Ένας αξιωματούχος της αντικατασκοπείας το παρομοίασε με ατομική βόμβα που έσκασε στο κεφάλι του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Πρόκειται για το σκάνδαλο διαφθοράς και ξεπλύματος χρήματος με επίκεντρο την Energoatom, την κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας της χώρας, που εξελίσσεται ταχύτατα στη χειρότερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει ο Ουκρανός Πρόεδρος από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στη χώρα του. Δύο υπουργοί έχουν ήδη αποπεμφθεί, ένας έχει συλληφθεί, ενώ θα υπάρξουν και άλλες απώλειες ανωτάτου επιπέδου.
Για τους δυτικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας, τα νέα είναι δυσάρεστα. Για τους καθημερινούς Ουκρανούς, είτε πολεμούν στο μέτωπο είτε ζουν κάτω από τους πυραύλους και τα drones, είναι ακόμη χειρότερα. Ενώ η χώρα τους δίνει έναν αγώνα ύπαρξης, κάποιοι καταχράστηκαν τεράστια ποσά, που μπορεί να φτάνουν και τα 100 εκατομμύρια δολάρια. Αν κριθούν ένοχοι, θα έχουν στερήσει τον ουκρανικό στρατό από πολύτιμους πόρους.
Η οργή είναι δικαιολογημένη. Πρέπει όμως να γίνει κατανοητό τι σημαίνει και τι δεν σημαίνει αυτό το σκάνδαλο. Πρώτον, η διαφθορά που αποκαλύπτεται δεν είναι κάτι καινούργιο. Η Ουκρανία, αν και πολύ λιγότερο διεφθαρμένη από τη Ρωσία του Πούτιν, έχει μακρά ιστορία σε αυτό το πεδίο. Η αποστολή της Δύσης να ενθαρρύνει τις μεταρρυθμίσεις ήταν εξ αρχής δύσκολη. Η προσπάθεια προηγείται του Ζελένσκι και θα συνεχιστεί ύστερα απ’ αυτόν.
Δεύτερον, το σκάνδαλο έχει και καλά νέα. Παρά την αδέξια προσπάθεια του Ζελένσκι να περιορίσει την ανεξαρτησία των Αρχών κατά της διαφθοράς, μια προσπάθεια που εγκαταλείφθηκε γρήγορα, οι Αρχές αυτές φαίνεται ότι κάνουν καλά τη δουλειά τους. Αυτό ακριβώς ήλπιζαν να δουν οι υποστηρικτές της Ουκρανίας και οι αποκαλύψεις τούς δικαιώνουν.
Τρίτον, ο ίδιος ο Ζελένσκι δεν είναι προσωπικά αναμιγμένος, προς το παρόν τουλάχιστον, έστω κι αν ένας από τους εμπλεκόμενους είναι πρώην επιχειρηματικός του εταίρος. Η θέση του έχει χωρίς αμφιβολία υποστεί ζημιά. Ο προσωπάρχης του Αντρί Γιέρμακ δέχεται πιέσεις και μπορεί να θυσιαστεί.
Ο Ζελένσκι θα πρέπει να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες να καταπολεμήσει τη διαφθορά αν θέλει να εξυψώσει το ηθικό των συμπατριωτών του και να διατηρήσει την υποστήριξη της Δύσης. Κι αν το σκάνδαλο δείξει ότι δεν μπορεί να μείνει στη θέση του, ας φύγει. Κανείς ηγέτης δεν είναι αναντικατάστατος. Η Βρετανία άλλαξε πρωθυπουργό και στους δύο παγκοσμίους πολέμους. Η Αμερική συνέχισε να πολεμά μετά τον θάνατο του Ρούσβελτ τον Απρίλιο του 1945.
Ναι, υπάρχει κίνδυνος το σκάνδαλο να δηλητηριάσει τη στήριξη προς την Ουκρανία. Επικριτές της στη Δύση -από τους Ρεπουμπλικανούς του MAGA ως τους Ευρωπαίους λαϊκιστές- πιάνονται από το σκάνδαλο της διαφθοράς ως απόδειξη ότι η Ουκρανία είναι ανάξια υποστήριξης. Αν το δει όμως κανείς μέσα από ένα γεωπολιτικό πρίσμα, αυτό το σκάνδαλο δεν αλλάζει κάτι. Η Ουκρανία ούτε είναι, ούτε ήταν ποτέ, πρότυπο καθαρής διακυβέρνησης. Δεν ήταν άλλωστε αυτός ο λόγος που η Δύση έχει δαπανήσει μέχρι στιγμής 400 δισεκατομμύρια δολάρια για να την υπερασπιστεί. Κι αν η δυτική υποστήριξη περιοριστεί, ο μόνος νικητής θα είναι ο Πούτιν, που θα τη συντρίψει και θα τη μετατρέψει σε ένα ακόμη πιο διεφθαρμένο πελατειακό κράτος. Το κόστος για την Ευρώπη θα είναι τότε ακόμη μεγαλύτερο από το κόστος που αντιπροσωπεύει η συνέχιση της στήριξης της Ουκρανίας.
Γιατί μετά την Ουκρανία, ο Πούτιν θα στρέψει την προσοχή του στο ΝΑΤΟ ή τη Μολδαβία. Μπορεί να υπάρξει τεράστιο κύμα προσφύγων. Η υποστήριξη της Ουκρανίας δεν είναι μια πράξη αρχής, αλλά μια άσκηση ρεαλισμού. Η υπεράσπιση της Ουκρανίας είναι η υπεράσπιση της Ευρώπης. Αν οι κατηγορούμενοι για διαφθορά είναι ένοχοι, τους αξίζει να σαπίσουν στη φυλακή. Αλλά η Δύση δεν πρέπει να επιτρέψει ένα σοβαρό σκάνδαλο να κρύψει τον πολύ σοβαρότερο κίνδυνο που προέρχεται από τη Μόσχα.
(Πηγή: The Economist)
