Οι συγκρούσεις μεταξύ των υπερδυνάμεων έχει περάσει σε άλλο επίπεδο και ειδικά η Ρωσία και η Κίνα είναι πρωτοπόρες στον καθορισμό και τη διαχείριση νέων τακτικών. Η φράση “Όταν το μόνο που διαθέτεις είναι ένα σφυρί, τότε όλα μοιάζουν με καρφιά”, έχει επανακαθοριστεί και οι υπερδυνάμεις αυτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε μέσο ως “σφυρί”, ειδικά εάν “μυρίσουν” αίμα στο νερό και αδυναμία του αντιπάλου, πετυχαίνοντας να υποβαθμίσουν την αμερικανική επιρροή σε πολλά σημεία της υφηλίου, μέσω επίμονων και “γκρίζων” ελιγμών.
Ενισχύοντας τις ήδη ισχυρές πολιτικές, οικονομικές, στρατιωτικές και εμπορικές τους δυνατότητες, το Πεκίνο και η Μόσχα προχωρούν στην “οπλοποίηση των πάντων” σε μια προσπάθεια να ανταγωνιστούν τις ΗΠΑ. Τα “σφυριά” τους ποικίλουν από πολιτικό εξαναγκασμό, “αρπακτική” οικονομική πολιτική και στρατηγικό εκβιασμό έως πληροφοριακό πόλεμο, υπονόμευση, συγκεκαλυμμένη δράση και αδιαφορία για τα διεθνή πρότυπα. Σύμφωνα με έρευνα του U.S. Army War College, οι ΗΠΑ έχουν μείνει πίσω και αργούν να απαντήσουν σε αυτού του είδους τον ανταγωνισμό που κινείται σε πολλαπλά επίπεδα και πετυχαίνει θετικά αποτελέσματα χωρίς τη χρήση όπλων.
Η Κίνα και η Ρωσία διαθέτουν 3 ξεχωριστά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις ΗΠΑ στο σημερινό περιβάλλον έντονου και πολυεπίπεδου ανταγωνισμού.
- Οι ΗΠΑ εμμένουν και επαναπαύονται στο μοντέλο της “απόλυτης υπερδύναμης” ενώ Κίνα και Ρωσία επανακαθορίζουν τους κανόνες, τα όρια και κυρίως τα εργαλεία του ανταγωνισμού. Χωρίς κανέναν περιορισμό, αυτές οι χώρες αγνοούν προηγούμενες αποδεκτές νόρμες και προσπαθούν με κάθε μέσο να υπονομεύσουν τις ΗΠΑ. Κάθε πτυχή αμερικανικής ισχύος βρίσκεται υπό επίθεση, από τη Κυβέρνηση έως τους θεσμούς, τους συμμάχους, τους διεθνείς οργανισμούς, τα ΜΜΕ, ακόμα και τους πολίτες.
- Το δεύτερο πλεονέκτημα είναι πως οι ανταγωνιστές των ΗΠΑ έχουν μεγαλύτερη ελευθερία δράσης και τολμούν να ρισκάρουν περισσότερο, κινούμενοι οπορτουνιστικά σε “γκρίζες ζώνες” που σπάνια θα προκαλέσουν αμερικανική αντίδραση. Ακόμη και η παραμικρή ζημιά στα αμερικανικά συμφέροντα, είναι μια μικρή νίκη κατά της επηρροής και τις προβολής ισχύος των ΗΠΑ στο εξωτερικό.
Παρένθεση. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι η οπλοποίηση των fake news από το Κρεμλίνο εις βάρος της Δύσης (πχ ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και Ισπανία), για την οποία υπάρχουν μόνο ασυντόνιστες και σπασμωδικές αντιδράσεις. Αξίζει να αναφερθεί πως η ΕΕ αναμένει “ασύμμετρη επίθεση” παραπληροφόρησης εν όψη των Ευρωεκλογών του 2019 και για αυτό το λόγο διοργανώνει Συνέδριο στις 26-28 Σεπτεμβρίου, προκειμένου να ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης.
- Τέλος, οι αντίπαλοι των ΗΠΑ, στοχοποιούν ακόμη και το παραμικρό κενό που θα παρουσιαστεί σε χώρες αμερικανικής επηρροής, εκμεταλλευόμενοι τις αδυναμίες των “παγκοσμιοποιημένων” κοινωνιών που είναι επιρρεπείς στην εκμετάλλευση μέσω διασποράς παραπληροφόρησης. Αυτές οι κινήσεις περνούν σχετικά απαρατήρητες, εκμεταλλευόμενες την πολιτική πόλωση σε μια χώρα, προκαταλήψεις και ανασφάλειες των πολιτών (πχ μεταναστευτικό) και διαρρηγνύοντας εμπορικές και οικονομικές δραστηριότητες (πχ Ζάμπια).
Σχεδόν όλα καταλήγουν σε έναν υβριδικό πληροφοριακό πόλεμο που περιλαμβάνει τη διασπορά ψευδών και τοξικών/πολωτικών πληροφοριών με σκοπό να σπαρθεί η αμφιβολία και η διχόνοια εναντίον και προς Κυβερνήσεων, θεσμών και εδραιωμένων αντιλήψεων γενικότερα.
Οι ΗΠΑ και οι δυτικές χώρες γενικότερα, έχουν πέσει θύμα των ελευθεριών τους πάνω στην ελεύθερη έκφραση και τον Τύπο, γεγονός που αφήνει χώρο στη διασπορά παραπληροφόρησης που μπορεί να διαβρώσει τα θεμέλιά τους. Τα ΜΜΕ της Δύσης είναι “ακεντρικά”, δηλαδή δεν ελέγχονται από το Κράτος, ακόμη και αν είναι χρηματοδοτούμενα από αυτό (υπάρχουν φυσικά εξαιρέσεις). Σε χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα, είναι “κεντρικά”, δηλαδή όχι μόνο ελέγχονται πλήρως από Μόσχα και Πεκίνο αντίστοιχα, αλλά ειδικά στη περίπτωση της Ρωσίας χρησιμοποιούνται ως “όπλα”. Στη Ρωσία, τα fake news είναι το όπλο και τα πυροβόλα όπλα που πυροδοτούν τις σφαίρες είναι τα κρατικά πρακτορείο ειδήσεων όπως το Russia Today και το Sputnik.
Ο χαρακτήρας του τρέχοντος υπερανταγωνισμού για παγκόσμια κυριαρχία είναι ξεκάθαρος. Οι ΗΠΑ έχουν πολλές φορές χάσει “μάχες” διότι εμμένουν στην αντίληψη της Pax Americana, τη στιγμή που οι αντίπαλοί της επιστρατεύουν κάθε αθέμιτο μέσο και εκμεταλλεύονται ακόμη και τη παραμικρή ευκαιρία.
Κάθε πτυχή ανθρώπινης δραστηριότητας, είναι πλέον fair game για έναν δυνητικό αντίπαλο. Οικονομία, θρησκεία, πολιτισμός, ιδέες και αντιλήψεις, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ή να διαστρεβλωθούν με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να επιτευχθούν μικρές ή μεγάλες νίκες με μικρό ή ανύπαρκτο κόστος.
Εξυπακούεται πως όλα τα ανωτέρω πάντα αποτελούσαν στόχο ενός δυνητικού αντιπάλου. Η μεγάλη διαφορά σήμερα όμως είναι πως ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, όπου η μετάδοση της πληροφορίας είναι αστραπιαία, ενώ μέσα όπως το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα, μπορούν να επηρεάσουν μαζικά γνώμες και δυστυχώς οι κοινωνίες είναι εξαιρετικά ευάλωτες σε τέτοιες επιρροές.
Για να μην ξαναγίνει το πάθημα, μάθημα, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως ζούμε σε μια εποχή που ακμάζει το “unrestricted warfare”, δηλαδή ο πόλεμος σε όλα τα επίπεδα και χωρίς περιορισμούς.
Με πολλές πληροφορίες από Defence One
