Με την εν εξελίξει… Bergaminiαδα παρολίγον να «ξεχαστούμε», αλλά με τους ρυθμούς που τρέχει πλέον ο «επανεξοπλισμός της Ευρώπης», το τρένο μπορεί να περάσει και να μην το δούμε καν… πόσο μάλλον να επιβιβαστούμε.
Άρα το θέμα που είχαμε ανοίξει για τις διαφαινόμενες επιλογές στον εξοπλισμό (επιτέλους) του Μηχανοκίνητου Πεζικού με Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης (ΤΟΜΑ) γίνεται απολύτως επίκαιρο.
ΤΟΜΑ: είναι στραβός ο γιαλός ή επιλέγουμε και επιμένουμε να αρμενίζουμε στραβά ;
Αν μάλιστα ήταν κρίσιμο τρία, δύο ή και ένα χρόνο πίσω, όταν το είχαμε αναλύσει και πάλι υπό το πρίσμα των αναγκών του Ελληνικού Στρατού (ΕΣ) και των προτάσεων που υπήρχαν τότε στο τραπέζι, ειδικά στη διάσταση που αφορούσαν τη βιομηχανική συνεργασία, σήμερα υπό το πρίσμα του «ReArm Europe», γίνεται κρισιμότερο για πολλούς πλέον λόγους.
Για την ανάγκη προγράμματος ΤΟΜΑ στο επικείμενο 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα δεν νομίζουμε ότι υπάρχει κάποιος που εγείρει αντιρρήσεις. Τώρα αν το πρόγραμμα αυτό προαλείφεται να υλοποιηθεί μέσα από την άκρως αμφιλεγόμενη «προσπάθεια» μετατροπής του ΤΟΜΠ Μ113 σε κάποιας μορφής «TOMA», είπαμε ήδη αρκετά στην προηγούμενη ανάρτησή μας, χωρίς βέβαια το θέμα να έχει εξαντληθεί.
Επιστρέφοντας στο «ReArm Europe», όσοι έχουν διαβάσει έστω και ελάχιστα για το θέμα και δεν έχουν απλώς μείνει στο… εξώφυλλο της «Λευκής Βίβλου» που παρουσίασε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν , έχουν προφανώς καταλάβει κάτι. Ότι σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, στην οποία η αμυντική βιομηχανία είναι υποτυπώδης, έως ανύπαρκτη, ο ένας δρόμος να εκμεταλλευτούμε το πλαίσιο του «επανεξοπλισμού της Ευρώπης» είναι μέσα από τη συμμετοχή μας σε κάποια μεγάλα κοινά εξοπλιστικά προγράμματα που θα αναδυθούν στο ευρωπαϊκό στερέωμα, αρκεί βέβαια να συμβαδίζουν με τις ελληνικές ανάγκες.
Δεδομένου ότι η αντιαεροπορική/αντιβαλλιστική άμυνα είναι ενταγμένη υψηλά στην ευρωπαϊκή ατζέντα, ο συγκεκριμένος χώρος με τη δέσμη προγραμμάτων που θα δημιουργήσει είναι σίγουρα μια από τις σημαντικότερες υποψηφιότητες για ελληνική συμμετοχή σε αυτά. Δεν είναι όμως απαραίτητα η κύρια και σίγουρα ότι η μόνη «πύλη» της Ελλάδας στο πλαίσιο «ReArm Europe».
Ο άλλος δρόμος είναι φυσικά η δημιουργία ενός μεγάλου εξοπλιστικού προγράμματος για την κάλυψη ελληνικών αναγκών, προσανατολισμένου στην Ευρώπη, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη βιομηχανική συμμετοχή, που θα μπορούσε να γίνει μάλιστα πλατφόρμα για την προσέλκυση πρόσθετου έργου μέσω του βιομηχανικού εταίρου με τον οποίο θα συνεργαστούμε.
Εδώ οι επιλογές δεν είναι πολλές, καθώς το να «γεννηθούν» τέτοια μεγάλα προγράμματα έχει κόστος και θέλει χρόνο. Επιπλέον εξαρτώνται από το χρονοδιάγραμμα του δικού μας εξοπλιστικού προγραμματισμού (μέσα στο περίφημο/διαβόητο πλέον -η επιλογή δική σας- 12ετές, που οσονούπω -και μετά από μακρά κυοφορία- αναμένεται να παρουσιαστεί στη Βουλή στις 4 Απριλίου, αν βέβαια δεν αναβληθεί και πάλι η διαδικασία).
Για παράδειγμα, πολλοί θα θωρήσουν ότι τέτοια θα μπορούσαν να είναι ναυπηγικά προγράμματα για υποβρύχια ή φρεγάτες (με δεδομένες τις πιεστικές -ασφυκτικές θα λέγαμε- ανάγκες του ΠΝ). Είναι όμως τέτοια προγράμματα συμβατά, τόσο με το παραπάνω χρονοδιάγραμμα όσο και με τα χρονικά όρια που θέτει το πλαίσιο του «ReArm Europe» και ειδικότερα της ρήτρας διαφυγής;
Όπως έχουμε γράψει επανειλημμένα, αλλά πλέον η θέση που υποστηρίζουμε ενισχύεται σημαντικά από τις πρόσφατες εξελίξεις, η κάλυψη της απαίτησης του ΕΣ για νέο ΤΟΜΑ αλλά και των ευρύτερων αναγκών του μέσα από περιρρέοντα ωφελήματα (βλέπε παρακάτω), φέρει ένα τέτοιο πρόγραμμα υψηλά -αν και όχι και στην κορυφή- των ελληνικών δυνητικών επιλογών στο «ReArm Europe» και να γίνει η κύρια «πύλη» εισόδου μας σε αυτό.
Προφανώς ένα πρόγραμμα νέου ΤΟΜΑ είναι μια σημαντική οικονομική επένδυση και δεν μπορεί να συγκριθεί με την έωλη προσπάθεια με το M113. Εξίσου σημαντικά όμως θα είναι και τα οφέλη που θα προέλθουν από αυτή.
Το κυριότερο εργαλείο του πλαισίου «ReArm Europe», το SAFE (Security and Action for Europe), το οποίο θα παρέχει χαμηλότοκα δάνεια στα κράτη-μέλη της ΕΕ, μεγίστης διαρκείας έως 45 έτη, με περίοδο χάριτος 10 ετών για αποπληρωμή κεφαλαίου και εγγύηση του κοινοτικού προϋπολογισμού, προβλέπει τουλάχιστον δύο χώρες ανά πρόταση που θα υποβληθεί για κοινές προμήθειες εξοπλισμών.
Να θυμίσουμε ότι το Φθινόπωρο του 2022 το ΓΕΣ ολοκλήρωσε τη σχετική μελέτη για την απόκτηση νέων ΤΟΜΑ με το ύψος των αναγκαίων πιστώσεων να προσδιορίζεται στα 2,2 δις ευρώ και αφορούσε τη προμήθεια 205 Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μάχης νέας γενιάς, μαζί με αρχικές ποσότητες πυρομαχικών και «πακέτο» εν συνεχεία υποστήριξης. Η σχετική μελέτη προσδιόρισε το Lynx ως το μοναδικό ΤΟΜΑ νέας γενιάς, διαθέσιμο στη διεθνή αγορά και πρότεινε τη προμήθειά του.
Στη βάση εκείνη η κατασκευάστρια Rheinmetall δεσμεύτηκε για την δημιουργία νέου εργοστασίου και την εγκατάσταση γραμμής παραγωγής (και όχι συναρμολόγησης) στην Ελλάδα, στο πρότυπο της αντίστοιχης μεγάλης επένδυσης που συνόδευσε την προμήθεια Lynx από την Ουγγαρία.
Έκτοτε βέβαια η υπόθεση «χάθηκε» στην αναθεώρηση του τρόπου ικανοποίησης των αναγκών και στην αναζήτηση λύσεων, όπως το «ΤΟΜΑ» Μ113.
Η πρόταση της Rheinmetall επανήλθε βελτιωμένη και πολύ συγκεκριμενοποιημένη το καλοκαίρι του 2024, χωρίς όμως να υπάρξει τότε συνέχεια, αλλά όμως βρίσκεται πλέον πάλι στο τραπέζι. Όπως λένε οι πληροφορίες ενταγμένη σε ευρύ «γερμανικό άνοιγμα» στην Ελλάδα και την προσπάθεια της, επερχόμενης, νέας κυβέρνησης στο Βερολίνο και «ρίξει γέφυρες» με εφαλτήριο το «ReArm Europe».
REARM Europe: η αμηχανία και η τελευταία ευκαιρία για να μην είμαστε απόντες
Το μεγαλύτερο δέλεαρ στην υπόθεση είναι ότι η γερμανική εταιρία διατηρεί τις τιμές που είχε δώσει για το «πακέτο» των Lynx το 2021-22, κάτι που, όπως γράψαμε και το περασμένο καλοκαίρι θεωρείται… εμπορικά αδιανόητο με δεδομένη την κατακόρυφη κλιμάκωση του κόστους στην περίοδο μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μέχρι σήμερα. Αυτό εντάσσεται στην εμπορική πολιτική της Rheinmetall, την επιθυμίας της για συνεργασία με την Ελλάδα και φυσικά την πανίσχυρη θέση που απολαμβάνει στο στερέωμα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Στα αποτελέσματα του οικονομικού έτους 2024 που ανακοίνωσε στις 12 Μαρτίου η Rhenimetall:
- Οι ενοποιημένες πωλήσεις της έχουν αυξηθεί σημαντικά κατά 36% σε 9.751 εκατ. ευρώ, με τις πωλήσεις στον τομέα της άμυνας να αυξάνονται κατά 50%!
- Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο της Rheinmetall φτάνει σε νέο ρεκόρ ύψους 55,0 δις ευρώ, αύξηση 44% (προηγούμενο έτος 38,3 δις ευρώ).
Η παλαιότερη πρότασή της περιλάμβανε την εξεύρεση χρηματοδότησης με ευνοϊκό επιτόκιο και όρους για διάστημα αποπληρωμή σε βάθος δεκαετίας, με διαμόρφωση των δόσεων που θα εξυπηρετούσαν καλύτερα τον ελληνικό προϋπολογισμό. Η συνιστώσα αυτή εξακολουθεί να υφίσταται, αλλά ενισχύεται πλέον ακόμη περισσότερο μέσα από το εργαλείο SAFE, αλλά -κυρίως- από τη ρήτρα διαφυγής, δηλαδή την εξαίρεση εθνικών αμυντικών δαπανών από τη ρήτρα περιορισμού δημόσιου χρέους και ελλείμματος, του Συμφώνου Σταθερότητας.
Φυσικά η πρόταση για τα Lynx έχει πάντα ώς πυρήνα τη δημιουργία εργοστασίου, με στόχο ολοκλήρωσής του σε χρονικό διάστημα μικρότερο των δυο ετών από την υπογραφή της σύμβασης, σε τοποθεσία και χώρο που θα υποδειχθεί από την ελληνική κυβέρνηση. Θα εξυπηρετήσει την υλοποίηση προγράμματος παραγωγής οχημάτων της οικογένειας Lynx για τις ανάγκες του ΤΟΜΑ του ΕΣ, στον αριθμό των 205 οχημάτων που υπήρχε στην προηγούμενη συμφωνημένη πρόταση, αλλά φυσικά θα μπορεί σε βάθος χρόνου να συνεχίζει την παραγωγή για τις όποιες άλλες ανάγκες προκύψουν (για τις οποίες όμως η εταιρία διευκρινίζει ότι δεν αποτελούν με οποιοδήποτε τρόπο δέσμευση ή προϋπόθεση).
Η εργοστασιακή μονάδα, πέραν του κύριου αντικειμένου της στα Lynx, θα μπορεί φυσικά να εξυπηρετήσει μελλοντικά ή και παράλληλα και άλλα προγράμματα, όπως η αναβάθμιση των ελληνικών Leopard 2A4 ή ακόμη και ο εκσυγχρονισμός των ΤΟΜΠ ΛΕΩΝΙΔΑΣ και Μ113 του ΕΣ. Θα μπορούσε όμως να εξυπηρετήσει και πρόγραμμα τροχαίου υλικού στο πλαίσιο της επιδίωξης Εθνικού Οχήματος.
Ενισχυμένη εμφανίζεται και η συνιστώσα της υπόσχεσης της εταιρίας να φέρει στο ελληνικό εργοστάσιό της πολλαπλάσιο βιομηχανικό έργο από αυτό που θα της ανατεθεί με τα Lynx, το οποίο δεν θα έχει σχέση με ελληνικά προγράμματα (non–Greek work). Η προοπτική αυτή προφανώς ενισχύεται ακόμη περισσότερο υπό το πρίσμα των συνεργειών που προωθούνται μέσω του «ReArm Europe».
Μια από τις σημαντικότερες όμως συνιστώσες της πρότασης είναι η δέσμευση για προμήθεια στον ΕΣ 200 ΤΟΜA Marder 1A3, εργοστασιακά αξιοποιημένων, ως αντισταθμιστικό όφελος του κύριου προγράμματος ΤΟΜΑ.
Κύκλοι που γνωρίζουν το θέμα, αφήνουν να εννοηθεί ότι μια συμφωνία του πλαίσιο του γερμανικού «ανοίγματος» στην Ελλάδα που προαναφέρθηκε, και με τη μόχλευση που διαθέτει η Rheinmetall, θα ανοίξει την προοπτική απορρόφησης από την Ελλάδα του συνόλου των Marder 1A3/A5 του γερμανικού Στρατού, τα οποία βρίσκονται υπό αντικατάσταση, με το σχετικό πρόγραμμα να εξελίσσεται ταχύτατα. Το εργοστάσιο θα μπορεί να υποστηρίξει το σύνολο των γερμανικών αυτών TOMA σε χρήση, ώστε να μην έχουν την κατάληξη των 40 που βρίσκονται ενταγμένα στον ΕΣ, αλλά στο έλεος της έλλειψης σύμβασης υποστήριξης (FOS.)
Όπως αναφέραμε και στην προηγούμενη ανάρτησή μας οι ανάγκες του ΕΣ σε TOMA, είναι τουλάχιστον για 850 οχήματα για τον εξοπλισμό 20 ταγμάτων Μηχανοκίνητου Πεζικού.
Η πρόταση της Rheinmetall, εάν επιβεβαιωθεί, σε συνδυασμό με παράλληλη συμφωνία με τη γερμανική κυβέρνηση μπορεί να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος αυτών των αναγκών με Lynx και Marder 1A3/A5, μια λύση υψηλότερου μεν κόστους από το υποτιθέμενο πρόγραμμα του 1 δις για τα 500 «ΤΟΜΑ» Μ113, αλλά ασύγκριτα μεγαλύτερου και ουσιαστικότερου αποτελέσματος!
Το σημαντικότερο όμως, καθίσταται η «πύλη» εισόδου μας στο «ReArm Europe».
