Έπειτα από τρία και πλέον χρόνια διαπραγματεύσεων, οι χώρες μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ενέκριναν σήμερα ιστορική συμφωνία με σκοπό να υπάρξει καλύτερη προετοιμασία και συντονισμένος αγώνας εναντίον μελλοντικών πανδημιών.
«Τα κράτη μέλη του ΠΟΥ έκαναν ένα μεγάλο βήμα εμπρός στις προσπάθειες με σκοπό να γίνει ο κόσμος πιο ασφαλείς από τις πανδημίες, σφυρηλατώντας σχέδιο συμφωνίας το οποίο θα εξεταστεί κατά την επόμενη παγκόσμια σύνοδο για την υγεία τον Μάιο», εξήγησε ο οργανισμός, μέρος του συστήματος του ΟΗΕ, στο δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε.
Η συμφωνία κλείστηκε μετά την τελευταία ημέρα -και νύχτα- διαπραγμάτευσης. «Καταλήξαμε σε συμφωνία στη 01:58», ανέφερε χαρακτηριστικά σύνεδρος στο Γαλλικό Πρακτορείο, ενώ στα γραφεία του οργανισμού ετοιμάζονταν τα ποτήρια με τη σαμπάνια.
«Τα έθνη του κόσμου έγραψαν ιστορία σήμερα στη Γενεύη», συνόψισε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους.
«Καταλήγοντας σε συναίνεση για τη Συμφωνία για τις Πανδημίες, όχι μόνο έκλεισαν συμφωνία που είναι η σημαντικότερη εδώ και μια γενιά για να γίνει κόσμος πιο ασφαλής, αλλά επέδειξαν επίσης ότι η πολυμερής προσέγγιση είναι ακόμη ζωντανή, κι ότι στον διαιρεμένο κόσμο μας, τα έθνη μπορούν ακόμη να συνεργάζονται για να βρουν πεδίο συνεννόησης και να υπάρχει αντίδραση από κοινού στις απειλές που είναι κοινές», πρόσθεσε ο Δρ. Τέντρος, που συμμετείχε ενεργά στον διάλογο.
Οι συνομιλίες -υβριδικές, διά ζώσης και ψηφιακά- προχωρούσαν πάντως μάλλον με πιο αργό ρυθμό από ό,τι αναμενόταν χθες, έπειτα από τρεις ημέρες παύσης.
Προσέκρουαν ιδίως στο άρθρο 11, που αφορά τη μεταφορά τεχνολογιών για την παραγωγή προϊόντων υγείας συνδεόμενων με πανδημίες, πάνω απ’ όλα για να ωφελούνται αναπτυσσόμενες χώρες.
Το ζήτημα βρισκόταν στην καρδιά πολλών διαμαρτυριών, πάνω απ’ όλα από χώρες που στερούνταν τα περισσότερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του νέου κορονοϊού, καθώς έκριναν πως οι πλούσιες χώρες αγόραζαν και κράταγαν για λογαριασμό τους ό,τι υπήρχε, από δόσεις εμβολίων ως τεστ και είδη ατομικής προστασίας.
Άλλες χώρες, όπου η φαρμακευτική βιομηχανία έχει μεγάλο βάρος στην οικονομία, εναντιώθηκαν στην ιδέα της υποχρεωτικής μεταφοράς και επέμεναν να γίνεται σε εθελοντική βάση. Τελικά προέκυψε συναίνεση γύρω από την αρχή της μεταφοράς τεχνολογιών που θα είναι καρπός «αμοιβαία συμφωνημένων» όρων.
Η συμφωνία προβλέπει ακόμη τη δημιουργία «Συστήματος πρόσβασης σε παθογόνους παράγοντες και καταμερισμού πλεονεκτημάτων» (PABS στα αγγλικά), ώστε να υπάρχει ταχεία ανταλλαγή δεδομένων για παθογόνους παράγοντες, προϊόντα υγείας και την εμπειρία της χρήσης τους, όπως για παράδειγμα εμβολίων και μεθόδων ή προϊόντων εξέτασης. Σκοπός είναι ταυτόχρονα η διεύρυνση της πρόσβασης σε αυτά τα προϊόντα και να δημιουργηθεί παγκόσμιο δίκτυο αλυσίδων εφοδιασμού.
Πρόκειται για «ιστορική συμφωνία για την υγειονομική ασφάλεια, την ισότητα και τη διεθνή αλληλεγγύη», σχολίασε η Αν-Κλερ Αμπρού, συμπρόεδρος του οργάνου διαπραγμάτευσης και πρεσβεύτρια της Γαλλίας για την παγκόσμια υγεία.
Ο επικεφαλής του ΠΟΥ πήγε να πάρει μέρος στις διαπραγματεύσεις χθες στο τέλος της ημέρας και εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να κάνει μερικά σχόλια στον Τύπο. Κατά την άποψή του, το κείμενο είναι «ισορροπημένο» και θα φέρει «περισσότερη ισότητα».
Πάνω απ’ όλα, ο Δρ. Τέντρος προειδοποίησε τους πάντες να μη χάσουν από τα μάτια τους αυτό που θεωρεί πως είναι το πιο σημαντικό. «Το κόστος της απραξίας είναι πολύ υψηλότερο» καθώς «ο ιός είναι ο χειρότερος εχθρός, μπορεί να είναι χειρότερος κι από πόλεμο».
Το Σάββατο, έπειτα από πέντε ημέρες διαπραγματεύσεων, συμπεριλαμβανομένων 24 ωρών χωρίς διακοπή, η κυρία Αμπρού ανακοίνωνε «καταρχήν συμφωνία», εν αναμονή οριστικού πράσινου φωτός από τις πρωτεύουσες.
Χθες επρόκειτο να γίνουν οι τελευταίες προσθαφαιρέσεις στο κείμενο, πέντε χρόνια αφού εκδηλώθηκε η πανδημία του νέου κορονοϊού, που άφησε πίσω εκατομμύρια νεκρούς και την παγκόσμια οικονομία σακατεμένη. Στόχος είναι να υπάρξει καλύτερη προετοιμασία στον κόσμο, που απέχει παρασάγγας από το να είναι προετοιμασμένος και να έχει τα εφόδια για να αντιμετωπίσει νέα πανδημία, όπως επισημαίνουν ο ΠΟΥ και ειδικοί.
Οι διαπραγματεύσεις διεξήχθησαν με φόντο την κρίση ως προς την πολυμερή συνεργασία και το παγκόσμιο σύστημα υγείας – που σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στις δραστικές περικοπές της αμερικανικής βοήθειας, με αποφάσεις της κυβέρνησης του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Οι ΗΠΑ ως τώρα ήταν μακράν ο κυριότερος χορηγός ανθρωπιστικής βοήθειας στον κόσμο.
Η Ουάσιγκτον ήταν απούσα από τις διαπραγματεύσεις, καθώς ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος έχει πάρει την απόφαση να αποσύρει τις ΗΠΑ από τον ΠΟΥ. Παρ’ όλ’ αυτά όμως, η αμερικανική παρουσία ήταν σχεδόν απτή στους διαδρόμους του διεθνούς οργανισμού, εξαιτίας της απειλής της κυβέρνησης Τραμπ να προχωρήσει στην επιβολή τελωνειακών δασμών σε φαρμακευτικά προϊόντα.
Σε κάθε περίπτωση, για πολλές ΜΚΟ, ήταν απαραίτητο να συναφθεί αυτή η συμφωνία.
«Παρότι η συμφωνία κλείστηκε έπειτα από πολλούς συμβιβασμούς, εμπεριέχει θετικά στοιχεία που επιτρέπουν να δημιουργηθεί νέο πλαίσιο για την προετοιμασία και την αντίδραση στις πανδημίες κατά τρόπο πιο ίσο και πιο δίκαιο στο μέλλον», σχολίασε η μη κυβερνητική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins sans frontières, MSF).
