Καθώς πολλά διακινούνται σχετικά με το αν υπήρχε ή όχι “κλειδωμένη” τιμή για την 4η FDI HN, ως option, στην αρχική σύμβαση αγοράς των τριών σκαφών που υπογράφηκε το 2022, ο αναγνώστης μας – και έγκριτος νομικός- Nikolaos, παραθέτει τη δική του ανάλυση.
Παρά τη σχετική πρόβλεψη, δεν υπάρχει στην κεκυρωμένη με νόμο (4891/2022) σύμβαση προμηθείας -από την Ελλάδα- των φρεγατών FDI, δικαίωμα προαιρέσεως (option). Για την ακρίβεια, υπάρχει ένα άρθρο της (το 43) που περιγράφει μια ορισμένη συμβατική διευθέτηση ως option. Κανένα πρόβλημα με αυτό. Τα συμβαλλόμενα μέρη μπορούν αν θέλουν να συνάψουν σύμβαση εταιρείας και να την πουν σύμβαση franchising, σύμβαση διανομής, αντιπροσωπείας, κλπ.
Ο χαρακτηρισμός της συμβάσεως από τα μέρη δεν δεσμεύει, άλλωστε, το (πολιτικό ή διαιτητικό) δικαστήριο που θα επιληφθεί της υποθέσεως. Ο δικαστής ή διαιτητής θα ερμηνεύσει τις πρόνοιες της συμβάσεως κατά τους ερμηνευτικούς των δικαιοπραξιών κανόνες του εφαρμοστέου επί της συμβάσεως δικαίου και θα προβεί στο νομικό χαρακτηρισμό.
Μόνο που νομικώς, τα διαλαμβανόμενα στο άρθρο 43 δεν είναι option! Και αυτό διότι η ενεργοποίησή του προβλέπει συμφωνία των μερών, για τροποποιητική της συμβάσεως προμηθείας!
Εγγενές χαρακτηριστικό του δικαιώματος προαιρέσεως, σε όλες ανεξαιρέτως τις έννομες τάξεις (ως επί το πλείστον δεν ρυθμίζεται στους οικείους αστικούς κώδικες, σε αντίθεση με το παρόμοιας σύλληψης δικαίωμα εξωνήσεως), είναι ότι ασκείται (εντός προθεσμίας ή σε δήλη ημέρα) με μονομερή, διαπλαστική, ληψιδεή δήλωση βουλήσεως του δικαιούχου (του αγοραστή, εν προκειμένω, αφού είναι δικαίωμα προαιρέσεως αγοράς), η οποία οδηγεί σε κατάρτιση συμβάσεως (πωλήσεως εν προκειμένω) επί τη βάσει λεπτομερειακώς προσυμπεφωνημένων όρων.
Τούτο, δε, είναι απολύτως χαρακτηριστικό του συμβατικού αυτού τύπου γνώρισμα (typusprägendes Merkmal), ώστε “δικαίωμα”, για το οποίο δεν προβλέπεται ότι ασκείται δια μονομερούς, διαπλαστικής, ληψιδεούς δηλώσεως βουλήσεως να μη μπορεί να καταταγεί τυπολογικώς στα δικαιώματα προαιρέσεως. Συνεπώς, ούτε και η συμβατική ρήτρα που το προβλέπει στα σύμφωνα προαιρέσεως.
Μπορεί όμως περίφημα η σχετική συμβατική πρόνοια να καταταγεί συστηματικώς ως α) προσύμφωνο υπό αίρεση, με ελλείποντα μάλιστα ορισμένα naturalia negotii ή accidentalia negotii ή β) απλό memorandum of understanding, σύμβαση δηλαδή που περιγράφει το αντικείμενο μελλοντικής διαπραγμάτευσης, το πλαίσιο αυτής και ορισμένους ήδη δεσμευτικούς όρους (pactum de contrahendo). Εδώ συμβαίνει το δεύτερο, ως προς την πώληση του τετάρτου πλοίου.
Πιο απλά: Option σημαίνει ότι είναι στο χέρι του δικαιούχου και μόνον αν θα καταρτισθεί ή όχι η σύμβαση! Αυτό δεν συμβαίνει εδώ. Εδώ, η ενεργοποίηση του δικαιώματος εξαρτάται από αίρεση (την τροποποίηση της συμβάσεως πώλησης, που φυσικά ως τροποποιητική συμβάσεως δικαιοπραξία απαιτεί τη σύμπτωση των δηλώσεων βουλήσεως αμφοτέρων των μερών). Ήτοι από εξουσιαστική αίρεση.
Η πωλήτρια εταιρεία λοιπόν, διατηρεί την ευχέρεια να μην συμβληθεί παρά μόνον αν π.χ. στην τροποποιητική σύμβαση προβλεφθεί ως τίμημα ποσό υψηλότερο, οπότε το “ενεργοποιηθέν” πλέον δήθεν “δικαίωμα προαιρέσεως” θα μπορεί να ασκηθεί, αλλά με το νέο τίμημα! Εξάλλου, προβλέπεται ρητώς ότι οι όροι αποπληρωμής έτσι κι αλλιώς θα γίνουν αντικείμενο νέας διαπραγμάτευσης.
Έτσι, οι αμφισημίες (“τριβωνιανισμοί”) στα νομικά κείμενα, νόμους ή συμβάσεις, είναι συχνά επιτηδευμένες και καλώς καταστρωμένες, ώστε να μπορούν οι συμβαλλόμενοι να “επιδείξουν κάτι” σε εκείνους στους οποίους λογοδοτούν (μια κυβέρνηση στο εκλογικό σώμα, ένα Δ.Σ. στη Γενική Συνέλευση των μετόχων κλπ.).
Ακολουθήστε μας, στο Facebook, στο Twitter, στο YouTube και στο Viber!
