Ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας, εδώ και αρκετό καιρό έχει αναφέρει μια ιδέα, μάλλον καινοτόμo για τα ελληνικά δεδομένα. Συγκεκριμένα στην πώληση των μαχητικών Mirage 2000-5Mk2 -και των F-16 Block 30- ώστε οι πόροι που θα αποκτηθούν να χρηματοδοτήσουν την αγορά νέων μαχητικών, βασικά νέων Rafale.
Βέβαια η συγκεκριμένη ιδέα προβλημάτισε έντονα καθώς επηρεάζει αρνητικά τον συνολικό αριθμό μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας. Για να είμαστε δίκαιοι, μια τέτοια κίνηση εφόσον υλοποιηθεί, μπορεί να αποφέρει ένα θετικό: τη μείωση της πολυτυπίας των μαχητικών στην ΠΑ. Το οποίο είναι κάτι που πάντα αγνοούμε στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, αν αύριο ένας συνδυασμός ΥΕΘΑ/ΑΓΕΕΘΑ έφερναν στην Ελλάδα επιπλέον 20 μαχητικά F-15EX, 20 Rafale F4 και 20 Eurofighter Tranche 4, θα έμεναν στην ιστορία σαν “οι καλύτεροι”, ενώ στην πραγματικότητα θα παρήγαγαν μια χαοτική σε διαχείριση Πολεμική Αεροπορία που δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει όλους αυτούς τους τύπους αεροσκαφών. Καθώς δεν είμαστε και Κατάρ για να αντέξουμε οικονομικά μια τέτοια τεράστια δαπάνη συντήρησης. Οπότε θα είχαμε το γνωστό φαινόμενο, “μεγάλης αρχικής αγοράς” και μετά αχρησίας, λόγω έλλειψης υποστήριξης.
Μερικοί θεωρούν πως η πολυτυπία απαιτεί μόνο τη διατήρηση ενός μεγάλου αριθμού ανταλλακτικών για όλους τους τύπους. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Καθώς χρειάζεται ειδική εκπαίδευση στους χειριστές για να μεταπηδούν από τον ένα τύπο στον άλλο, η εκπαίδευση των μηχανικών είναι ακόμη πιο δύσκολη και περίπλοκη, και κανείς δεν σκέφτεται πως χρειάζονται πανάκριβα εργαλεία, επίσης μοναδικά για κάθε διαφορετικό αεροσκάφος.
Στην πράξη όσο περισσότερους τύπους αεροσκαφών διαθέτεις, τόσο πολυδιασπάς την Αεροπορία σου σε μικρές αυτόνομες “νησίδες”, πιλότων, μηχανικών, προσωπικού διαχείρισης, αλλά και αεροδρομίων και υποδομών, που δύσκολα επικοινωνούν μεταξύ τους και συντονίζονται. Και αν ένα αεροσκάφος π.χ. εμφανίσει ειδική βλάβη και προσγειωθεί σε αεροδρόμιο που “δεν το ξέρουν”, θα πρέπει να περιμένει συνεργείο από τη δική του βάση για να το επισκευάσει.
Για να γίνει κατανοητό το θέμα η βασική τιμή ενός F-35A είναι περίπου στα 80 εκατ. ευρώ, αλλά η αγορά 20 αεροσκαφών δεν θα κοστίσει 20Χ80=1,6 δις, αλλά κοντά στα 3,5 δις ευρώ. Ο λόγος είναι πως η εκπαίδευση των μηχανικών και των χειριστών θα κοστίσει πανάκριβα, η δημιουργία των υποδομών θα απαιτήσει πολλά, θα πρέπει να αγοραστούν ειδικά εργαλεία και μηχανολογικός εξοπλισμός, ενώ και τα ανταλλακτικά είναι επίσης ακριβά.
Για να δούμε πόσοι τύποι αεροσκαφών υπηρετούν/αναμένεται να υπηρετήσουν στην ΠΑ:
- F-16 Viper (εδώ θα βρεθούν τα σημερινά Block 52+ & Block52+Adv που εκσυγχρονίζονται)
- F-16C/D Block 50 (με προοπτική να γίνουν και αυτά Viper, αλλά ακόμη περιμένουμε σχετική σύμβαση)
- F-16C/D Block 30
- Mirage 2000-5Mk2
- Rafale F3R
- F-35A (σε κάποια χρόνια)
Μιλάμε για 6 διαφορετικούς ή 5 αν θεωρήσουμε το συνδυασμό F-16C/D Block 30 & Block 50 ως ένα “πακέτο” προς πώληση. Αυτός όμως ο κατακερματισμός σε μέσα της ΠΑ αυξάνει δραματικά το λειτουργικό κόστος κι όλα αυτά σε μια περίοδο που οι ετήσιες ώρες πτήσης των πιλότων μας μειώνονται. Την ίδια στιγμή η Τουρκική Αεροπορία έχει ουσιαστικά έναν βασικό τύπο μαχητικού, το F-16C/D CCIP, με τις υποπαραλλαγές του, ενώ μελοντικά μεγάλο μέρος αυτών θα μετατραπεί σε F-16V.
To Mirage 2000-5Mk2 όμως παραμένει ένα αξιόλογο αεροσκάφος, και έχει προσφέρει πολλά στην ΠΑ, αλλά όχι τόσα όσα το F-16. Δυστυχώς η διαφορετική νοοτροπία συμβάσεων συντήρησης που έχουν οι Αμερικανοί, άφησε τα “δύσκολα” χρόνια των Μνημονίων, το βάρος της αναχαίτισης στο Αιγαίο στα F-16, ενώ τα Mirage 2000 σταδιακά καθηλώθηκαν. Την ίδια στιγμή, η ΠΑ έχανε αργά αλλά σταθερά πολύτιμα στελέχη, μηχανικούς και συντηρητές των Mirage, που είτε παραιτήθηκαν, είτε μετατέθηκαν σε άλλες Μοίρες περισσότερο ενεργές.
Η υπογραφή συμβάσεων Follow On Support (υποστήριξης) για τα Mirage 2000-5Mk2 ήρθε μεν το 2020, αλλά βρήκε κλάσμα των στελεχών στην 114 Πτέρυγα Μάχης σε σχέση με όσους υπηρετούσαν το 2010. Και παρά τις ενισχύσεις ανταλλακτικών και υπηρεσιών συντήρησης, η διαθεσιμότητα δεν είναι η επιθυμητή, αν και έχει βελτιωθεί.
Θα λέγαμε πως αυτό που κυρίως λείπει από τα ελληνικά Mirage 2000-5Mk2 είναι η υποδομή Link 16, η οποία θα συνέδεε τα αεροσκάφη με τα ιπτάμενα ραντάρ EriΕye, όπως και άλλα μέσα μας, ώστε να προσφέρει μια καλύτερη τακτική εικόνα στους πιλότους.
Κυκλοφορεί η άποψη πάντως, πως αν η ΠΑ αποκτήσει π.χ. μόλις 16 επιπλέον Rafale στη θέση των 24 Mirage 2000-5Mk2, πάλι θα έχει πετύχει αύξηση της ισχύος της. Όπου εδώ ένα σενάριο υλοποίησης μιας τέτοιας εξέλιξης – με λίγη καλή θέληση από γαλλικής πλευράς, και κονδύλια από ελληνικής- μπορεί να γίνει με ανταλλαγή των ελληνικών 2000-5Mk2 με 16 μεταχειρισμένα Rafale F3R από τα αποθέματα της Γαλλικής Αεροπορίας.
ThinkOutOfTheBox: Αν γίνει πώληση των Mirage 2000-5, να πάμε σε περισσότερα μεταχειρισμένα Rafale
Δεν είναι όμως ακριβώς έτσι τα πράγματα. Καλή η μείωση πολυτυπίας, καλή και θεμιτή η απόκτηση νέων και πιο ικανών μαχητικών, αλλά τα Mirage 2000-5Mk2 κάνουν σήμερα μια αποστολή που δεν μπορούμε εύκολα να την “φορτώσουμε” στα Rafale F3R: αυτή των καθημερινών αναχαιτίσεων και περιπολιών. Μπορεί εδώ και ένα έτος οι Τούρκοι να το παίζουν κάπως “καλά παιδιά” και να μην κάνουν παραβιάσεις, αλλά όλοι μας γνωρίζουμε πως αυτό είναι παροδικό. Και όταν η Τουρκική Αεροπορία εκπαιδεύσει περισσότερους πιλότους της και εκσυγχρονίσει περισσότερα αεροσκάφη της θα είναι ικανή – με βάση βέβαια και τις πολιτικές προθέσεις της Άγκυρας- να ξεκινήσει ακόμη πιο δυναμικά το επιθετικό της “παιχνίδι” στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εκεί δηλαδή που εμείς θα απαντήσουμε, και ειδικά με τα συγκριτικά χαμηλού κόστους Mirage 2000-5, δίπλα στα F-16. Μάλιστα, η ΠΑ θα προσπαθεί να κάνει χρήση κυρίως των μη εκσυγχρονισμένων F-16 αλλά και των Μirage, προκειμένου να μην “εξαντλεί” τα πολύτιμα Rafale F3R & F-16V και αύριο τα F-35A. Καθώς όλα τα νέα μαχητικά μας, έχουν αυξημένο κόστος πτήσης ανά ώρα, ανάλογα τον τύπο μπορεί οι διαθεσιμότητες τους να είναι “μεσαίες” και δύσκολο να διατηρηθούν σε υπερένταση καθημερινών αναχαιτίσεων.
Πολεμική Αεροπορία: Αντέχουμε να πουλήσουμε τα Mirage 2000-5 και τα F-16 Blk 30;
Πέρα από την ανάγκη σε περιόδο “ένοπλης ειρήνης”, και σε περίοδο κρίσης τα Mirage 2000-5Mk2 θα μπορούσαν να αναλάβουν σημαντικές αποστολές σε συνεργασία με τα Rafale F3R. Ξανά περιπολίας, υποστήριξης, δεύτερης γραμμής άμυνας, γιατί όχι μεταφοράς αντιπλοϊκών πυραύλων ΑΜ.39 Exocet (ακόμη κι αν αυτοί δεν πιστοποιηθούν, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ουκρανίας όπου τέτοιες λύσεις έχουν βρεθεί μέσα στην πολεμική πίεση). Επιτρέποντας π.χ. στα Rafale F3R να αναλάβουν ρόλο κάλυψης τους με τους πυραύλους Meteor, στις επιχειρήσεις TASMO (εναντίον πλοίων). Και βέβαια παραμένει η σημαντική ικανότητα εξαπόλυσης των πυραύλων cruise, SCALP, που αυτή τη στιγμή ειναι το μόνο υποστρατηγικό αεροπορικό μας όπλο. 
Ακόμη, τo Mirage 2000-5Mk2 μπορεί να μην είναι F-16V, αλλά είναι ένα πλήρες αεροσκάφος, και με πολύ ικανό σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου ICMS2000. Με λίγες “έξυπνες” λύσεις, το αειθαλές Mirage θα μπορούσε να εκτοξεύσει ακόμη και τις ισραηλινές κατευθυνόμενες βόμβες SPICE που θα οπλίσουν και τα ελληνικά F-16V.
Αναφέρουμε τα παραπάνω για να συνοψίσουμε στο εξής: Η μείωση της πολυτυπίας στην Πολεμική Αεροπορία μας είναι σαφώς ορθολογικός στόχος και πρέπει να συμβεί. Και δεν έπρεπε ποτέ να έχει δημιουργηθεί, αλλά δυστυχώς ακολουθούμε ένα δικό μας “σπασμωδικό” σύστημα αγορών μαχητικών, ως… εποχιακό μίγμα πολιτικών αποφάσεων, επιχειρησιακών αναγκών και πανικόβλητων διαπιστώσεων των εκάστοτε “κενών” μας. Αλλά σε ένα πλανήτη αυτή την εποχή όπου οι εντάσεις ανεβαίνουν, δεν “πετάς” έτσι εύκολα 24 μαχητικά, ολοκληρωμένα ως οπλοσύστημα, με μεγάλη επένδυση σε αυτά, μεγάλη εγχώρια τεχνογνωσία και με αρκετά ακόμη χρόνια προσφοράς μέσα τους.
Ακολουθήστε μας, στο Facebook, στο Twitter, στο YouTube και στο Viber!
