Τους τελευταίους μήνες, υπάρχει μια εμφανής αλλαγή των προτεραιοτήτων στις αμυντικές προμήθειες της χώρας μας. Προγράμματα τα οποία ωρίμαζαν από το 2020, έχουν ακυρωθεί, ενώ άλλα που δεν γνωρίζαμε, προωθούνται. Ουσιαστικά τα μόνα προγράμματα που έχουν προχωρήσει είναι η αποδοχή των LoA για τα μαχητικά F-35A και τα ελικόπτερα UH-60M Black Hawk, υποθέσεις όμως που αφορούν διακρατικές συμφωνίες που είχαν ξεκινήσει πολύ πριν. Η μοναδική νέα προμήθεια που φαίνεται να είναι η προμήθεια των loitering munitions τύπου Switchblade 300 Block 2 και Switchblade 600 (για την οποία δεν έχουμε καμία ενημέρωση πέρα των “διαρροών”).
Από εκεί και πέρα, και σε ότι αφορά τα προγράμματα που αναμέναμε για έτη, έχουμε κυρίως ακυρώσεις και ορισμένες αναβολές σε κάποιο αόριστο μέλλον. Και μιλάμε για τα αμφίβια τεθωρακισμένα AAV-7RAM/RS, τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ, την αγορά κορβετών, το πρόγραμμα ΤΟΜΑ, τον εκσυγχρονισμό των Leopard 2HEL, 2Α4 & 1Α5 κ.ο.κ. Ενώ, πραγματικά απο το πουθενά, εδώ και λίγους μήνες έχουμε μάθει πως η χώρα θεωρεί ως ύψιστη προτεραιότητα την αγορά ένος λεγόμενου “Greek Dome”, δηλαδή ενός “θόλου αεράμυνας”. Στην πραγματικότητα, πέρα από το πιασάρικο όνομα του προγράμματος και τις έως και υπερβολικές περιγραφές ότι “θα καλύψει όλη την Ελλάδα και με αντιβαλλιστικές, αντιαεροπορικές και antidrone ικανότητες”, δεν είναι παρά ένα πρόγραμμα προμήθειας καινούργιων αντιαεροπορικών όπλων.
Βέβαια η προμήθεια τέτοιων νέων πυραυλικών συστημάτων είναι απολύτως επιβεβλημένη, καθώς ένας σημαντικός αριθμός σημερινών αντιαεροπορικών, μεταξύ αυτών τα SA-8B και Improved HAWK του ΕΣ, το σύστημα Skyguard της ΠΑ και μάλλον οι S-300, χρήζουν αντικατάστασης. Μέχρι εκεί όλα καλά και λογικά. Φυσικά με 2 δις ευρώ που έχει ανακοινωθεί ως προϋπολογισμός δεν φτιάχνουμε ολικό “θόλο” αλλά μπορούμε να εκσυγχρονίσουμε εν μέρει την αντιαεροπορική άμυνα της Ελλάδας και αυτό είναι σαφώς ευπρόσδεκτο.
Από εκεί και πέρα, σχεδόν τίποτα δεν μοιάζει να είναι αναμενόμενο ή μελετημένο. Καθώς, όπως πρώτη έγραψε η σελίδα μας, το ΥΠΕΘΑ σχεδιάζει να προμηθευτεί συστήματα τύπου SPYDER από το Ισραήλ, τα οποία θα συμπληρώνονται από άλλα, τύπου David’s Sling, τα τελευταία σε αποστολή αντιβαλλιστικής άμυνας.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Ισραηλινός ο ελληνικός “θόλος” με συστήματα David’s Sling και SPYDER
Νεότερες πληροφορίες αναφέρουν πως σε αυτή τη φάση, λόγω του υψηλού κόστους προμήθειας πυροβολαρχιών David’s Sling, η προμήθεια τους δείχνει να φρενάρει, ενώ εξετάζεται αν λύσεις της οικογένειας Barak MX (και αυτά ισραηλινής κατασκευής και τεχνολογίας) αν μπορούν να προσφέρουν αντίστοιχες δυνατότητες. Έτσι προς το παρόν η προμήθεια που δείχνει να προχωρά, είναι το SPYDER της Rafael, το οποίο θα λέγαμε ότι ταιριάζει και στο ανακοινωθέντα προϋπολογισμό.
Η κίνηση αυτή όμως φαίνεται να απομακρύνεται από τις παραδοσιακές στρατηγικές επιλογές της χώρας, οι οποίες στηρίζονταν σε μεγάλο βαθμό σε αμερικανικά ή ευρωπαϊκά συστήματα αεράμυνας. Επίσης η Ελλάδα δείχνει να μη ενδιαφέρεται για τις λύσεις που προσφέρει η πολυεθνική ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, European Sky Shield Initiative (ESSI), για συγκρότηση όσο γίνεται ομοιογενούς αεράμυνας στην ήπειρο μας, στην οποία υπογράψαμε την συμμετοχή μας.
Τέτοιες είναι οι γερμανικοί πύραυλοι IRIS-T σε έκδοση εδάφους-αέρος (σε τρεις παραλλαγές, SLS, SLM, SLX, με αυξανόμενη εμβέλεια), αλλά και οι γαλλικοί MICA, όπως και οι Aster 30 ως αντιαεροπορικό σύστημα SAMP/T, με τους τελευταίους να “συναρμολογούνται” και με τους αντίστοιχους που θα φέρουν οι νέες φρεγάτες κλάσης “Κίμων”.
Η Τσεχία αγόρασε ισραηλινούς αντιαεροπορικούς πυραύλους Spyder
Spyder: τι προσφέρει
Το SPYDER (Surface-to-air PYthon and DERby) είναι ένα σύστημα αντιεροπορικής άμυνας μέσης και βραχείας εμβέλειας, το οποίο αναπτύχθηκε από την ισραηλινή εταιρεία Rafael. Βασίζεται σε δύο τύπους πυραύλων: τον Python-5, ο οποίος είναι κατευθυνόμενος με υπέρυθρο ανιχνευτή και τον Derby, ο οποίος κατευθύνεται από ραντάρ.
Προσφέρει ευελιξία και ταχύτητα ανάπτυξης, καθώς μπορεί να εντοπίσει και να καταστρέψει στόχους σε απόσταση έως και 50 χιλιομέτρων, ανάλογα με την έκδοση. Επίσης διακρίνεται για την ικανότητά του να αντιμετωπίζει πολλαπλούς στόχους ταυτόχρονα, κάτι που το καθιστά ελκυστική επιλογή για χώρες που αναζητούν σύγχρονα συστήματα άμυνας με ικανότητες αντιμετώπισης επιθέσεων κορεσμού. Ωστόσο, δεν χρησιμοποιείται από τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει επιλεγεί μόνο από την Τσεχία.
Αντίθετα οι γερμανικοί IRIS-T (είτε αέρος-αέρος, είτε εδάφους-αέρος), έχουν αποδείξει την αξία τους τόσο σε επιχειρησιακό όσο και σε τεχνολογικό επίπεδο, ενώ έχουν πετύχει πωλήσεις σε Γερμανία, Αυστρία, Ισπανία, Βραζιλία, Σουηδία, Ελλάδα, Αίγυπτο, Ταϊλάνδη, Σαουδική Αραβία, Ουκρανία, σύντομα και Ν. Κορέα, Βουλγαρία, Ολλανδία, Λετονία, Σλοβενία και Εσθονία. Επιπλέον, οι νέες εκδόσεις εδάφους-αέρος, η SLM και η πρόσφατα παρουσιασμένη SLX, προσφέρουν μεγαλύτερη εμβέλεια αναχαίτισης, εως 80 χιλιόμετρα, κάτι που θα μπορούσε να καλύψει τις ελληνικές ανάγκες της Ελλάδας ως αξιόλογο συμπλήρωμα στις υπάρχουσες πυροβολαρχίες Patriot.
Ομοίως, οι γαλλικοί MICA και οι Aster 30 είναι συστήματα αποδεδειγμένης απόδοσης και υψηλής τεχνολογίας. Το MICA, είναι ευέλικτο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο σε αεροπορικές όσο και σε ναυτικές πλατφόρμες, ενώ ο Aster 30 είναι σήμερα το πιο εξελιγμένο ευρωπαϊκό βλήμα αντιεροπορικής άμυνας μεγάλης εμβέλειας, το οποίο χρησιμοποιείται από πολλές χώρες (Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία, Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Σιγκαπούρη, Ουκρανία, Αλγερία), συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. H σχέση δε της κατασκευάστριας MBDA με τη χώρα μας είτε τόσο εκτεταμένη, που ειλικρινά θα περιμέναμε να είναι η πρώτη επιλογή κι όχι η τελευταία.
Μάλιστα, οι Γάλλοι είχαν κάποια στιγμή προσφέρει πυροβολαρχίες SAMP/T σε συνδυασμό με τις δυνατότητες των φρεγατών Belh@rra, με τα όπλα αυτά να συνδυάζονται με τους υπάρχοντες Patriot, και να καλύπτουν όλες τις κρίσιμες ελληνικές περιοχές από επιθέσεις βαλλιστικών όπλων μικρού βεληνεκούς και τους εξελιγμένους τουρκικούς πυραύλους cruise.
Παρόλα τα παραπάνω, συν την συμμετοχή μας στην πρωτοβουλία ESSI, βαδίζουμε σε άλλο δρόμο, κάτι που προξενεί και απορία στις ευρωπαϊκές χώρες, με πιθανές πολιτικές τριβές, όπως και με απώλεια του σημερινού έργου συμπαραγωγής που έχει η χώρα μας, ειδικά στους IRIS-T. Και προκαλεί εντύπωση, όταν IRIS-T έχουμε ήδη στο οπλοστάσιο μας, όπως και MICA IR/EM, ενώ θα παραλάβουμε Aster 30.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Γιατί η Ελλάδα “έκοψε” το πρόγραμμα του IRIS-T Block 2, ενώ χρηματοδοτεί το ΕΛΚΑΚ!
Γεωπολιτική προοπτική
Η προοπτική να επιλέξουμε το SPYDER, ίσως μπορεί να εξηγηθεί γεωπολιτικά και στρατηγικά. Καθώς το Ισραήλ είναι μια χώρα με ισχυρή αμυντική βιομηχανία και έχει αναπτύξει τεχνολογίες που θεωρούνται από τις πιο προηγμένες στον κόσμο, η συνεργασία μπορεί να μας προσφέρει πρόσβαση σε αυτές, αν βέβαια εξασφαλίσουμε κάποια συμπαραγωγή και κοινή ανάπτυξη. Επιπλέον, Ελλάδα και Ισραήλ έχουν αναπτύξει μια στενή στρατηγική συνεργασία τα τελευταία χρόνια, η οποία περιλαμβάνει κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και ανταλλαγή πληροφοριών, με την Τουρκία να προβάλλει ως κοινή απειλή και για τις δύο. Οπότε υπάρχει ήδη έδαφος στενών επαφών και κοινού συμφέροντος, που να χρειάζεται να καλλιεργηθεί.
Στην ίδια βέβαια λογική θα περιμέναμε να εξεταστεί κατά προτεραιότητα το αντιαεροπορικό σύστημα Barak MX της επίσης ισραηλινής IAI (Israel Aerospace Industries). Και αυτό προσφέρει υψηλή απόδοση, ενώ η εταιρεία έχει ήδη επενδύσει στην Ελλάδα, εξαγοράζοντας την Intracom Defense. Οπότε έχει και μεγαλύτερη ευκολία να φέρει στη χώρα μας βιομηχανικό και ερευνητικό έργο, ακόμη και τοπική γραμμή παραγωγής.
Επίσης το Barak MX έχει επιλεγεί από την Κύπρο, άρα θα υπάρχει και ομοιοτυπία τουλάχιστον σε επίπεδο ελληνοκυπριακό, ενώ το όλο σύστημα είναι πιο ευέλικτο καθώς προσφέρεται με ποικιλία βλήματων, από 15 έως 150 χιλιόμετρα εμβελείας. Ακόμη, συστήματα Barak χρησιμοποιεί ήδη το Ισραήλ, το Μαρόκο, η Ινδία που είναι μεγάλος χρήστης, σύντομα η Σλοβακία. Με λίγα λόγια, αν περιμέναμε κάτι από το Ισραήλ αυτό ήταν το Barak MX κι λιγότερο το SPYDER.
Barak MX: αυτό είναι το ισραηλινό αντιαεροπορικό σύστημα της Εθνικής Φρουράς!
Συμπεράσματα
Η πρόθεση της Ελλάδας να προκρίνει ένα συγκεκριμένο ισραηλινό σύστημα (κάποια στιγμή δηλώθηκε ότι μπορεί να γίνει μια “διαδικασία διαγωνιστικού διαλόγου” που όμως δύσκολα θα αποδώσει όταν έχουν προηγηθεί άλλοι), είναι μια κίνηση που δεν μπορεί παρά να εγείρει πολλά ερωτήματα. Ενώ το SPYDER είναι ένα σύγχρονο σύστημα, η επιλογή του δεν μπορεί αιτιολογηθεί επαρκώς γεωπολιτικά (μιας και υπάρχουν άλλες λύσεις επίσης ισραηλινές), ούτε επιχειρησιακά καθώς αποτελεί τελείως νέο σύστημα για τη χώρα μας, οπότε θα ενισχύσει την πολυτυπία, σε αντίθεση με άλλα που ήδη έχουμε (ή θα έχουμε σύντομα) στο οπλοστάσιο μας. Επίσης, η Rafael ναι μεν έχει ένα συμβόλαιο με τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις (τα βλήματα SPIKE NLOS), στο οποίο όμως ούτε έχει κάνει κάτι για ελληνική προστιθέμενη αξία, ενώ οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις των όπλων πλησιάζουν ή ξεπερνούν το έτος.
Θα θέλαμε λοιπόν να μάθουμε, για ποιους λόγους δεν προκρίθηκαν ευρωπαϊκές λύσεις που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία ESSI, αλλά και άλλες ισραηλινές λύσεις, που έχουν δείξει συνέπεια (HERON) αλλά και έχουν επενδύσει στη χώρα μας.
