τι συστήματα έχουν ήδη οι Ουκρανοί στο οπλοστάσιό τους;
Οι Ουκρανοί γνωρίζουν πολύ καλά τους S-300, τους SA-15 (9K330 TOR), αλλά και τους SA-8B (OSA AKM). Ναι, καλά καταλάβατε, ο κορμός της αντιαεροπορικής άμυνας της Ουκρανίας, ήδη υπηρετεί και στον Ελληνικό Στρατό. Οι ελληνικοί S-300 και οι TOR-M1 είναι ανώτεροι από αυτούς σε ουκρανική υπηρεσία, ενώ τα ελληνικά SA-8Β είναι το προηγούμενο μοντέλο από αυτά που υπηρετούν στην Ουκρανία. Θεωρείται όμως πως οι χειριστές μπορούν να αξιοποιήσουν όλα τα συστήματα.
B.Νέδος: Άρνηση της Ελλάδας για αποστολή αντιαεροπορικών συστημάτων TOR-Μ1 ή OSA-AK στην Ουκρανία
Βέβαια, θα είμαστε σαφείς. Ο ίδιος ο ΑΓΕΕΘΑ έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να σταλούν όπλα στην Ουκρανία. Το είπε βέβαια αρκετά “περιγραφικά”, επιτρέποντας και διαφορετικές ερμηνείες στο μέλλον, αν χρειαστεί. Όμως, όπως αποκάλυψε κι ο Βασίλης Νέδος, οι ίδιοι οι Ουκρανοί ζήτησαν από την Ελλάδα αντιαεροπορικά συστήμα.
Αφιέρωμα: S-300 (κι όχι μόνο…) βρέθηκαν στις ΗΠΑ. Πώς, πού, γιατί
H Πολεμική Αεροπορία έχει μια δύναμη S-300 επιπέδου τάγματος, με δυο συστήματα, 4 μονάδες πυρός, 16 εκτοξευτές και ικανό αριθμό πυραύλων. Επίσης ο Ελληνικός Στρατός διαθέτει 30 συστήματα SA-8B OSA-AK καθώς και 21 συστήματα TOR-M1 (με περισσότερα ακόμη στα χέρια της ΠΑ). Η σημερινή συζήτηση αφορά τη μεταβίβαση όλων των παραπάνω συστημάτων της Ελλάδας στη διάθεση του ΝΑΤΟ, και μεταφορά τους, προφανώς, σε Ρουμανία ή Πολωνία, προς παράδοση σε Ουκρανικά χέρια.
Όσα περιγράψαμε παραπάνω, θα μπορούσαν πραγματικά να αλλάξουν το συσχετισμό δυνάμεων στην Ουκρανία, καθώς οι Ρώσοι έχουν δείξει υψηλή ευπάθεια ακόμη και σε δικά τους συστήματα. Θυμίζουμε πως τις πρώτες ώρες της εισβολής, οι Ουκρανοί με τους S-300 κατέρριψαν δυο μεταγωγικά Il76 έμφορτα με ειδικές δυνάμεις (που κατευθύνοντας στο Gostomel). Επίσης, υπάρχουν αναφορές για μεγάλο αριθμό καταρρίψεων, από διάφορα συστήματα, ανάμεσα στα οποία, τα TOR, SA-8B, αλλά και SA-9.
Sputnik: Η Ισραηλινή Αεροπορία εκπαιδεύτηκε πάνω στους ελληνικούς S-300 (NOT!)
Συνεπώς, με την παράδοση ενός μεγάλου αριθμού επιχειρησιακών οπλικών συστημάτων, οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια ασφαλή περιοχή στη δυτική Ουκρανία, όπου αν μη τι άλλο, θα μπορούσαν να ανεφοδιάζονται και να επανεξοπλίζονται. Από εκεί, μια κυλιόμενη προς ανατολάς αντιαεροπορική κάλυψη, θα μπορούσε να προστατεύσει μηχανοκίνητους σχηματισμούς που θα χτυπούσαν ρωσικές περιοχές. Τυχόν αντίδραση της ρωσικής αεροπορίας θα είχε υψηλές απώλειες για τους Ρώσους.
To Erieye της ΠΑ, η Συρία, οι S-300 και… ο δράκος (κάθε παραμύθι έχει έναν)
Ουσιαστικά, αυτό είναι το σενάριο των πρώτων ημερών του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ, όταν οι Αιγύπτιοι, υπό την κάλυψη SA-6 και SA-2 κατάφεραν ισχυρά πλήγματα στους Ισραηλινούς. Όταν όμως απομακρύνθηκαν από την αντιαεροπορική ασπίδα, τα πράγματα άλλαξαν. Τώρα όμως, οι Ουκρανοί θα έχουν εποχούμενη Α/Α άμυνα, και θα μπορούν, με λίγη προσπάθεια και πολλή προσοχή, να καλύψουν τις αντεπιθέσεις τους.
Νομίζουμε πως το “τεχνικό” και επιχειρησιακό κομμάτι το καλύψαμε. Πάμε τώρα στο πραγματικό πρόβλημα. Το αν μπορεί η Ελλάδα να δώσει αυτά τα συστήματα. Και αν ναι, πρέπει να το κάνει; Και αν το κάνει, πως θα καλύψει τα όποια κενά;
Η Βουλγαρική Αεροπορία σε στρατιωτική άσκηση με το Α/Α σύστημα S-300
Οι S-300/S-400 καλύπτονται από ένα πέπλο “ανωτερότητας”. Στην κοινή συνείδηση κάποιοι έχουν πιστέψει πως είναι ανώτεροι των Patriot/THAAD/ASTER, διότι πολύ απλά, έχουν κατασκευαστεί στη… Ρωσία. Στην πραγματικότητα, οι S-300 ποτέ δεν διασυνδέθηκαν πλήρως στο Ελληνικό Σύστημα Αεράμυνας (εκτός ίσως από τη μεταφορά τακτικής εικόνας μέσω Link 11). Το μόνο που κατάφερε η ΠΑ να κάνει, είναι οι S-300 να έχουν εικόνα, σχεδόν real time, από τα ραντάρ μας. Αλλά πραγματική ενσωμάτωση δεν έχει γίνει, κι ούτε πρόκειται. Αν λειτουργήσουν θα λειτουργήσουν stand alone, με ότι σημαίνει αυτό για την επιβιωσιμότητά τους, αλλά και την πρόκληση απωλειών σε φίλια αεροσκάφη.
Οι SA-8B όπως πολλάκις έχουμε γράψει, είναι πλέον παρωχημένοι για ένα πεδίο μάχης όπως αυτό του Αιγαίου. Τα απαρχαιωμένα πήγματα, με τους αερόψυκτους κινητήρες, είναι μια κόλαση για τους μηχανικούς και τους χειριστές. Το σύστημα γίνεται αντιληπτό από δεκάδες χιλιόμετρα μακρυά, χάρη στο απίστευτα υψηλό θερμικό του ίχνος. Στους Αρμένιους ήταν πραγματικά άχρηστο, και πολλά συστήματα καταστράφηκαν χωρίς να καταφέρουν το παραμικρό.
ThinkOutOfTheBox: IRIS-T για αντικατάσταση των SA-8B, Improved HAWK και TOR-M1
Τα SA-15 TOR-M1 είναι βέβαια ανώτερα, και μπορούν να εμπλέξουν δυο στόχους ταυτόχρονα. Η αξία τους είναι υψηλή, αν κι αυτά, δεν μπορούν να διασυνδεθούν πλήρως στο ΣΑΕ. Η υψηλή τους κινητικότητα είναι αυτή που τα καθιστά επίφοβα, ενώ είναι η ομπρέλα κάλυψης των μηχανοκίνητων αιχμών του ΕΣ.
Όλα αυτά είναι πολύ καλά. Αντιλαμβανόμαστε όμως πως πλέον, η χώρα μας, όπως κι όλες οι χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ (πλην Τουρκίας) θα αντιμετωπίσουν το απόλυτο εμπάργκο οπλικών συστημάτων από ρωσικής πλευράς. Είτε μιλάμε για τους S-300, είτε για οτιδήποτε άλλο, είναι θέμα χρόνου να καταστούν όλα τα ρωσικής κατασκευής συστήματα άχρηστα λόγω έλλειψης ανταλλακτικών. Επίσης, θεωρούμε πως οι Ρώσοι έχουν από καιρό παραδώσει δεδομένα ραντάρ και κατευθυντήρων στους Τούρκους, κι αυτοί τα έχουν ενσωματώσει στα συστήματα EW που διαθέτουν.
SA-8B Gecko, ζητείται αντικαταστάτης για αξιόπιστη Α/Α άμυνα απέναντι στα τουρκικά UAV/UCAVs
Συνεπώς, ας είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Τα ρωσικά συστήματα έχουν πλέον ημερομηνία λήξης σε ελληνική υπηρεσία. Από λίγους μήνες, μέχρι λίγα χρόνια. Ούτως ή άλλως, ακόμη και τώρα, λίγα προσφέρουν στην Άμυνα, εκτός ίσως από τα TOR-M1. Μήπως, λέμε μήπως, αξίζει τον κόπο να τα παραδώσουμε στο ΝΑΤΟ/ΗΠΑ, και να αξιώσουμε άμεσα αναπλήρωση με ανώτερα δυτικά συστήματα; Αυτό είναι το θέμα της σημερινής μας συζήτησης.
Οι S-300 υπηρετούν στην Κρήτη, καλύπτοντας και τη Σούδα (θεωρητικά μιλώντας πάντα). Εκεί, μέχρι να παραδοθεί μια νέα πυροβολαρχία Patriot στον ΕΣ, θα μπορούσαν πολύ εύκολα οι Αμερικανοί να φέρουν μια δική τους πυροβολαρχία και να την εγκαταστήσουν στο Ηράκλειο. Ή, θα μπορούσαν Ισπανοί ή Γερμανοί, να φέρουν δικά τους Α/Α συστήματα. Άλλωστε, σαν ΝΑΤΟϊκά θα μπορούσαν να διασυνδεθούν άμεσα στο συμμαχικό δίκτυο αεράμυνας. Σε λίγα χρόνια, θα έφευγαν (όταν θα είχε η Ελλάδα παραλάβει νέα συστήματα).
ΑΠΟΨΗ: Tα ελληνικά SA-8B αντέχουν; μάθαμε κάτι από την αρμενική ήττα; Πως θα αντικατασταθούν;
Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και στον Έβρο. Εκεί βέβαια θα περιμέναμε μόνο τους Αμερικανούς, που ούτως ή άλλως θα έπρεπε να προστατεύσουν και την Αλεξανδρούπολη. Τι καλύτερο από αντιαεροπορική κάλυψη της Θράκης από αμερικανικά Patriot; Ναι, θα μας έλειπαν τα TOR-M1, αλλά μάλλον αν είμασταν “τεθωρακισμένοι” στον Έβρο, θα είχαμε μεγαλύτερη σιγουριά αν επιχειρούσαμε εντός της ασπίδας Patriot αντί της ασπίδας TOR-M1. Παράλληλα, θα μπορούσε να γίνει και παράδοση Avenger για άμεση κάλυψη κενών.
Τώρα, στα νησιά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Τα SA-8B δεν έχουν και πολλές ελπίδες επιβίωσης, αλλά δεν υπάρχουν άλλα διαθέσιμα συστήματα. Εκεί όμως υπάρχουν ιδέες, από κινητούς εκτοξευτές AIM-120A/B AMRAAM μέχρι Avengers ή άλλα συστήματα.
Ρωσικά Α/Α συστήματα SA-8 Gecko στην αμερικανική άσκηση «Red Flag-Alaska»
Σε κάθε περίπτωση, το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την αντικατάσταση των ρωσικής κατασκευής αντιαεροπορικών συστημάτων της χώρας. Αλλά εμείς θα θέλαμε, όπως εξηγήσαμε και παραπάνω, και κάλυψη βραχυπρόθεσμων αναγκών, με μεταστάθμευση πυροβολαρχιών Patrior και SAMP/T από το ΝΑΤΟ. Τα αντιαεροπορικά δεν υπάρχουν στο ράφι, και μπορούμε να τα παραλάβουμε άμεσα. Κι αύριο να παραγγέλναμε νέα, θα χρειαζόμασταν χρόνια για να έρθουν.
Ρωσικά μαχητικά: Γιατί δεν “βλέπουν” καλά και κυρίως τη νύχτα;
Κλείνοντας, θα πρέπει να πούμε το εξής. Μια τέτοια κίνηση από ελληνικής πλευράς, θα σήμαινε την πλήρη κατάρρευση των ελληνορωσικών σχέσεων. Θέλουμε να συμβεί κάτι τέτοιο; θα θυμίσουμε πως η Ρωσία, παρά το γεγονός ότι χάνει άντρες από τα τουρκικά Bayraktar, θεώρησε πως “πληγώθηκε” μόνο από τα Kalashnikov που στείλαμε στην Ουκρανία. Αν στείλουμε S-300, TOR-M1 και SA-8B, τότε μάλλον θα έχουμε περάσει το Ρουβίκωνα…
Ηλεκτρονικός Πόλεμος. Εκεί υστερεί η Ελλάδα, όχι στα UAVs ή στα τροχοφόρα σε σχέση με την Τουρκία
Επίσης, λογικά η παραχώρηση ρωσικών οπλικών συστημάτων, θα θέλει και πιστοποιητικό τελικού χρήστη από τον κατασκευαστή προκειμένου να μπορούν να συντηρηθούν (θεωρητικά, πρακτικά μπορούμε να κάνουμε ότι θέλουμε, ούτως ή άλλως οι Ουκρανοί θα τα συντηρούν από μόνοι τους). Αλλά δεν περιμένουμε οι Ρώσοι να… συναινέσουν σε παραχώρηση αυτών των συστημάτων στην Ουκρανία. Δεν χωράει αμφιβολία, πως η αγορά των S-300 αλλά και των TOR-M1 συνοδεύονταν από σκληρές εμπορικές ρήτρες, όπως κι όλα τα αμυντικά συστήματα.
Αυτό σημαίνει, πως για μεταβίβασή τους σε άλλον χρήστη, υπάρχουν σκληρές ρήτρες, που μπορούν να ενεργοποιηθούν ίσως ακόμη και μετά από δεκαετίες. Συνεπώς η χώρα μας, μπορεί πιθανά ακόμη και μετά από πολλά χρόνια, η Ρωσία να κινηθεί εναντίον της χώρας μας για αθέτηση εμπορικών συμφωνιών. Τι ισχύει σε τέτοιες περιπτώσεις νομικά, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε. Υπάρχουν άπειρες περιπτώσεις στο παρελθόν αθέτησης τέτοιων συμφωνιών. Και είναι ένα τίμημα που λογικά θα ήταν έτοιμη να πληρώσει η χώρα και το ΝΑΤΟ για να βοηθήσουμε την Ουκρανία;
Έχουμε την υποψία όμως, πως τα πρώην ανατολικογερμανικά SA-8B δεν ακολουθούνται από τέτοια συμφωνία. Αν και η Ρωσία είναι διάδοχος της ΕΣΣΔ, εντούτοις, τότε η ΕΣΣΔ δεν πρέπει να είχε δεσμεύσει την Ανατολική Γερμανία με ρήτρες (και τη διάδοχο χώρα, Γερμανία), Συνεπώς, πιθανά τα SA-8B μπορούν να μεταβιβαστούν χωρίς σοβαρά προβλήματα, αν και η συνεισφορά τους θα είναι μικρή σε αυτό που θέλουν οι Ουκρανοί. Σε κάθε περίπτωση, η μεταβίβαση των ελληνικών S-300/TOR-M1/SA-8B στην Ουκρανία, είναι ένα υπαρκτό σενάριο. Αν υλοποιηθεί, είναι κάτι που δεν το ξέρουμε, εμείς εδώ σήμερα θέσαμε όλα τα δεοδομένα στο “τραπέζι”.
