Ενώ μόλις έχουν περάσει καλά καλά 2 δεκαετίες από τότε που η νατοϊκή δύναμη σφυροκοπούσε τη Σερβία του καθεστώτος Μιλόσεβιτς, φαίνεται ότι οι σχέσεις μεταξύ Σερβίας και ΗΠΑ έχουν εξομαλυνθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε η Σερβία να στέλνει στις ΗΠΑ αυτοκινούμενα τροχοφόρα πυροβόλα που κατασκευάζει η βιομηχανία της προκειμένου να αξιολογηθούν για τις απαιτήσεις του αμερικανικού Στρατού!
Ο κλάδος επιθυμεί να αναβαθμίσει την ικανότητα εκπομπής πυρός για τις ταξιαρχίες Stryker που είναι εξοπλισμένες με θωρακισμένα τροχοφόρα ΤΟΜΠ Stryker, οι οποίες όμως αυτή τη στιγμή διαθέτουν μόνο ρυμουλκούμενα πυροβόλα M777 των 155 χλστ.
Στην αξιολόγηση θα συμμετάσχει σχεδόν όποιος στον δυτικό κόσμο παράγει πυροβόλα επί τροχοφόρων οχημάτων. Η ισραηλινή Elbit Systems, Η σουηδική Bofors, θυγατρική της βρετανικής BAE System, η αμερικανική AM General σε συνεργασία με τον Όμιλο Mandus και τέλος… η σερβική Yugoimport.
Ο Στρατός είχε ανακοινώσει για πρώτη φορά τον Ιούλιο ότι αναζητούσε νέα αυτοκινούμενα πυροβόλα για τις ταξιαρχίες Stryker, εκφράζοντας ενδιαφέρον μόνο για σχέδια που ήταν τουλάχιστον αρκετά ώριμα για να μπουν σε μαζική παραγωγή, αν δεν ήταν ήδη. Ο κλάδος ανακοίνωσε ότι επιθυμεί βελτιωμένη εμβέλεια, ρυθμό πυρός και κινητικότητα έναντι των υφιστάμενων M777.
Η Elbit προσφέρει την πιο πρόσφατη έκδοση του Autonomous Truck Mounted howitzer System (ATMOS), γνωστό και ως Iron Sabre. Σύμφωνα με την εταιρεία, το πυροβόλο της, σχεδίασης και κατασκευής της θυγατρικής της Soltam μπορεί να τοποθετηθεί σε κάθε είδους συμβατό φορτηγό, τόσο εξάτροχο όσο και οκτάτροχο.
Η BAE Systems / Bofor προσφέρει το Archer, ένα πυροβόλο 155 χλστ επί φορτηγού οχήματος, το οποίο αναπτύχθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και το οποίο διαθέτει αυτόματο σύστημα γέμισης που μπορεί να βάλλει μόνο του συνολικά 21 βλήματα που περιλαμβάνονται στον γεμιστήρα του πριν χρειαστεί αναχορηγία.
Η AM General και η Mandus Group προτείνουν το Brutus, ένα σχέδιο πυροβόλου 155 mm χαμηλής οπισθοδρόμησης, τοποθετημένο σε ένα φορτηγό 6×6 της οικογένειας FMTV. Ο κλάδος έχει ήδη πειραματιστεί με αυτό το όπλο, τουλάχιστον από το 2018. Ωστόσο, η έλλειψη αυτόματου συστήματος γέμισης, η μικρού μήκους κάνη και η έλλειψη συστημάτων σε υπηρεσία θέτουν το σύστημα μάλλον ως αουτάιντερ.
Μεγάλος απών (προς ώρας τουλάχιστον) είναι η γαλλική Nexter με το δικό της αντίστοιχο σχέδιο το CEASAR, το οποίο είχε αρκετές εξαγωγικές επιτυχίες μέχρι στιγμής, και προσφέρεται τόσο επί γαλλικών φορτηγών της Renault όσο και επί άλλων σχεδίων.
Οι αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις μέχρι σήμερα ήταν μάλλον αδιάφορες για πυροβολικό επί φορτηγών οχημάτων, πράγμα που εξηγεί και την έλλειψη αμερικανικών προτάσεων. Ωστόσο οποιοδήποτε πυροβόλο επιλεγεί τελικά, θα πρέπει να κατασκευαστεί στις ΗΠΑ.
Και ξαφνικά εμφανίζεται η σέρβικη Yugoimport, η οποία μέσω του Αμερικανού συνεργάτη της Global Military Products (GMP), θα στείλει μια έκδοση του αυτοκινούμενου Nora B-52 με πυροβόλο 52 caliber 155 mm. Το σύστημα αυτό αναπτύχθηκε εγχωρίως από το κυβερνητικό στρατιωτικό τεχνικό ινστιτούτο του Βελιγραδίου της πρώην Γιουγκοσλαβικής δημοκρατίας στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Η πιο πρόσφατη έκδοση, επίσης γνωστή ως Aleksander παρουσιάστηκε το 2017, έχει έναν πλήρως επανασχεδιασμένο πύργο για το πυροβόλο. Όλες οι υπάρχουσες εκδόσεις Nora B-52 χρησιμοποιούν ένα τροποποιημένο φορτηγό 8×8 της σερβικής εταιρείας FAP. Το Nora B-52 διαθέτει σύστημα αυτόματης γέμισης με 12 βλήματα και ακόμα 24 σε χώρο αποθήκευσης επί του φορτηγού.
H σερβική συμμετοχή παρά την όποια αξία κι επιδόσεις του συστήματος μάλλον θα έχει λίγες πιθανότητες να επιλεγεί, όχι μόνο λόγω πενιχρής ικανότητας προώθησης της πώλησής του επί αμερικανικού εδάφους, αλλά και για συμβολικούς λόγους. Για τους ίδιους λόγους όμως είναι σημαντικό για την σερβική βιομηχανία το γεγονός ότι «ακούγεται» σε διεθνές επίπεδο ότι τα προϊόντα της τα εξετάζουν ακόμα και οι Αμερικάνοι.
