Το 2021, αν όλα πάνε καλά, θα είναι το έτος που το Πολεμικό μας Ναυτικό θα επιλέξει 4 νέες φρεγάτες πολλαπλών ρόλων, προφανώς παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό των 4 φρεγατών κλάσης ΜΕΚΟ200ΗΝ. Ο λόγος που το ΠΝ “καθυστέρησε” για λίγους μήνες την επιλογή του εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ, είναι προφανής. Το ΥΠΕΘΑ εξασφάλισε ένα σημαντικό κονδύλι για τον εκσυγχρονισμό, κι έτσι τα τελείως ανεπαρκή 160 με 180 εκ. ευρώ, έχουν γίνει τουλάχιστον 400 εκ. ευρώ. Με αυτό τον το ΠΝ θα αποκτήσει 4 ικανότατες φρεγάτες που θα έχουν υποστεί έναν πραγματικό εκσυγχρονισμό, κι όχι έναν “επιδερμικό”, που απλά θα αντικαθιστούσε παλιά συστήματα, με νεότερα.
Μερικοί προσεγγίζουν το θέμα τελείως “επιδερμικά”. Για παράδειγμα, θεωρούν οτιδήποτε “γαλλικό” ή “αμερικανικό”, το “απόλυτο”, και εκεί πρέπει να πάμε οτιδήποτε κι αν μας προσφέρουν οι υπόλοιποι. Άλλοι, σκέφτονται τα πλοία που ΘΑ βάλει σε υπηρεσία το τουρκικό ναυτικό, και σκέφτονται “θα έχουν πχ 32 ESSM, εμείς να έχουμε 40”. Δεν γίνονται έτσι οι υπολογισμοί. Τα τουρκικά πλοία πρέπει να βγάλουν κάποιες αποστολές, το ίδιο και τα ελληνικά. Το ΠΝ θα επιλέξει πλοία με βάση τις ανάγκες και τις απειλές, τις τωρινές αλλά και τις μελλοντικές. Όχι με λογική ποιος έχει μεγαλύτερο το πλοίο. Η σκέψη των Ελλήνων επιτελών είναι σε διαγράμματα σαν το παραπάνω. Απειλές που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Τώρα, το περασμένο καλοκαίρι είμασταν έτοιμοι να υπογράψουμε για δυο φρεγάτες Belh@rra, τις οποίες εδώ στην ΠΤΗΣΗ είχαμε ονομάσει Belh@rra Helleniques. Οι Belh@rra είναι το εξαγωγικό όνομα της γαλλικής φρεγάτας πολλαπλών χρήσεων FDI. Οι FDI όμως, είναι πλοία που δεν φέρουν τον κατάλληλο εξοπλισμό για το ΠΝ μας, συνεπώς το ΓΕΝ ζήτησε τον εξοπλισμό των πλοίων με επιπλέον όπλα και συστήματα, προκειμένου να καλύψει τις ελάχιστες ανάγκες του. Έτσι, ζήτησε CIWS RAM, STRALES, επιπλέον ASTER, και συζήτησε το ενδεχόμενο ενσωμάτωσης των CAMM-ER.
Θέλουμε στρατηγική ναυτική κρούση; SCALP Naval (mdCN) για το ΠΝ στα υποβρύχια 209/1100 και 209/1200
SCALP Naval… Ένα “όνειρο” που δεν έχουμε καταλάβει πως προέκυψε. Μάλλον, από την εποχή που ήταν να παραλάβουμε 2 φρεγάτες FREMM, και που έχουν στο οπλοστάσιό τους τον προηγμένο cruise. Έτσι οι Γάλλοι, όταν αρνήθηκαν την παραχώρηση των δυο FREMM, πρόσφεραν τη δυνατότητα στις μελλοντικές ελληνικές FDI. Το πρόβλημα είναι πως η Ελλάδα θα έπρεπε να πληρώσει την ενσωμάτωσή τους, ενώ η τοποθέτησή τους στα ελληνικά πλοία θα γινόταν κάπου μετά το 2028. Συνεπώς, ας είμαστε ρεαλιστές, το ΠΝ δεν ήθελε (ούτε θέλει) δυνατότητες στρατηγικής κρούσης, ούτε θέλει να κάνει τα πολύτιμα πλοία του από θύτες, θηράματα. Και το βασικότερο, δεν σκόπευε να πληρώσει 3,5 δις ευρώ για δυο πλοία.
Όταν ο πρωθυπουργός τον περασμένο Σεπτέμβρη μίλησε για φρεγάτες πολλαπλών ρόλων, πολλοί είχαν εκπλαγεί, όχι όμως εμείς, και εξηγούμαστε. Το ΠΝ αυτή τη στιγμή έχει πρόβλημα με τις φρεγάτες πολλαπλών ρόλων. Οι 3 μη εκσυγχρονισμένες S έπρεπε να ήταν ήδη κατσαρόλες, αλλά τα στελέχη του ΠΝ συνεχίζουν να τις διατηρούν επιχειρησιακές, προφανώς σε βάρος της υγείας τους. Το ΠΝ διέθετε 10 S, απέσυρε μια σε κακή κατάσταση (ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ), εκσυγχρόνισε (λέμε τώρα) τις 6, και διατήρησε τις τελευταίες 3 as is. Καλώς ή κακώς, το ΠΝ χρειάζεται 10 φρεγάτες πολλαπλών ρόλων. Αυτές δεν μπορούν να αντικατασταθούν με 2 FDI.
Κάποιες από αυτές τις φρεγάτες (τις 4 πολλαπλών ρόλων) θα μπορούσαν να είναι φρεγάτες αεράμυνας περιοχής. Στο μυαλό μας είχαμε τους ASTER 30 ή τους Standard SM-2 BlockIIIc, αλλά οι πύραυλοι αυτοί απαιτούν ισχυρές μονάδες, φρεγάτες σαν τις LCF (De Zeven Provincien) ή ακόμη και αντιτορπιλικά Type 45. Όμως ΠΝ, πρέπει πρώτα να λύσει το πρόβλημα των απαρχαιωμένων S, και μετά να κοιτάξει για αεράμυνα περιοχής. Βέβαια, οι Belharra είχαν το πλεονέκτημα να μπορούν να φέρουν ASTER 30 σε πλοίο μεγέθους φρεγάτες κάτω των 5.000 τόνων. Αλλά τελικά το κόστος τους είχε εκτιναχθεί κοντά πλέον σε αντιτορπιλικό Arleigh Burke.
Όσο κι αν μας αρέσει κάποιο πλοίο, είτε είναι η FDI, είτε κάποιο άλλο, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως στο ΠΝ υπάρχουν προτεραιότητες. Η πρώτη, απολύτως πρώτη, είναι η ανθυποβρυχιακή άμυνα. Η δεύτερη, λογικά είναι η αντικατάσταση των φρεγατών κλάσης S, που κοντεύουν να συμπληρώσουν, ή έχουν ήδη συμπληρώσει 40 χρόνια στη θάλασσα. Οι δυο αυτές κορυφαίες προτεραιότητες, ψάχνουν να βρουν απάντηση τους επόμενους μήνες.
Μα καλά, δεν χρειαζόμαστε αεράμυνα περιοχής;
Χρειαζόμαστε. Κάθε πολεμικό ναυτικό χρειάζεται αεράμυνα περιοχής. Το θέμα είναι πως το ΠΝ χρειάζεται για αρχή, πολεμικά πλοία. Δεν το έχουμε καταλάβει, αλλά παρατήσαμε το ΠΝ στη Μοίρα του εδώ και 15 χρόνια. Δεν αγοράσαμε ποτέ τις FREMM-HEL, δεν αγοράσαμε ποτέ κάποια ενδιάμεση λύση, παρατήσαμε τα πλοία στη μοίρα τους. Είναι θέμα ναυτοσύνης των στελεχών που έχουμε αυτή τη στιγμή αξιόμαχο στόλο. Αξιόμαχο μεν, μη εύκολα επιβιώσιμο σε ένα σύγχρονο πεδίο ναυτικής μάχης δε. Δεν λύνονται όλα αυτά με δυο φρεγάτες Belh@rra.
Δεν απαντάμε έτσι στο θέμα περί αεράμυνας περιοχής. Θα κάνουμε εμείς μερικές ερωτήσεις, για να καταφέρουμε να φέρουμε κάποιους στον τρόπο λογικής του ΠΝ.
- Ας υποθέσουμε πως έχουμε πλοία με ASTER 30 ή SM-2. Ποια είναι η μέγιστη απόσταση που μπορούν να εμπλέξουν στόχο; 120 χιλιόμετρα ο πρώτος, ή 167 χλμ ο δεύτερος; μήπως η ΓΗ δεν είναι επίπεδη, και η εμπλοκή στόχων λίγο πάνω από τον ορίζοντα είναι πολύ λιγότερα χιλιόμετρα; μήπως είναι χαζομάρα να περιμένουμε τα τουρκικά F-16 να πετούν πχ στα 20.000 πόδια σε αποστολές TASMO και να κάνουν τους στόχους για τους ελληνικούς ASTER 30/SM-2; Μήπως τα τουρκικά F-16 θα εξαπολύσουν AGM-84, SOM-B/J, ATMACA από μεγάλες αποστάσεις, αλλά από ύψη που θα είναι απρόσβλητα από τους ASTER 30/SM-2;
- Ας υποθέσουμε πως έχουμε ASTER 30 ή SM-2, και το πλοίο πρέπει να αντιμετωπίσει πυραύλους, σε μαζική επίθεση που εντοπίστηκαν πάνω από τον ορίζοντα. Πόσους μπορεί αν κάνει χρήση ASTER/SM-2; καταρχάς, αν είναι ελληνική FDI μέχρι 16, αν είναι MMSC λιγότερους από 16. Μετά όμως τι γίνεται; Γιατί να τους αντιμετωπίσει στα 40 ή 50 χιλιόμετρα με ASTER/SM-2 και να μην το κάνει σε μικρότερη απόσταση, μαζικά;
- Μα καλά, σημαίνει αυτό πως είναι άχρηστη η Αεράμυνα Περιοχής για ένα ΠΝ; Και βέβαια όχι, και την χρειάζεται το ΠΝ, αλλά υπάρχει άλλος κίνδυνος για το ΠΝ, κάτι που όλοι τείνουν να ξεχάσουν.
Και ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που θα πρέπει να αντιμετωπίσει το ΠΝ;
- Κατά την ταπεινή μας άποψη, ο μεγαλύτερος κίνδυνος που θα αντιμετωπίσει το ΠΝ είναι οι επιθέσεις κορεσμού με πυραύλους ναυτικής κρούσης και έξυπνα όπλα, παράλληλα με επιθέσεις από αεροσκάφη με βόμβες laser.
- Οι πύραυλοι αυτοί θα είναι είτε ATMACA που θα εκτοξεύονται από τα μικρασιαστικά παράλια, είτε από πλοία σε αγκύρωση κοντά στα μικρασιατικά παράλια. Παράλληλα, η τουρκική αεροπορία θα ακολουθεί, προκειμένου με χρήση έξυπνων όπλων να βυθίσει τα πλοία.
Θα πρέπει να καταλάβουμε πως ναι, το ΠΝ πρέπει να επιχειρεί στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να επιχειρεί και στο Αιγαίο. Το Αιγαίο θα κορεστεί από πυραύλους Harpoon και ATMACA, και εκεί δεν μπορεί να βοηθήσει η ΠΑ. Το ΠΝ, στην αντιμετώπιση των πυραύλων εναντίον πλοίων θα είναι μόνο του. Δεν υπάρχει πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ ΠΑ και ΠΝ για κυνήγι πυραύλων Harpoon/ATMACA. Τα πλοία του ΠΝ δεν είναι Task Forces αεροπλανοφόρου, με F-14A/AIM-54A να καταρρίπτουν πυραύλους cruise, ούτε με F/A-18E/F. Ναι, για τα τουρκικά F-16 θα βρεθεί κάποιο F-16V/AIM-120C ή κάποιο Rafale/Meteor, αλλά για τις ορδές ATMACA, το ΠΝ είναι μόνο του.
Αυτή τη στιγμή, οριακά, οι φρεγάτες κλάσης S μπορούν να αντιμετωπίσουν έναν πύραυλο σε απόσταση, και δυο (;) ή τρεις (;) σε εγγύς απόσταση. Σκεφτείτε λοιπόν πόσο εύκολα θα κορεστεί η αεράμυνα μιας Kortenaer. Μια ΜΕΚΟ200ΗΝ, έτσι όπως είναι σήμερα, θα μπορέσει να αντιμετωπίσει 3 ή 4 πυραύλους σε απόσταση, και αντίστοιχο αριθμό σε εγγύς απόσταση. Αλλά όλα αυτά, υπό ιδανικές συνθήκες, χωρίς βλάβες, και χωρίς ο ηλεκτρονικός πόλεμος να έχει δημιουργήσει προβλήματα στα πλοία. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όταν λέμε πυραύλους, εννοούμε και έξυπνα όπλα.
Τα πράγματα είναι περιέργως καλύτερα με τις πυραυλακάτους Super Vita. Οι τελευταίες, αν και στερούνται ραντάρ μεγάλης εμβέλειας, εντούτοις μπορούν με την βοήθεια του σχετικά προηγμένου TACTICOS και του εκτοξευτή RAM να αντιμετωπίσουν θεωρητικά πολύ μεγαλύτερο αριθμό εισερχομένων, χάρη στους fire and forget RAM. Φυσικά, ανάσχεση μπορούν να κάνουν και τα πυροβόλα των Super Vita. Αλλά πρέπει να καταλάβουμε, πως μια “μικρή” Super Vita μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα τις επιθέσεις κορεσμού από μια Kortenaer.
PACIFIC OCEAN (Nov. 2, 2016) The aircraft carrier USS Carl Vinson (CVN 70) conducts a live-fire exercise with the ship’s RIM 116 Rolling Airframe Missile weapons system. Carl Vinson is underway conducting Composite Training Unit Exercise (COMPTUEX) off the coast of Southern California. (U.S. Navy Photo by Petty Officer 3rd Class Matthew Brown/Released)
Δεν υπάρχει αμφιβολία, πως από οποιοδήποτε σχέδιο έχει συζητήσει το ΠΝ, το καλύτερο σε αντιμετώπιση επιθέσεων κορεσμού είναι η -θεωρητική δυστυχώς- Belh@rra Hellenique. Με πυραύλους -τουλάχιστον 16- ASTER 30, CAMM-ER, RAM (21 πύραυλοι), και STRALES, το πλοίο θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μόνο του σχεδόν τα πάντα σε ότι αφορά τις επιθέσεις κορεσμού. Το δε ικανότατο ραντάρ SeaFire θα μπορούσε να αντέξει σε παρεμβολές. Συνεπώς, θα χρειάζονταν δεκάδες πύραυλοι για να αντιμετωπιστεί μια Belh@rra, και να μπορέσει να νικηθεί η άμυνά της. Αυτό το γράφουμε για να καταλάβουν κάποιοι φίλοι τους λόγους που το ΠΝ συζητούσε μέχρι εσχάτως τη γαλλική λύση.
ThinkOutOfTheBox: CAMM/CAMM-ER ή MICA VL/NG αντί των ESSM Block 2 για τις νέες φρεγάτες του ΠΝ;
Δυστυχώς, από τις υπόλοιπες φρεγάτες που αυτή την στιγμή έχουμε σαν υποψήφιες, καμία δεν έχει αντίστοιχες δυνατότητες. Θεωρούμε πως μικρό πλεονέκτημα έχει ίσως η Type 31, αν αυτή φέρει 32 CAMM, RAM και STRALES. Καθώς οι 32 CAMM μπορούν να εκτοξευτούν όλοι μαζί εναντίον ισάριθμων στόχων, με RAM KAI STRALES, ένα πλοίο τέτοιο θα είχε επίσης ισχύ στην αντιμετώπιση επιθέσεων κορεσμού. Στον αντίποδα, η “απλή”, “γαλλική” FDI με “μόλις” 16 ASTER 30, χωρίς CIWS και χωρίς STRALES, θα ήταν ζήτημα λίγων όπλων να κορεστεί η άμυνά της.
CAMM-ER, ποιος είναι ο πύραυλος που εξετάζει το ΠΝ για τις Belh@rra Helleniques;
Φτάνοντας στην “αγαπημένη” πολλών αναγνωστών μας, MMSC, θα πρέπει να δούμε την τελική διαμόρφωση που θα έχει το ελληνικό πλοίο. Αν είναι όμοιο με την σαουδαραβική MMSC, τότε οι 32 ESSM δεν μπορούν να εκτοξευτούν όλοι μαζί σε επιθέσεις κορεσμού, συνεπώς και η σαουδαραβική MMSC θα βρεθεί σύντομα χωρίς άμυνα. Αν όμως το πλοίο φέρει STRALES, RAM/SeaRAM, τότε οι δυνατότητες βελτιώνονται σημαντικά. Μια MMSC με πυραύλους CAMM, STRALES, RAM θα είχε εξαιρετικές επιδόσεις απέναντι σε επιθέσεις κορεσμού, και οι Τούρκοι θα έπρεπε να ξοδέψουν μεγάλο αριθμό όπλων για να ξεκλειδώσουν την άμυνά της.
Αν και θεωρούμε πολύ δύσκολο να γίνει, η επιλογή του CAMM απέναντι στον ESSM θα δώσει αρκετά πλεονεκτήματα στο ΠΝ. Θεωρούμε βέβαια δύσκολο το ΠΝ να εγκαταλείψει τον ESSM, ο οποίος ακόμη και στην έκδοση Block II δεν μπορεί να επιτύχει τον αυτοματισμό του CAMM ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να αντέχει σε τέτοιου είδους επιθέσεις κορεσμού. Δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση, πως η Νέα Ζηλανδία, η Χιλή, και το Ηνωμένο Βασίλειο “παρέκαμψαν” τον ESSM, και πήγαν στον CAMM. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε, πως η Ιταλία “ποντάρει” στην ανάπτυξη του CAMM-ER, ενώ ο ESSM-ER δεν είναι κάτι περισσότερο από μια πρόταση.
Συμπερασματικά, το ΠΝ χρειάζεται αναμφίβολα πλοία που θα προσφέρουν σε πολλαπλούς ρόλους. Ένα φλεγόμενο Αιγαίο και μια Ανατολική Μεσόγειος θα είναι δύσκολα περιβάλλοντα, όχι μόνο για το ΠΝ αλλά και για τους Τούρκους. Το ΠΝ δεν μπορεί να μην είναι παρόν στην ελληνική ΑΟΖ, οι Τούρκοι δεν έχουν κάτι δικό τους για να είναι παρόντες. Συνεπώς, θα έχουν την ευχέρεια πληγμάτων σε χρόνο που θα επιλέξουν αυτοί. Το ΠΝ θα πρέπει να συνοδεύσει τις δυνάμεις ενίσχυσης του Καστελλόριζου, που σημαίνει πως τα πλοία του θα μπουν σε ακτίνα κρούσης Harpoon, ATMACA κοκ και να αντιμετωπίσουν δεκάδες από αυτούς σε συντονισμένες επιθέσεις.
Ντεμίρ: Επιτυχημένη βολή 200 χλμ. του εγχώριου τουρκικού αντιπλοϊκού πυραύλου ATMACA
Οι φρεγάτες πολλαπλών ρόλων, που θα μπορούν να φέρουν και να φιλοξενήσουν ένα τουλάχιστον ελικόπτερο MH-60R. Μαζί με ένα προηγμένο sonar, θα μπορούν να εκτελούν αποστολές ASW σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, ενώ θα πρέπει να μπορούν να αυτοπροστατεύονται, αλλά και να προστατεύουν πλοία που θα συνοδεύουν, από αεροπορικές/πυραυλικές επιθέσεις κορεσμού. Τα πλοία θα πρέπει να φέρουν συστήματα CIWS, το πιθανότερο τύπου RAM, αλλά και πυραυλικό A/A σύστημα ικανό να ανταπεξέλθει σε επιθέσεις κορεσμού (CAMM, MICA VL, ίσως και ESSM BlockII). Οι δυνατότητες αεράμυνας περιοχής είναι επιθυμητές, αλλά έπονται των αναγκών για νέα πλοία πολλαπλών χρήσεων. Αυτός είναι και ο λόγος που το ΠΝ ψάχνει να βρει λύση στην αεράμυνα περιοχής με ενδιάμεση λύση, με μεταχειρισμένα πλοία δηλαδή.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ξέρουμε πως κάποιοι θα πιαστούν είτε από τον τίτλο, είτε από κάποια αποκομμένη φράση, και θα ξεκινήσουν να μας υβρίζουν, είτε στον ιστότοπό μας, είτε στα social media. Εμείς, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, μέρες που είναι, είναι να τους ευχηθούμε “Χρόνια Πολλά”.
Στο τεύχος της “Πτήσης” ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ (κοντά σας -λόγω των επάλληλων αργιών- στις 05-01 περιλαμβάνουμε ένα σημαντικό άρθρο.
«ΜΕΓΑ, ΑΛΛΑ… ΑΚΡΙΒΟ ΤΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΚΡΑΤΟΣ
ΣΚΛΗΡΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΠΝ
Παραφράζοντας τη φράση του Περικλή, όπως αυτή καταγράφεται από τον Θουκυδίδη, «μέγα γαρ το της θαλάσσης κράτος», θα επιχειρηθεί να στοιχειοθετηθεί ότι η απόκτηση και διατήρηση ισχυρού στόλου, που θα επιτρέπει στη χώρα μας ισχυρή ναυτική παρουσία και αποτρεπτική προβολή ναυτικής ισχύος, κοστίζει πολύ! Πολύ περρισσότερο από όσο οι περισσότεροι φαντάζονται.
