του Pierre Haski, ρθρογράφος του περιοδικού L’ Obs
Στo γεωπολιτικό no man’s land στα ανατολικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχει φυσικά η Ουκρανία σε εμπόλεμη κατάσταση και η Μολδαβία σε αναμονή. Υπάρχει, όμως, επίσης, η Λευκορωσία, η πιο θλιβερή χώρα αυτής της περιοχής. Τουλάχιστον η Ουκρανία γνωρίζει για ποιον λόγο πολεμά και ελπίζει ότι μία μέρα θα ενταχθεί στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η Λευκορωσία, πάλι, σε επισφαλή ειρήνη, δεν έχει σήμερα άλλο μέλλον από το να συμπορευτεί με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, αν δεν θέλει να απορροφηθεί από αυτόν. Η προοπτική αποκοπής από τον ρωσικό ζυγό και απελευθέρωσης από την αυταρχική κυβέρνηση του Αλεξάντρ Λουκασένκο, δυστυχώς, δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.
Έπεσε στον Λουκασένκο, που μέχρι χθες ήταν υπερήφανος για την κυριαρχία της χώρας του απέναντι στις ορέξεις του Πούτιν, να αναγγείλει εν είδει εκπροσώπου του Κρεμλίνου ότι ρωσικά πυρηνικά όπλα μεταφέρονται στο έδαφος της χώρας του. Ο τύραννος του Μινσκ χρειάστηκε να αλλάξει πέρυσι το Σύνταγμα και να υπογράψει συμφωνία με τη Μόσχα για να μπορέσει να αποκτήσει τα πυρηνικά όπλα, που πριν από τρεις δεκαετίες είχε εγκαταλείψει. Σήμερα, το Κρεμλίνο τον στρατολογεί για έναν νέο γύρο ψυχολογικού πολέμου κατά της Δύσης που περιλαμβάνει την απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων. Ο Λουκασένκο μιλάει, αλλά η Μόσχα αποφασίζει.
Λίγο ενδιαφέρει ότι αυτή η απειλή είναι κούφια. Η Ρωσία δεν έχει ανάγκη από το έδαφος της Λευκορωσίας για να πλήξει την Ουκρανία με τακτικό πυρηνικό όπλο. Αυτό που έχει σημασία είναι το πολιτικό μήνυμα. Η Λευκορωσία έχει χάσει κάθε στρατηγική αυτονομία και έχει γίνει παράρτημα της Ρωσίας.
Ή μάλλον έχει ξαναγίνει. Γιατί αυτή η επιστροφή έχει ένα άρωμα «back in the USSR». Αν ο Πούτιν θέλει να κλιμακώσει τον πόλεμο, η Λευκορωσία δεν θα έχει άλλη επιταγή από το να τον ακολουθήσει. Αυτή η χώρα, κανονικά, θα έπρεπε να ήταν παρούσα στο Κισινάου, στη συνεδρίαση της «Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας». Όμως, ο Λουκασένκο έχασε την ελευθερία πολιτικών κινήσεων όταν νόθευσε τις εκλογές του 2020 και κατέστειλε το κίνημα διαμαρτυρίας. Η Δύση τού επέβαλε κυρώσεις κι εκείνος στράφηκε στον Πούτιν, το φιλί του θανάτου της κυριαρχίας.
Eίχαμε ξεχάσει την έκταση των διαδηλώσεων στο Μινσκ. Η υποψήφια της αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια αναγκάστηκε να εξοριστεί. Και στις φυλακές της χώρας υπάρχουν σήμερα 1.500 πολιτικοί κρατούμενοι (σε συνολικό πληθυσμό δέκα εκατομμυρίων). Ένας Ευρωπαίος ηγέτης έλεγε πρόσφατα σε μία ιδιωτική συζήτηση ότι οι κυρώσεις οδήγησαν τη Λευκορωσία στην αγκαλιά της Ρωσίας. Αλλά η Δύση δεν είχε άλλο τρόπο να αντιδράσει. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ριζοσπαστικοποίηση των διπλωματικών θέσεων δεν ήταν δυνατόν τότε να προβλεφθούν.
Η θλιβερή μοίρα της Λευκορωσίας εξαρτάται σήμερα από την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία. Συνδέοντας την τύχη του με εκείνη του Πούτιν, ο Λουκασένκο γνωρίζει ότι δεν θα επιβιώσει πολιτικά αν πέσει ο άρχων του Κρεμίνου. Οι Λευκορώσοι, αντιθέτως, μόνο κερδισμένοι θα βγουν από μία νίκη της Ουκρανίας, που θα είναι και δική τους.
