Τα F-22 Raptor της επόμενης γενιάς θα είναι… made in Japan;

Η ιαπωνική αμυντική βιομηχανία θα μπορούσε να αναλάβει άνω του 50% της ανάπτυξης και παραγωγής του μαχητικού επόμενης γενεάς που θα εξοπλίσει τις Ιαπωνικές Αεροπορικές Δυνάμεις Αυτοάμυνας (JASDF) το 2030 καθώς η Lockheed-Martin κάνει άνοιγμα στις ιαπωνικές εταιρίες για την παραγωγή μιας αναβαθμισμένης έκδοσης του F-22. Σύμφωνα με ανάρτηση του Nikkei Asian Review, η πρόταση της κατασκευάστριας του Raptor ελήφθη επειδή πιστεύει ότι υπάρχει ελάχιστο ρίσκο διαρροής της προηγμένης τεχνολογίας που ενσωματώνει το συγκεκριμένο μαχητικό.

Προς το παρόν το αμερικανικό Κογκρέσο απαγορεύει τις εξαγωγές μαχητικών του τύπου. Όμως αυτό ίσως θα μπορούσε να αλλάξει. Σε περίπτωση που η πρόταση της Lockheed-Martin τύχει της έγκρισης της αμερικανικής κυβέρνησης, εκτός από ένα ανέλπιστο «δώρο» προς την αμυντική βιομηχανία της Ιαπωνίας θα ήταν παράλληλα ένα σημαντικό βήμα στο να περιορισθούν οι γεωστρατηγικές φιλοδοξίες του Πεκίνου στην περιοχή, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο την αμερικανο-ιαπωνική συμμαχία.
Η πρόταση έρχεται ως απάντηση στον προβληματισμό που επικρατεί στην Ιαπωνία ότι οι αμερικανικές εταιρίες ίσως μονοπωλήσουν την ανάπτυξη και παραγωγή του αναβαθμισμένου Raptor, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια συμμετοχής ιαπωνικών εταιριών. Αρχική επιδίωξη του Τόκυο ήταν να αναλάβει η εγχώρια αεροπορική βιομηχανία εξ ολοκλήρου την ανάπτυξη του μαχητικού που θα αντικαταστήσει τα F-2 όταν αυτά αποσυρθούν το 2030, ωστόσο η ιδέα κρίθηκε μη πραγματοποιήσιμη λόγω τεχνολογικών προκλήσεων αλλά και κόστους.
Το πρόγραμμα του ιαπωνικού μαχητικού νέας γενιάς εκτιμάται ότι θα κοστίσει περίπου 6 τρισεκατομμύρια γιέν (46,73 δις. ευρώ) συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης, αγοράς και υποστήριξης/συντήρησης των νέων αεροσκαφών. Η πρόταση της  Lockheed θεωρείται από την ιαπωνική κυβέρνηση ως πιο ρεαλιστική καθώς υπόσχεται τεχνογνωσία –συν περιορισμό του κόστους ανάπτυξης. Από την άλλη, η αναβάθμιση του F-22 θα κάνει το μαχητικό ακόμη καλύτερο ενώ θα μειώσει το κόστος που έχουν επωμιστεί οι ΗΠΑ.
Big in Japan: Δυνητικά οφέλη και… κρυφές παγίδες 

Αν και η Ιαπωνία παράγει το 60% του μαχητικού F-2, η ανάπτυξη του κινητήρα αφέθηκε στους Αμερικανούς επειδή την συγκεκριμένη περίοδο οι ιαπωνικές εταιρίες δεν διέθεταν την απαιτούμενη τεχνολογία. Όμως η Lockheed έχει εκφράσει την πρόθεσή της να μεταφέρει μελλοντικά το έργο της ανάπτυξης και παραγωγής των νέων κινητήρων στην ιαπωνική Ishikawajima-Harima Heavy Industries, κάτι το οποίο σημαίνει ότι σε περίπτωση που επιλεγεί ο κινητήρας XF9-1 της ΙΗΙ, οι εγχώριες εταιρίες θα είναι υπεύθυνες για το 60% και πλέον του συνολικού έργου.
Η Mitsubishi Electric θα μπορούσε να αναλάβει τα ηλεκτρονικά συστήματα του αεροσκάφους και η Mitsubishi Heavy Industries την ανάπτυξη και κατασκευή των πτερύγων. Άτρακτος, κινητήρες και οπλικά συστήματα θα κατασκευάζονται στις ΗΠΑ αλλά η Lockheed δηλώνει διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει περισσότερα απάρτια ιαπωνικής κατασκευής, ενσωματώνοντάς τα σταδιακά στην παραγωγή έως ότου οι ιαπωνικές εταιρίες αποκτήσουν πιο κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη του μαχητικού.

Η αναβάθμιση του F-22 προβλέπει βελτίωση των πτερύγων για μεγαλύτερη μεταφερόμενη ποσότητα καυσίμου, με αποτέλεσμα την αύξηση της εμβέλειας στα 2.200 χλμ για την άμυνα απομονωμένων νησιών και «άλλες αποστολές». Σημειωτέον ότι το τεχνολογικά προηγμένο F-22 οφείλει μέρος των χαρακτηριστικών stealth στο ειδικό υλικό που το καλύπτει το οποίο είναι εξαιρετικά απαιτητικό στην συντήρησή του. Ωστόσο η συντήρηση μπορεί να απλοποιηθεί με χρήση του ίδιου υλικού που χρησιμοποιεί το F-35.

Το θέμα του κόστους είναι και παραμένει το πλέον ακανθώδες. Η Lockheed εκτιμά ότι η τιμή του επόμενου μαχητικού των Ιαπωνικών Αεροπορικών Δυνάμεων Αυτοάμυνας θα είναι κατά πολύ υψηλότερη των 15 δις. γιέν του F-35 –περίπου 24 δις. γιέν ανά αεροσκάφος εάν παραγγελθούν 70 μονάδες. Η παραγωγή 140 αεροσκαφών εκτιμάται ότι θα μπορούσε να ρίξει την τιμή ανά μονάδα στα 21 δις. γιέν.
Πόσο πρόθυμες είναι οι ΗΠΑ να μοιραστούν ό,τι πιο απόρρητο έχουν;  
Οι σκεπτικιστές επισημαίνουν ότι η συμμετοχή ιαπωνικών εταιριών που δεν έχουν αναπτύξει ανεξάρτητα κάποιο μαχητικό τα τελευταία χρόνια, ίσως περιπλέξει την παραγωγή και το κόστος να εκτιναχθεί εκτός προϋπολογισμού. Το εκτιμώμενο κόστος των F-35A που θα αποκτήσει η Ιαπωνία ήταν περίπου 10 δις. γιέν ανά αεροσκάφος αλλά ήδη έχει φθάσει τα 17 δις. γιέν.

Επίσης, παρά τα σχέδια της Lockheed να εξοπλίσει το νέο μαχητικό με ιαπωνικά όπλα, υπεύθυνες για τον οπλισμό θα είναι αρχικά οι ΗΠΑ, με προοπτική οι ιαπωνικές εταιρίες να συμμετάσχουν σταδιακά αργότερα. Παραμένει ωστόσο ασαφές αν η ανάπτυξη φθάσει στο στάδιο αυτό. Το ερώτημα των… πολλών δισεκατομμυρίων γιεν όμως είναι ένα: θα αποδεσμεύουν οι Ηνωμένες Πολιτείες core technology του πιο ικανού μαχητικού στον κόσμο;
Λίγοι στην Ιαπωνία πιστεύουν στ’ αλήθεια ότι η Ουάσιγκτον θα θελήσει να μοιραστεί τεχνολογία που σχετίζεται με τα οπλικά συστήματα και το λογισμικό του αεροσκάφους με ιαπωνικές εταιρίες. Αλλά ακόμη κι αν συμβεί, θα είναι πολύ περιορισμένης έκτασης, παρεμποδίζοντας ενδεχομένως τις προσπάθειες της Ιαπωνίας να αναπτύξει αντίστοιχη τεχνολογία. Ως παράδειγμα φέρνουν το γεγονός ότι αν και η Mitsubishi έχει αρχίσει την κατασκευή απαρτίων του F-35, η τεχνογνωσία της εταιρίας ελάχιστα βελτιώθηκε.

Αντιμέτωπη με προκλήσεις στην ευρύτερη περιοχή τις οποίες δεν μπορεί να αγνοήσει, η Ιαπωνία θα πρέπει να αποφασίσει μέχρι τα τέλη του έτους αν θα αναπτύξει το δικό της μαχητικό, αν θα το αναπτύξει από κοινού με μια άλλη χώρα ή θα αν θα αναβαθμίσει υπάρχοντες τύπους (Boeing και ΒAE Systems έχουν επίσης υποβάλλει προτάσεις για αναβάθμιση αεροσκαφών σε υπηρεσία). Προφανώς, η στρατηγικής σημασίας απόφαση για το Τόκυο δεν είναι απλή αλλά πρέπει να ληφθεί.
 
Αλέξανδρος Θεολόγου