Tου Βασίλη Νέδου, από την Καθημερινή
Η συμπαραγωγή μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας (USV, δηλαδή θαλασσίων drones) των ουκρανικών δυνάμεων σε ναυπηγεία στην Ελλάδα, με τεχνολογία που θα προέρχεται και από ελληνικές εταιρείες αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα της συνάντησης που είχαν την περασμένη Κυριακή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Σύμφωνα με άριστα πληροφορημένες πηγές της «Κ», η συμφωνία για τη συμπαραγωγή USV αφορά τόσο τις ουκρανικές όσο και τις ελληνικές Eνοπλες Δυνάμεις. Θα ανοίξει, εν ολίγοις, γραμμή παραγωγής σε ελληνικά ναυπηγεία που διαθέτουν τις δυνατότητες για την ανάπτυξη τέτοιων συστημάτων. Μέρος της παραγωγής θα απορροφούν οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις και ένα άλλο τμήμα θα ενισχύει το ελληνικό οπλοστάσιο.
Νέα ουκρανικά μη επανδρωμένα επιφανείας Sea Baby – στα 1.500 χιλιόμετρα εμβέλεια και με ρουκέτες
Οι ελληνικές εταιρείες που θα συμμετάσχουν στη ναυπήγηση των USV (αυτή τη στιγμή οι Ουκρανοί παράγουν 15 διαφορετικά είδη μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας), πέρα, βέβαια, από το ναυπηγείο –πιθανότατα του Σκαραμαγκά–, θα παράγουν ηλεκτρονικά και οπτικά συστήματα, αισθητήρες και, εφόσον απαιτηθεί, την εκρηκτική ύλη. Είναι σαφές ότι το ελληνο-ουκρανικό USV που θα προκύψει θα αποτελεί βελτιωμένη έκδοση υφισταμένων, τα οποία έχουν ήδη δοκιμαστεί στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας.
Εφόσον οι εργασίες για το USV προχωρήσουν επιτυχώς, η Αθήνα έχει ήδη συζητήσει με το Κίεβο για την επέκταση της συνεργασίας στον τομέα των μη επανδρωμένων υποβρυχίων (UUV). Και φυσικά η ουκρανική αμυντική βιομηχανία αποτελεί αυτή τη στιγμή την αιχμή του δόρατος σε τεχνολογία και επιχειρησιακές τακτικές, οι οποίες αναπροσαρμόζονται (κατά μέσον όρο) περίπου ανά επτά ημέρες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την εξίσου ταχύτατα αναπτυσσόμενη ρωσική τεχνολογία στον τομέα των ιπτάμενων drones και άλλων μη επανδρωμένων αεροχημάτων και συστημάτων (UAV).
Για την Αθήνα η συνεργασία με το Κίεβο έχει τρία βασικά θετικά στοιχεία:
- Πρώτον, πρόκειται για μια δοκιμασμένη τεχνολογία σε πραγματικές συνθήκες και με αποδεδειγμένα αποτελέσματα. Υπενθυμίζεται ότι η Ουκρανία έχει καθηλώσει τον ρωσικό στόλο στη Μαύρη Θάλασσα με ένα συνδυασμό από μη επανδρωμένες πλατφόρμες και παράκτιες ή άλλες συστοιχίες πυραύλων.
- Δεύτερον, επιταχύνει τη χρήση ελληνικών καινοτόμων τεχνολογιών σε ένα πεδίο όπου ήδη υπάρχει τεράστιος παγκόσμιος ανταγωνισμός.
- Τρίτον, κλείνει την ψαλίδα με την Τουρκία, η οποία ανέπτυξε το πρώτο USV της ήδη από το 2021 και προσθέτει στον στόλο της και άλλους τύπους.
Το ουκρανικό “καμικάζι” επιφανείας Magura δοκιμάζεται σε άσκηση του NATO
Ως προς τη χρηματοδότηση, αυτή είναι εξασφαλισμένη καθώς –κατ’ αρχάς– υπάρχει πρόβλεψη πόρων για την παραγωγή και προμήθεια USV στον υφιστάμενο Μακροπρόθεσμο Προγραμματισμό Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) των Ενόπλων Δυνάμεων για την περίοδο 2025-2036. Αθήνα και Κίεβο θα επιχειρήσουν παράλληλα να εντάξουν το συγκεκριμένο σχέδιο και στα δάνεια του κανονισμού SAFE, καθώς δεν πρέπει να λησμονείται ότι η Ουκρανία αποτελεί επιλέξιμη τρίτη χώρα για τα φθηνά δάνεια που οδηγούν σε συμπαραγωγή οπλικών συστημάτων από κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Σε πρακτικό επίπεδο, κάποια στιγμή το επόμενο χρονικό διάστημα (για λόγους ασφαλείας δεν θα υπάρξουν ανακοινώσεις) κλιμάκιο ειδικών από τις Ένοπλες Δυνάμεις αλλά και εκπρόσωποι του ναυπηγείου, που πιθανότατα θα φιλοξενήσει στην Ελλάδα τη γραμμή παραγωγής, θα ταξιδέψει μέχρι την Ουκρανία προκειμένου να προωθηθεί η συμφωνία που υπέγραψαν την περασμένη Κυριακή οι κ. Μητσοτάκης και Ζελένσκι.
Η συμφωνία για τα drones αναφέρθηκε και στην κοινή δήλωση επτά σημείων των κ. Μητσοτάκη και Ζελένσκι, που ήταν, βεβαίως, αρκετά λακωνική. Αναφερόταν, ενδεικτικά, στη δήλωση ότι «τα μέρη συμφώνησαν στην εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας με επίκεντρο την ενίσχυση της ασφάλειας στον θαλάσσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας στην ανάπτυξη και χρήση θαλάσσιων μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας (USV), στη διεξαγωγή κοινών ασκήσεων και εκπαιδεύσεων σχετικών με μη επανδρωμένα συστήματα θαλάσσης, καθώς και στην ενισχυμένη ανταλλαγή πληροφοριών για θαλάσσιες απειλές».
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ: Με ουκρανικά USV χτυπήθηκε η Admiral Makarov! Αλλάζει η μορφή του ναυτικού πολέμου!
Πολύμηνες συζητήσεις
Αν και η συμφωνία της Κυριακής κρατήθηκε μυστική για ευνόητους λόγους, οι διεργασίες ανάμεσα στην Αθήνα και το Κίεβο, με αλλεπάλληλες συσκέψεις και συζητήσεις μέσω τηλεδιάσκεψης, ήταν εντατικές και πολύμηνες. Υπενθυμίζεται ότι πριν από λίγες ημέρες η «Κ» αποκάλυψε ότι την περασμένη εβδομάδα έγινε τηλεδιάσκεψη σε ανώτατο επίπεδο και, όπως προκύπτει, αντικείμενό της ήταν και η οριστικοποίηση των τελευταίων λεπτομερειών της συμφωνίας για τα drones. Στις τελευταίες ελληνο-ουκρανικές συνεννοήσεις που έγιναν στο Μέγαρο Μαξίμου ήταν παρόντες, πέρα από τους ηγέτες και τους άμεσους συνεργάτες τους, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Δημήτριος Χούπης.
Οι τακτικές και οι επιδόσεις των USV
Το πρώτο ουκρανικό USV, το οποίο άρχισε να χρησιμοποιείται τον Οκτώβριο του 2022, ήταν ο τύπος Glider (ή Mikola), βασισμένος σε βρετανικό μοντέλο. Ο τύπος αυτός χρησιμοποιήθηκε στην επίθεση εναντίον της ρωσικής φρεγάτας «Ναύαρχος Μακάροβ». Στο οπλοστάσιο των Ουκρανών περιλαμβάνεται και το USV τύπου Mamai, με μεγαλύτερη ακτίνα δράσης. Το USV τύπου Magura είναι το κύριο που χρησιμοποιούν οι ουκρανικές δυνάμεις, με πρώτη καταγεγραμμένη χρήση τον Μάιο του 2023. Η πιο γνωστή επιχείρηση με USV τύπου Magura ήταν η επίθεση τον Ιούλιο του 2023 κατά της γέφυρας του Κερτς στην Κριμαία. Στην ίδια επίθεση είχε χρησιμοποιηθεί ακόμη ένας τύπος, το USV Sea Baby, το οποίο μάλιστα διαθέτει δορυφορικές κεραίες Starlink και μπορεί να φέρει, σε διαφορετικές εκδόσεις, πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών (MLRS), φλογοβόλο, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, φορείς drones FPV, πυραυλική κεφαλή 860 κιλών και 12 UAV, χωρισμένα σε ομάδες των τριών.
Έχει καταγραφεί η χρήση ακόμη ενός τύπου USV, του Katran, το οποίο έχει τις μεγαλύτερες διαστάσεις από όλα και, ως εκ τούτου, διαθέτει τη δυνατότητα να μεταφέρει και βαρύτερο φόρτο όπλων. Τα ουκρανικά USV επιχειρούν με διάφορες τακτικές. Στα πρώτα στάδια μιας επιχείρησης τα πιο ελαφρά USV πλέουν αθόρυβα και αναγνωρίζουν τον στόχο. Μετά την αναγνώριση των στόχων ακολουθεί η κύρια ομάδα των USV, που κυμαίνονται μεταξύ έξι και οκτώ για το σκέλος της κυρίως αποστολής. Οι ομάδες αυτές συνήθως αποτελούνται από ένα – δύο ανιχνευτικά, δύο «καμικάζι» USV, δύο οπλισμένα με πολυβόλα ή πυραύλους επιφανείας – αέρος (SAM), ένα με ρουκέτες ή αντιπλοϊκούς πυραύλους και ένα που μεταφέρει «καμικάζι» drone (FPV).
Τα ουκρανικά USVs αλλάζουν το ναυτικό πόλεμο, τι σημαίνει αυτό για το Αιγαίο;
