Το απίθανο μπέρδεμα που έχει συμβεί στην ευρωπαϊκή αεροδιαστημική βιομηχανία με τα δύο παράλληλα προγράμματα κατασκευής μαχητικού 6ης γενιάς δεν έχει προηγούμενο. Έτσι έχουμε να τρέχουν ταυτόχρονα, αλλά χωρίς να συνδέονται τεχνολογικά, το γαλλογερμανικό FCAS και το κυρίως βρετανικό Tempest.
Στο γαλλογερμανικό -και με ισπανική συμμετοχή- πρόγραμμα είχαμε νέα καθυστέρηση καθώς «πέφτει ξύλο» στα παρασκήνια για το ποια εταιρία θα ηγηθεί και θα καθορίσει τις βασικές προδιαγραφές. Αντιμέτωπες είναι η γαλλική Dassault και η γαλλογερμανοισπανικής ιδιοκτησίας Airbus Defence. Ο επικεφαλής της Dassault δήλωσε προ ημερών πως το πρόγραμμα θα καθυστερήσει ακόμη ένα χρόνο, από το 2027 στο 2028, για να παρουσιάσει ένα πρωτότυπο και πως «υπάρχουν ζητήματα διαφορετικής αντίληψης που πρέπει να λυθούν, αλλά είναι δεδομένο πως η Dassault θα ηγείται του προγράμματος και αυτό πρέπει να γίνει δεκτό από όλες τις εταιρίες». Η απάντηση από πλευράς Airbus ήταν πως «βεβαίως θα ηγηθεί η Dassault, αλλά εμείς θα είμαστε βασικοί συνεργάτες και όχι απλοί προμηθευτές».
Αυτή τη στιγμή το πρόγραμμα έχει επιμεριστεί σε 7 επιμέρους: αεροσκάφος, κινητήρας, νέα όπλα, τεχνολογία stealth, μη επανδρωμένα «συνοδοί» του κυρίως αεροσκάφους, αισθητήρες, cloud δεδομένων και δικτύωσης των αεροσκαφών. Σε 6 από αυτά έχουν ολοκληρωθεί οι συμφωνίες εξέλιξης και απομένει η μια, αλλά είναι φανερό πως δύσκολα θα επιτευχθεί συντονισμός. Το όλο θέμα είναι κρίσιμο καθώς η Dassault στην πράξη εκπροσωπεί το γαλλικό κράτος και το γαλλικό αεροδιαστημικό κατεστημένο, ενώ η Airbus Defence έχει μεν γαλλική συμμετοχή αλλά επηρεάζεται από το γερμανό μέτοχο σε ότι αφορά τις προδιαγραφές και την εμπορική διαχείριση του προγράμματος.
Πέρα τώρα από τη Μάγχη, στη Βρετανία, όπου η British Aerospace (ΒΑΕ) έχει διαλέξει το δικό της δρόμο για το Tempest, υπάρχει υπόσχεση για παρουσίαση πρωτοτύπου το 2027 (αισιόδοξο κατά την άποψη μας) ενώ ήδη στο πρόγραμμα έχουν προσχωρήσει η Ιταλία μέσω Leonardo και η Σουηδία μέσω Saab. Τον κινητήρα τον εξελίσσει η Rolls-Royce, ενώ η MBDA UK μελετά τον οπλισμό. Το νέο της βρετανικής κοινοπραξίας όμως είναι πως γίνονται συζητήσεις και με την Ιαπωνία για συνεργασία, που μπορεί να φθάσουν έως και την συγχώνευση με το εκεί πρόγραμμα μαχητικού 6ης γενιάς F-X. Αν αυτό συμβεί το βρετανοιταλικο project θα πάρει μεγάλες διαστάσεις γιατί θα εξασφαλίσει ένα μεγάλο πελάτη (την Ιαπωνία) αλλά και τη σημαντική τεχνογνωσία που διαθέτει η ασιατική χώρα. Έτσι ήδη τα βρετανικά ΜΜΕ πανηγυρίζουν ότι «ξεφτιλίστηκαν οι Γάλλοι» και πως «εμείς προχωράμε». Το ζήτημα όμως και για τα δύο προγράμματα παραμένει: Το κόστος εξέλιξης μαχητικού 6ης γενιάς είναι τεράστιο, και το τελικό προϊόν κατά πάσα πιθανότητα θα είναι και πολύ ακριβό με όλα τα «συνοδά» του νέα συστήματα. Οπότε χρειάζεται μεγάλη πελατεία για να καταφέρει να μοιράζει αυτό το αρχικό κόστος, που με την διάσπαση που υπάρχει τώρα εντός Ευρώπης είναι δύσκολο να επιτευχθεί.
Ποιος προηγείται εντός Ευρώπης; Προς το παρόν μάλλον η Βρετανία που προβάλλει και το Tempest ως μεγάλη ευκαιρία αναζωογόνησης της τοπικής αεροδιαστημικής βιομηχανίας, που έχει να παράγει μαχητικό από την εποχή του Tornado στη δεκαετία του 80, ή ακόμη πιο πίσω, από τη δεκαετία του ’70 όταν βγήκαν τα Jaguar, Hawk και Harrier. Αλλά υπάρχει ακόμη μακρύς δρόμος, ενώ όλοι περιμένουν να δουν την αμερικανική πρόταση που προηγείται χρονικά, τι ακριβώς θα παρουσιάσει και μήπως «σαρώσει» την αγορά.
Και εμείς στο βρετανικό πρέπει να πάμε. Οι Γαλλογερμανοί δεν θέλουν να δώσουν βιομηχανικό έργο σε κανέναν άλλο. Άσε που με τους Γερμανούς οι καθυστερήσεις είναι βέβαιες όπως έγινε με το Eurofighter.
Δυστυχώς οι Ευρωπαίοι είναι πολύ μακριά, ακόμα και για παραγωγή του προτύπου.
Όταν προσπαθείς να πας από την 4η γενεά στην 6η, χωρίς να έχεις τις γνώσεις και την εμπειρία της κατασκευής των stealth μαχητικών, και χωρίς την συνεννόηση, τότε τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα.
Η ΗΠΑ θα έχουν το 6ης γενεάς στον αέρα και οι Ευρωπαίοι θα μιλάνε, τσακώνονται, ακόμα. Όχι μόνο αυτό, αλλά μάλλον δεν θα αποφύγουν τα λάθη του παρελθόντος.
Με το ιστορικό της Dassault και τις πρόσφατες εξαγωγικές επιτυχίες, ποιος τους αδικεί που δεν θέλουν τρίτο χέρι στο τιμόνι;
Όπως έγινε στο παρελθόν με τις έριδες μεταξύ Γάλλων-Βρετανών-Γερμανών-Ιταλών και τελικά φτάσαμε σε 2 αεροσκάφη που λόγω έλλειψης budget βγήκαν 4,5 γενιάς αντί 5ης (Rafale & Typhoon) και τελικά σάρωσε την αγορά 5ης γενιάς το F-35, προβλέπω πως θα γίνει ακριβώς το ίδιο και με τα 6ης γενιάς.
Δηλαδή θα προκύψουν 2 ευρωπαϊκά 5,5 γενιάς και ένα αμερικάνικο 6ης γενιάς το οποίο θα κερδίσει και την αγορά… εκτός αν η τιμή των αμερικάνικων είναι (ως συνήθως) εξωπραγματική και αγοράσουν οι Ευρωπάιοι αρχικά τις δικές τους σχεδιάσεις και τελικά μετά από 15 χρόνια πάνε στο αμερικάνικο σε λιγότερες μονάδες.
Ακριβώς αυτό παίχτηκε πάντως με τα 4,5 & 5ης γενιάς
Ας ελπίσουμε πως σε 20 χρόνια από τώρα που θα ξεκινήσουν οι σχεδιάσεις 7ης γενιάς, η Ευρώπη να έχει καταλάβει πως αν δεν ενώσουν τις δυνάμεις τους οι κύριοι παίχτες και αν δεν ξεπεράσουν την αλαζονεία τους, δεν πρόκειται να πάνε μπροστά από την Αμερική.
Ακούγεται πάντως πως το αμερικανικό NGAD δεν θα είναι ανταγωνιστικό προς τους υπόλοιπους αφού θα αποτελέσει τον διάδοχο του Raptor και δεν θα διατεθεί εκτός ΗΠΑ. Στόχος είναι η εξασφάλιση τεχνολογικής υπεροχής για τις ΗΠΑ. Τα λεφτά λένε κάποιες γλώσσες θα έρθουν από το F-35 που έχει σχεδιαστεί εξαρχής για να γίνει best seller διεθνώς.
Μόνο οι Τούρκοι μπορούν να πάνε κατευθείαν από την γενιά 0 στην 6η προς 7η. Το κακό είναι ότι πολλοί θα το πάρουν για σοβαρό αυτό το σχόλιο.
Γι αυτο οι αμερικανοι κανουν ”παρτι” και οπως φαινεται το ragale μαλλον ηταν το τελευταιο μαχητικο της ευρωπης με ”καλες” εξαγωγες.Εμεις προς το παρον αν και υποστηριζα οτι πρεπει να παμε σε καποιο αρμα αναπτυξης στην ευρωπη μαλλον πρεπει να καθησουμε στα αυγα μας και να περιμενουμε,οταν και αμα παρουμε καποτε μαχητικα εκτης γενιας τοτε θα ζητησουμε καποιο υποκατασκευαστικο εργο