Το μαχητικό αεροσκάφος J-8II, επίσης γνωστό ως J-8B, αποτελεί ένα εξελικτικό άλμα στην ιστορία της κινεζικής Αεροπορίας. Αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ως μια ανασχεδιασμένη έκδοση του προγενέστερου J-8, όπου κατέληξε σε ένα εντελώς νέο αεροσκάφος.
Το αρχικό J-8 αναπτύχθηκε τοπικά στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ήταν βασισμένο στο σοβιετικό MiG-21. Ωστόσο, είχε περιορισμένες δυνατότητες, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τα δυτικά μαχητικά της εποχής, όπως το F-4 Phantom II. Έτσι η Κίνα αναγνώρισε την ανάγκη για ένα πιο προηγμένο αεροσκάφος, ικανό να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις του πεδίου της μάχης.
Αρχικά, το J-8II εγκατέλειψε την διάταξη με μονό αεραγωγό εισαγωγής αέρα στο ρύγχος (όπως στο MiG-21 και στο J-8) και υιοθέτησε νέα, με δύο αεραγωγούς στα πλάγια της ατράκτου. Αυτή η αλλαγή επέτρεψε την εγκατάσταση ενός μεγαλύτερου και πιο ισχυρού ραντάρ πολλαπλών ρόλων, το οποίο ήταν απαραίτητο για την ανάπτυξη ενός μαχητικού 3ης γενιάς.
Το ραντάρ επέτρεπε στο αεροσκάφος να ανιχνεύει και να παρακολουθεί στόχους σε μεγαλύτερες αποστάσεις, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου κινούνταν με υψηλές ταχύτητες ή σε χαμηλό υψόμετρο (αν και υπάρχουν αναφορές πως η δυνατότητα αυτή ήταν σχετικά περιορισμένη σε σχέση με ραντάρ δυτικών μαχητικών). Κάτι σημαντικό για αποστολές εναέριας υπεροχής και υπεράσπισης εθνικού χώρου.
Επιπλέον, το J-8II ενσωμάτωσε νέα ψηφιακά ηλεκτρονικά συστήματα, τα οποία αποτέλεσαν μια σημαντική αναβάθμιση σε σύγκριση με το J-8. Τα Με αυξημένη ταχύτητα και ακρίβεια επεξεργασίας δεδομένων, επέτρεπαν στο αεροσκάφος να ανταποκρίνεται γρηγορότερα σε απειλές και να εκτελεί πιο πολύπλοκες αποστολές.
Οι δύο κινητήρες τύπου WP-13A (WP-13B ή WP-13F που παρείχαν περίπου 64,7 kN ώσης ο καθένας) προσέφεραν ταχύτητα έως 2,2 Mach. Επιπλέον, οι βελτιωμένοι κινητήρες έδωσαν στο J-8II καλύτερη ευελιξία σε υψηλές ταχύτητες.
Λόγω της νέας σχεδίασης της ατράκτου, η ορατότητα του πιλότου ήταν καλύτερη, κάτι σημαντικό για αερομαχίες. Ακόμη ο νέος σχεδιασμός συνέβαλε στη μείωση της αεροδυναμικής αντίστασης, βελτιώνοντας την απόδοση σε υψηλές ταχύτητες.
Το αεροσκάφος ήταν εξοπλισμένο με μια ποικιλία όπλων. Οι πύραυλοι αέρος-αέρος, PL-5, PL-8 και PL-11, έδιναν την ικανότητα εμπλοκής σε μεσαίες και κοντινές αποστάσεις. Για κοντινές αερομαχίες υπήρχε το δίκαννο πυροβόλο 23 mm, ενώ το φορτίο συμπλήρωναν βόμβες και ρουκέτες.
Το μήκος του αεροσκάφους ήταν 21,59 μέτρα, ενώ το εκπέτασμα έφτανε τα 9,34 και το ύψος τα 5,41, δηλαδή ένα μεγάλο μαχητικό για τα δεδομένα της εποχής.
Όσον αφορά το βάρος, το J-8II κενό ήταν 9,8 τόνους, ενώ το μέγιστο βάρος απογείωσης έφτανε τους 17,8, οπότε μπορούσε να μεταφέρει σημαντικές ποσότητες καυσίμων και οπλισμού, διατηρώντας παράλληλα ικανοποιητικές επιδόσεις. Η ακτίνα δράσης ήταν περίπου 1.000 χιλιόμετρα χωρίς τη χρήση εξωτερικών δεξαμενών, ενώ το μέγιστο υψόμετρο έφθανε τα 20.000 μέτρα.
Η πρώτη πτήση έγινε το 1984, ενώ το 1988 ξεκίνησε η μαζική παραγωγή. Κατά τη δεκαετία του ’90, το J-8II εισήχθη μαζικά σε υπηρεσία με την Κινεζική Αεροπορία (PLAAF), αντικαθιστώντας απαρχαιωμένα μαχητικά. Πολλές μοίρες της PLAAF εξακολουθούν να το χρησιμοποιούν, αν και σταδιακά αντικαθίσταται από πιο προηγμένα αεροσκάφη, όπως το J-10 και το J-11.
Αν και δεν είναι συγκρίσιμο με το F-16 ή το F-18, θα λέγαμε πως το J-8II συγκρίνεται με το F-4E Phantom II. Το κινεζικό πλεονεκτούσε στην ταχύτητα και στην οροφή πτήσης, χάρη στους ισχυρούς κινητήρες του. Επίσης, τα ψηφιακά ηλεκτρονικά συστήματα του J-8II του έδιναν μια μικρή υπεροχή στην επεξεργασία δεδομένων και στην ανίχνευση στόχων σε σχέση με τα παλιότερα ηλεκτρονικά του F-4. Ωστόσο, το F-4E είχε καλύτερη ευελιξία σε χαμηλές ταχύτητες και οπλισμό που δεν μπορούσε να συναγωνιστεί το J-8B ούτε σε ποσότητα, ούτε σε ποιότητα αλλά ούτε σε ποικιλία.
Εκδόσεις του J-8II
Το J-8II ACT Demonstrator δημιουργήθηκε στη δεκαετία του ’90 για τη μελέτη και δοκιμή της τεχνολογίας ‘fly-by-wire’ (FBW). Το αεροσκάφος βασιζόταν στο ατράκτο του J-8II, με ένα ζεύγος πρόσθιων canards τοποθετημένα μπροστά από τις εισαγωγές αέρα. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της τεχνολογίας FBW για τα τέταρτης γενιάς μαχητικά της Κίνας όπως το J-10 και το JH-7.
Το J-8B, γνωστό και ως J-8II Block-02, πρωτοπέταξε το Νοέμβριο του 1989 και περιλάμβανε πολλές βελτιώσεις στα ηλεκτρονικά, όπως το ραντάρ Type 208A με μονοπαλμική τεχνολογία, το HUD HK-13E, το ενσωματωμένο σύστημα πλοήγησης INS/GPS Type 563B, και το TACAN JD-3II. Μετέπειτα παραλλαγές εξοπλίστηκαν επίσης με το ραντάρ KLJ-1 και το σύστημα προειδοποίησης ραντάρ KJ-8602A. Παρά τις βελτιώσεις, το J-8B εξακολουθούσε να μην διαθέτει δυνατότητα μάχης πέραν του ορίζοντα. Η τελική έγκριση του τύπου έγινε τον Δεκέμβριο του 1995 και το αεροσκάφος εισήλθε σε υπηρεσία με την PLAAF και την PLANAF στη συνέχεια.
Μετά την ακύρωση του προγράμματος εκσυγχρονισμού “Peace Pearl” (το αναφέρουμε παρακάτω), η Shenyang συνέχισε το δικό της πρόγραμμα εκσυγχρονισμού για το J-8II, πιθανώς με την υποστήριξη του Ισραήλ ή της Ρωσίας. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, παρουσιάστηκε η ριζικά αναβαθμισμένη παραλλαγή J-8C (ή J-8III), με νέα ηλεκτρονικά και κινητήρα. Το πρόγραμμα ξεκίνησε περίπου το 1991 και το αεροσκάφος πέταξε για πρώτη φορά με επιτυχία το 1993. Η έκδοση C περιλάμβανε πολλές βελτιώσεις, όπως νέο ραντάρ πολλαπλών λειτουργιών, με αναφορές ότι βασίζοταν στο ισραηλινό Elta EL/M 2035, ψηφιακό σύστημα ελέγχου πυρός, και ένα νέο glass cockpit με πολυλειτουργικές οθόνες (MFD). Ο κινητήρας WP-13AII αντικαταστάθηκε από τον πιο ισχυρό WP-14 που αναπτυσσόταν από την Shenyang Liming Aero-Engine Company. Κατασκευάστηκαν δύο πρωτότυπα του J-8C, με σειριακούς αριθμούς ‘8301’ και ‘551’, με το τελευταίο να φέρει και σύστημα ανεφοδιασμού στον αέρα. Το πρόγραμμα ακυρώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 από την PLAAF υπέρ του πιο ικανού Su-27/J-11, με την τεχνολογία του να χρησιμοποιείται αργότερα στην ανάπτυξη της παραλλαγής J-8F.
H Shenyang άρχισε να μελετά τη δυνατότητα προσθήκης ικανότητας εναέριου ανεφοδιασμού στο J-8II στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Ένα τροποποιημένο J-8II με σταθερό πρόβολο έκανε την πρώτη του πτήση στις 21 Νοεμβρίου 1990. Ο πρώτος επιτυχημένος ανεφοδιασμός από ένα ιπτάμενο τάνκερ H-6 πραγματοποιήθηκε πιθανώς το 1992/93. Το αεροσκάφος εισήλθε σε υπηρεσία το 1996 με την ονομασία J-8D.
Η βελτίωση των σινο-ρωσικών σχέσεων στις αρχές της δεκαετίας του ’90 έδωσε την ευκαιρία στη Shenyang να αναβαθμίσει το J-8II με ρωσική τεχνολογία, οδηγώντας στην εισαγωγή του F-8IIM, ενός μαχητικού πολλαπλών ρόλων. Το πρώτο πρωτότυπο του F-8IIM, πέταξε για πρώτη φορά στις 31 Μαρτίου 1996, Οι κύριες βελτιώσεις περιλάμβαναν το ρωσικό ραντάρ Phazotron Zhuk-8II, το σύστημα πλοήγησης INS/GPS Type 563B, έγχρωμες πολυλειτουργικές οθόνες, νέο σύστημα ελέγχου πυρός με δίκτυο δεδομένων MIL-STD-1553B και MIL-STD-1760A, νέο σύστημα ηλεκτρονικών αντιμέτρων (με ενεργό παρεμβόλεα και πανκατευθυντικό RWR), το IFF Type 125, δύο ρωσικές γεννήτριες PGD-40-2K των 15kW και δύο βελτιωμένους κινητήρες WP-13B, ο καθένας με ονομαστική ώση 4.800 kg και 7.000 kg με μετάκαυση.
Το ραντάρ Phazotron Zhuk-8II είχε μέγιστη εμβέλεια ανίχνευσης 75 χιλιόμετρα για εναέριους στόχους και 100 χιλιόμετρα για στόχους στην επιφάνεια της θάλασσας. Στη λειτουργία αέρος-αέρος, μπορούσε να παρακολουθήσει έως και 10 στόχους και να επιτεθεί σε 2 ταυτόχρονα. Με τις 14 λειτουργίες του, το ραντάρ μπορούσε να καθοδηγήσει μια σειρά από όπλα αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους, συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων R-27R1 (AA-10 ‘Alamo-A’) με ημι-ενεργή καθοδήγηση ραντάρ και του Kh-31A (AS-17 ‘Krypton-A’) υπερηχητικού πυραύλου εναντίον πλοίων.
Το 2004, η Shenyang παρουσίασε το F-8IIM με αποκλειστικά κινεζικά ηλεκτρονικά, πιθανώς βασισμένo στην τεχνολογία του J-8F. Η νέα έκδοση του 2004 εξοπλίστηκε με το κινεζικό ραντάρ pulse-doppler JL-10A (ή Type 1492) με δυνατότητες αέρος-αέρος και βελτιωμένες δυνατότητες αέρος-επιφάνειας. Εκτός από τους πυραύλους R-27R1 και Kh-31A, το αεροσκάφος μπορούσε επίσης να εκτοξεύσει τον κινεζικό πύραυλο PL-12 (SD-10) με ενεργή καθοδήγηση ραντάρ ‘fire-and-forget’ και βόμβες με καθοδήγηση λέιζερ.
Το πρόγραμμα F-8IIM χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από την Shenyang χωρίς χρηματοδότηση από την PLA. Ωστόσο, το αεροσκάφος δεν κατάφερε να πετύχει πωλήσεις, πιθανώς λόγω της πολυπλοκότητας στη συντήρηση, αλλά και λόγω του ανταγωνισμού από ρωσικά μαχητικά τέταρτης γενιάς όπως το Su-27 και το MiG-29.
Το J-8F, που παρουσιάστηκε από τη Shenyang στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ήταν η πιο ώριμη και τελική παραλλαγή της οικογένειας J-8II. Με το νέο ραντάρ ελέγχου πυρός (Type 1492), τον πύραυλο PL-12 με ενεργή καθοδήγηση ραντάρ, glass cockpit, σύστημα ανεφοδιασμού στον αέρα, και τους πιο ισχυρούς κινητήρες WP-13BII, το J-8F κατάφερε να πληρεί όλες τις απαιτήσεις που είχαν τεθεί από την κινεζική στρατιωτική ηγεσία όταν ξεκίνησε η ανάπτυξη του αεροσκάφους σχεδόν δύο δεκαετίες νωρίτερα. Ήταν όμως λίγο αργά για ένα τόσο παλιό σχέδιο.
Πρόγραμμα Peace Pearl, ένα “δυτικό” J-8II
Το 1986, η κυβέρνηση Ρέιγκαν ενέκρινε το πρόγραμμα συνεργασίας “Peace Pearl” για να βοηθήσει την Κίνα να εκσυγχρονίσει τα μαχητικά J-8II, με στόχο την κοινή αντιμετώπιση της απειλής της Σοβιετικής Ένωσης. Βάσει της συμφωνίας, η αμερικανική εταιρεία Grumman θα προμήθευε ηλεκτρονικά συστήματα αξίας 502 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ για την αναβάθμιση 55 μαχητικών J-8II. Το πακέτο εκσυγχρονισμού περιλάμβανε το ραντάρ Westinghouse AN/APG-66(V), το δίκτυο δεδομένων MIL-STD 1553B, υπολογιστή ελέγχου πυρός, HUD, πολυλειτουργικές οθόνες (MFD), σύστημα πλοήγησης και νέο κάθισμα εκτίναξης.
Στις αρχές του 1989, η Shenyang παρέδωσε δύο μαχητικά J-8II στις ΗΠΑ για εκσυγχρονισμό και δοκιμές. Ωστόσο, το πρόγραμμα ακυρώθηκε ως αποτέλεσμα του εμπάργκο όπλων που επιβλήθηκε από τις ΗΠΑ στην Κίνα μετά τα γεγονότα της πλατείας Τιενανμέν το 1989.
Συνολικά, το J-8II ήταν ένα ικανό αεροσκάφος, αλλά δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τα πιο προηγμένα δυτικά μαχητικά της εποχής. Αν και δεν ήταν “επαναστατικό” έδειξε όμως την ικανότητα της Κίνας να αναπτύξει ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό μαχητικό αεροσκάφος 3ης γενιάς, με συνεχείς βελτιώσεις που προσέφεραν μεγάλη εμπειρία και τεχνογνωσία, κάτι που έδωσε τη βάση για την επόμενη γενιά κινεζικών μαχητικών, υψηλών επιδόσεων.
