Αν κάποιος περίμενε πως θα αργούσαν τα αρνητικά δημοσιεύματα για τα τεθωρακισμένα οχήματα μάχης (ΤΟΜΑ), Bradley M2A2 ODS-SA, που είναι προς παραχώρηση από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα, μάλλον θα ήταν εκτός τόπου και χρόνου της εγχώριας αμυντικής πραγματικότητας. Όπου οποιαδήποτε εξοπλιστική προσπάθεια δεν απολαμβάνει “ειδικής μεταχείρισης” και “αίγλης”, θεωρείται λάθος, ακριβή, ή και άχρηστη. Και ειδικά, αν αυτή αφορά μεταχειρισμένα (και αμερικανικά). Λογικό είναι λοιπόν, και τα Bradley που τώρα συζητά η χώρα μας, να ονοματίζονται “ακριβά και άχρηστα”.
Ποιος μπορεί να ξεχάσει ανάλογα δημοσιεύματα για τα OH-58D Kiowa Warrior; Ο Ελληνικός Στρατός απέκτησε 70 ελικόπτερα, εκ των οποίων τα 36 επιχειρησιακά, για κόστος που δεν ξεπέρασε τα… 50 εκ. ευρώ. Όσοι έχουν καλή μνήμη, θα θυμούνται πως υπήρξαν ισχυρισμοί πως οι Αμερικανοί θα δαπανούσαν για την καταστροφή τους (!), και βρεθήκαν οι “αφελείς” Έλληνες που πλήρωσαν να τα πάρουν. Τώρα βέβαια που τα βλέπουμε να μετέχουν συνεχώς σε ασκήσεις, λίγοι ανακαλούν εκείνες τις “αναλύσεις”. Ευτυχώς βρέθηκε ο τότε Α/ΓΕΣ, Στρατηγός Αλκιβιάδης Στεφανής, και προχώρησε την προμήθεια τους.
Μπορούμε να ξεχάσουμε την ιστορία των Μ1117; Θυμάται κανείς τους χαρακτηρισμούς; “Άχρηστα”, “από το νεκροταφείο”, “σαπάκια”, “δεν μας αφήνουν ούτε χέρι να τους βάλουμε”, “δεν θα μας τα δώσουν ποτέ”. Αν δεν ήταν ο Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος να πιέσει μέχρι τέλους, ο ΕΣ θα είχε χάσει 1.200 ιδιαίτερα χρήσιμα τεθωρακισμένα οχήματα. Και πριν λίγες μέρες έφυγε για αποστολή ο Ελληνικός Λόχος Ελιγμού για τα Βαλκάνια, με Μ1117, όπου υποθέτουμε κάποιοι θα ήταν ικανοποιημένοι να στέλναμε, αντί για αυτά, τζιπάκια Mercedes GD240 με τα… πάνινα κουβούκλια.
Η επιλογή των M2A2-ODS
Πάμε τώρα στα Bradley: Όταν η αλλαγή ηγεσίας στο ΥΠΕΘΑ απομάκρυνε την προοπτική της δημιουργίας ενός εργοστασίου στην Ελλάδα για κατασκευή 205 καινούργιων ΤΟΜΑ, τύπου Lynx της Rheinmetall, με παράλληλη παραλαβή 200-300 Marder 1A3/A5 (μια λύση πολύ πιο ολοκληρωμένη που θα έφερνε και βιομηχανικό έργο στη χώρα, σαφώς πιο ακριβή, αλλά και με τακτοποίηση οικονομικών εκκρεμοτήτων με τη γερμανική πλευρά), η ηγεσία του ΓΕΣ δεν είχε άλλη επιλογή από το να στραφεί στις ΗΠΑ για μεταχειρισμένα Bradley. Καθώς από το 2018 μας είχαν προσφερθεί 367 έκδοσης Μ2Α0, ουσιαστικά δηλαδή παροπλισμένα που η Ελλάδα θα αναβάθμιζε σε Μ2Α3. Αυτή η προμήθεια δεν προχώρησε, οπότε από το 2020 άρχισε το ΓΕΕΘΑ να πιέζει για την πολύ πιο σύγχρονη έκδοση Μ2Α2 ODS-SA.
Αν και φτάσαμε κοντά να πετύχουμε το στόχο παραχώρησης τους, ειδικά μετά το ταξίδι στις ΗΠΑ το 2021 του τότε Α/ΓΕΕΘΑ, το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία ανέτρεψε τα πάντα. Τότε ήταν που μας έγινε πρόταση να στείλουμε ότι είχαμε από τα σοβιετικής εποχής ΒΜΡ-1Ost στην Ουκρανία, και να παραλάβουμε γερμανικά Marder 1A3. Αυτό έγινε αποδεκτό από την Ελλάδα στη λογική του 1 προς 1, δηλαδή πρώτα να έρχονται ΤΟΜΑ και μετά να φεύγουν τα ΒΜΡ-1. Αλλά και εκεί φοβικά κάναμε ανταλλαγή μόλις 40 τεθωρακισμένων, καθώς και πάλι είχαμε σφοδρές εσωτερικές αντιδράσεις, που έφθασαν να μιλούν (και να επιμένουν ακόμη και σήμερα) για “αφοπλισμό των νησιών” και για “απώλεια του κανονιού 73 χιλιοστών που είχε το BMP-1” (άσχετο αν το… υπερκανόνι αυτό δεν έβρισκε στόχο και δεν λειτουργούσε εδώ και χρόνια).
Βέβαια οι Ουκρανοί που δίνουν τη μάχη δεν έχασαν την ευκαιρία, οπότε από το να παραλαμβάνουν ξεπερασμένα ΒΜΡ-1 από την Ελλάδα, ή BTR από τη Σλοβενία και τη Βουλγαρία, προτίμησαν να ζητήσουν και να πάρουν προηγμένα αμερικανικά τεθωρακισμένα Bradley M2A2, γερμανικά Marder 1A3, όπως και σουηδικά CV-90. Εμείς από την άλλη μείναμε με τα “διαμάντια του στέματος”, τα BMP-1 που υπερασπίστηκαν μέχρις εσχάτων συγκεκριμένοι εγχώριοι υπερπατριωτές… Οι οποίοι βέβαια, όταν εκατοντάδες από αυτά, πριν λίγα χρόνια, η χώρα μας τα απέσυρε και τα δώριζε σε Αίγυπτο και Ιράκ, δεν είχαν πει κουβέντα.
Τελικά, πριν λίγους μήνες, ήρθε η επιστολή του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, όπου ανάμεσα σε όσα μας προσφέρουν οι ΗΠΑ αναφέρονταν και 60 Bradley (έγιναν 62), ως παραχώρηση “πλεονάζοντος υλικού”, δηλαδή δωρεάν το όχημα, με τα όποια κόστη μεταφοράς/ενεργοποίησης να τα αναλαμβάνουμε εμείς.
Αυτά, έκδοσης M2A2 ODS-SA είναι αναμφίβολα λίγα, αλλά σαφώς είναι μια “αρχή”. Και το ΓΕΣ πέρυσι ζήτησε να μάθει αν υπάρχουν Μ2Α2 στις ΗΠΑ που θα μπορούσε να αποκτήσει άμεσα, έστω και με κάποιο κόστος. Καθώς ο Αμερικανικός Στρατός έχει δεσμεύσει πολλά “πλεονασματικά” Μ2Α2 για την Ουκρανία, ρωτήθηκε και ο κατασκευαστής του οχήματος, η BAE Systems και αυτή απάντησε θετικα. Έτσι επιτροπή του Ελληνικού Στρατού πήγε στις ΗΠΑ, επιθεώρησε τα “δωρεάν παραχώρησης”, και μετά πήγε και σε συνεργάτη της κατασκευάστριας στην Texarcana του Τέξας, όπου είδε πολλά οχήματα, εκ των οποίων επέλεξε τα 102 σε καλύτερη κατάσταση.
Έτσι τα 62 Bradley M2A2 ODS-SA που προσφέρει η αμερικανική κυβέρνηση είναι σε καλή κατάσταση, και χρήζουν εργοστασιακής συντήρησης (όχι φθηνή, αλλά όχι και πανακριβή). Τα υπόλοιπα όμως, 102 M2A2 ODS-SA που έχει στην κατοχή της η BAΕ Systems, δεν είναι σε ίδια φάση, κάτι αναμενόμενο καθώς προορίζονταν για απόθεμα ανταλλακτικών.
Έτσι εμφανίστηκαν δημοσιεύματα για “υψηλά κόστη”, για “κακή κατάσταση”, για “τιμές κοντά στην αγορά νέου ΤΟΜΑ”. Ποια είναι η αλήθεια; Οι εκτιμήσεις για το κόστος εργοστασιακής ανακατασκευής των 62 που προσφέρουν δωρεάν οι ΗΠΑ, λένε πως δεν θα ξεπεράσει το 1 εκατ. ευρώ ανά όχημα. Ενώ το κόστος επαναφοράς σε υπηρεσία με εκτεταμένο εκσυγχρονισμό, των 102 από το στοκ της BAE, μπορεί να φτάσει στα 3 ή έως 4 εκατ. ευρώ το όχημα. Δηλαδή, στην χειρότερη των περιπτώσεων, το σύνολο για 164 M2A2 ODS-SA με επίπεδο κοντά στο Μ2Α3, δεν θα ξεπεράσει τα 500 εκ. ευρώ. Αλλά για οχήματα με “μηδενικά χιλιόμετρα”, όπως λέγεται, πλήρως ανακατασκευασμένα (zero-time/zero miles είναι ο σχετικός όρος).
Μας συμφέρει αυτή η τιμή ή όχι; Είναι προς συζήτηση. Μεταφέρουμε όμως, αυτό που έλεγε ο ΕΣ (τουλάχιστον μέχρι πέρυσι), ότι με την αρχική παραγγελία θα στηθεί γραμμή συντήρησης και εκσυγχρονισμού για Bradley στην Ελλάδα. Με στόχο, όταν ο Αμερικανικός Στρατός θα ξεκινήσει να αποσύρει Μ2Α2Α3 από υπηρεσία, αυτά να μπορεί να παραλαμβάνονται από εμάς, ώστε να αντικαθιστούν Μ113Α1. Τα οποία σήμερα, μιας και δεν υπάρχει τίποτα άλλο, κάνουν στη χώρα μας και ρόλο “τεθωρακισμένου μάχης” (ΤΟΜΑ), έστω με ένα πολυβόλο πενηντάρι… Μην ξεχνάμε πως οι ανάγκες μας για ΤΟΜΑ φθάνουν τα 1.000 οχήματα!
Με λίγα λόγια, πρόθεση είναι τα 164 Bradley, να μπουν ως τα πρώτα του τύπου σε ελληνική υπηρεσία, να πληρώσουμε μία φορά τη δημιουργία υποδομών (όπως θα κάναμε για κάθε νέο οπλικό τύπο), να αγοραστούν μια φορά τα ειδικά εργαλεία, και μετά, κάθε επόμενο όχημα να ανακατασκευάζεται στην Ελλάδα.
Καθώς οι Κλαδάρχες γνωρίζουν τη δουλειά τους καλύτερα από όλους τους “πολεμιστές του καναπέ”, αυτό που μάλλον θα κάνει ο ΕΣ, θα είναι να στείλει νέα επιστολή που να περιλαμβάνει και τα 62 οχήματα της επιστολής Μπλίνκεν, και τα 102 επιπλέον. Φυσικά δεν θα σταματήσει το ΓΕΣ να ψάχνει για περισσότερα οχήματα του τύπου αλλά θα εξετάζει και άλλες λύσεις, από εκσυγχρονισμό των Μ113 μέχρι αγορά νέων ΤΟΜΑ επιπέδου Lynx/CV90. Διαφορετικά αν ξανά ολιγωρήσουμε και αυτά τα Bradley θα καταλήξουν να πολεμούν στις πεδιάδες της Ουκρανίας.
Ελληνικές επιλογές
Ιδανικά ο Ελληνικός Στρατός θα ήθελε υπερσύγχρονα ΤΟΜΑ (επιπέδου Lynx/CV90/Puma κ.α.) για τις επιλαρχίες των Leopard 2HEL, και μετά με μεταχειρισμένα να συμπληρώσει τις δυνάμεις που θα συνοδεύουν τα άλλα άρματα μάχης. Επίσης, θα ήθελε να εκσυγχρονίσει και περίπου 1.000 Μ113 σε επίπεδο Μ113 Α3 ή ανώτερο, δημιουργώντας έτσι μια ίσχυρη δύναμη ελιγμού. Αλλά από κάπου πρέπει να ξεκινήσει.
Δυστυχώς η αγορά νέων TOMA μόνο φθηνή δεν είναι: Ενδεικτικά αναφέρουμε πως η Σλοβακία στο τέλος του 2022 συμφώνησε για αγορά 152 CV90, με 1,37 δις δολάρια (9 εκατ. το ένα). Ενώ η Τσεχία για 246 CV90, σε περυσινή παραγγελία θα πληρώσει 2,2 δις δολάρια (και εδώ 9 εκατ. το ένα). Αναφέρουμε το συγκεκριμένο σύγχρονο ΤΟΜΑ ως σύγκριση, γιατί έχει κάνει πολλές πωλήσεις και θεωρείται από τα “λογικά” σε τιμή. Οπότε μια προμήθεια Bradley, μεταχειρισμένων αλλά ανακατασκευασμένων, στο ένα τρίτο της τιμής νέων, και με προοπτική ροής πολλών ακόμη, εμφανίζεται ως μια τίμια επιλογή. Αν και ξαναλέμε, δεν μπορούμε να μην βλέπουμε το παράδειγμα της Ουγγαρίας, που συμφώνησε να αγοράσει Lynx και εξασφάλισε την κατασκευή 2 εργοστασίων τοπικά, ένα για την παραγωγή τους και ένα για τα πυρομαχικά τους!
Έτοιμο το πρώτο εργοστάσιο για Lynx στην Ουγγαρία. Στην Ελλάδα… Market Pass
Βέβαια, βλέποντας όλη την εγχώρια αρνητική δημοσιότητα για τα Bradley, υποψιαζόμαστε πως και αυτά ίσως έχουν την τύχη που είχαν παλαιότερα τα 400 αμερικανικά άρματα Μ1Α1 Abrams, τα άλλα 40 MLRS (που τα είχαν ήδη επιλέξει Έλληνες αξιωματικοί και τα βρήκαν έτοιμα και “μαρκαρισμένα” οι επόμενοι ενδιαφερόμενοι), τα 76 αμφίβια AAV-7RAM/RS, δηλαδή ιστορίες απόκτησης μεταχειρισμένου αλλά υψηλής αξίας υλικού, που δεν υλοποιήθηκαν. Είπαμε, το μεταχειρισμένο υλικό δεν έχει την αίγλη του “καινούργιου”, δεν έχει το απαραίτητο “ταρατατζούμ”. Κυρίως όμως δεν έχει ισχυρό και ακριβό lobbying!
ThinkOutOfTheBox: M3 Bradley για την Ελλάδα αντί για M2…. επίσης Bradley!
Να πούμε βέβαια πως το μεταχειρισμένο υλικό που θέλει συντήρηση/εκσυγχρονισμό δεν “συμφέρει” και τα στελέχη του ΕΣ. Καθώς δημιουργούνται πολύ μεγάλες ανάγκες για ανθρώπους και εργασία από πλευράς του στρατεύματος, ώστε να γίνονται αυτές οι εργασίες. Αντίθετα είναι πολύ καλύτερο να παραλαμβάνονται ολοκαίνουργια υλικά. Και αν εξαιρέσουμε τον εκσυγχρονισμό των 400 αρμάτων Μ48Α5 σε επίπεδο MOLF, o ΕΣ δεν φημίζεται για τέτοια προγράμματα. Τα αντίστοιχα περί εκσυγχρονισμού των εκτοξευτών MLRS και των ελικοπτέρων AH-64A Apache καρκινοβατούν, το ίδιο και οι όποιες προσπάθειες για ανανέωση των Leopard 2A4.
Δυστυχώς, με αυτή την τακτική αναβλητικότητας, όσα Κέντρα Καινοτομίας και να ιδρύσουμε, δεν θα πετύχουμε τίποτα. Όσο οι αποφάσεις της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας είναι δέσμιες της “δημοσιότητας”, δεν θα συμβεί τίποτα. Ούτε έχει λογική να παραμένουμε αδρανείς, να θέλουμε μόνο “καινούργια”, να μην κοιτάμε ούτε καν προτεινόμενες ελληνικές λύσεις π.χ. περί εκσυγχρονισμού των M113/Leonidas 1 &2. Και ενώ ο γείτονας εξοπλίζεται, ονειρευόμαστε λύσεις “μαγικές” και συνήθως της τελευταίας στιγμής.
Ακολουθήστε μας, στο Facebook, στο Twitter και στο YouTube!
