H κατάσταση στην Αεροπορία Στρατού είναι λίγο-πολύ γνωστή, όπου βαρύνεται έντονα από την απόφαση προ περίπου εικοσαετίας, να αγοραστούν 20 μέσα μεταφορικά ελικόπτερα ΝΗ90. Την απόφαση τη θεωρούμε λανθασμένη σήμερα εκ του αποτελέσματος, αφού στα τέλη του 2024 ακόμη δεν έχουν παραδοθεί όλα (πρόσφατα ήρθε το 17ο). Ενώ ακόμη κι αυτά που έχουν παραδοθεί, έχουν απελπιστικά χαμηλές διαθεσιμότητες. Και παρά τα όσα λάθη έχουν γίνει από πλευράς μας, αντίστοιχα προβλήματα έχουν σχεδόν όλοι οι χρήστες του τύπου.
Κι αυτό γιατί ναι μεν το ΝΗ90 είναι ένα προηγμένο ελικόπτερο αλλά φαίνεται να έχει πέσει θύμα της τεχνολογικής του υπεροχής. Μπορεί λοιπόν να ενσωματώνει πολύ αξιόλογα τεχνολογικά χαρακτηριστικά, αλλά η κατασκευάστρια κοινοπραξία απέτυχε να προσφέρει στους πελάτες ένα λογιστικά διαχειρίσιμο οπλικό σύστημα.
Τα κόστη υποστήριξης ανά ώρα πτήσης θυμίζουν όχι ελικόπτερο, ούτε καν μεταγωγικό αεροσκάφος, αλλά προσεγγίζουν τα κόστη μαχητικών όπως το Rafale. Έτσι, οι χρήστες του είτε το υποχρησιμοποιούν, είτε το αντικαθιστούν. Όπως όλα δείχνουν, ως βασικοί χρήστες του τύπου, θα απομείνουν οι χώρες που συμμετέχουν στην κοινοπραξία, η Ελλάδα και το… Κατάρ.
Νορβηγία και NH Industries έφθασαν στα δικαστήρια για τα ελικόπτερα NH90
Σε ότι αφορά την Ελλάδα, η Αεροπορία Στρατού κάνει φιλότιμες προσπάθειες να τα διατηρήσει σε υπηρεσία -με ελάχιστα όμως να πετάνε- ενώ έχει προωθήσει, και έχει εγκριθεί, πρόγραμμα Follow On Support (εν συνεχεία υποστήριξης). Εδώ όμως η κατασκευάστρια NHIndustries, δεν έχει καταφέρει να προσφέρει ικανοποιητικές λύσεις, καθώς ενδιαφέρεται μεν να πάρει το συμβόλαιο υποστήριξης, χωρίς όμως να εγγυηθεί βελτίωση των διαθεσιμοτήτων! Αυτό όμως είναι μια ιστορία που θα πρέπει να την πούμε σε επόμενο χρόνο.
Η λύση που βρέθηκε από την ΑΣ, ήταν η εσπευσμένη αγορά 35 μεταφορικών ελικοπτέρων UH-60M Black Hawk, μέσω διακρατικής συμφωνίας FMS. Όπου η Ελλάδα αγόρασε ελικόπτερα σε εγγυημένα χαμηλές τιμές, που είχε εξασφαλίσει ο αμερικανικός Στρατός μέσω του Multiyear X, δηλαδή του 10ου κατά σειρά συμβολαίου μαζικής αγοράς Black Hawk με “κλειστή” τιμή. Κι όλα αυτά, με ολοκλήρωση παραδόσεων μέχρι το 2027. Η απόφαση ήταν αποδοτική, καθώς διεθνείς παραγγελίες που έγιναν για το ίδιο ελικόπτερο χωρίς συμμετοχή στο Multiyear X, ήταν με πολύ αυξημένη τιμή. Έτσι, η ΑΣ έλυσε το πρόβλημα της αντικατάστασης των παλαιών και υπό απόσυρση UH-1H, με νέα ελικόπτερα, υψηλών στρατιωτικών προδιαγραφών, που θα διατηρηθούν σε υπηρεσία μέχρι το 2070.
Επίσης ο τύπος του UH-60 υπηρετεί στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις από τη δεκαετία του ’90, ως 70B/B6 στο Πολεμικό Ναυτικό. Ακόμη, ο κινητήρας T700, είναι ο ίδιος που φέρει και το επιθετικό ελικόπτερο ΑΗ-64 (σε όλες τις εκδόσεις του). Με λίγα λόγια, η επιβάρυνση στο σύστημα υποστήριξης των Ενόπλων Δυνάμεων είναι μικρή και υπάρχει ήδη τεχνογνωσία εξυπηρέτησης των νέων Black Hawk.
Βέλγιο: εγκρίθηκε η αγορά 15 ελικοπτέρων H145M – φεύγουν NH90
Το μεγάλο πρόβλημα της Αεροπορίας Στρατού είναι πως και τα 35 UH-60M δεν θα φτάνουν για να καλύψουν όλες τις ανάγκες, που σήμερα υποχρεώνουν σε εξαντλητική χρήση και φθορά και των πανάκριβων λειτουργικά CH-47D Chinook. Και μπορεί η Ελλάδα να προχωρήσει σε αγορά περισσότερων UH-60M, αλλά πλέον αυτό δεν θα γίνει με τιμές Multiyear X, αλλά με τις νέες, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δηλαδή σημαντικά αυξημένες.
Εδώ θα μπορούσε να δοθεί λύση και υψηλής απόδοσης, αν καταφέρναμε να ενεργοποιήσουμε τα 20 (όταν παραδοθούν όλα) ΝΗ90. Κάτι όμως που δεν προβλέπεται, μιας ακόμη και η Γαλλία, βασικός χρήστης του τύπου, έχει πετύχει διαθεσιμότητες κοντά στο 30+%. Αυτό στη δική μας περίπτώση, σημαίνει πως κάθε στιγμή θα έχουμε 5 με 7 ελικόπτερα έτοιμα για επιχειρήσεις, κάτι κυριολεκτικά αστείο. Όπως αστείες είναι και οι όποιες ιδέες να αγοράσουμε τα μεταχειρισμένα ΝΗ90 που αποσύρουν άλλοι χρήστες, γιατί και εκεί το πρόβλημα παραμένει: Πολύ υψηλό κόστος, μεγάλη ανάγκη για συνεχή συντήρηση, χαμηλές διαθεσιμότητες.
Ακόμη τα σχετικά καινούργια ελληνικά ΝΗ90 για έρθουν σε πτητική κατάσταση, θα χρειαστούν εκσυγχρονισμό αλλά και μερικά από αυτά εργοστασιακή ανακατασκευή. Καθώς κάποια υποσυστήματα είναι ήδη παρωχημένα, και σύντομα δεν θα υποστηρίζονται. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα ΝΗ90 έχουν παρουσιάσει και διάφορα προβλήματα, όπως στα κιβώτια μετάδοσης (κατασκευής Leonardo).
Με βάση τα παραπάνω η λύση που προτείνουμε σήμερα, ίσως εξυπηρετεί όλες τις πλευρές. Δηλαδή, στα πλαίσια της ελληνογαλλικής φιλίας και αμυντικής συνεργασίας, η Αεροπορία Στρατού θα μπορούσε να παραχωρήσει τα 20 ΝΗ90 στην ALAT (Γαλλική Αεροπορία Στρατού), και να παραλάβει τα 26 AS532 Cougar που έχει αυτή σε υπηρεσία, μαζί με όλο τον όγκο των διαθέσιμων ανταλλακτικών τους και υποδομών υποστήριξης. Ενώ η Γαλλία θα μπορούσε να συμπληρώσει την ανταλλαγή, και με κάποιο πακέτο όπλων ή άλλων υλικών, π.χ. για την Αεροπορία μας. Κάτι τέτοιο θα εξυπηρετούσε και την NHIndustries, που δεν θα χάσει από τον ενεργό (λέμε τώρα) στόλο των ΝΗ90, 20 ελικόπτερα, κι αυτά θα βρίσκονταν πιο κοντά στις εγκαταστάσεις της στη Γαλλία.
Τα 26 AS532, είναι ουσιαστικά AS332 Super Puma με στρατιωτικές προδιαγραφές. Οι διαφορές τους με τα ελληνικά Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πυροσβεστικού Σώματος, είναι μικρές μηχανολογικά. Ακόμη τα γαλλικά Cougar πέρασαν μια διαδικασία εκσυγχρονισμού την περασμένη δεκαετία, στον τομέα των Avionics τους. Έτσι δεν έχουν πρόβλημα “συντηρησιμότητας”, καθώς τα ηλεκτρονικά τους υποστηρίζονται ακόμη.
Εδώ βέβαια θα προβάλλει κανείς λογικές ενστάσεις, καθώς, τα NH90 είναι ακριβότερα και καλύτερων επιδόσεων από τα AS532, που έχουν και πολλές ώρες πτήσης αλλά και πολέμους στην πλάτη τους. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε, πως αν υλοποιηθεί το σενάριο που παρουσιάζει σήμερα η ΠΤΗΣΗ, τα ελληνικά ΝΗ90 θα φύγουν για τη Γαλλία σε νταλίκες, ενώ τα γαλλικά Cougar θα φτάσουν στα Μέγαρα πετώντας… Η σύγκριση δηλαδή δεν πρέπει να γίνεται πάνω σε “θεωρητικές” επιδόσεις των ΝΗ90, αλλά πάνω στην πραγματική τους κατάσταση διεθνώς και στην Ελλάδα ειδικά (που είπαμε πως είναι ακόμη χειρότερη).
Ακόμη η Γαλλία ως μεγάλος χρήστης του ΝΗ90, έχει ανώτερες δυνατότητες συντήρησης του συγκεκριμένου τύπου. Ενώ η Ελλάδα από την πλευρά της έχει αποδείξει πως έχει τις δυνατότητες για την ορθή υποστήριξη των AS332 Super Puma. Αυτό μπορεί να ακούγεται αστείο, ξέροντας τις διαθεσιμότητες των AS332 της ΠΑ, αλλά πρέπει να δούμε και την Πυροσβεστική. Που απολαμβάνει υψηλές διαθεσιμότητες των δικών της ίδιων ελικοπτέρων, καθώς εδώ και 10 χρόνια τα συντηρεί σε ελληνική εταιρεία. Και η Πολεμική Αεροπορία, μετά από 7ετή διαδικασία, κατάφερε να αναθέσει στην ίδια εταιρεία τα δικά της Super Puma, βλέπει τους τελευταίους μήνες αύξηση των διαθεσιμοτήτων και μάλιστα με υψηλούς ρυθμούς.
Ένα άλλο θέμα είναι πως η ΑΣ έχει κάνει μια μεγάλη επένδυση σε εκπαίδευση χειριστών για τα ΝΗ90. Αν θέλουμε όμως να είμαστε ρεαλιστές, μετά από τόσα χρόνια, και με τόσο χαμηλές διαθεσιμότητες, αναμφίβολα υπάρχει έλλειψη χειριστών. Και πως να υπάρξουν, από τη στιγμή που δεν υπάρχουν αρκετά ελικόπτερα για να βγουν οι απαραίτητες ώρες πτήσης;
Μπορεί το παραπάνω σενάριο να ακούγεται υπερβολικό, αλλά πρέπει να τονίσουμε την ελληνική ανάγκη. Η οποία είναι για υψηλή κινητικότητα των Ενόπλων Δυνάμεων μας, κάτι που έχει αποδειχθεί ως απαραίτητο σε κάθε σύγχρονο πόλεμο. Η ικανότητα δηλαδή να μεταφέρεις με μεγάλη ταχύτητα στρατεύματα και υλικά σε κάθε σημείο σύγκρουσης ή την παραμονή μιας σε εξέλιξη κρίσης, χωρίς να περιμένεις συμβατική μετακίνηση. Η οποία μπορεί να έχει και αχρηστευτεί από εχθρικό πλήγμα.
Ακόμη, η Ελλάδα έχει την γεωγραφική ιδιαιτερότητα των χιλιάδων νησιών, που μας επιβάλλει μεγάλη διασπορά δυνάμεων. Έτσι μια ισχυρή Αεροπορία Στρατού διασφαλίζει πως σε δύσκολη ώρα θα μπορούμε να ενισχύσουμε σημειακά τις μονάδες μας (κάτι που ήδη το έχει η Τουρκία με τα δικά της προγράμματα ελικοπτέρων). Και τα μεταφορικά ελικόπτερα μπορεί να το κάνουν αυτό με ταχύτητα, με επανάληψη (άρα ο συνολικός φόρτος τους μετριέται με το σύνολο των πτήσεων που μπορεί να κάνουν π.χ. μέσα σε μια μέρα), προσφέροντας και το στρατηγικά αναγκαίο, που μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά. Ταυτόχρονα μια καλά εξοπλισμένη και λειτουργική Αεροπορία Στρατού εγγυάται και αποδοτικές Ειδικές Δυνάμεις, καθώς τα δύο (μέσα και μονάδες) είναι απόλυτα συνυφασμένα. Δεν μπορεί δηλαδή να επιμένουμε να διατηρούμε ταξιαρχίες Ειδικών Δυνάμεων στη χώρα μας, χωρίς τα ανάλογα ιπτάμενα “εργαλεία” ταχείας επέμβασης τους!
