Πρόσφατα κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο δορυφορικές φωτογραφίες από ανοιχτές πηγές που απεικονίζουν ρωσικής προέλευσης αντιαεροπορικά συστήματα S-300 που βρίσκονται ανεπτυγμένα σε κάποιο πεδίο βολής στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Пусковые установки и машины управления системы ПВО С-300 на американском полигоне. Фото @border9999 pic.twitter.com/wBgK35JiPo
— Ivan O'Gilvi (@o_gilvi) May 12, 2019
Συγκεκριμένα στις φωτογραφίες απεικονίζεται ένα όχημα φορέας του συστήματος ελέγχου βολής 30N6 καθώς οχήματα μεταφοράς, ανάπτυξης κι εκτόξευσης (Transporter Erector Launcher – TEL) 5P85. Όλα αυτά τα οχήματα αποτελούν μέρος του συστήματος S-300PT.
Το σύστημα S-300PT αναπτύχθηκε για πρώτη φορά από τη Σοβιετική Ένωση το 1979 και προοριζόταν για την αεράμυνα μεγάλων βιομηχανικών και διοικητικών εγκαταστάσεων, στρατιωτικών βάσεων και τον έλεγχο του εναέριου χώρου εναντίον εχθρικών αεροσκαφών κρούσης.
Η παρουσία του συγκεκριμένου συστήματος στις ΗΠΑ προκάλεσε έκπληξη σε πολλούς, ωστόσο στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για κάτι το πρωτοφανές. Δεν είναι καν κάτι καινούριο, όπως θα δουμε στην συνέχεια, κι αξίζει να επεκταθούμε σ’ αυτό. Με την λήξη του Ψυχρού Πολέμου αφενός, αλλά και την ένταξη στο ΝΑΤΟ αρκετών χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ, οι ΗΠΑ απέκτησαν ξαφνικά απεριόριστη πρόσβαση σε μέχρι πρότινος άκρως απόρρητο υλικό και συστήματα υψηλής τεχνολογίας.
Φυσικά τότε ξεκίνησε μία άνευ προηγουμένου προσπάθεια για την συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών για τα συστήματα αυτά είτε με επί τόπου αποστολή τεχνικών για την αποσυναρμολόγηση και μελέτη τους, είτε με απ’ ευθείας μεταφορά τους στις ΗΠΑ.
Στα πλαίσια αυτά αποκτήθηκαν πολλά συστήματα με διάφορες μεθόδους πληρωμής και από διάφορες οδούς.
Για παράδειγμα, αποκτήθηκε ολόκληρη πολεμική μοίρα μαχητικών αεροσκαφών MiG-29 πιστοποιημένων για πυρηνική κρούση από την Μολδαβία, καθώς και αντιαεροπορικά συστήματα κάθε είδους από αρκετές χώρες της ανατολικής Ευρώπης.
Πιο πρόσφατα, αγοράστηκαν μέσω της ιδιωτικής εταιρείας Pride Aircraft δυο πρώην ουκρανικά Su-27 και χρησιμοποιήθηκαν ως εχθρικά μαχητικά (aggressor) για λογαριασμό της αμερικανικής Αεροπορίας. Τα αεροσκάφη δεν είναι πλέον στην κατοχή της εταιρείας, όπως αναφέρει στην σελίδα της.
USAF: Αληθινή εκπαίδευση εναντίον… αληθινών ρωσικών μαχητικών!
Εξάλλου, στις ΗΠΑ ήδη από τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου λειτουργούσαν μονάδες του Στρατού και της Αεροπορίας οι οποίες διέθεταν αποκλειστικά οπλισμό κι εξοπλισμό ανατολικής προέλευσης με αποκλειστικό σκοπό την μελέτη τους προκειμένου να αναπτυχθούν τακτικές αντιμετώπισής τους.
Για παράδειγμα, η αμερικανική Αεροπορία επί σειρά ετών διατηρούσε την ειδική 4477 Μοίρα Επιχειρησιακών Δοκιμών, η οποία είχε στις τάξεις της μαχητικά αεροσκάφη MiG-17, 21 και 23 από διάφορες πηγές (Ινδονησία, Αίγυπτο, Κίνα κ.α.).
Οι Αμερικανοί Πεζοναύτες ζητούν ρωσικά ελικόπτερα για να εκπαιδεύονται!
Παρομοίως δόθηκε αντίστοιχη έμφαση και σε επίγεια συστήματα. Είτε ως λάφυρα πολέμου (ιρακινά Τ-72) είτε ως προϊόν αγοράς (ουκρανικά Τ-80) ή παραεμπορίου (μέσω εταιρειών «βιτρίνων»), οι ΗΠΑ πέτυχαν να εισάγουν σοβιετικής/ρωσικής προέλευσης συστήματα, από κύρια άρματα μάχης μέχρι ΤΟΜΠ MT-LB και αντιαεροπορικά ZSU-23.
Πάντα ο σκοπός σε όλες τις περιπτώσεις δεν ήταν η αντιγραφή μέσω ανάστροφης μηχανικής των σοβιετικών / ρωσικών συστημάτων. Οι Αμερικάνοι θεωρούσαν ανέκαθεν πως τεχνολογικά τα ρωσικά συστήματα ήταν κατώτερα, συνεπώς δεν τους ενδιέφερε κάτι τέτοιο.
Αυτό που τους ενδιέφερε ήταν να μελετήσουν πώς ακριβώς λειτουργεί το εκάστοτε ρωσικό σύστημα, ποιες τακτικές μάχης το ευνοούσαν και τελικά τι αντίστοιχες τακτικές αλλά και αντίμετρα ενεργητικά και παθητικά θα μπορούσαν να αναπτυχθούν προκειμένου να αντιμετωπιστούν κι εξουδετερωθούν με επιτυχία.
H παρουσία S-300 στις ΗΠΑ αποτελεί βέβαια μία ποιοτική αναβάθμιση σε μία υπάρχουσα τάση εισαγωγής υλικού για εκπαίδευση ενάντια σ’ αυτό για την ημέρα που μπορεί να βρεθεί «απέναντι», ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη.
Το πώς ακριβώς βρέθηκε το σύστημα αυτό στις ΗΠΑ, υπό αυτό το πρίσμα, δεν έχει μεγάλη σημασία. Το συγκεκριμένο σύστημα έχει πωληθεί σε αρκετές χώρες από τότε που μπήκε σε μαζική παραγωγή, συνεπώς υπάρχουν αρκετές πιθανές πηγές.
To πραγματικό ερώτημα είναι αν πρόκειται για το σύστημα που είχε αγοραστεί με υπόγειες διαδικασίες από την Λευκορωσία στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ή αν πρόκειται για καινούρια προμήθεια από άλλη χώρα σε πιο μεταγενέστερη χρονολογία, που φυσικά θα είχε περισσότερο νόημα ενσωματώνοντας νεότερη τεχνολογία.
Αυτό εξάλλου είναι και το βασικό πρόβλημα με τις προμήθειες τέτοιου υλικού. Γενικώς η Σοβιετική Ένωση δεν εμπιστευόταν τους συμμάχους της, ακόμα και τους πιο στενούς και γενικώς τους πουλούσε υποβαθμισμένες εξαγωγικές εκδόσεις, κατώτερες από αυτές που εισάγονταν σε υπηρεσία με τις δικές της Ένοπλες Δυνάμεις.
Συνεπώς, ακόμα και αν ένα σύστημα π.χ. S-300 έπεφτε με κάποιον τρόπο στα χέρια του αντιπάλου, αυτός δεν θα είχε μία πλήρη εικόνα των ικανοτήτων του συστήματος.
Επιπλέον, μόλις γινόταν αντιληπτό κάτι τέτοιο, ξεκινούσε άμεσα κάποια διαδικασία τροποποίησης ή αναβάθμισης των υπαρχόντων συστημάτων, ώστε το συντομότερο δυνατόν τα συστήματα που είχε ο αντίπαλος στην διάθεσή του να καθίσταντο πλέον «μη επίκαιρα», δηλαδή οι ικανότητές τους δεν θα ανταποκρίνονταν σ’ αυτά που θα ήταν σε υπηρεσία.
Υπό αυτό το πρίσμα το πιθανότερο είναι πως πρόκειται για κάποια νεότερη αγορά. Το σύστημα του1994, εκτός του ότι θα ήταν έκδοση παραγωγής της δεκαετίας του ’80, θα είχε πλέον τεράστια προβλήματα υποστήριξης ενώ οι πύραυλοί του θα ήταν ληγμένοι από καιρό. Πρακτικά, η μόνη τους αξία θα ήταν ως στατικές προσομοιώσεις στόχων.
Επιπλέον, όλα τα κύρια υποσυστήματά του, δεν θα είχαν πια καμία σχέση με νεότερες εκδόσεις που πωλούνται στην διεθνή αγορά όπως τα S-300VMS που έχει προμηθευθεί πριν λίγα χρόνια η Βενεζουέλα και σίγουρα είναι κρίσιμου ενδιαφέροντος για τις ΗΠΑ.
Από πού να βρέθηκαν λοιπόν; Η Λευκορωσία είχε υπάρξει παραδοσιακά σημαντικός προμηθευτής «ενδιαφέροντων» σοβιετικής προέλευσης συστημάτων και όπλων.
Όμως επί ηγεσίας Λουκασένκο, η χώρα έχει κάνει μία ουσιαστική στροφή στο πλάι της Ρωσίας, και θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι πλέον το ίδιο κράτος σε όλα εκτός από το όνομα. Πρακτικά η πιο σοβαρή πιθανότητα αμέσως μετά η Ουκρανία του Ποροσένκο. Σίγουρα δεν υπάρχουν αποδείξεις για αυτό, προς το παρόν τουλάχιστον, αλλά το βέβαιο είναι ότι στην περίπτωση της Ουκρανίας υπήρχε και το κίνητρο, αλλά κι η (πιεστική) ανάγκη για ρευστό.
Η Ουκρανία μέχρι το 2014 είχε ακόμα μία υποτυπώδη στρατιωτική συνεργασία με την Ρωσία, όντας προμηθευτής της αρκετών κρίσιμων συστημάτων όπως κινητήρες αεροσκαφών, ελικοπτέρων και πλοίων. Συνεπώς θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε δεδομένο πως αν δεν είχε πρόσβαση σε νεότερες εκδόσεις του s-300, τουλάχιστον θα μπορούσε να αναβαθμίσει τα ήδη υπάρχοντα συστήματά της. Η περίπτωση της Ουκρανίας συγκεντρώνει επιπλέον πιθανότητες για τον λόγο ότι ήδη είναι γνωστό ότι έχει πουλήσει στις ΗΠΑ τουλάχιστον ένα συγκρότημα ραντάρ του συστήματος, τον Σεπτέμβρη του 2018.
Η Ουκρανία ζητά Α/Α συστήματα Patriot καθώς μεταβιβάζει ραντάρ στις ΗΠΑ
Σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη S-300 στις ΗΠΑ και βασικά η χρήση τους από ό,τι φαίνεται για εκπαίδευση, με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό, το μόνο πράγμα που μπορεί να σημαίνει είναι εγρήγορση για την ενδεχόμενη αντιμετώπισή τους σε πιθανή αναμέτρηση με αντίπαλο που διαθέτει το σύστημα στις τάξεις τους στο (κοντινο;) μέλλον…
