Πριν δεκαπέντε χρόνια, τον Δεκέμβρio του 2007, επί ΥΠΕΘΑ Ευάγγελου Μεϊμαράκη, η Ελλάδα υπέγραψε με την Ρωσία συμβόλαιο για την παραγγελία 450 ΤΟΜΑ BMP-3. Αυτό έγινε προκειμένου να ικανοποιηθεί μία πάγια απαίτηση για σοβαρή μηχανοκίνηση του Πεζικού, με ένα όχημα μάχης που θα μπορούσε να ακολουθήσει και πλαισιώσει αποτελεσματικά τα καινούρια τότε Leopard 2HEL, αντί με τα Μ113 μίας άλλης εποχής…
Η προμήθεια εκείνη δεν προχώρησε τελικά κι είχε γίνει και αντικείμενο έντονης διαμάχης σε κομματικό επίπεδο μεταξύ της τότε κυβέρνησης κι αντιπολίτευσης, με διάφορες αφορμές.
Το δε κοινό ήταν μάλλον διχασμένο με τις προτιμήσεις να μοιράζονται εκατέρωθεν στα θετικά κι αρνητικά του συγκεκριμένου οχήματος. Ένα από τα αρνητικά του, ήταν, όσο κι αν ίσως μετά από τόσα χρόνια ακουστεί παράξενο, η μέθοδος αποβίβασης της μεταφερόμενης ομάδας μάχης πεζικού.
Η οικογένεια οχημάτων BMP-3 αλλά και η αερομεταφερόμενη έκδοση BMD-4, σε αντίθεση με το σύνολο των υπόλοιπων ΤΟΜΑ σε όλο τον κόσμο δεν έχει μία κεντρική θύρα αποβίβασης στο πίσω μέρος για την αποβίβαση της μεταφερόμενης ομάδας πεζικού. Αντίθετα, λόγω του ότι στο πίσω μέρος του οχήματος βρίσκεται εγκατεστημένος ο κινητήρας, οι στρατιώτες πρέπει να ανοίξουν δυο καταπακτές στο πάνω μέρος κι έπειτα δυο ακόμα στο πίσω μέρος, να περάσουν πάνω από το διαμέρισμα του κινητήρα και τέλος κάνοντας άλμα να βρεθούν στο έδαφος.
H μέθοδος αποβίβασης φαίνεται στο παρακάτω βίντεο της Εθνικής Φρουράς, από το 0:34 κι εξής:
Το θέμα αυτό ήρθε στην επιφάνεια πριν λίγες μέρες όταν δημοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο εικόνες από οχήματα της οικογένειας ΒΜΡ-3/BMD-4 που είχαν λάβει μέρος στις επιχειρήσεις στην Ουκρανία, και είχαν καταστραφεί κατά τη διάρκεια ενέδρας σε αστικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα το θάνατο του πληρώματος και των μεταφερόμενων στρατιωτών. Δεν παραθέτουμε ευθέως τις εικόνες λόγω του σκληρού περιεχομένου, μπορείτε όμως να τις δείτε (με δική σας ευθύνη, προφανώς είναι ακατάλληλες για ανηλίκους) στην εξής ανάρτηση στο Τουίτερ:
+18
The bodies of Russian VDV paratroopers in Gostomel (it's happened in Hostomel not in Irpen) after the battle with the Ukrainians.https://t.co/ndOC397rCh257/ pic.twitter.com/fvXYu99K9t
— 𝔗𝔥𝔢 𝔇𝔢𝔞𝔡 𝔇𝔦𝔰𝔱𝔯𝔦𝔠𝔱 (@TheDeadDistrict) March 4, 2022
Αυτό που γίνεται άμεσα αντιληπτό είναι ότι σε περίπτωση που το όχημα δεχτεί πυρά, ειδικά σε κατάσταση αιφνιδιασμού ή ενέδρας, το μεταφερόμενο προσωπικό θα δυσκολευτεί δυσανάλογα να βγει. Σε ελεγχόμενες συνθήκες εκπαίδευσης τον καιρό της ειρήνης, μια καλά εκπαιδευμένη ομάδα πεζικού μπορεί να αριστεύσει στον συντονισμό της διαδικασίας ανοίγματος των καταπακτών και να εξέλθει από το όχημα συντεταγμένα και με ασφάλεια.
Σε πραγματικές συνθήκες ωστόσο, τα πράγματα αλλάζουν. Αν το όχημα δεχτεί πλήγμα, ειδικά τέτοιο που θα το ακινητοποιήσει, αν τραυματιστεί ένα ή παραπάνω μέλη της ομάδας, αν κάποιο από τα κινούμενα μέρη των συνολικά 4 θυρών και καταπακτών στρεβλώσει από πυρά ή κολλήσει, τι θα συμβεί; Μάλλον θα επικρατήσει πανικός και η έξοδος του πληρώματος από το όχημα θα είναι είτε δύσκολη, είτε αδύνατη, με αποτέλεσμα ακόμα περισσότερους τραυματισμούς ή και θανάτους.
Το BMP-3 δεν είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ σε μάχη μέχρι τις επιχειρήσεις στην Συρία, ώστε να αναδειχθούν στην πράξη τα θετικά κι αρνητικά της σχεδιάσής του. Στον προηγούμενο πόλεμο στην Γεωργία όπου χρησιμοποιήθηκαν ΤΟΜΑ, ήταν από μονάδες της στρατιωτικής περιοχής του Καυκάσου που ήταν εξοπλισμένες με εκείνα της οικογένειας ΒΜΡ-2.
Το BMP-3 αποκτά βελτιωμένη θωράκιση μετά τις πολεμικές εμπειρίες στη Συρία
Μετά την Συρία, προτάθηκαν και δρομολογήθηκαν αναβαθμίσεις στην θωράκισή του, αλλά ασφαλώς δεν υπήρχε τρόπος να αλλάξει η σχεδίαση των ήδη κατασκευασμένων ώστε να βελτιωθεί κι η μέθοδος αποβίβασης του προσωπικού. Πάντως πριν λίγα χρόνια εμφανίστηκε σε αμυντικές εκθέσεις μια εκδοχή του, το BMP-3 Dragoon, με διορθωμένο ακριβώς αυτό το σημείο, έχοντας πλέον κανονική ράμπα εξόδου. Σήμερα όμως, από τα πρώτα αποτελέσματα των μαχών που συμμετέχει το όχημα αυτό, μπορούμε με ασφάλεια να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι, τουλάχιστον ως προς την μέθοδο αποβίβασης του προσωπικού, η κριτική που είχε δεχτεί στην Ελλάδα το 2007, ήταν σωστή.
Και υποθέτουμε, πως σε περίπτωση που η προμήθεια είχε ευοδωθεί και το όχημα είχε ενταχθεί στον Ελληνικό Στρατό, αν θα καλούνταν να πολεμήσει, θα είχαμε αυξημένες ανθρώπινες απώλειες ανάμεσα στα πληρώματά του. Η θλιβερή πραγματικότητα βέβαια ότι ο ΕΣ εν έτει 2022 παραμένει χωρίς ένα σύγχρονο ΤΟΜΑ δεν αλλάζει.
