H νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές προκάλεσε ευφορία στα χρηματιστήρια, κυρίως στην Wall Street όπου ο S&P 500 έκανε νέα ιστορικά ρεκόρ και στην αγορά των κρυπτονομισμάτων με την προσδοκία ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος θα υλοποιήσει τις προεκλογικές εξαγγελίες του για αναπτυξιακά μέτρα στήριξη των crypto.
Από την άλλη πλευρά, οι αγορές ομολόγων, κυρίως του αμερικανικού δημοσίου, κινήθηκαν πτωτικά και οι αποδόσεις τους αυξήθηκαν, με αυτές των 10ετών Treasuries να έχουν πλησιάσει την Τετάρτη το 4,5%, καθώς είναι διάχυτος ο κίνδυνος αύξησης του πληθωρισμού στις ΗΠΑ από τις πολιτικές του Τραμπ. Ωστόσο, τις επόμενες ημέρες οι τιμές των ομολόγων κινήθηκαν ανοδικά με την απόδοση των 10ετών τίτλων να υποχωρεί στο 4,31%. Πτωτικά κινήθηκε και η τιμή του χρυσού λόγω των υψηλότερων αποδόσεων των ομολόγων.
Η πορεία αυτή των αγορών είχε αρχίσει να διαφαίνεται το τελευταίο 10ήμερο πριν τις εκλογές, στη βάση του λεγόμενου «στοιχήματος Τραμπ» (Trump Trade) και συνεχίστηκε μετά το αποτέλεσμα των εκλογών που επιβεβαίωσε τις εταιρείες προβλέψεων, οι οποίες έδειχναν νικητή τον εκλεγμένο πρόεδρο σε αντίθεση με τις δημοσκοπήσεις που προεξοφλούσαν μία εντελώς αμφίρροπη μάχη μεταξύ των δύο υποψηφίων.
Ωστόσο, ο αντίκτυπος των προεκλογικών εξαγγελιών του Τραμπ στην παγκόσμια οικονομία, ακόμη και στην αμερικανική, θα είναι πιο περίπλοκος από την «ανάγνωση» των χρηματιστηριακών επενδυτών, οι οποίοι συνηθίζουν να βλέπουν το «ποτήρι μισογεμάτο», υποβαθμίζοντας αρνητικές πτυχές των εξαγγελιών του.
Στην πραγματικότητα, αναλυτές και υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής εκφράζουν ανοικτά τους φόβους για αρνητικές συνέπειες του Trump Trade, ιδιαίτερα για τις ανοικτές οικονομίες με υψηλές εξαγωγές, όπως είναι στην Ευρώπη κατ’ εξοχή η Γερμανία. Για την Ελλάδα, οι συνέπειες αυτές θα ήταν μικρότερες λόγω του σχετικά μικρού όγκου εξαγωγών βιομηχανικών προϊόντων προς τις ΗΠΑ, αλλά μία ύφεση στη Γερμανία θα ασκεί πίεση και στην ελληνική οικονομία όπως και στις άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες.
Στο επίκεντρο των ανησυχιών είναι η πρόταση του εκλεγμένου προέδρου να επιβάλει οριζόντιους δασμούς 60% στα κινεζικά προϊόντα και 10%-20% στις εισαγωγές από άλλες χώρες. Αν πάρει κανείς τοις μετρητοίς αυτές τις εξαγγελίες, η ανάπτυξη θα επηρεαστεί αρνητικά γιατί αναπόφευκτα θα προκαλέσουν εμπορικό πόλεμο με τις άλλες χώρες. Οι εμπορικοί πόλεμοι οδηγούν σε απώλειες ανάπτυξης για όλες τις χώρες είχε προειδοποιήσει το ΔΝΤ λίγες εβδομάδες πριν τις αμερικανικές εκλογές, με βάση και την εμπειρία από παλαιές εποχές προστατευτισμού.
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν μετά τις εκλογές η δήλωση του κεντρικού τραπεζίτη της Γαλλίας, Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό. «Οι αμερικανικές εκλογές πρέπει να σημάνουν ένα κάλεσμα αφύπνισης για την Ευρώπη», δήλωσε μιλώντας σε επιχειρηματικό συνέδριο στη Γαλλία, προσθέτοντας ότι, ενώ πρέπει να περιμένουμε για να δούμε τις συγκεκριμένες πολιτικές κινήσεις του Τραμπ, υπάρχει κίνδυνος τα σχέδιά του να οδηγήσουν σε υψηλότερο έλλειμμα και περισσότερο πληθωρισμό στις ΗΠΑ.
Το Bloomberg Economics έχει εκτιμήσει ότι τα δασμολογικά μέτρα του Τραμπ θα αύξαναν τον πληθωρισμό στην Αμερική κατά 2.5% και θα μείωναν το ΑΕΠ της κατά 0,5% σε μία διετία μετά την επιβολή τους.
Ο κίνδυνος για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ είναι ακόμη μεγαλύτερος, επειδή ο Τραμπ έχει εξαγγείλει και μεγάλες μειώσεις στη φορολογία, για επιχειρήσεις και νοικοκυριά, που θα διογκώσουν το ήδη πολύ μεγάλο έλλειμμα της χώρας και θα αύξαναν το δημόσιο χρέος της κατά 7,75 τρις. δολάρια την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με τη διακομματική Επιτροπή Προϋπολογισμού στο αμερικανικό Κογκρέσο.
Τα μέτρα για τον προϋπολογισμό, όμως, πρέπει να εγκριθούν από το Κογκρέσο και η Morgan Stanley σημειώνει σε ανάλυσή της ότι τελικά οι αλλαγές στη φορολογία πιθανόν να είναι λιγότερο δραστικές από αυτές που έχει εξαγγείλει ο Τραμπ, μεταξύ των οποίων είναι και η μείωση του συντελεστή φορολογίας επιχειρήσεων στο 15% από το 21%.
Αυτό είναι και ένα κρίσιμο σημείο, το ποια θα είναι τελικά η πολιτική που θα εφαρμοστεί, δεδομένου ότι ακόμη και με τον έλεγχο του Κογκρέσου από τους Ρεπουμπλικάνους εκτιμάται ότι θα υπάρχουν πιέσεις για μία πιο συνετή δημοσιονομική πολιτική.
Ο συνδυασμός ενός υψηλότερου πληθωρισμού και δημοσιονομικού ελλείμματος θα διατηρούσε σε υψηλά επίπεδα τις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων και των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων της Fed, κάτι που όπως αναφέρθηκε έχει προεξοφληθεί από τις αγορές ομολόγων.
Για την Ευρώπη οι κίνδυνοι απορρέουν από τους δασμούς, με το γερμανικό οικονομικό ινστιτούτο IW να εκτιμά ότι θα οδηγούσαν σε μείωση του γερμανικού ΑΕΠ κατά 1,5% τα επόμενα δύο-τρία χρόνια και αυτό σε μία περίοδο σοβαρών προβλημάτων και στασιμότητας ή ύφεσης της οικονομίας της. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε, σύμφωνα με αναλυτές, να επιταχύνει τη μείωση των επιτοκίων για να στηρίξει την οικονομία, αλλά αυτό δεν θα είναι εύκολο, αν επιταχυνθεί ο πληθωρισμός και στην Ευρώπη λόγω των δασμών ή της ανατίμησης του δολαρίου λόγω των υψηλότερων επιτοκίων στις ΗΠΑ.
Πρώτα, όμως, μένει να φανεί τι θα κάνει ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ στην πράξη.
‘Ακης Χαραλαμπίδης
