Το πρόγραμμα των ΜΕΚΟ200ΗΝ, έφερε στην επιφάνεια ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που αφορά την προμήθεια κρίσιμων οπλικών συστημάτων για τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίστηκε σε κάθε σχεδόν σύμβαση τα τελευταία χρόνια, και η λύση της ήταν πάντα η ίδια. Κι όσο κι ακουστεί … παράταιρο, οι μόνες συμβάσεις που έχουν γίνει σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων, είναι των Ρ-3 (εκσυγχρονισμός), των F-16V (εκσυγχρονισμός) και των ελικοπτέρων MH-60R (αγορά και εν συνεχεία υποστήριξη των S-70B/B6). Όλες οι άλλες προμήθειες “κόλλησαν” και χρειάστηκε ειδική “ρύθμιση” για να γίνουν. Ας γίνουμε πιο σαφείς. Υπάρχουν 4 τρόποι “χοντρικά” για να γίνει μια προμήθεια, αμυντική ή δημόσια.
- Διαγωνισμός
- Απευθείας ανάθεση
- Διακρατική Συμφωνία
- Νομοθετική ρύθμιση
Ας δούμε λίγο το θέμα του διαγωνισμού. Όσοι ασχολούνται με δημόσιες συμβάσεις, γνωρίζουν πως τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα. Ακόμη και για δημόσιες συμβάσεις σχετικά “απλές”, όπως τεχνικά έργα, ή προμήθειες, οι υποψήφιοι χτυπιούνται ανελέητα προσπαθώντας είτε να κερδίσουν το συμβόλαιο στα δικαστήρια, είτε τραβώντας τόσο πολύ τη διαδικασία ώστε να ακυρωθεί, και να μην κερδίσει το συμβόλαιο κάποιος ανταγωνιστής.
Αν λοιπόν, για παράδειγμα, το ΠΝ στο θέμα των φρεγατών είχε πάει σε διαγωνισμό (όπως πολλοί έλεγαν), ακόμη όχι δεν θα είχαμε ανάδοχο, αλλά ούτε καν καταλήξει σε πλοίο. Τα δε μέλη της επιτροπής αξιολόγησης θα έπρεπε να είχαν γερό στομάχι, και το βασικότερο, πολλά χρόνια μπροστά τους σε υπηρεσία. Διότι, κάποιος σήμερα είναι για παράδειγμα Πλοίαρχος, αλλά αύριο “ανεβαίνει” και πρέπει να φύγει από το ΓΕΝ και να πάει για παράδειγμα διοικητής Μοίρας, ή κάπου στο εξωτερικό. Oι θέσεις καριέρας, έχουν κάποιο χρονικό όριο, για παράδειγμα τα 2 ή 3 χρόνια, όχι την αιωνιότητα.
Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα είναι ο διαγωνισμός για το Follow On Support των ελικοπτέρων Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας. Ξεκίνησε το μακρινό πλέον 2017, υπήρξε ανάδοχος το 2019, δεν τον αποδέχτηκε η ΓΔΑΕΕ το 2020, ο ανάδοχος κέρδισε δικαστικά, έφτασε στη Βουλή το 2022, για να υπάρξει νέα εμπλοκή λόγω παρέμβασης τρίτης εταιρείας! Το αποτέλεσμα για όλα αυτά; η ΠΑ δεν έχει ελικόπτερα SAR για να εκτελέσει τις αποστολές της. Έχει κάποιος άλλος; Προφανώς κι έχει, κι είναι το Πολεμικό Ναυτικό!
Έκανε το ΠΝ χρήση κάποιου άλλου νόμου; όχι, χρησιμοποίησε το ίδιο νόμο Δημοσίων Συμβάσεων. Έκανε απευθείας ανάθεση; όχι, κάθε άλλο, έκανε όμως κάτι απολύτως νόμιμο. Ζήτησε Διακρατική συμφωνία με το Αμερικανικό Ναυτικό, κύριο χρήστη ναυτικών ελικοπτέρων S-70, και του ζήτησε να αναλάβει τη συντήρηση των S-70B/B6. Και ζήτησε ακόμη το έργο να κάνει εγχωριος εργολαβος, που θα επιλέξει πάλι το Αμερικανικό Ναυτικό. Το τελευταίο ζήτησε από τον κατασκευαστή Sikorsky, να αναλάβει τη συντήρηση και να βρει Έλληνα εργολάβο. Όπερ και εγένετο.
Οι FDI HN ήρθαν στη Βουλή, τι συμβαίνει με το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου και το STRALES;
Αυτή τη στιγμή, 2 χρόνια μετά την ενεργοποίηση της σύμβασης, η Sikorsky έχει παραδώσει 8 ελικόπτερα πλήρως συντηρημένα στο Πολεμικό Ναυτικό, παρά τις “αντιδράσεις” και τα προσκόμματα που προκαλούσαν διάφοροι “κύκλοι”. Βασικότερο πρόσκομμα ήταν η πλήρης διακοπή ροής ανταλλακτικών προς τον εγχώριο εργολάβο-υποκατασκευαστή, καθώς το ΠΝ είχε κρατήσει την αγορά τους για τον εαυτό του. Έτσι, για μήνες κάποιοι στο ΠΝ αποφάσισαν να “σταματήσει” η συντήρηση, αυτό έγινε… απλά, σταματώντας τη ροή ανταλλακτικών. Η νέα ηγεσία του ΠΝ αντιλήφθηκε άμεσα την κατάσταση, τα προβλήματα αυτά λύθηκαν, και τα ελικόπτερα γνωρίζουν νέες υψηλές ιστορικές διαθεσιμότητες.
Πολλοί θυμήθηκαν τους διαγωνισμούς σήμερα και είδαμε να είναι “απαίτηση” είτε για τους πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών MLRS, είτε για τα ελικόπτερα CSAR της ΠΑ, είτε για τα μεταγωγικά C-390 Embraer. Ας πάμε στα C-390 Embraer, που είναι κι ένα αεροσκάφος που συμπαθούμε ιδιαιτέρως, ενώ έχει και πολλά προηγμένα χαρακτηριστικά. Θα το πούμε απλά, όσο πιο απλά γίνεται. Η Πολεμική Αεροπορία, απλά δεν μπορεί να αγοράσει C-390 με τις παρούσες συνθήκες! Για να το αγοράσει, θα πρέπει να κάνει διαγωνισμό, δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Αντίθετα, τα C-130J μπορούν να αγοραστούν από την Αμερικανική Αεροπορία, με πρόγραμμα FMS, δηλαδή διακρατική συμφωνία. Πρέπει να γίνουν κατανοητά όλα αυτά, και να μην προσπαθούν κάποιοι “επιτήδειοι” να σερβίρουν ότι θέλουν στην κοινή γνώμη, ελπίζοντας σε συνδιαμόρφωση επιλογών μαζί με τα Επιτελεία.
Πολλοί θα “τολμήσουν” να πουν πως οι Διακρατικές Συμφωνίες ευνοούν τις ΗΠΑ αλλά είναι ίσως το μεγαλύτερο λάθος που θα μπορούσε να ειπωθεί. Οι διακρατικές συμφωνίες είναι εφικτές και με κράτη πλην ΗΠΑ αρκεί αυτά να θέλουν όπως π.χ. με το Ισραήλ που έγινε το Διεθνές Εκπαιδευτικό Κέντρο της Καλαμάτας για τη ΠΑ, η αγορά των SPIKE NLOS και SPICE, το FOS κινητήρων των S70 κ.ο.κ. Θυμίζουμως πως στο παρελθόν και η Μεγάλη Βρετανία είχε συνάψει διακρατική με την Ελλάδα για τα ναρκοθηρευτικά, ενώ η λίστα είναι μεγάλη. Ακόμη και η Γαλλία, από το 2017 προσπάθησε να κάνει μηχανισμό FMS για να καταφέρει να μας πουλήσει τις Belh@rra (μετέπειτα FDI), αλλά ποτέ δεν ολοκλήρωσε τις διαδικασίες.
Και πάμε στην επόμενη ερώτηση. Πως αγοράστηκαν οι φρεγάτες FDI; Αφού προφανώς και δεν ήταν διαγωνισμός, ήταν προφανώς μια “καραμπινάτη” απευθείας ανάθεση! Πως καταφέραμε να ξεπεράσουμε το σκόπελο της, τη στιγμή που δεν είχαμε διαγωνισμό, ή τις ειδικές προβλέψεις για την “απευθείας ανάθεση”; Υπάρχει ο Νόμος 4412/2016 που τροποποιήθηκε με το Νόμο 4782/2021, και είναι σαφές πως οι αγορές FDI & Rafale δεν έγιναν με αυτόν. Πως ολοκληρώθηκαν; Μα με νέο νόμο, κατά παρέκκλιση και αποκλειστικά για τις FDI & τα Rafale!
Δηλαδή, το Ελληνικό Κράτος έκανε νέους νόμους, για να ξεπεράσει την τρέχουσα νομοθετική γραφειοκρατία (που το ίδιο έχει ψηφίσει), για να μπορέσει να αγοράσει κάποια οπλικά συστήματα (FDI, Rafale, τορπίλες, FOS Mirage 2000). Μπορούσε να γίνει Απευθείας Ανάθεση, αλλά οι συμβάσεις της Dassault & Naval Group δεν κάλυπταν τις απαιτήσεις του Νόμου.
ΕΚΤΑΚΤΟ: Υπογράφεται αύριο η σύμβαση των τορπιλών SeaΗake Mod4 για τα 214HN του Ναυτικού!
Αντίθετα, ο εκσυγχρονισμός των Ρ-3Β, ο εκσυγχρονισμός των F-16C/D Block 52+ & 52+Adv, η αγορά των MH-60R, η FOS των S-70B/B6, η υποστήριξη, μεταφορά και FOS των Island, όλα είναι διακρατική συμφωνία.
Ποια είναι η διαφορά της “Απευθείας Ανάθεσης” με τη “Διακρατική Συμφωνία”; Η διαφορά είναι απλή, τον διαγωνισμό, αν απαιτείται, τον κάνει το άλλο κράτος. Δηλαδή, στην περίπτωση του εκσυγχρονισμού των Ρ-3 ή των F-16, αν υπήρχε άλλη επιλογή εκτός της Lockheed Martin, θα την εξέταζε (ή την εξέτασαν ήδη) η USAF ή το USN. Αλλά αν κάποιος θέλει Seahawk, μόνος προμηθευτής θα ήταν η Sikorsky. Υπήρχε άλλη επιλογή, κι αν ναι, ποια; το NHH-90; Τότε θα έπρεπε να πάμε σε Απευθείας Ανάθεση, και στην τελική, το ΠΝ ξέρει τις περιπέτειες του ΕΣ με τα ΝΗ-90. Εκτός του ότι είχαν διπλάσια τιμή (τα ναυτικά ΝΗ-90), η συντήρησή τους είναι στα… τάρταρα. Ας μην ικανοποιούν κάποιοι τον αντιαμερικανισμό τους, προτείνοντας οτιδήποτε άλλο πλην αμερικανικού.
Το US Navy, εξέτασε κι άλλες λύσεις για την FOS των ελικοπτέρων S-70B/B6; Δεν το ξέρουμε, αυτό που ξέρουμε είναι πως επελέγη η Sikorsky, που το US Navy έχει μακροχρόνια σύμβαση μαζί της για όλα τα Sea Hawk, και τιμές χαμηλές. Δεν ξέρουμε αν ήταν καλή ή κακή διαδικασία αλλά σήμερα το ΠΝ έχει επιχειρησιακά ελικόπτερα, και η ΠΑ έχει Super Puma να λιάζονται. Και οι τιμές συντήρησης των Aegean Hawk είναι ελεγχόμενες, με στενές προθεσμίες, και σκληρές ρήτρες.
Το αστείο της υπόθεσης, είναι πως σήμερα, κάποια “Μέσα” φωνασκούν στα όρια της δημαγωγίας για “απευθείας αναθέσεις”, τη στιγμή που δεν είναι, αφού μιλάμε για Διακρατικές Συμφωνίες! Την ίδια στιγμή, χειροκροτούν και ποιούν τη νήσσαν για την Απευθείας Ανάθεση των FDI, και πιέζουν για την απευθείας ανάθεση των κορβετών (και διαλαλόντας συγκεκριμένη λύση). Το αφήνουμε εδώ, και δεν το συνεχίζουμε, αλλά η κατάσταση με την ασχετοσύνη (;) ή την προώθηση συμφερόντων, έχει ξεφύγει τελείως στην Ελλάδα. Όλα επιτρέπονται και όλα απαγορεύονται, αν είναι υπέρ ή κατά των μπάνερ μας; Δεν θα μιλήσουμε εδώ για τα MLRS, καθώς η ΠΤΗΣΗ ετοιμάζει ειδικό άρθρο, μαζεύοντας όλα τα “μαργαριτάρια” που κυκλοφορούν. Πάμε στις πολύπαθες ΜΕΚΟ200ΗΝ…
Σε κίνδυνο το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ200ΗΝ – που έχει “κολλήσει”
Το ΠΝ, μετά την επιλογή των FDI HN, κινήθηκε προς την κατεύθυνση της “κατάργησης” των πολύτιμων ΜΕΚΟ200ΗΝ. Όσοι δεν το θυμούνται, θα τους το θυμήσουμε εμείς. Οι αναγνώστες μας δεν έχουν ξεχάσει, πως το ΠΝ, λόγω του ότι η Naval Group δεν ενδιαφέρθηκε σοβαρά για τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ, “διέρρευσε” πως είναι πλέον “πολύ αργά” για τις ΜΕΚΟ200ΗΝ, οπότε προτείνεται να αποσύρουμε τη μια, να κάνουμε άλλη μια εκπαιδευτική, και τις άλλες δυο θα τις κρατήσουμε “όσο πάει”. Όταν υπήρξε σφοδρή αντίδραση από το ΓΕΕΘΑ και το Μέγαρο Μαξίμου, το ΠΝ αποφάσισε πως τελικά “επιθυμεί” τις ΜΕΚΟ200ΗΝ, και θα ήθελε να εκσυγχρονιστούν. Με λίγα λόγια, πολύ δύσκολα άλλαξε “ρότα” το ΠΝ στο θέμα των ΜΕΚΟ200ΗΝ.
Όπως πολλές φορές έχουμε γράψει, στην αρχή (μετά την επιλογή των FDI) υπήρχαν 4 προτάσεις αναβάθμισης των ΜΕΚΟ, η αμερικανική και η βρετανική (πλήρεις, με εγγυημένη απόδοση λόγω εμπειρίας), η γαλλική (που προέβλεπε την αναβάθμιση 2 εκ των 4 σε “κορβέτες” με MICA, και τις άλλες δυο ένα καλό… βάψιμο), και η έσχατη, η γερμανική, που πλασσαρίστηκε μέσα σε λίγες εβδομάδες σαν λύση του Αρχικού Κατασκευαστή (ΟΕΜ). Έτσι, οι Γερμανοί χωρίς πλήρη προσφορά, προσφέροντας πολύ λιγότερα από ότι οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί, παρουσιάστηκαν σαν “φθηνότεροι” στη σύσκεψη του Ιουνίου του 2022 στο Μέγαρο Μαξίμου, και το ΠΝ πήρε το πράσινο φως να αρχίσει τις συζητήσεις μαζί τους.
Η αλήθεια είναι πως η TKMS είναι μια πολύ καλή εταιρεία, αλλά χωρίς εμπειρία στις αναβαθμίσεις πλοίων, ούτε καν των δικών της. Επίσης, ειδικά οι ΜΕΚΟ200ΗΝ ήταν μια σχεδίαση που πριν 30 χρόνια το ΠΝ “έβαλε χέρι”, και από ένα μέτριο πλοίο, όπως ήταν οι ΜΕΚΟ200ΤΝ Track 1, έγινε μια σοβαρή και ισχυρή φρεγάτα πολλαπλών ρόλων. Το σχέδιο και την εμπειρία της ελληνικής ΜΕΚO200HN βοήθησαν σημαντικά την τότε κατασκευάστρια Blohm & Voss, ενώ οι 3 ΜΕΚΟ200ΗΝ που κατασκευάστηκαν στον Σκαραμαγκά, ήταν τεχνικά αρτιότερες, και με υψηλότερη ποιότητα από την πρώτη που κατασκευάστηκε στη Γερμανία.
Έτσι «χτίστηκαν» οι ΜΕΚΟ200ΗΝ, του Αρχιπλοιάρχου ε.α. Ευστάθιου Νικολάου Π.Ν.
Έχει αναφερθεί πολλές φορές, αλλά μας κάνει ακόμη και σήμερα τρομερή εντύπωση το ότι το ΠΝ απέρριψε τη βρετανική και αμερικανική λύση, και πήγε στους Γερμανούς. Η αλήθεια είναι πως μέχρι οι Γερμανοί να αποφασίσουν να ασχοληθούν σοβαρά με την υπόθεση, πέρασαν πολλοί μήνες. Ο δε βασικός προμηθευτής συστημάτων, η Thales Netherlands, αδυνατούσε να καταλάβει τι ακριβώς θα έκαναν οι Γερμανοί, ενώ οι δυο συμμετέχοντες, δεν είχαν συστήσει κοινοπραξία για πολλούς μήνες. Αντίθετα, αξίωναν από το ΠΝ υπογραφή δυο διαφορετικών συμβάσεων, πριν τελικά “συνέλθουν”, και δεχτούν το εταιρικό σχήμα που ήθελε η ελληνική πλευρά. Άργησαν μεν, το δέχτηκαν δε. Το πρόβλημα όμως είναι άλλο.
Για να γίνει απευθείας ανάθεση (γιατί τέτοια πρόκειται να γίνει) αυτά που ζητούνται από ελληνικής πλευράς είναι πάρα πολλά, ώς και υπερβολικά. Δεν τα ζητάει όμως το ΠΝ γιατί είναι “παράξενο”, αλλά διότι έτσι προβλέπει η Νομοθεσία. Υπάρχουν λύσεις για Απευθείας Ανάθεση με βάση τη Νομοθεσία, αλλά κανείς δεν σκοπεύει για παράδειγμα να δεχτεί τα Ελληνικά Δικαστήρια σαν αρμόδια, ή να προσκομίσει τις πολύ βαριές εγγυητικές επιστολές που θέλει ο εγχώριος νομοθέτης. Οι Γερμανοί, έχοντας στο μυαλό τους τη σύμβαση των τορπιλών, ήλπιζαν, σε νέα νομοθετική ρύθμιση. Όχι αδίκως, καθώς είναι σχεδόν αδύνατο να προχωρήσει η σύμβαση εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ200ΗΝ χωρίς ειδική ρύθμιση (και με ευθύνη του Νόμου Δημοσίων Συμβάσεων).
Atlas Elektronik: Το πρόγραμμα τορπιλών του ΠΝ εξελίσσεται κανονικά
Ενώ οι τορπίλες των υποβρυχίων είχαν ξεκινήσει με διαγωνισμό, τελικά επελέγη η γερμανική λύση, η οποία όμως αρχικά ήταν ατελής, και έγινε τροποποίηση (αντί για εκσυγχρονισμό των αρχαίων SUT Mod 0 σε Mod3/4 πήραμε επιπλέον καινούργιες τορπίλες). Έτσι, το ΠΝ μπόρεσε να στηρίξει τη λύση της νομοθετικής ρύθμισης για το θέμα, όπερ και εγένετο. Το ίδιο μπόρεσε να κάνει και στην περίπτωση των FDI HN, καθώς μόνο έτσι θα μπορούσε να υλοποιηθεί το Μνημόνιο που υπεγράφη στο Παρίσι το Σεπτέμβριο του 2021.
Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή με τις ΜΕΚΟ200ΗΝ είναι…
Η συνέχεια στο Naval Defence
