Σύνοδος ΝΑΤΟ: Η απρόβλεπτη Τουρκία, τα AWACS και η «κινεζική απειλή» στην ατζέντα της Συμμαχίας

Στον απόηχο των δηλώσεων Μακρόν περί «εγκεφαλικά νεκρού» ΝΑΤΟ λόγω της στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών, οι υπουργοί Εξωτερικών της Συμμαχίας συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες για την προετοιμασία της επικείμενης Συνόδου που θα γίνει στις αρχές Δεκεμβρίου στο Λονδίνο. Και δεν προβλέπεται να είναι εύκολη.
Η «απρόβλεπτη» Τουρκία που από σύμμαχος έχει γίνει σχεδόν όχληση, πυροδοτώντας εντάσεις στους κόλπους της Συμμαχίας, οι διαφωνίες κατά πόσον η Ευρωπαϊκή Ένωση δύναται να αναλάβει η ίδια την άμυνα και την ασφάλειά της και οι αναμενόμενες πιέσεις από τον Πρόεδρο Τραμπ για αύξηση των αμυντικών δαπανών από ορισμένα μέλη της Συμμαχίας είναι μερικά από τα θέματα που θα κυριαρχήσουν το διήμερο 3-4 Δεκεμβρίου.
Σε προσπάθεια να κατευνάσει τον Αμερικανό Πρόεδρο, το ΝΑΤΟ αναμένεται να δημοσιοποιήσει στοιχεία που δείχνουν αύξηση των δαπανών μεταξύ των κρατών-μελών. Σύμφωνα με την Συμμαχία, οι σχετικές δαπάνες αυξάνονται πέμπτη κατά σειρά χρονιά, με εισροή πιστώσεων ύψους άνω των 100 δισ. δολαρίων από τότε που ο Πρόεδρος Τραμπ ανέλαβε τα καθήκοντά του.

Η νέα πολιτική που φέρεται ότι θα ακολουθηθεί ως προς την Κίνα είναι… διπλής κατευθύνσεως. Από την μια η Συμμαχία θα είναι έτοιμη για οποιαδήποτε «πρόκληση ασφαλείας» από το Πεκίνο ενώ από την άλλη τα πλεονεκτήματα από οικονομικές ευκαιρίες που τυχόν προκύψουν δεν θα αφεθούν να πάνε χαμένα. Το ΝΑΤΟ δεν σκοπεύει να επεκταθεί στην Ασία αλλά να ανταποκριθεί στην ολοένα αυξανόμενη παρουσία της Κίνας στην Αφρική ή στην απόκτηση ευρωπαϊκών υποδομών από τους Κινέζους, βρίσκοντας κάποιον τρόπο να μην παρουσιάσει την Κίνα ως «αντίπαλο» όπως κάνει με την Ρωσία.
Αν και η Συμμαχία τονίζει ότι η Κίνα δεν συνιστά στρατιωτική απειλή, ορισμένα κράτη-μέλη ανησυχούν ότι ο κυρίαρχος ρόλος κινεζικών εταιριών σε τηλεπικοινωνιακές υποδομές είναι ένα θέμα. Πώς θα συνδυαστεί η στάση επιφυλακής των Δυτικών με τις στρατηγικές επενδύσεις των Κινέζων, μένει να αποδειχθεί.

Το Διάστημα θα είναι το «πέμπτο στοιχείο» δράσης του ΝΑΤΟ –μετά την ξηρά, την θάλασσα, τον αέρα και τον κυβερνοχώρο. Περίπου 2.000 δορυφόροι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από την Γη και περισσότεροι από τους μισούς ανήκουν σε χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ ελέγχοντας από επικοινωνίες και δεδομένα, μέχρι φωτογραφίες και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς. Η καταστροφή μερικών μόνο εξ αυτών θα προκαλούσε πραγματικό χάος.
Η προσέγγιση της Συμμαχίας, κατά τον Γενικό Γραμματέα Γιένς Στόλτενμπεργκ, θα παραμείνει «αμυντική και πλήρως εναρμονισμένη με το Διεθνές Δίκαιο». Όπως έχει δηλώσει χαρακτηριστικά «το ΝΑΤΟ δεν προτίθεται να στείλει όπλα στο διάστημα». Να υποθέσουμε προς το παρόν; Διότι κάποιοι άλλοι το σκέφτονται.

Η ανάγκη εκσυγχρονισμού των ιπτάμενων ραντάρ Ε-3Α, τα «μάτια του ΝΑΤΟ στον ουρανό», είναι σίγουρα ένα από τα θέματα της ατζέντας. Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται η υπογραφή συμβολαίου ύψους 1 δισ. δολαρίων για την τελευταία αναβάθμιση του στόλου των AWACS πριν την προβλεπόμενη απόσυρσή τους το 2035.
Υπενθυμίζεται ότι τα δεκατέσσερα E-3A Sentry είναι από τα λίγα assets που βρίσκονται στην κυριότητα της Συμμαχίας. Η δύναμη των συμμαχικών AWACS (NAEW&CF E-3A Component) έχει ως κύρια βάση της το Geilenkirchen στην Γερμανία απ’ όπου επιχειρεί με πολυεθνικά πληρώματα. Τα E-3 του ΝΑΤΟ έχουν πετάξει αποστολές κατά την ρωσο-ουκρανική κρίση το 2014 αλλά και στην Επιχείρηση Inherent Resolve, υποστηρίζοντας τις δυνάμεις του πολυεθνικού συνασπισμού εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.

O εκσυγχρονισμός των αεροσκαφών του τύπου κρίνεται αναγκαίος καθώς ειδικοί προειδοποιούν ότι χωρίς αυτόν η εκμετάλλευσή τους θα είναι επισφαλής. Το πρόγραμμα FLEP (Final Lifetime Extension Programme) που πρέπει να υπογραφεί προβλέπει την αναβάθμιση του «πακέτου» αποστολής των αεροσκαφών, όπως και τους επεξεργαστές για την κεραία ESM (Electronic Support Measures) που φέρουν. Ωστόσο δεν καλύπτει το ραντάρ διότι το κόστος θα διπλασιαζόταν.
Σημειωτέον ότι το θέμα της μελλοντικής αντικατάστασης των AWACS σημειώνει μεγάλες καθυστερήσεις, τόσο λόγω των ταχέως εξελισσόμενων απειλών όσο και των νέων δυνατοτήτων που προκύπτουν. Ο Γ.Γ του ΝΑΤΟ πάντως ευελπιστεί ότι μέχρι το 2035 που προβλέπεται να αρχίσει η απόσυρσή τους θα έχει βρεθεί η κατάλληλη πλατφόρμα.
Το Ε-7 Wedgetail της Boeing είναι μια πιθανή υποψηφιότητα καθώς είναι αρκετά μεγάλο για να επιτρέψει την προσθήκη νέων δυνατοτήτων, π.χ επιχειρήσεις επιτήρησης με drones ενώ χώρες όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ, οι οποίες επιχειρούν με Ε-3Α, θα μπορούσαν να αγοράσουν Ε-7 περιορίζοντας το κόστος προμήθειας δια της δημιουργίας ικανού αριθμού παραγγελιών.
Αλέξανδρος Θεολόγου