Για την Τουρκία, το πιο μεγάλο στοίχημα τεχνολογίας αλλά και εγχώριας αμυντικής ικανότητας είναι το υπό σχεδίαση μαχητικό TF-X. Το ίδιο περιγράφεται ως «5ης γενιάς», μια δήλωση ιδιαίτερα τολμηρή, αν υπολογίσουμε τι τεχνολογικό επίπεδο συμβολίζει (όπου διεθνώς ως 5ης γενιάς σήμερα χαρακτηρίζονται το F-35, το ρωσικό Su-57 και το κινεζικό J-20, συν βέβαια το αρχέτυπο της κατηγορίας, το F-22).
Κατά τη διάρκεια όμως της άσκησης Anatolian Eagle 2021 που διεξάγεται αυτές τις μέρες στο Ικόνιο, έγινε μια παρουσίαση των βασικών προδιαγραφών του TF-X. Έτσι σύμφωνα με ρεπορτάζ του Turkish Defense News, το μαχητικό θα έχει ως βασικά χαρακτηριστικά την ικανότητα supercruise (υπερηχητική ταχύτητα χωρίς τη χρήση μετακαυστήρα), ικανοποιητική εμβέλεια, μεγάλη ευελιξία, χαμηλή παρατηρησιμότητα, δυνατότητα σύντηξης δεδομένων, βελτιωμένη αναμετάδοση δεδομένων και λειτουργία σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον, ενώ θα φέρει, τόσο σε αποθήκη όσο και εξωτερικά, υψηλής ακρίβειας κατευθυνόμενα όπλα.
Από πλευράς όπλων, το TF-X προβλέπεται να έχει εσωτερικά εγκατεστημένο πυροβόλο, και ικανότητα μεταφοράς όλων των γνωστών πυραύλων και βομβών (τόσο αμερικανικής όσο και τουρκικής κατασκευής, όπως π.χ. τους πυραύλους Bozdogan και Gokdogan, τον πύραυλο cruise SOM, τα κατευθυνόμενα πυρομαχικά οικογένειας HGK, τον πύραυλο αντιραντάρ AKBABA), αλλά και ένα, όπως αναφέρεται «τύπου Meteor πύραυλο με κινητήρα ramjet»! Ακόμη εξωτερικά θα φέρονται δεξαμενές καυσίμων έως 600 γαλόνια αλλά και ατρακτίδια αναγνώρισης κ.λπ.
Ενδιαφέρον εδώ έχει η -ασαφής- σύγκριση για την εμβέλεια και την ταχύτητα του TF-Χ. Έτσι η ταχύτητα supercruise εκτιμάται χαμηλότερη από τα τρέχοντα μαχητικά 5ης γενιάς. Aν υπολογίσουμε πως το F-35 επιτυγχάνει 1,2 Mach σε αντίστοιχη λειτουργία, το TF-X μάλλον θα είναι οριακά στο 1,1. Όσο για την εμβέλεια με φόρτο αναφέρθηκε ότι θα είναι μικρότερη από τα 5ης γενιάς και μεγαλύτερη από τα 4ης-4,5ης γενιάς.
Το ίχνος σε ραντάρ είναι βέβαια από τα πιο κρίσιμα χαρακτηριστικά ενός μαχητικού 5ης γενιάς. Και εδώ η αναφορά δεν ήταν ξεκάθαρη (αναμενόμενο, καθώς όλα αυτά τα στοιχεία είναι απόρρητα) αλλά σε slide που παρουσιάστηκε η μέση διατομή εκτιμήθηκε ως «χαμηλής παρατηρησιμότητας», μια διατύπωση που μάλλον προσανατολίζει σε ένα ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ π.χ. ενός σημερινού μαχητικού 4ης γενιάς και ενός 5ης.
Από αισθητήρες το TF-X θα φέρει ραντάρ AESA υψηλής ευαισθησίας (σχεδιάζεται ήδη από τη Aselsan), αισθητήρα υπερύθρων όπως και συγκρότημα ηλεκτρο-οπτικών, δυνατότητα ηλεκτρονικής παρεμβολής και αυτοάμυνας, ικανότητα ταυτόχρονης παρακολούθησης εναέριων και επίγειων στόχων, και «περιμετρική, 360 μοιρών, ικανότητα επιχειρησιακής αντίληψης».
Το πρόγραμμα εξέλιξης τώρα προβλέπει την παρουσίαση του πρώτου πρωτοτύπου το 2023, την παραγωγή του πρώτου αεροσκάφους το 2025 (Block 0), την πρώτη πτήση το 2026 και την επιχειρησιακή ανάπτυξη από το 2029 και μετά (ως Block 1) ενώ η μαζική παραγωγή θα γίνει μεταξύ 2034 και 2040.
Από τη δική μας πλευρά, το βασικό σχόλιο είναι πως οι προδιαγραφές που περιγράφονται είναι ένα ενδιαφέρον μίγμα από τεχνολογίες και ικανότητες που συναντάμε σήμερα σε αεροσκάφη 5ης γενιάς, μαζί όμως με λογικούς συμβιβασμούς (π.χ. στην διατομή ραντάρ που εμφανίζεται υποδεέστερη π.χ. του F-35), αλλά σε κάθε περίπτωση το όλο σχέδιο παραμένει φοβερά φιλόδοξο τουλάχιστον για την τουρκική αμυντική βιομηχανία. Το ζήτημα είναι πως η Τουρκία με το TF-X προσπαθεί να κάνει ένα τεράστιο εξελικτικό άλμα, χωρίς δηλαδή να έχει την εμπειρία σχεδίασης και κατασκευής ενός 3ης ή έστω 4ης γενιάς μαχητικού (αυτή τη στιγμή ακόμη είναι σε φάση ανάπτυξης το ελαφρύ τζετ εκπαιδευτικό Hurjet) να περάσει σε ένα σχεδόν σημερινής 5ης γενιάς σκάφος, στο οποίο όμως επιχειρεί να παράγει τοπικά σχεδόν όλες τις συνοδές τεχνολογίες, από ραντάρ, χαμηλή παρατηρησιμότητα, ικανότητα μεταφοράς εσωτερικού οπλικού φορτίου, σύντηξη δεδομένων, εξελιγμένων αισθητήρων, έως supercruise, υψηλή ευελιξία, κ.ο.κ. Επίσης το χρονοδιάγραμμα εξέλιξης παρουσιάζεται πολύ συμπιεσμένο για το τόλμημα, με την κρίσιμη αρχική φάση σχεδίασης και αξιολόγησης να κρατά λιγότερο από δεκαετία.
Σημαίνουν όλα αυτά πως το πρόγραμμα δεν θα πετύχει ή πως στην πράξη θα καθυστερήσει δραματικά; Κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Πάντως μια τόσο πιεστική ανάπτυξη τεχνολογιών, ακόμη και να μην αποφέρει τελικό «προϊόν», σίγουρα θα αποδώσει μεγάλη τεχνογνωσία, η οποία θα μπορεί να αξιοποιηθεί σε άλλα οπλικά συστήματα.
