Όπως γνωρίζουν πολύ καλά οι αναγνώστες μας, το F-35 έχει έναν τελείως διαφορετικό τρόπο με τον οποίο παραγγέλνουν οι χώρες αεροσκάφη. Κάθε χώρα, μετρά τις ανάγκες και τις δυνάμεις της, μιλά με το Γραφείο του προγράμματος JSF (JPO), και το τελευταίο, έχοντας στα χέρια του ένα συνολικό νούμερο, διαπραγματεύεται με την Lockheed Martin. Έτσι δεν διαπραγματεύεται κάθε ένας μόνος του για την αγορά 5,10,20 ή 50 αεροσκαφών, αλλά βάζει μικρές παραγγελίες σε κάθε Lot προπαραγωγής (γιατί δεν έχουμε πάει ακόμη σε Full Rate Production). Το ίδιο προφανώς θα γίνεται και όταν πάμε σε κανονική παραγωγή.
Αυτή την στιγμή η κατασκευάστρια εταιρεία παραδίδει αργά αλλά σταθερά το Lot 10, με ένα κόστος περίπου 95 εκ δολάρια ανά F-35A. Σύντομα θα ξεκινήσει το Lot 11, όπου θα περιλαμβάνονται και επιπλέον τέσσερα F-35A για την Τουρκία. Το κόστος για το F-35A στο Lot 11 είναι χαμηλότερο μεν, αλλά ακόμη πολύ μακρυά από τον “στόχο” των 80 εκ. δολαρίων. Θεωρητικά τα επόμενα Lots δεν θα είναι πλέον LRIP (Low Rate Initial Production), αλλά FRP (Full Rate Production). Εκεί λοιπόν, στα Lot 12, 13 και 14 προβλέπεται να γίνει και η κατασκευή των υπολοίπων τουρκικών F-35A που έχουν παραγγελθεί μέχρι σήμερα. Υπάρχει η … ελπίδα, η τιμή να έχει πέσει κάπου στα 80-85 εκ δολάρια μέχρι το Lot 14.
Το θέμα είναι όμως πως η Lockheed Martin και το JPO διαπραγματεύονται για το Lot 12. Εκεί λοιπόν οι πελάτες βάζουν τις -μικρό-παραγγελίες τους, και το JPO διαπραγματεύεται μια τιμή μονάδας ίδια για όλους. Θεωρητικά, η συμφωνία θα έπρεπε να είχε κλείσει από το τέλος του 2017. Οι κακιές “γλώσσες” λένε πως η αμερικανική διοίκηση (προφανώς ο Λευκός Οίκος) δεν συμφώνησε καθόλου με τις τιμές που έδωσε η LM στο JPO, και αυτός είναι ο λόγος που έχουμε φτάσει στο μέσο του 2018 και δεν έχουμε συμφωνία. Βέβαια αυτό καλύπτεται, καθώς πέρσι τέτοιον καιρό είχε κλειστεί η συμφωνία, με μεγάλη πίεση από τον Τραμπ σε ότι αφορά την τιμή.
Το θέμα όμως είναι το τι θα κάνει η Τουρκία, ή ακόμη καλύτερα, τι θα γίνει με την Τουρκία. Καταρχάς έχουμε τα υπόλοιπα 24 τουρκικά F-35A, που δεν έχουν ενταχθεί σε Lot παραγωγής. Θεωρητικά θα είναι στα 12,13 και 14 όπως είπαμε. Κατά δεύτερον, έχουμε τις τουρκικές υποσχέσεις για παραγγελίες 100 F-35A, 16+16 F-35B για τα δυο ελικοπτεροφόρα (!). Τώρα το τι θα γίνει είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, καθώς από τις τουρκικές και αμερικανικές κινήσεις, θα έχουμε και μια εικόνα του τι θα γίνει με τα τουρκικά F-35A.
Αν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να κρατήσουν μέχρι νεωτέρα τα πρώτα δυο τουρκικά F-35A σε αμερικανικό έδαφος, όπως και τα επιπλέον 4 που θα μπουν σε γραμμή παραγωγής οσονούπω, η Τουρκία δεν έχει λόγους να συνεχίσει να πληρώνει. Και φυσικά, οι ΗΠΑ δεν έχουν λόγους να συνεχίσουν να δέχονται παραγγελίες. Εκτός κι αν συμβεί κάποιο θέατρο παραλόγου, με τους Τούρκους να κάνουν ότι πληρώνουν, και τους Αμερικανούς να κάνουν ότι παραδίδουν… Η απόφαση είναι προφανώς στα χέρια του Τραμπ.
