Μήπως αντί για 3 κορβέτες να πάμε σε 3 ακόμη FDI με σοβαρή ελληνική συμμετοχή;

Του αναγνώστη μας, KyrNG

Αφορμή για την ακόλουθη αιρετική σκέψη-πρόταση είναι το πρόσφατο άρθρο στο ptisidiastima.com, με τίτλο «Εξελίξεις στην “Κορβετιάδα”: Κάτι δεν πάει καλά!», όπου όλοι πλέον συνειδητοποιήσαμε ότι όντως κάτι δεν πάει καλά! Σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχουν δύο γενικές προσεγγίσεις: α) περιμένεις να γίνουν τα πράγματα καλά από μόνα τους, ή β) κάνεις εσύ από μόνος σου τα πράγματα καλά. Υιοθετώντας την δεύτερη προσέγγιση, αναπτύσσω εκτενέστερα τη σκέψη μου σε μια εναλλακτική προσέγγιση ναυτικών εξοπλισμών.

Εξελίξεις στην “Κορβετιάδα”: Κάτι δεν πάει καλά!

«Let’s call it a day» λοιπόν. Αφού το πρόγραμμα των κορβετών δεν «τραβάει» και κινδυνεύουμε να αποκτήσουμε ένα πλοίο περιορισμένων δυνατοτήτων χωρίς σημαντική ελληνική συμμετοχή και οφέλη, αναρωτιέμαι μήπως θα ήταν πιο δόκιμο να το εγκαταλείψουμε και να διαπραγματευτούμε σκληρά με τους Γάλλους, για την εγχώρια ναυπήγηση τριών επιπρόσθετων φρεγατών «Κίμων» (FDI HN), σε συνδυασμό με αντιαεροπορικούς πυραύλους Aster 30B1, MICA NG αλλά και ναυτικά βλήματα cruise MdCN; Ας δούμε ψύχραιμα τι ακριβώς προτείνoυμε:

Ακύρωση του προγράμματος των κορβετών με την επίσημη αιτιολογία ότι οι υφιστάμενες προτάσεις δεν καλύπτουν τις ελληνικές απαιτήσεις. Το οποίο είναι και αληθές!
Να μην ενεργοποιηθεί το υφιστάμενο δικαίωμα προαίρεσης για ναυπήγηση στη Γαλλία της 4^ης φρεγάτας κλάσης «Κίμων» Standard 2
Να τροποποιηθεί η παραπάνω προαίρεση (με εύλογη αύξηση κόστους) ώστε να αφορά στην απόκτηση και συναρμολόγηση στην Ελλάδα μίας “Κίμων” Standard 2
Αλλά και ναυπήγηση πάλι στην Ελλάδα, ακόμη δύο φρεγατών Κίμων”, σε νέο Standard 3
Με πρόσκτηση αριθμού πυραύλων Aster 30 Block 1, MICA NG και MdCN.

Ακυρώνοντας το πρόγραμμα των κορβετών

Το προαναφερθέν άρθρο στην ΠΤΗΣΗ ανέλυσε διεξοδικά τα πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα και αδιέξοδα και των δύο προτάσεων για τις κορβέτες. Πλέον είμαστε σε στάδιο αναμονής, αλλά απόφαση για πρόσκτηση κορβετών δύσκολο να γίνει προτού σχηματιστεί νέα κυβέρνηση. Επομένως και οι δύο ανταγωνιστές δεν πιέζονται ιδιαίτερα για βελτίωση των προτάσεών τους, ειδικά στο κομμάτι της ενισχυμένης ελληνικής συμμετοχής. Ίσως και να μην έχουν τα περιθώρια – σίγουρα όχι και την διάθεση – να τα δώσουν όλα στην ελληνική πλευρά (χρηματοδοτικό, πρόσβαση στο σύστημα διαχείρισης μάχης, ναυπηγήσεις, κ.α.) για τρία και μόνο πλοία!

Άρα, από την στιγμή που το πρόγραμμα των κορβετών κατάντησε φθηνότερη λύση ανάγκης και αφορά πλοία που δυστυχώς δεν θα κάνουν την διαφορά στο Αιγαίο, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να ακυρωθεί πλήρως, και να ευχαριστήσουμε τους συμμετέχοντες χωρίς να νιώθουμε και ιδιαίτερες τύψεις, καθώς καμία πρόταση δεν «ενθουσίασε». Οι Ολλανδοί το έχουν πάρει απόφαση, οι Ιταλοί ίσως «παρεξηγηθούν», οι Γάλλοι μάλλον θα χαρούν!

Στη συνέχεια, μήπως θα ήταν πιο δόκιμο να ενεργοποιηθεί το δικαίωμα προαίρεσης της υπάρχουσας σύμβασης (Ν. 4891/18.2.2022) για την 4^ηFDI-HN σε standard 2 και με κλειδωμένη τιμή στα 739 εκ. ευρώ (1 δις μαζί με τα όπλα); Η απάντηση είναι ένα εμφατικό «όχι», καθώς αφορά σε ναυπήγηση στην Γαλλία. Άρα μηδαμινή ελληνική συμμετοχή και για το 4^ο αυτό πλοίο. Ποιο το νόημα ακύρωσης του προγράμματος των κορβετών όπου υπήρχε κάποια ελληνική συμμετοχή, για να πας σε κάτι στο οποίο αυτή είναι ακόμη πιο περιορισμένη;

Φρεγάτες FDI HN: Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα τους

Η πίεση στους κατασκευαστές

Το βασικό ερώτημα είναι ποιος πρέπει να πιέζεται περισσότερο, εμείς ή οι κατασκευαστές; Η προφανής απάντηση είναι εμείς, καθώς οι φρεγάτες Kortenaer χρήζουν άμεσης αντικατάστασης. Από την άλλη, δεν είναι ανάγκη να το διαλαλούμε και στους κατασκευαστές και να χάνουμε το όποιο διαπραγματευτικό πλεονέκτημα. Ας αρχίσουν οι στοχευμένες διαρροές περί αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων και ας δούμε πως ανταποκρίνονται οι εταιρείες.

Η πίεση όμως προς τους σύμμαχους μας Γάλλους ίσως είναι μεγαλύτερη από ό,τι θα μπορούσαν να παραδεχθούν οι ίδιοι. Ας δούμε ποιο θα είναι το αντίκτυπο έτσι και δεν δεχθούν την δική μας αντιπρόταση: Πιθανότατα να μην πάρουν ούτε ένα ευρώ παραπάνω, καθώς ούτε η option της 4^ης Κίμων θα ενεργοποιηθεί, ούτε οι Gowind θα αγοραστούν. Ποιό είναι όμως το δέλεαρ; Μα η επιτυχία τριών επιπρόσθετων πλοίων της κλάσης FDI δυνητικού κόστους 3,5 έως 4 δις ευρώ και τα οφέλη περαιτέρω βελτίωσης της σε standard 3 (βλέπε παρακάτω). Ναι, αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερες παροχές προς την ελληνική πλευρά, αλλά και μεγαλύτερες προοπτικές συνεργασίας στο μέλλον.

ThinkOutOfTheBox: Αγορά 2 επιπλέον φρεγατών FDI συν 3 La Fayette, αντί για 3 κορβέτες

Περί Standard 2 και Standard 3

To Standard 2 των φρεγατών Κίμων θα επιλύσει τις περισσότερες «ελλείψεις» του standard 1, όταν ολοκληρωθεί, χωρίς όμως να καλύπτει πλήρως τις μελλοντικές προκλήσεις του ΠΝ, με κυριότερη την έλλειψη συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου (ECM). Τότε τι θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει ένα μελλοντικό/δυνητικό Standard 3, δηλαδή ένα ακόμη πιο εξελιγμένο και κυρίως ολοκληρωμένο πλοίο;

Ανάπτυξη με ισχυρή ελληνική συμμετοχή ενός σύγχρονου συστήματος ECM, κομμένου και ραμμένου για τις φρεγάτες “Κίμων”. Κατ’ αρχάς, η ανάπτυξη και εγκατάσταση σύγχρονου ECM είναι αυτονόητη και πρέπει να προγραμματιστεί άμεσα. Τα οφέλη, όμως, μιας ελληνικής συμμετοχής στην ανάπτυξη αυτή είναι σημαντικά. Ας επωμιστούμε μέρος του κόστους. Αρκεί να είναι σε μεγάλο βαθμό «δικό μας». Οι Τούρκοι δηλ. πως το κάνουν;
Ολοκλήρωση πυραύλων MICA NG, ως οικονομικότερη λύση αντιαεροπορικής άμυνας και εισαγωγή τους σε μίγμα με Aster 30 στις φρεγάτες. Ας δούμε λίγο την λογική εισαγωγής του πυραύλου MICA NG. Κατ’ αρχάς, ενισχύει την διακλαδικότητα καθώς το βλήμα χρησιμοποιείται ήδη επιτυχώς από την ΠΑ. Αν και οι “Κίμων” θα έχουν ως κύριο ρόλο την αεράμυνα περιοχής, δεν είναι ανάγκη να διατίθεται το σύνολο των μονάδων αυτών σε τέτοιο ρόλο. Αντίθετα, θα μπορούσαν κάποιες μονάδες, σε ρόλο «γενικών καθηκόντων», να είναι εξοπλισμένες με φθηνότερα βλήματα όπως τα MICA NG, ικανών όμως δυνατοτήτων για αυτοπροστασία, ή ακόμα καλύτερα με ένα μείγμα Aster 30/MICA NG, για παράδειγμα σε αναλογία 8/24. Αυτό έχει το επιπρόσθετο πλεονέκτημα ότι το ήδη παραγγελθέν απόθεμα Aster 30 μπορεί να διανεμηθεί στα έξι πλοία. Η εισαγωγή έτερου πυραύλου (ESSM ή CAMM-ER) παρά τις επιδόσεις τους ίσως να μην είναι τόσο εύκολη στο SETIS. Ειδικά δε στους CAMM, υπάρχει και το μεγάλο μειονέκτημα της εισαγωγής εντελώς νέου πυραύλου.
Ολοκλήρωση πυραύλων Aster 30 Block 1 με δυνατότητες αναχαίτισης βαλλιστικών πυραύλων. Η ολοκλήρωση των πυραύλων αυτών είναι αναγκαία μετά τις τουρκικές προκλήσεις και την ανάπτυξη των πυραύλων Tayfun. Δεν είναι φυσικά ανάγκη να αγοραστεί μεγάλος αριθμός από τους πανάκριβους αυτούς πυραύλους, ενώ μπορούν να συνυπάρχουν στο ίδιο πλοίο με «απλούς» Aster 30 ή/και MICA NG ανάλογα με την αποστολή.
Τοποθέτηση δύο εκτοξευτών Sylver A70 (σε αντικατάσταση ισάριθμων A50) για βλήματα MdCN (Scalp Naval), παράλληλα με πιστοποίηση εκτόξευσης πυραύλων Aster από τους ίδιους. Η υιοθέτηση Sylver A70 έχει νόημα μόνο αν το ΠΝ πραγματικά έχει τον διακαή πόθο να εξοπλίσει τις Standard 3 με πυραύλους cruise, και εφόσον οι εκτοξευτές αυτοί πιστοποιηθούν για εκτόξευση πυραύλων Aster 30 και το κόστος είναι λογικό. Σε διαφορετική περίπτωση, η ύπαρξη αποκλειστικών εκτοξευτών για τους MdCN μειώνει δραματικά τις επιλογές φόρτου αντιαεροπορικών πυραύλων, και μάλλον δεν έχουμε τέτοια πολυτέλεια. Προφανώς Sylver Α70 έχει νόημα να τοποθετηθούν μόνο στην 5^η και 6^η φρεγάτα “Κίμων”, μετά από σχετική μελέτη με ελληνική συμμετοχή, για μείωση του κόστους.
Πιστοποίηση και εγκατάσταση του (πολυπόθητου για αρκετούς) συστήματος STRALES στο κύριο πυροβόλο. Αν το ΠΝ θεωρεί ότι το χρειάζεται, θα μπορούσε να το παραγγείλει απευθείας στις Standard 3 και πιθανά να το εγκαταστήσει εκ των υστέρων στις Standard 2.
Συστήματα laser για αντιμετώπιση επιθέσεων κορεσμού ή loitering ammunitions κ.α., ως πεδίο δόξης λαμπρό να ενσωματωθούν σταδιακά και βάσει αναγκών και εξελίξεων. Ιδέες να υπάρχουν και μακάρι με ελληνική συμμετοχή.

Είναι ανάγκη να έρθουν σε Standard 3 όλες οι φρεγάτες «Κίμων»; Φυσικά και όχι, ούτε και είναι άλλωστε αυτό εφικτό. Ας αναλογιστούμε όμως την ισχύ πυρός του στόλου μας με έξι νέες φρεγάτες σε ένα δικτυοκεντρικό θέατρο επιχειρήσεων, πλήρως διασυνδεδεμένες μεταξύ τους, μεταφέροντας την εικόνα από έξι ραντάρ SeaFire στο διακλαδικό κέντρο επιχειρήσεων.

H ελληνική συμμετοχή

Το κλειδί σε μια τέτοια αντιπρόταση είναι το ποσοστό ελληνικής συμμετοχής. Οι Γάλλοι ήδη δεσμεύονται για ένα ποσοστό της τάξης του 30% στο πρόγραμμα των κορβετών. Με σκληρή διαπραγμάτευση όμως – και εφόσον γίνει ξεκάθαρο στους Γάλλους ότι προσβλέπουμε και σε εναλλακτικές λύσεις – η ελληνική συμμετοχή θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 40%. Ποσοστό διόλου αμελητέο, το οποίο επιστρέφει στην ελληνική οικονομία σε τομείς αιχμής. Ποσοστό το οποίο πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτο.

Ας αναρωτηθούμε, επομένως, ποια τα οφέλη του 30% επί ενός προγράμματος κορβετών ύψους 1,65 δις (περίπου 0,5 δις επιστροφή στην ελληνική οικονομία), έναντι ενός ποσοστού 40% επί ενός προγράμματος τριών επιπρόσθετων φρεγατών ύψους 3,5 δις έως 4 δις ευρώ (εδώ η επιστροφή φθάνει περίπου από 1,4 έως 1,6 δις ευρώ). Ή αν το δούμε λίγο διαφορετικά, 1,15 δις ευρώ καθαρή εκροή στην περίπτωση των κορβετών και 2,1 έως 2,4 δις ευρώ καθαρή εκροή στην περίπτωση των τριών επιπρόσθετων φρεγατών. Και βέβαια το επίπεδο τεχνογνωσίας που θα αποκτηθεί στην δεύτερη περίπτωση δεν συγκρίνεται καν.

Η ελληνική συμμετοχή, φυσικά, δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο στο ναυπηγικό οικοσύστημα. Αντίθετα, πρέπει να ωφεληθούν περισσότερες εταιρείες – και σε αυτό η Naval Group προηγείται ήδη έναντι της Fincantieri – με σημαντικότερες τις εταιρείες ανάπτυξης ηλεκτρονικών και λογισμικού. Η Thales Hellas θα μπορούσε να αναλάβει σε συνεργασία με τη Naval Group την υποστήριξη των CMS SETIS, στο οποίο θα μπορούσε να υπάρχει πλήρης πρόσβαση από την ελληνική πλευρά. Άλλωστε η τοποθέτησή του σε έξι ελληνικά πλοία και δυνητικά και σε απόκτηση Ευρωκορβετών, θα είναι ένα ισχυρό κίνητρο για την κατασκευάστρια εταιρεία να «ενδώσει» στις αυστηρές ελληνικές απαιτήσεις. Αντίστοιχες κινήσεις όπως η Naval Group πρέπει να κάνει φυσικά και η MDBA, η οποία θα ωφεληθεί αρκετά από το πλήθος των οπλικών συστημάτων που θα αποκτηθούν από το portofolio της.

Γαλλικές αμυντικές περικοπές: Κίνδυνος το ΠΝ να είναι ο μοναδικός χρήστης της FDI;

Τα τοπικά ναυπηγεία

Η λογική της σκέψης για πρόσκτηση μιας Κίμων Standard 2 και δύο Κίμων Standard 3 και η προσεκτική χρήση των όρων «συναρμολόγηση» και «ναυπήγηση», έχει να κάνει με την επιλογή των ναυπηγείων που θα αναλάβουν το πρόγραμμα αυτό. Αυτή την στιγμή, τα δύο μεγάλα της χώρας βρίσκονται σε μεταβατική κατάσταση εξυγίανσης. Διάφορες πολιτικές και αντιδράσεις καθυστέρησαν έμπρακτα την έγκαιρη εξυγίανσή τους, οπότε ήταν ιδιαίτερα αμφίβολη η εύλογη παράδοση πλοίων, που σε συνδυασμό με τα οφέλη της ταχύτατης παράδοσης των γαλλικής κατασκευής, οδήγησε στο πρόγραμμα «Κίμων».

Γαλλικές φρεγάτες FDI: κομμάτια από ελληνικά χέρια!

Το καταλυτικό ερώτημα όμως παραμένει. Ποιο ναυπηγείο πρέπει και μπορεί να αναλάβει ένα υποθετικό πρόγραμμα επιπρόσθετων φρεγατών; Αν βάλουμε στην άκρη τις πολιτικές φιλοδοξίες και τα τοπικά συμφέροντα, η λογική θα προέκρινε τα Ελληνικά Ναυπηγεία (Σκαραμαγκά). Κατ’ αρχάς, έχουν ήδη συνάψει συμφωνία με τη Naval Group για το πρόγραμμα των κορβετών η οποία θα μπορούσε ευκολότερα να τροποποιηθεί. Επιπρόσθετα στα ναυπηγεία αυτά έχουν ναυπηγηθεί οι κυριότερες σύγχρονες μονάδες του ΠΝ, οι φρεγάτες MEKO 200HN και τα υποβρύχια Type 214. Ακόμη τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, από πλευράς εγκαταστάσεων και ίσως και τεχνογνωσίας, μάλλον υστερούν έναντι του Σκαραμαγκά. Αυτό όμως δεν αποκλείει κάποια μορφή συνεργασίας ανάμεσα στα ναυπηγεία, όπου συγκεκριμένα μπλοκ μπορούν να κατασκευάζονται σε ένα και να μετακινούνται στο άλλο. Καλή θέληση να υπάρχει και πνεύμα συνεργασίας.

Όσον αφορά στους όρους «συναρμολόγηση» και «ναυπήγηση», πρέπει να διευκρινιστεί ότι η εμπλοκή ελληνικών ναυπηγείων θα γίνει με σταδιακή αύξηση της ελληνικής συμμετοχής. Έτσι, θα πρέπει να προβλεφθεί η μετάβαση προσωπικού για εκπαίδευση στη Γαλλία, κατά την διάρκεια ναυπήγησης της 3^ης φρεγάτας «Κίμων», το οποίο στη συνέχεια θα αναλάβει τη συναρμολόγηση της 4^ης φρεγάτας εγχώρια με τμήματα που έχουν κατασκευαστεί στην Γαλλία και την Ελλάδα, ενώ τα ελληνικά ναυπηγεία θα αναλάβουν πλήρως τη ναυπήγηση της 5^ης και 6^ης φρεγάτας με αυξανόμενη ελληνική συμμετοχή. Η προσέγγιση αυτή είναι πραγματιστική, και λαμβάνει υπόψη την σημερινή κατάσταση του εγχώριου ναυπηγικού οικοσυστήματος, αλλά και αρκετά προσγειωμένη ώστε να περιορίσει το κόστος. Η ύπαρξη Standards 2 & 3 στο πρόγραμμα εξυπηρετεί αυτό ακριβώς τον σκοπό, βαθμιαίας επαναφοράς τεχνογνωσίας και εκπαίδευσης, αλλά και παροχής ικανού χρόνου για σχεδίαση των απαιτούμενων αλλαγών.