Ο γαλλικός αμυντικός προγραμματισμός για την επόμενη δεκαετία έχει παράγει αρκετά νέα για τις προσπάθειες του Παρισιού να αυξήσει την αμυντική του ισχύ χωρίς όμως να “ξεφύγει” στα κόστη. Έτσι σύμφωνα με την πιο πρόσφατη αναθεώρηση, προβλέπονται δαπάνες 400 δις ευρώ συνολικά, στο διάστημα 2024-2030, ξεκινώντας από τα 47 δις το 2024 και μετά με διαδοχικές αυξήσεις από 3% έως 4% ετησίως, να φθάνουν τα 69 δις το 2030. Τα ποσά αυτά δεν περιλαμβάνουν συνταξιοδοτικές δαπάνες για το στρατιωτικό προσωπικό, οπότε μπορούμε να τα θεωρήσουμε “ως αποκλειστικά άμυνας”.
Στον τομέα ειδικά των αεροπορικών εξοπλισμών η πρόβλεψη είναι από 141 Rafale που διαθέτει σήμερα η Γαλλία σε Αεροπορία και Ναυτικό, αυτά να φθάσουν τα 178 το 2030 και τα 225 το 2035, ενώ έως τότε θα έχουν αποσυρθεί και τα Mirage 2000D. Το σημαντικό ζήτημα για τη Γαλλία είναι πως το πολυεθνικό της πρόγραμμα για μαχητικό 6ης γενιάς, το SCAF όπως αποκαλείται, δεν προβλέπεται να αποδίδει αεροσκάφη πριν το 2040 και αυτό στην καλύτερη περίπτωση. Ενδεικτικά προγραμματίζεται το 2030 να έχει εμφανιστεί ένα πρωτότυπο που και αυτό δεν είναι δεδομένο.
Ετσι η Γαλλία θα στηριχθεί για δεκαετίες ακόμη – τουλάχιστον 3 και μάλλον περισσότερες- στο Rafale. Όπου το τρέχον πλάνο είναι η παράδοση περισσότερων αεροσκαφών στο πρότυπο F4 (με τις εξελισσόμενες υποεκδόσεις του), η αναβάθμιση των παλαιότερων αεροσκαφών στο ίδιο πρότυπο αλλά και η εμφάνιση ενός νέου προτύπου, του F5 το οποίο αναμένεται κάπου το 2035!
Το τι θα είναι αυτό προφανώς βρίσκεται υπό συζήτηση και θα μελετηθεί στα επόμενα χρόνια. Έχει αναφερθεί, π.χ. από το meta-defense.fr, πως θα στοχεύει περισσότερο σε αποστολές καταστολής εχθρικής αεράμυνας (SEAD) με νέα όπλα αντιραντάρ (που δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο γαλλικό οπλοστάσιο) και αισθητήρες, θα διαθέτει νέο πακέτο κεντρικού υπολογιστή/λογισμικού, ότι θα ενσωματώσει ισχυρότερο και πιο εξελιγμένο σύστημα αυτοπροστασίας με υψηλή ισχύ παρεμβολών (κάτι κρίσιμο για όλα τα σύγχρονα μαχητικά καθώς έχει αυξηθεί η απόδοση των βλημάτων αέρος-αέρος) αλλά και πως θα βελτιωθούν αρκετά σημεία του σημερινού αεροσκάφους. Για παράδειγμα ίσως δούμε καθιέρωση σύμμορφων δεξαμενών (έχουν σχεδιαστεί) για αύξηση της εμβέλειας του μαχητικού, όπως και βελτίωση των κινητήρων καθώς μεγαλώνει η απαίτηση παροχής ηλεκτρικού ρεύματος (άλλο ζήτημα, επίσης εμφανές για το μελλοντικό αεροπορικό πόλεμο), δηλαδή έως και ένα πολύ διαφορετικό νέο τύπο Rafale.
Υπερηχητικός πύραυλος BrahMos NG σε Rafale και Eurofighter; Οι Ινδοί το σκέφτονται
Στη συζήτηση, ο διευθύνων σύμβουλος της Dassault, Eric Trappier ο οποίος μίλησε πριν λίγες μέρες σε επιτροπή Γάλλων γερουσιαστών, ανέφερε και το σχεδιασμό ενός συνοδευτικού μη επανδρωμένου για το Rafale F5 (ή και για το FCAS αργότερα) το οποίο θα αξιοποιεί την τεχνογνωσία που αποκτήθηκε από το πρόγραμμα ερευνών nEUROn στο οποίο είχαμε και ελληνική συμμετοχή μέσω της ΕΑΒ. Να τονίσουμε εδώ πως το nEUROn, που έφθασε στην εκτεταμένη δοκιμή πρωτοτύπου με πολλές πτήσεις, ήταν ενα πρόγραμμα επίδειξης τεχνολογίας και δεν υπήρχε ποτέ η πρόθεση να περάσει σε παραγωγή ως UCAV, παρά τα κατεβατά από παραμύθια που έγραφαν κάποιοι κάποτε, “κουτόχορτο” που έπιασε τόπο αφού ακόμη και σήμερα αρκετοί πιστεύουν ότι η έλευση του nEUROn επίκειται.
Η τεχνολογία του δεν “αναβιώνει” αυτούσια, αλλά η έρευνα που έγινε προσέφερε πολλά και χρήσιμα στοιχεία. Άρα ότι θα δείξει η Dassault κάπου στη επόμενη δεκαετία είναι ακόμη άγνωστο, μπορεί όμως να μοιάζει με το nEURON -άλλωστε την αεροδυναμική του φόρμα την έχουμε ήδη δει σε ρωσική και αμερικανική εκδοχή πλέον.
Τρίτο σημείο μεγάλου ενδιαφέροντος είναι η κατά Trappier “διάσταση επικοινωνίας” μεταξύ F-35 και Rafale. Αυτό μεταφέρθηκε στη δημοσιότητα ότι τα δύο μαχητικά δεν “μιλούν” μεταξύ τους. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο, το Link 16, δηλαδή το σημερινό στάνταρ πρωτόκολλο επικοινωνίας του ΝΑΤΟ, επιτρέπει την επικοινωνία και την αποδοτική συνεργασία και των δύο μαχητικών.
Το πρόβλημα είναι πως το F-35 διαθέτει και ένα δικό του –κλειστό- οικοσύστημα επικοινωνίας υψηλής ταχύτητας κρυπτογραφημένης μεταγωγής δεδομένων (MADL), πέρα από τις δυνατότητες του Link 16. Και σε αυτό το “υψηλότερο” επίπεδο που επιτρέπει τη σύντηξη στοιχείων, την εξελιγμένη κοινή αεροπορική εικόνα και τη συνεργατική δράση, υπάρχει -αμοιβαία κατά την εκτίμηση μας- απροθυμία συνεργασίας.
Έτσι η Dassault εξελίσσει το δικό της οικοσύστημα ταχείας επικοινωνίας, ενώ το “μοίρασμα” της αγοράς σε στρατόπεδα, αν μπορεί κανείς να τα αποκαλέσει έτσι, δηλαδή σε χρήστες F-35 και σε χρήστες άλλων τύπων (όπως το Rafale) φαίνεται να ισχυροποιείται. Για παράδειγμα ο Eric Trappier εμφανίστηκε απρόθυμος να ενταχθεί το Βέλγιο στην κοινοπραξία του FCAS (τώρα μετέχουν Γαλλία-Γερμανία-Ισπανία) καθώς όπως είπε, η χώρα αυτή ήδη αγοράζει F-35.
Ευρωπαϊκή άμυνα ή “σκορπιοχώρι”;
Τα πολυσύνθετα αυτά ζητήματα δεν είναι άσχετα με την εξέλιξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Η αρχική πρόθεση όλων των μετεχόντων, εντός ΕΕ, π.χ. με την πρωτοβουλία PESCO ή με πολυμερείς ειδικές συνεργασίες, όπως το συντονιστικό πρόγραμμα OCCAR, ή το FCAS, είναι να αναπτυχθεί περαιτέρω η ευρωπαϊκή άμυνα με “εθνικά-ευρωπαικά” συστήματα. Και ήδη η συνεργασία έχει αποδώσει σημαντικά με προγράμματα κοινής ανάπτυξης, όπως π.χ. η φρεγάτα FREMM, το σύστημα αεράμυνας PAAMS-SAMP/T με τους πυραύλους Aster, το τεθωρακισμένο Boxer, το μεταγωγικό Α400 κ.ο.κ.
Το F-35 όμως που πλέον μπαίνει πολύ επιθετικά στην “τοπική” μας αγορά μαχητικών, παίρνοντας συμβόλαια το ένα πίσω από το άλλο, όπως σε Φινλανδία, Γερμανία και Ελβετία, έχει ταράξει τα νερά. Η Γαλλία και σωστά, αναρωτιέται ποιος ο λόγος να συνεχιστεί η εξέλιξη του μαχητικού 6ης γενιάς αν δεν στηριχθεί ολόθερμα από τους εταίρους της, ώστε να διασφαλιστούν οι απαραίτητες παραγγελίες. Ακόμη, η Γαλλία που προσδοκά να ηγηθεί “αμυντικά” της Ε.Ε. και σε πολύ πιο “βαθύ” επίπεδο, όπως κοινή δορυφορική επισκόπηση και άμυνα, κοινή κυβερνοασφάλεια και κυβερνοεπίθεση, κοινά δίκτυα τηλεπικοινωνιών, κοινή παραγωγή όπλων, ανάπτυξη κοινών πρωτοκόλλων, βλέπει τώρα το οικοδόμημα αυτό να “φρενάρει”. Όχι να ακυρώνεται, δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στον οριζοντα, αλλά σιγουρα να μένει πίσω από τις εξελίξεις.
Για παράδειγμα έχουμε τον υπερεξοπλισμό της Πολωνίας, η οποία όχι μόνο δαπανά εξωφρενικά ποσά, αλλά “ανοιξε” την ευρωπαϊκή αγορά και στη Νότια Κορέα (με παραγγελίες εκατοντάδων αρμάτων και πυροβόλων, δεκάδων αεροσκαφών κ.ο.κ.), βάζοντας δηλαδή και άλλο διεθνή παίχτη εντός των ευρω-τειχών! Την ίδια στιγμή η Βρετανία έχοντας φύγει από την Ε.Ε. ακολουθεί δικό της δρόμο εξοπλισμών, και με στενή σχέση με τις ΗΠΑ, ενώ η Γερμανία ξύπνησε και αυτή και αναζητά εξοπλισμούς, πρόθυμη όμως να πληρώσει είτε τις ΗΠΑ (με παραγγελία F-35), είτε τις δικές της εθνικές βιομηχανίες, όσο και να τις κοστίζει αυτό.
Το συμπέρασμα σε ότι αφορά την Ελλάδα; Το Rafale έχει μεγάλο μέλλον, θα εξελιχθεί κι άλλο, άρα η δική μας επένδυση εκεί είναι σε μεγάλο βαθμό ασφαλής -εφόσον βέβαια επενδύσουμε και εμείς στο μαχητικό σε υποστήριξη, όπλα και αναβάθμιση.
Αλλά η πρόθεση μας να αγοράσουμε και το καινοτομικό F-35, όχι μόνο είναι διεθνώς μοναδική, καθώς δεν θα υπάρχει παγκοσμίως άλλος χρήστης και των δύο αυτών μαχητικών μαζί, αλλά και θα τεντώσει απίθανα τις εξοπλιστικές μας ισορροπίες και βέβαια το κόστος και την πολυπλοκότητα υποστήριξης όλων αυτών των νέων συστημάτων.
Πώληση F-35 στην Ελλάδα: Επίκειται άμεσα το «τελευταίο βήμα», η γνωστοποίηση στο Κογκρέσο!
Συμπερασματικά, το 1985 η Ελλάδα έκανε την “Αγορά του Αιώνα” ψωνίζοντας μαζί και γαλλικά Mirage 2000 και αμερικανικά F-16, πετυχαίνοντας (;) να δομήσει ένα αεροπορικό στόλο διπλής “καταγωγής” και διπλής “κουλτούρας”. Θα μπορέσει να ξανακάνει το ίδιο 40 χρόνια αργότερα, αλλά με υπερπολλαπλάσιο επίπεδο δυσκολίας, κόστους, τεχνικών προκλήσεων και πολιτικών προσεγγίσεων; Και σε πόσες “βάρκες” εξοπλισμών μπορεί μια χώρα του μεγέθους μας να πατά ταυτόχρονα, έχοντας δεδομένα ανάγκη καλών σχέσεων με τους αντίστοιχους “βαρκάρηδες”;
