Πριν από ένα περίπου χρόνο, στις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, όταν οι τεθωρακισμένες φάλαγγες του ρωσικού στρατού έπεφταν θύματα ενεδρών με πρωταγωνιστή τον αντιαρματικό πύραυλο Javelin (που οι Αμερικανοί είχαν παράσχει σε ποσότητες, σε χρόνο «ανύποπτο», με γνώση ότι θα έκανε την αρχική αυτή δουλειά, εάν και όταν απαιτείτο), πολλοί ήταν εκείνοι που βεβιασμένα και αίολα μίλησαν για το τέλος εποχής των αρμάτων στο πεδίο της μάχης.
Όταν μάλιστα τότε, χωρίς βέβαια να συνδέεται κατά οποιοδήποτε τρόπο με τα όσα συνέβαιναν στην πολύπαθη Ουκρανία, εμείς γράφαμε για το αναγκαίο «πακέτο» της αναβάθμισης των αρμάτων Leopard 2A4 του Ελληνικού Στρατού και την αγορά TOMA Lynx, αρκετοί μας.. επανέφεραν στη τάξη και μας επισήμαιναν «κουνώντας το δάκτυλο» ότι με όσα λάμβαναν τότε χώρα στα ουκρανικά πεδία το «τελευταίο που χρειαζόμασταν ήταν άρματα».
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Εκσυγχρονισμός Leopard 2A4 & ΤΟΜΑ Lynx, οι τελευταίες εξελίξεις
Σήμερα, με τα όσα συμβαίνουν στα ίδια αυτά πεδία μαχών και τις τεράστιες ουκρανικές ανάγκες για άρματα μάχης, που κρύβονται όλοι εκείνοι οι… «στρατηγοί της πολυθρόνας»; Εδώ όμως δεν θέλουμε να μιλήσουμε για τα τεκταίνομενα σε ένα πόλεμο, που τα μαθήματά του θα αντλούνται για μήνες ή και χρόνια και θα ισχύουν για δεκαετίες.
Θέλουμε να ασχοληθούμε για την άλλη διάσταση που αναδύεται, δηλαδή τις πολύ μεγάλες ανάγκες για καινούργια άρματα μάχης στους ευρωπαϊκούς στρατούς, οι οποίες (με μοναδική εξαίρεση την Πολωνία, αν και δικαιολογημένη, όπως θα δούμε παρακάτω) θα αφορούν στο σύνολό τους Leopard 2.
Τον χορό άνοιξε ήδη η Νορβηγία, η οποία αναζητούσε νέο άρμα εδώ και καιρό. Το Όσλο, αν και φλερτάρισε προς στιγμή με την Νότια Κορέα, ανακοίνωσε τελικά στις αρχές του μήνα την προμήθεια 54 Leopard 2A7 με δικαίωμα προαίρεσης για άλλα 18 και απαίτηση παραδόσεων από το 2026. Ενώ η Σλοβακία, που παρέλαβε 15 Leopard 2 σε αντικατάσταση 30 TOMA τα οποία έστειλε στην Ουκρανία, λίγες μέρες μετά τους Νορβηγούς αναφέρθηκε και σε δικές της ανάγκες για 54 Leopard 2.
Η νορβηγική όμως απόφαση και η σλοβακική πρόθεση είναι απλώς η αρχή μιας ραγδαίας εξελισσόμενης «κούρσας» αγορών για την ενίσχυση του αρματικού δυναμικού των ευρωπαϊκών χωρών, οι περισσότερες από τις οποίες πριν από την 24η Φεβρουαρίου 2022 όχι μόνο δεν είχαν καν τέτοιες σκέψεις, αλλά σχεδίαζαν και την απόσυρση των αρμάτων που ήδη διέθεταν.
Στην πραγματικότητα το χορό της ευρωπαϊκής ζήτησης αρμάτων είχε ήδη ανοίξει από καιρό και σε χρόνο πολύ πριν από την ρωσική εισβολή η Πολωνία, μια χώρα που διέβλεπε την απειλή που πρόβαλε η Μόσχα (και γι’ αυτό είχε δεχθεί επικρίσεις ή ακόμη και την χλεύη κάποιων κύκλων). Όταν όμως η Βαρσοβία είχε αναζητήσει «λύση Leopard 2» -όπως έχουμε αναφέρει και παλαιότερα- είχε προσκρούσει στην σκληρή πραγματικότητα, ότι το καλύτερο άρμα μάχης στον κόσμο βρισκόταν από καιρό εκτός παραγωγής και για να εκκινήσει πάλι η διαδικασία χρειαζόντουσαν χρόνια, με τις παραδόσεις να τοποθετούνται πέραν του 2027.
Απόφαση όμως για αγορά επιπλέον Leopard 2, υπάρχει και στη Γερμανία (αν και για πολιτικούς λόγους αυτή δεν έχει ακόμη επισημοποιηθεί), όχι μόνο για να αντικατασταθούν οι -όποιοι μικροί- αριθμοί εκχωρηθούν στην Ουκρανία, αλλά για την ενίσχυση της Bundeswehr με καινούργια άρματα, πολύ πέραν των παλαιότερων αποφάσεων για ένα περιορισμένο πρόγραμμα αναβάθμισης του υπάρχοντος δυναμικού σε LEO 2A7+.
Υπάρχουν ακόμη και πληροφορίες ότι η Γερμανία σκοπεύει να χρηματοδοτήσει την κατασκευή ενός εντυπωσιακά μεγάλου αριθμού Leopard 2, που δεν θα αφορούν μόνο τις δικές της ανάγκες, αλλά θα βοηθήσουν την βιομηχανία να ανταποκριθεί στην διαφαινόμενη ζήτηση, μεταπουλώντας στη συνέχεια τα δικαιώματα επί των παραγγελιών σε άλλες χώρες και ανακτώντας τα κονδύλια που έχει επενδύσει. Με άλλα λόγια το Βερολίνο δεν θέλει να ξαναβρεθεί στην ίδια θέση με τη σημερινή, όπου η τοπική βιομηχανία εμφανίζεται ανίκανη να ικανοποιήσει τις ανάγκες για άρματα.
Η μακρά αυτή εισαγωγή είναι αναγκαία για να αποδείξουμε ότι το «τρένο» της ευρωπαϊκής αγοράς αρμάτων (που πριν από ένα χρόνο θεωρείτο παροπλισμένο) έχει ήδη ξεκινήσει και το ζήτημα που τίθεται είναι ποιοι θα βρεθούν πάνω σε αυτό και ποιοι όχι.
Για την Ελλάδα -ευτυχώς- υπάρχει ακόμη στο τραπέζι η πρόταση-«πακέτο» της αναβάθμισης των δικών μας Leo 2A4 σε επίπεδο (έως και) Leo 2A7+ (που ήταν άλλωστε και η αρχική πρόθεση τη δεκαετία του 2000, όταν αγοράστηκαν αυτά τα άρματα μάχης ως «ενδιάμεση λύση» στην προμήθεια των Leo 2HEL), σε συνδυασμό με την απόκτηση TOMA Lynx. Να θυμίσουμε ότι η πρόταση βασίζεται σε βιομηχανική επένδυση στην Ελλάδα και τη δημιουργία πρότυπου εργοστασίου και κέντρου αριστείας για σημερινά αλλά και μελλοντικά εξοπλιστικά προγράμματα του Ελληνικού Στρατού (αλλά και των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων γενικότερα, όπως για παράδειγμα τροχαίο υλικό).
Το συνολικό πλαίσιο της πρότασης το έχουμε αναλύσει με πολλές ευκαιρίες στο παρελθόν, τόσο στην κατασκευή των 205 ΤΟΜΑ Lynx, όσο και στην αναβάθμιση των Leo 2HEL (είτε στα 123 άρματα που έχει συζητηθεί, είτε στο σύνολό τους των 183). Που προφανώς είναι πλέον απολύτως αναγκαίο μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκία για το πρόγραμμα Altay αλλά και τον εκσυγχρονισμό των περισσότερων LEO 2A4 του τουρκικού στρατού).
Η Τουρκία εκσυγχρονίζει 280 Leopard 2, με εξτρά θωράκιση και ηλεκτρονικά
Τι έχει αλλάξει από την περασμένη άνοιξη που πρωτοαναδύθηκε το θέμα;
Υπό το πρίσμα των όσων προαναφέρθηκαν, η ανάγκη που έχει η γερμανική βιομηχανία τον κύκλο των Ελλήνων κατασκευαστών του Leopard 2 έχει αυξηθεί κατακόρυφα, οι οποίοι άλλωστε είναι και αυτοί που κατασκεύασαν τα τελευταία άρματα για ευρωπαίο πελάτη (τον Ελληνικό Στρατό), αλλά βοήθησαν και την υλοποίηση της τελευταίας πώλησης του τύπου (τα 62 Leopard 2A7 στο Κατάρ το 2013). Οι ελληνικές εταιρίες προμηθεύουν όμως ακόμη και σήμερα το πρόγραμμα αναβάθμισης των υφιστάμενων ευρωπαϊκών Leopard 2, περιλαμβανομένου και αυτού του γερμανικού στρατού (από LEO 2A6 σε LEO 2A7+ που τρέχει αυτή τη στιγμή).
Όλοι έχουν “τρελαθεί” με τα Leopard, ελληνική ευκαιρία άμυνας και ανάπτυξης
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η METKA, ο μοναδικός κατασκευαστής σκάφους και πύργου για το Leopard 2, η οποία συνέχιζε εδώ και χρόνια να τα κατασκευάζει με ρυθμό περίπου 50 σετ ετησίως. Ενόψει της ραγδαίας αύξησης της ζήτησης και των προβλεπόμενων παραγγελιών, η ελληνική εταιρία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την αύξηση της παραγωγής στα 75 σετ τον χρόνο. Το ίδιο ισχύει και για άλλες ελληνικές εταιρίες, όπως η EODH που παράγει την θωράκιση των Leopard 2 και η οποία επωφελείται τόσο από προγράμματα αναβάθμισης, όσο φυσικά και από νέα παραγωγή.
Πριν από τα όσα επακολούθησαν της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ένα ελληνικό πρόγραμμα αναβάθμισης Leo 2A4 και αγοράς Lynx, απλώς θα ανακεφαλαιοποιούσε τις επενδύσεις που είχαν γίνει με την αγορά των Leo2HEL και θα τις επέκτεινε για την εξυπηρέτηση των ελληνικών αναγκών. Σήμερα όμως η προοπτική είναι εντελώς διαφορετική. Η υιοθέτηση της πρότασης και κατ’ επέκταση η υλοποίηση της βιομηχανικής επένδυσης (για την οποία υπάρχει ήδη μελέτη, πλήρης σχεδιασμός και χώρος σε γειτνίαση με άλλες σχετιζόμενες βιομηχανικές υποδομές στη βόρεια Ελλάδα) ανοίγει το ενδεχόμενο συγκρότησης δεύτερης γραμμής παραγωγής Leopard 2A7+, με έδρα την Ελλάδα.
Με τις διαφαινόμενες ευρωπαϊκές παραγγελίες, για τις οποίες υπάρχουν εκτιμήσεις ότι θα ξεπεράσουν κάθε προσδοκία, μια τέτοια ανάγκη όχι μόνο υφίσταται αλλά γίνεται όλο και πιο πιεστική. Ο λόγος είναι φυσικά ότι με την τροχιά που λαμβάνουν οι ευρωπαϊκοί εξοπλισμοί, κυρίως των αρμάτων μάχης, ο παράγων χρόνος γίνεται απόλυτα κρίσιμος.
Έτσι οι παραγγελίες θα πρέπει να έχουν το μικρότερο δυνατόν χρόνο υλοποίησης-παράδοσης, διαφορετικά οι υποψήφιοι πελάτες θα αναζητήσουν άλλες λύσεις. Εδώ έχουμε το παράδειγμα της Πολωνίας, που όχι μόνο στράφηκε σε μεταχειρισμένα αμερικανικά Μ1 Abrams για την κάλυψη άμεσων αναγκών, αλλά και σε νοτιοκορεατικά K2PL Black Panther για τις μεσο/μακροπρόθεσμες, μια απόφαση που έγινε εφιάλτης για τη γερμανική βιομηχανία και το Βερολίνο δεν θα επιτρέψει να επαναληφθεί.
Παναγιωτόπουλος στη Βουλή: Τι γίνεται με τα Marder, την αναβάθμιση των Leopard 2A4 και τα Lynx
Το θέμα όμως που απαιτεί ιδιαίτερης προσοχής είναι ότι ενώ η ευκαιρία για την ελληνική πλευρά να βρεθεί στο «τρένο» των εξελίξεων και μάλιστα σε ηγετική θέση φαίνεται να γίνεται μεγαλύτερη, η χρονική διάρκειά της δεν θα είναι μεγάλη. Στην πραγματικότητα οι αποφάσεις και οι δεσμεύσεις πρέπει να υπάρξουν άμεσα (έπρεπε να είχαν παρθεί ήδη από το περασμένο καλοκαίρι) και όχι σε μήνες, που θα είναι πολύ αργά. Ακόμη ο χρόνος αυτός συμπιέζεται ακόμη περισσότερο από τις επικείμενες εθνικές εκλογές και την προεκλογική περίοδο, που κάνει τα περιθώρια ασφυκτικά.
Επιπλέον η οποιαδήποτε απόφαση για αναβάθμιση των ελληνικών Leo 2A4 μαζί με αγορά Lynx, πρέπει να γίνει στο πλαίσιο διακρατικής συμφωνίας Άμυνας και Ασφάλειας για την γερμανική πλευρά, δεδομένης σχετικής απόφασης της ελληνικής κυβέρνησης για όλα τα μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα. Η οποία όμως ενώ βρίσκεται εδώ και πολλούς μήνες σε προετοιμασία, δεν έχει ακόμη τελεσφορήσει. Επί του συγκεκριμένου όμως θέματος θα επανέλθουμε, τονίζοντας ξανά το προφανές: Υπάρχει τεράστια ζήτηση για άρματα Leopard 2 στην Ευρώπη, η χώρα μας έχει βιομηχανική υποδομή που παράγει σημαντικά απάρτια τους, υπάρχει εγχώρια ανάγκη για αναβαθμίσεις των δικών μας αρμάτων και αγοράς ΤΟΜΑ. Και όλα μπορεί να συνδυαστούν σε μια μεγάλη επένδυση, εγχώριας παραγωγής, υψηλής τεχνογνωσίας και μεγάλου οικονομικού και αμυντικού οφέλους.
