Η νομοθεσία CAATSA ψηφίστηκε από την αμερικανική Γερουσία και επικυρώθηκε με την υπογραφή του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τον Αύγουστο του 2017. Από τότε έχουν χυθεί ποτάμια μελανιού, τόσο φυσικού όσο και ψηφιακού ως προς την ερμηνεία της νομοθεσίας αυτής, τι σημαίνει, τι συνέπειες έχει και τι προβλέπει. Οι ερμηνείες αυτές ποικίλουν από σοβαρές και εμπεριστωμένες με συγκεκριμένες πηγές και δηλώσεις των αρμοδίων μέχρι τερατολογικές / ανεκδοτολογικές με ποικίλα κίνητρα σε σημείο που η υπόθεση έχει εξελιχθεί σε σίριαλ.
Στο πιο πρόσφατο επεισόδιο του σίριαλ αυτού λοιπόν, οι ελληνικοί S-300 είναι η αιτία για την οποία στην Ελλάδα θα αρνηθούν να αποκτήσει F-35, αλλά και τα υπόλοιπα ρωσικά συστήματα σε υπηρεσία με τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν πάνε πίσω. Ουσιαστικά μέχρι εδώ θα ήταν υπέρ αρκετό για κάποιον που στοιχειωδώς παρακολουθεί τις εξελίξεις για να γνωρίζει ότι απλώς δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Ωστόσο όπως λένε, τα πιο ακραία ψεύδη είναι και τα πιο πιστευτά, και πράγματι έχουμε λάβει τις τελευταίες δυο μέρες πολλά μηνύματα και σχόλια αναγνωστών μας δημόσια και ιδιωτικά όπου όλοι ρωτάνε το ίδιο πράγμα: «Μα είναι δυνατόν;»
Ας τα πάρουμε από την αρχή
1) Η νομοθεσία CAATSA, όπως προκύπτει από δηλώσεις τόσο του τότε υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ όσο και του ίδιου (!) του πρόεδρου Ντόναλντ Τραμπ, δεν είναι ευαγγέλιο. Από την πρώτη στιγμή διαπιστώθηκε ότι οι προβλέψεις την συγκεκριμένης νομοθεσίας είναι ανεφάρμοστες. Μάλιστα ο πρόεδρος Τραμπ με το που υπέγραψε την CAATSΑ δήλωσε απ’ ευθείας ότι πρόκειται «για σοβαρά ελαττωματική νομοθεσία.» Έπειτα ο υπουργός Άμυνας δήλωσε ευθέως σε αρμόδια επιτροπή του Κογκρέσου ότι πιστεύει πως η νομοθεσία δεν πρέπει να εφαρμοστεί στις περισσότερες περιπτώσεις κι ότι πρέπει να ψηφίζονται συγκεκριμένες εξαιρέσεις (waivers) που θα επιτρέπουν σε κάποιες σημαντικές για τις ΗΠΑ χώρες τόσο να συνεχίσουν να προμηθεύονται ρωσικά όπλα όσο και – κυρίως – να αγοράζουν ανταλλακτικά και υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης για τα ρωσικά όπλα που έχουν ήδη σε υπηρεσία. Για το θέμα αυτό είχαμε αναφερθεί ενδελεχώς πέρυσι, με αποτέλεσμα την μήνιν ορισμένων που θεωρούσαν ότι άλλο έλεγε ο υπουργός κι άλλο εννοούσε, ακόμα και αφού το διευκρίνησε ευθέως!
Τελικά τι είπε και τι δεν είπε ο Μάττις για την Τουρκία και τους S-400;
Γιατί ο Τραμπ δεν επιβάλλει κυρώσεις στην Τουρκία; Απαντήσεις με λογική κι όχι με συναίσθημα
Το ζήτημα είναι καθαρά πρακτικό όπως εύστοχα διαπίστωσε από την αρχή ο οξύνους Μάττις που παρόλο που παραιτήθηκε στα τέλη του 2018, πέτυχε να περάσει η γραμμή του κι έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις η CAATSA απλώς υπάρχει για να υπάρχει.
Για παράδειγμα, πρόσφατα η Πολωνία υπέγραψε συμβόλαιο για την μαζική αναβάθμιση και γενική συντήρηση αρμάτων μάχης Τ-72 από την σοβιετική εποχή, προκειμένου αυτά να παραμείνουν αξιόμαχα.
Η αναγκαστική εφαρμογή της συγκεκριμένης νομοθεσίας στην περίπτωση της Πολωνίας θα την καταδίκαζε είτε σε επιχειρησιακή κάμψη, αφού θα στερούνταν των υπηρεσιών μεγάλου αριθμού αρμάτων μάχης είτε σε οικονομική αφαίμαξη αφού θα ήταν αδύνατο με τα ίδια χρήματα να αγοράσει ίδιο αριθμό καινούριων ή μεταχειρισμένων αρμάτων μάχης από δυτικές ή εγχώριες εταιρείες.
Ούτε με οικονομικές κυρώσεις απειλήθηκε η Πολωνία, ούτε τώρα που υπέγραψε το συμβόλαιο της επιβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις λόγω παραβίασης της νομοθεσίας CAATSA.
Η Πολωνία εκσυγχρονίζει τα άρματα μάχης Τ-72 της σοβιετικής εποχής
2) Μόνο μία και πολύ συγκεκριμένη πηγή τόλμησε και ισχυρίστηκε ότι ότι οι ελληνικοί S-300 είναι περίπου το ίδιο με τους τουρκικούς S-400 και δημιουργούν «προηγούμενο». Ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Υπάρχει κάποιος λόγος να υιοθετήσει κανείς την τουρκική ρητορική κι επιχειρηματολογία; Την απάντηση την αφήνουμε στην κρίση του καθενός. Για το συγκεκριμένο βέβαια ως Π&Δ είχαμε τοποθετηθεί αναλυτικά:
Ο Ερντογάν… αναθυμήθηκε του S-300, να τους… θυμηθούμε και εμείς!
Επιπλέον των παραπάνω να επισημάνουμε για όσους το έχουν ξεχάσει ότι σε επιχειρησιακό και τεχνολογικό επίπεδο οι ελληνικοί S-300PMU-1 του 1997 δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τους τουρκικούς S-400 του 2019, παρόλο που… τα οχήματα TEL μοιάζουν μεταξύ τους. Για να το θέσουμε και διαφορετικά: οι ελληνικοί S-300 δεν απασχολούν την αμερικανική πλευρά, ούτε φοβούνται διαρροές για τα μυστικά του F-35 από αυτούς, το ακριβώς αντίθετο μάλιστα, για λόγους που δεν θέλουμε να υπεισέλθουμε, αλλά όλοι καταννοούμε.
3) Στην πραγματικότητα, χειροπιαστό και συγκεκριμένο ζήτημα προμήθειας F-35 έτσι ή αλλιώς δεν έχει τεθεί καν (ακόμα) οπότε είναι και φύσει αδύνατο να υπάρξει έστω θεωρητικά το ενδεχόμενο «ασυμβίβαστου» S-300PMU-1 και υποτιθέμενων F-35GR. Στο απολύτως ιδανικό σενάριο που με κάποιο μαγικό τρόπο βρίσκεται χρηματοδότηση και αν υποθετικά δεν γίνει καν διεθνής διαγωνισμός που ασφαλώς θα κρατούσε ένα εύλογο διάστημα και μετά από απευθείας ανάθεση υπογραφόταν συμβόλαιο για την προμήθεια ενός αναμφίβολα μικρού (~20 – 30) αριθμού μαχητικών αεροσκαφών, τα αεροσκάφη αυτά θα ξεκινούσαν να παράγονται με τα υφιστάμενα χρονοδιαγράμματα και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις τρέχουσες παραγγελίες που απασχολούν την γραμμή παραγωγής μετά από τουλάχιστον 1,5 -2 χρόνια και το πρώτο F-35 θα προσγειωνόταν σε ελληνικό έδαφος το νωρίτερο το 2025, θεωρώντας πάντα ότι όλα θα πήγαιναν καλά. Από εκεί και πέρα θα χρειάζονταν ένα εύλογο διάστημα περαιτέρω εκπαίδευσης και επιχειρησιακής εξοικείωσης ιπτάμενων και τεχνικών προκειμένου τα αεροσκάφη να μπορούν να θεωρηθούν επιχειρησιακά. Όλα τα παραπάνω με τις ιδανικές προϋποθέσεις, μας δίνει την πρώτη ελληνική επιχειρησιακή μοίρα στα μέσα προς τέλη της επόμενης δεκαετίας.
Επειδή όμως στην ελληνική πραγματικότητα όπως ξέρουμε δεν υφίστανται ποτέ οι απολύτως ιδανικές συνθήκες και με κάθε αλλαγή κυβέρνησης ή απλά υπουργού Εθνικής Άμυνας μπορεί να αλλάξουν και τα πάντα, η χρονολογία αυτή ενδέχεται να τοποθετηθεί κι ακόμα αργότερα στα τέλη της επόμενης δεκαετίας ή τις αρχές της μεθεπόμενης.
Τώρα τι σημασία έχουν όλα αυτά; Μα είναι απλά μαθηματικά. Το διάστημα εκείνο, οι ελληνικοί S-300PMU-1 θα είναι… 30 ετών, και απλώς θα είναι τεχνολογικά απαξιωμένο σύστημα σε σημείο που δεν θα έχει ελάχιστη σημασία η ύπαρξή του στο ελληνικό οπλοστάσιο. Ουσιαστικά, με δεδομένη την ήδη σημερινή κατάσταση του συστήματος και την απόλυτη ανυπαρξία οποιουδήποτε σχεδιασμού για την επαναπιστοποίηση των πυραύλων του ή / και αναβάθμιση των επιμέρους συστημάτων του με νεότερα, μπορεί άνετα να πει κάποιος ότι ακόμα και αν με κάποιον μαγικό τρόπο έπεφταν από τον ουρανό ετοιμοπόλεμα ελληνικά F-35 με επιχειρησιακούς πιλότους ΣΗΜΕΡΑ, και πάλι αυτό δεν θα ήταν πρόβλημα παρά την ύπαρξη S-300!
4) Τα υπόλοιπα ρωσικά συστήματα αεράμυνας είναι σε ακόμα χειρότερη μοίρα. Είτε είναι ακόμα πιο παλιά από τους ελληνικούς S-300 (π.χ. SA-8 Gecko) είτε αποκτήθηκαν την ίδια περίοδο (Tor M1) με εξίσου ανύπαρκτη πρόβλεψη μελλοντικής υποστήριξης ή / και αναβάθμισης, με αποτέλεσμα να είναι στην ίδια ακριβώς κατάσταση.
Πρόκειται με λίγα λόγια για συστήματα πίσω τεχνολογικά από το F-35, στην πραγματικότητα για συστήματα που ακριβώς το F-35 σχεδιάστηκε να αντιμετωπίζει και να εξουδετερώνει. Ούτε ραντάρ εμβέλειας εκατοντάδων χιλιομέτρων διαθέτουν, ούτε ικανότητα διάκρισης στόχων πολύ χαμηλού ίχνους.
5) To βασικότερο: Η Ελλάδα με τις πρόσφατες κυβερνήσεις, τόσο την προηγούμενη όσο και την σημερινή είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με την Δύση, συμμετέχει σε όλες της τις δομές, σε κοινές διακλαδικές ασκήσεις, σε διεθνή φόρα, υποστηρίζει τις συμμαχικές δυνάμεις στο έδαφός της και κυρίως, είναι αυτό που δεν είναι η Τουρκία τα τελευταία χρόνια: ένας προβλέψιμος κι αξιόπιστος σύμμαχος.
Για ποιον ακριβώς λόγο μπορούν Τουρκία κι Ελλάδα να μπαίνουν στην ίδια ζυγαριά; Μα είναι απλό: Για κανέναν λόγο. Η Τουρκία με τον Ερντογάν στο τιμόνι έχει απομακρυνθεί από την Δύση και στρατιωτικά και πολιτικά έχει πλησιάσει την Ρωσία σε σημείο που οι ΗΠΑ να δυσκολεύονται να πειστούν να της πουλήσουν ακόμα και βίδες χωρίς να έχουν τις διαρροές για βέβαιες, πόσο μάλλον υπερσύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς.
6) Μέχρι στιγμής έχει φανεί ξεκάθαρα η πρόθεση της αμερικανικής ηγεσίας παρά τις πιέσεις κατά περίπτωση πολλών ομάδων γερουσιαστών να μην εφαρμόσει την συγκεκριμένη νομοθεσία CAATSA, όπως κι ήδη βλέπουμε στην πράξη εξάλλου. Δεν επιβλήθηκαν μέχρι σήμερα κυρώσεις ούτε στην Κίνα, ούτε στην Ινδία, ούτε στην Ινδονησία, πού όλες το τελευταίο διάστημα έχουν παραλάβει ή παραλαμβάνουν ρωσικά συστήματα και όπλα.
Times of India: Η Ινδία αγοράζει S-400 παρά τις αμερικανικές πιέσεις
Για του λόγου το αληθές, παρά την ίδια ακριβώς παραβίαση της νομοθεσίας CAATSA από την Ινδία, δηλαδή προμήθεια S-400 από την Ρωσία, οι ΗΠΑ δεν σταμάτησαν ούτε να προμηθεύουν με στρατιωτικό υλικό την Ινδία, αλλά ούτε και συνεχίσουν να προσφέρουν προς πώληση στρατιωτικό υλικό, όπως για παράδειγμα με το F-21.
Πριν λίγες μέρες μάλιστα έφτασαν στην Ινδία τα πρώτα AH-64E Apache!
Αν συμβαίνει αυτό με απρόβλεπτες διπλωματικά έως και εχθρικές χώρες, δεν είναι δύσκολο να καταλήξει κάποιος σε τι μπορεί να συμβεί σε προβλέψιμες και φιλικές. Ακόμα και στην ίδια την περίπτωση της Τουρκίας εξάλλου, παρόλο που πετάχτηκε έξω από το πρόγραμμα παραγωγής του F-35, όπως ακριβώς είχε προειδοποιηθεί, δεν της έχουν επιβληθεί κυρώσεις, όπως ακριβώς ΔΕΝ έχει προειδοποιηθεί μέχρι σήμερα κι ακόμα κι εκ των υστέρων οι καθ’ ύλην αρμόδιοι πρόεδρος Τραμπ και υπουργός Άμυνας εμφανίζονται από απρόθυμοι μέχρι αρνητικοί στο ενδεχόμενο αυτό.
7) Τυπικό αλλά στην προκειμένη περίπτωση και ουσιαστικό: Το ότι υπήρξε δήθεν τέτοια αμερικανική απαίτηση απλώς δεν στηρίζεται απο πουθενά, από καμία δημόσια τοποθέτηση ή δήλωση κανενός αρμόδιου αξιωματούχου Έλληνα ή Αμερικάνου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται απλά για αέρα κοπανιστό, αλλά θα ήταν προσβολή για τον αέρα τον κοπανιστό.
~~~
Με λίγα λόγια αγαπητοί μας φίλοι αναγνώστες, όταν κάποια στιγμή, λογικά την επόμενη δεκαετία η Πολεμική Αεροπορία εκφράσει επίσημα την ανάγκη προμήθειας νέου μαχητικού αεροσκάφους, μία αναμφίβολα υπαρκτή, πραγματική και πιεστική ανάγκη, τότε το F-35 δίχως άλλο δεν μπορεί παρά να είναι υποψήφιο.
Από εκεί και πέρα αν θα επιλεγεί, σε τι αριθμό θα επιλεγεί και με τι διαμόρφωση, συστήματα, όπλα κι υποστήριξη και τι κόστος, είναι θέμα πολλών παραγόντων. Σίγουρα όμως στους παράγοντες αυτούς ΔΕΝ συγκαταλέγεται η ύπαρξη ενός ρωσικού συστήματος 30ετίας στο ελληνικό οπλοστάσιο, που σημειωτέον υπάρχει πλέον ακόμα και… στο αμερικανικό (!!!) οπλοστάσιο…
Αφιέρωμα: S-300 (κι όχι μόνο…) βρέθηκαν στις ΗΠΑ. Πώς, πού, γιατί
